ECLI:CY:AD:2014:D117
(2014) 1 ΑΑΔ 407
18 Φεβρουαρίου, 2014
[ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΕΞ ΠΑΡΤΕ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΕΩΣ ΑΙΤΗΣΕΩΣ
ΔΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ MANDAMUS,
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ KUFI BIRINCI ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΕΩΣ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΥ MANDAMUS,
ΕΚΘΕΣΗ ΓΕΝΟΜΕΝΟΥ ΣΥΜΦΩΝΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4
ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1965 ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ 1883 Θ. 59, Κ. 3(2)
(ORDER 59, R. 3(2)).
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 13/2014)
Προνομιακά εντάλματα ― Mandamus ― Αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος της φύσεως Mandamus με το οποίο να διατασσόταν ο Αρχηγός Αστυνομίας, να αποκαλύψει «εύλογη αιτία», όταν ερευνά το σώμα ή το όχημα του αιτητή ― Απορριπτική κατάληξη επί τω ότι, δεν διαπιστωνόταν η ύπαρξη συγκεκριμένου δημόσιου καθήκοντος, με το οποίο τα μέλη και, κατ’ επέκταση, ο Αρχηγός Αστυνομίας αρνήθηκαν να συμμορφωθούν.
Προνομιακά εντάλματα ― Mandamus ― Η σχετική εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου να εκδίδει ένταλμα Mandamus είναι διακριτικής φύσεως και ασκείται, προκειμένου να διαταχθεί, συνήθως, ένα κατώτερο Δικαστήριο, αλλά και μια αρχή ή ένα πρόσωπο, να προβεί στην άσκηση συγκεκριμένου δημόσιου καθήκοντος, το οποίο υπέχει υποχρέωση να ασκήσει.
Ο αιτητής αιτήθηκε την παραχώρηση άδειας προς καταχώρηση αίτησης για έκδοση εντάλματος Mandamus, με το οποίο να διατασσόταν ο Αρχηγός Αστυνομίας, ενεργώντας μέσω μελών της Δύναμης, να αποκαλύψει «εύλογη αιτία», όταν ερευνά το σώμα ή το όχημα του αιτητή.
Με βάση τα γεγονότα που παρατίθεντο στην ένορκη δήλωση που συνόδευε την αίτηση, ο αιτητής είναι Τουρκοκύπριος και έχει τη μόνιμη κατοικία του στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου. Διέρχεται συχνά του οδοφράγματος μεταξύ κατεχομένης και ελεύθερης Κύπρου, επειδή δραστηριοποιείται επιχειρηματικά και στις δύο περιοχές του νησιού.
Ο αιτητής παραπονείτο για το ότι για δέκα συνεχείς ημέρες πριν από την καταχώριση της αίτησής του, ανακοπτόταν, χωρίς ένταλμα, από μέλη της αστυνομίας και υποβαλλόταν σε σωματική έρευνα, ενώ ερευνάτο και το όχημά του.
Με βάση τα όσα αναφέρονταν στην έκθεση γεγονότων, που συνόδευε τη μονομερή αίτηση, οι ρηθείσες έρευνες διεξάγονταν χωρίς προηγουμένως να του αποκαλυπτόταν εύλογη αιτία για την ανάγκη διενέργειάς τους. Προς τούτο δε, επικεντρωνόταν ουσιαστικά, το διάβημα του αιτητή, ως μέτρο θεραπείας της πιο πάνω παράλειψης του Αρχηγού Αστυνομίας, ενεργούντος μέσω των μελών της.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η εισήγηση της συνηγόρου του αιτητή ήταν ότι μέλη της αστυνομίας, που βρίσκονταν στο οδόφραγμα Αγίου Δομετίου, παρέλειπαν να εφαρμόζουν, σε σχέση με αυτόν, το πρώτο μέρος του Άρθρου. 11.4 του Συντάγματος.
2. Από το Άρθρο 11.4 του Συντάγματος δεν διαπιστώνεται ότι πρόσωπο το οποίο συλλαμβάνεται έχει δικαίωμα να πληροφορείται για την ύπαρξη «εύλογης αιτίας», όταν, ακολούθως, θα διενεργηθεί έρευνα επί του ιδίου προσωπικά ή στο όχημά του.
3. Το δικαίωμά του περιορίζεται στο να πληροφορηθεί για το λόγο και μόνο της σύλληψής του. Στην προκειμένη περίπτωση, ο αιτητής δεν ανέφερε ότι αυτό δεν έχει συμβεί.
4. Το παράπονο του αιτητή αναφερόταν όχι σε κάποια υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων αλλά σε περιστατικά τα οποία είχαν λάβει χώρα πριν από την καταχώριση της αίτησης και αποτελούσαν, παρελθόν· ενώ δεν προβαλλόταν και ισχυρισμός ότι ήταν εύλογα αναμενόμενο να υπάρξει επανάληψή τους, ώστε να μπορεί να τους αποδοθεί ο χαρακτηρισμός της συνεχιζόμενης παράλειψης.
5. Η τελευταία παρατήρηση θα είχε σημασία, αν διαπιστωνόταν, προηγουμένως, η ύπαρξη συγκεκριμένου δημόσιου καθήκοντος, με το οποίο τα μέλη και, κατ’ επέκταση, ο Αρχηγός Αστυνομίας αρνήθηκαν να συμμορφωθούν. Όμως, κάτι τέτοιο δεν είχε διαπιστωθεί.
Η αίτηση απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
In re Moