ECLI:CY:EDLEM:2012:A16
ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΝ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. Στυλιανίδη, Α.Ε.Δ.
Αρ. Αίτησης 236/99
Επί τοις αφορώσι τον Κλεόβουλο Στυλιανού Παυλίδη, τέως από Λεμεσό
Αποβιώσαντα
και
Επί τοις αφορώσι το άρθρον 53 του περί Διαχειρίσεως Κληρονομιών Κεφ.189
και
Επί τοις αφορώσι την αίτηση του Γιάννου Κοφτερού, από τη Λεμεσό
-----------------------------
Μονομερής Αίτηση ημερ. 11.10.11
21.5.12
Για Αιτητή: κα Ιωάννου
Για Ενδιαφερόμενο Μέρος: κ. Λαμπριανίδης
Ε Ν Δ Ι Α Μ Ε Σ Η Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο Αιτητής με την παρούσα Αίτηση ζητά από το Δικαστήριο:
«Α. Οδηγίες του Δικαστηρίου ως προς την διανομή της κινητής και ακίνητης περιουσίας του αποβιώσαντα η οποία αναφέρεται στην απογραφή.
Β. Διάταγμα του Δικαστηρίου όπως τα έξοδα του Δικηγόρου Μιχάλη Ιωάννου στις διάφορες δικαστικές διαδικασίες όπως τα υπολόγισε ο Πρωτοκολλητής καθώς και στην παρούσα αίτηση πληρωθούν από την περιουσία.
Γ. Όπως το Δικαστήριο αποφασίσει ότι τα πρόσωπα τα δικαιούμενα σε κληρονομικό μερίδιο του αποβιώσαντος είναι οι υιοί του Στέλιος Κ. Στυλιανού και Αντρέας Κ. Στυλιανού.
Δ. Διάταγμα του Δικαστηρίου που να καθορίζει ή να εγκρίνει την αμοιβή του διαχειριστή Γιάννου Κοφτερού στο ποσό των €10.000.- ή οποιοδήποτε άλλο ποσό ήθελε κρίνει εύλογο το Δικαστήριο.»
H Aίτηση βασίζεται στον περί Διαχειρίσεως Κληρονομιών Νόμο, Κεφ.189 άρθρο 33(1), (2), (3), (4), 42, 53, 55 και 58, Κεφ.193 άρθρο 34 και στους Αγγλικούς Θεσμούς του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Non-Contentious Probate Costs) 1956 και στους περί Διαχειρίσεως Κληρονομιών Κανονισμούς.
Τα γεγονότα πάνω στα οποία βασίζεται η Αίτηση φαίνονται στην ένορκη δήλωση του Γιάννου Κοφτερού η οποία συνοδεύει την Αίτηση. Λέγει στην ένορκο του δήλωση ότι είναι ο διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα Κλεόβουλου Στυλιανού Παυλίδη τέως εκ Λεμεσού. Ο αποβιώσας κατά το χρόνο του θανάτου του είχε ακίνητη περιουσία αξίας €54.675,25 η οποία ήτο υποθηκευμένη σε τραπεζιτικούς οργανισμούς, ήτοι τα κτήματα αρ. εγγραφής 500009/04/38571 και 50015/01/52490 στη Λεμεσό και κινητή περιουσία αξίας €341,72 ήτοι μια μοτοσυκλέττα με αρ. εγγραφής ΕΒΤ807. Οι κληρονόμοι του, ήτοι οι δύο γιοι του Στέλιος Στυλιανού και Αντρέας Στυλιανού οι οποίοι κατοικούν μόνιμα στη Γερμανία δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν τα χρέη του αποβιώσαντος πατέρα τους για να μεταβιβασθούν τα ακίνητα ελεύθερα επ’ ονόματι τους. Παρά τις προσπάθειες που κάμνει τους τελευταίους μήνες για να επικοινωνήσει μαζί τους δεν μπορεί να το πετύχει. Υπάρχουν χρέη του αποβιώσαντα €233.343,97. Περαιτέρω εκκρεμούν τα έξοδα του δικηγόρου Μιχάλη Ιωάννου σε διαδικασία έφεσης και άλλες δικαστικές διαδικασίες καθώς και τα έξοδα του ως δικηγόρου της διαχείρισης και τα έξοδα του ιδίου ως διαχειριστή. Η εκτιμημένη αξία της περιουσίας είναι €130.000. Η περιουσία πρέπει να πωληθεί με δημόσιο πλειστηριασμό για να πληρωθούν οι οφειλές και αν υπάρχει περίσσευμα να διανεμηθεί στους κληρονόμους. Θα πρέπει το Δικαστήριο, λέγει, να εκδώσει τα αιτούμενα διατάγματα για να μπορέσει να προχωρήσει με ξεκαθάρισμα της υπόθεσης και να υποβάλει τελικούς λογαριασμούς.
Στις 14.10.11 το Δικαστήριο διέταξε όπως η Αίτηση επιδοθεί στο Ενδιαφερόμενο Μέρος Maria Gemma η οποία καταχώρισε ένσταση στην υπό εκδίκαση Αίτηση. Βάσισε την ένσταση της στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας Δ.48 θθ.1, 2, 4 και 7, στον Περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμο άρθρα 33, 51, 53, 55 και 58, στους Αγγλικούς Θεσμούς του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Non-Contentious Probate Costs) 1956, στους περί Διαχειρίσεως Κληρονομιών Κανονισμούς, στις συμφυείς εξουσίες και πρακτική του Δικαστηρίου και στη Νομολογία.
Επίσης στην ένσταση κατέγραψε επτά λόγους ένστασης με κύριο λόγο ένστασης το ότι η Αίτηση «στηρίζεται στο άρθρο 53 του περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμου, Κεφ.189, το οποίο, όμως, δεν μπορεί ν’ αποτελέσει τη νομική βάση της παρούσας Αίτησης γιατί αυτή δεν αποτελεί εναρκτήρια κλήση αλλά υποβάλλεται στα πλαίσια της αίτησης διαχείρισης με αρ.236/1999». Επίσης ο άλλος σοβαρός λόγος ένστασης είναι το ότι οι υιοί του Κλεόβουλου Στυλιανού Παυλίδη, Στέλιος Κ. Στυλιανού και Ανδρέας Κ. Στυλιανού δεν είναι οι μόνοι που δικαιούνται κληρονομικό μερίδιο. Δικαιούται και η Maria Gemma Jimerson ως νόμιμη κληρονόμος του αποβιώσαντα. Τούτο αποφασίστηκε με την απόφαση στην Αγωγή αρ.6091/99 και επικυρώθηκε με την Πολιτική Έφεση αρ.536/06.
Τα γεγονότα πάνω στα οποία στηρίζεται η ένσταση αναφέρονται στην επισυνημμένη σ’ αυτή ένορκη δήλωση του Γρηγόρη Σολωμού, σύζυγου της Maria Gemma Jimerson. Ο αποβιώσας κατά την ημέρα του θανάτου του, 23.3.99, άφησε ως κληρονόμους τους δυο υιούς του, Στέλιο Στυλιανού και Ανδρέα Στυλιανού και τη σύζυγο του Maria Gemma Jimerson. Ο αποβιώσας κατά την 2.5.97 συνέταξε διαθήκη και περιόρισε το κληρονομικό μερίδιο της Maria Gemma και κληρονόμησε €1,708.60 μόνο. Εκτελεστής της διαθήκης του αποβιώσαντα διορίσθηκε ο Γιάννος Κοφτερός. Το Δικαστήριο με την απόφαση του 15.6.2006 αναγνώρισε ως νόμιμη κληρονόμο του αποβιώσαντα Κλεόβουλου Στυλιανού, λόγω συζυγικής σχέσης, την Ενάγουσα Maria Gemma.
Νομική πτυχή
Η Αίτηση βασίζεται στον περί Διαχειρίσεως Κληρονομιών Νόμο, Κεφ.189 άρθρο 33(1) το οποίο δίδει εξουσία στο Δικαστήριο να διατάξει την πώληση μέρους της κληρονομιάς για σκοπούς διευκόλυνσης της διανομής της κληρονομιάς αποθανόντος προσώπου μεταξύ των δικαιούχων σύμφωνα με το νόμο. Με το αιτητικό όμως δεν ζητά ο διαχειριστής πώληση οποιασδήποτε περιουσίας του αποθανόντος. Το άρθρο 42 καθορίζει την τάξη καταβολής των χρεών της περιουσίας του αποθανόντος. Έχουν προτεραιότητα κατά σειρά οι δαπάνες κηδείας, η αμοιβή του εκτελεστή ή διαχειριστή και ακολούθως τα νόμιμα χρέη με τη σειρά που καθορίζει το άρθρο αυτό. Το άρθρο 55 προβλέπει τη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου να διατάξει (δύναται) όπως τα έξοδα, ή μέρος αυτών, διαδικασίας που αφορά την κληρονομιά αποθανόντος προσώπου, καταβληθούν από την κληρονομιά. Το άρθρο 58 του Νόμου προβλέπει για την εφαρμογή της πρακτικής και διαδικασίας της Αγγλίας όταν δεν γίνεται άλλη πρόνοια. Η Αίτηση βασίζεται επίσης και στο άρθρο 53 του ίδιου Νόμου το οποίο προβλέπει:
«53.(1) Προσωπικοί αντιπρόσωποι ή οποιοσδήποτε από αυτούς, πιστωτές, κληροδόχοι ή οι πλησιέστεροι συγγενείς, ή πρόσωπα που αξιώνουν μέσω των εν λόγω πιστωτών ή δικαιούχων με εκχώρηση ή με άλλο τρόπο, δύνανται να ζητήσουν από το Δικαστήριο με εναρκτήρια κλήση (originating summons) την επίλυση, χωρίς διαχείριση της κληρονομιάς σε Δικαστήριο, οποιουδήποτε από τα πιο κάτω ζητήματα ή θέματα:
……………………………………………………………………….
(2) Οι Διαδικαστικοί Κανονισμοί που ισχύουν εκάστοτε, οι οποίοι αφορούν εναρκτήριες κλήσεις (originating summons) εφαρμόζονται σε κάθε διαδικασία δυνάμει του άρθρου αυτού.»
Έχω ως καθοδηγητική την απόφαση στην υπόθεση Επί τοις αφορώσι τον Χατζηπέτρο Νικόλα Κτωρή τέως εκ Κατωκοπιάς, Αίτηση υπ’ αρ.388/1985 Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, ημερ. 30.6.09, στην οποία λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«Καταλήγοντας στο άρθρο 53(1), πράγματι φαίνεται ότι αυτό προσφέρεται για την επίλυση ορισμένων θεμάτων ή διαφωνιών που αφορούν κληρονομική περιουσία και ότι αυτό δύναται να αποτελέσει τη βάση για την αξίωση της θεραπείας που ζητείται με την παρούσα Αίτηση. Το άρθρο 53(1) όμως ρητά αναφέρει ότι οι θεραπείες αυτές δύναται να ζητηθούν από το Δικαστήριο με εναρκτήρια κλήση (originating summons).
Στην υπόθεση WIFRID WORTHAM κ.ά. ν. ΝΤΙΝΑΣ ΚΩΣΤΑ ΤΣΙΜΟΝ κ.ά. (2001) 1Α Α.Α.Δ. 1442 επιβεβαιώθηκε ότι οι θεραπείες που προσφέρει το άρθρο 53 μπορούν να δοθούν στο πλαίσιο εναρκτήριας κλήσης και μάλιστα υποδείχθηκε από το Εφετείο ότι η Δ.55 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας περιλαμβάνει πρόνοιες αναφορικά με την επίδοση της και τη στήριξη της με μαρτυρία. Ο λόγος είναι προφανής μόνο με εναρκτήρια κλήση η αγωγή είναι δυνατό να προσφερθεί μαρτυρία για την απόδειξη γεγονότων που αμφισβητούνται.
Το γεγονός ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν να καθορίσει ότι οι θεραπείες του άρθρου 53 μπορούν να δοθούν μόνο με εναρκτήρια κλήση φαίνεται από τον τίτλο του άρθρου «επίλυση ορισμένων θεμάτων με εναρκτήρια κλήση» αλλά και από την υποπαράγραφο 53(2) η οποία καθορίζει ότι σε κάθε διαδικασία βάση του άρθρου 53 θα ισχύουν οι εκάστοτε Διαδικαστικοί Κανονισμοί οι οποίοι αφορούν Εναρκτήριες Κλήσεις.
Περαιτέρω, η πρόθεση αυτή του νομοθέτη γίνεται πιο ξεκάθαρη από το άρθρο 54(1) το οποίο προνοεί ότι:
«οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο αναφέρεται στο εδάφιο (1) του άρθρου 53 δύναται αντί να προχωρήσει με εναρκτήρια κλήση να εγείρει αγωγή αξιώνοντας όπως η κληρονομιά του αποθανόντος τύχει διαχείρισης σε Δικαστήριο».
Φαίνεται από το λεκτικό του άρθρου 54(1) ότι ο νομοθέτης καθορίζει την καταχώρηση της αγωγής ως εναλλακτικό μέσο για διεκδίκηση των θεραπειών του άρθρου 53(1). Ως εκ τούτου πουθενά στο νόμο δεν προσφέρεται η Αίτηση δια κλήσεως ως μέσο για διεκδίκηση των θεραπειών του άρθρου 53(1). Εάν ο νομοθέτης ήθελε να προσφέρει την Αίτηση δια κλήσεως ως τέτοιο μέσο τότε θα το καθόριζε όπως κάνει για την εναρκτήρια κλήση και την αγωγή.
Η μη συμμόρφωση του Αιτητή με την εν λόγω πρόνοια του άρθρου 53(1) του Κεφ. 189 είναι κατά τη γνώμη μου μοιραία και για το λόγο αυτό η παρούσα αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί.
Εναρκτήρια κλήση σύμφωνα με τη Δ.1 Θ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας είναι:
"any summons other than a summons in a pending cause or matter "
Στην παρούσα περίπτωση ο Αιτητής δεν ξεκίνησε τη διαδικασία με εναρκτήρια κλήση αλλά με ενδιάμεση αίτηση βάσει της Δ.48. Στην PANICOS HJICHAMBIS V. ATTORNEY - GENERAL OF THE REPUBLIC AND OTHERS (1986) 1 Α.Α.Δ. 386, το Εφετείο διαχώρισε την αίτηση διά κλήσεως από την εναρκτήρια κλήση και αποφάσισε ότι αίτηση δια κλήσεως βάσει της Δ.48 θ.1 και 2 δεν ήταν το κατάλληλο μέσο για την έναρξη διαδικασίας βάσει του άρθρου 9(3)(h) του Κεφ. 224 το οποίο προέβλεπε για «Αιτήσεις».
Στην εν λόγω υπόθεση το άρθρο 9(3)(h) του Κεφ. 224 προέβλεπε ότι η έναρξη διαδικασιών και προσφυγή στο Δικαστήριο βάσει του νόμου εκείνου θα έπρεπε να γίνει με Αίτηση. Οι Εφεσείοντες ακολουθώντας τις πρόνοιες του εν λόγω άρθρου προχώρησαν στην καταχώρηση αίτησης δια κλήσεως βάσει της Δ.48 με σκοπό να ξεκινήσουν τις προβλεπόμενες υπό του νόμου διαδικασίες.
Η επιλογή των Εφεσειόντων να προχωρήσουν με αίτηση δια κλήσεως βάσει της Δ.48 ήταν λανθασμένη και ως εκ τούτου η όλη διαδικασία κρίθηκε ως άκυρη. Η επιλογή του Εφεσειόντων να προχωρήσουν με αίτηση βάσει της Δ.48 αντί με εναρκτήρια κλήση δεν ήταν απλή παρατυπία η οποία μπορούσε να διορθωθεί αλλά ήταν θεμελιακό ελάττωμα και σαν τέτοιο ακύρωνε τη διαδικασία.
Με αναφορά στην Re PRICHARD (DECEASED) (1963) 1 ALL ER 873 το Εφετείο εξήγησε τη διάκριση μεταξύ άκυρων και αντικανονικών δικονομικών μέτρων. Δικονομικό μέτρο είναι άκυρο όταν δεν κοινοποιείται στην άλλη πλευρά, όταν η γένεση του είναι ακροσφαλής και όταν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για την έκδοση του. Τα πιο πάνω επιβεβαιώθηκαν στην υπόθεση ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΚΟΥΛΛΟΥ V. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΟΧΟΥΖΟΥΡΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΣ (1992) 1Α Α.Α.Δ. 1503.
Επομένως στην παρούσα αίτηση θα πρέπει πρώτα να εξακριβωθεί ποίο είναι το ορθό δικονομικό μέτρο για διεκδίκηση των θεραπειών που προσφέρει το άρθρο 53(1) του Κεφ. 189. Το ίδιο το άρθρο καθορίζει ως δικονομικό μέτρο την εναρκτήρια κλήση (Originating Summons).
Στην «ΚΑΚΟΥΛΛΟΥ» ανωτέρω, το Εφετείο εξετάζοντας κατά πόσο μια αίτηση-έφεση εναντίον απόφασης του Διευθυντή του Κτηματολογίου ήταν άκυρη ή απλά αντικανονική, ανέφερε, στη σελ. 1509, ότι:
«Δικονομικό μέτρο είναι θνησιγενές μόνο όταν πλήττεται το θεμέλιο της δικαιοσύνης που στοιχειοθετούν οι κανόνες της φυσικής δικαιοσύνης ή το συμβατικό θεμέλιο που θέτει ο νομοθέτης».
Το Εφετείο έκρινε ότι στην εν λόγω υπόθεση η αίτηση ήταν απλά αντικανονική και όχι άκυρη, επειδή δεν τύγχανε εφαρμογής οποιαδήποτε από τις τρεις αρχές της Re Prichard (ανωτέρω). Υποβλήθηκε στα πλαίσια του τύπου που προβλεπόταν, εντός των προβλεπομένων χρονικών ορίων και είχε επιδοθεί στα επηρεαζόμενα πρόσωπα. Κρίθηκε ότι δεν ήταν ακροσφαλές το θεμέλιο της αλλά απλά αντικανονική και θεραπεύσιμη η στοιχειοθέτηση της.
Στην παρούσα αίτηση όμως φαίνεται καθαρά ότι το θεμέλιο της είναι ακροσφαλές, αφού δεν ακολουθήθηκε το συμβατικό θεμέλιο που θέτει ο νομοθέτης στο άρθρο 53(1) του Κεφ. 189, η εναρκτήρια κλήση (originaling summons). Αντίθετα χρησιμοποιήθηκε αίτηση βάσει της Δ.48.
Είναι λοιπόν προφανές ότι στην παρούσα περίπτωση τυγχάνει εφαρμογής η Re Prichard και συγκεκριμένα η αρχή ότι δικονομικό μέτρο είναι άκυρο όταν η γένεση του είναι ακροσφαλής.»
Ο Αιτητής καταχώρησε μονομερώς την παρούσα Αίτηση στα πλαίσια της Αίτησης με αρ.236/99 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού, Δικαιοδοσία Διαχειρίσεων. Το Δικαστήριο έδωσε οδηγίες να επιδοθεί η Αίτηση. Η Αίτηση βασίζεται στο άρθρο 53(1) του Κεφ.189. Ο Αιτητής δεν συμμορφώθηκε με την πρόνοια του άρθρου 53(1) του Κεφ.189 αφού η παρούσα Αίτηση δεν αποτελεί εναρκτήρια κλήση. Συνεπώς η παράλειψη του αυτή είναι μοιραία και για το λόγο αυτό η παρούσα Αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί.
Η Αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του Αιτητή και υπέρ του Ενδιαφερόμενου Μέρους, Maria Gemma Jimerson, τα οποία δεν θα καταβληθούν από την περιουσία και θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Ο Αιτητής-Διαχειριστής να καταθέσει τελικούς λογαριασμούς μέχρι τις 21.9.2012.
(Υπ.) ………………………………….
Γ. Στυλιανίδης, Α.Ε.Δ.
Πιστό αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
/ΜΚ
Subject: Civil/Appl.
Αναφορά: Διαχείριση κληρονομιών – επίλυση ορισμένων θεμάτων με εναρκτήρια κλήση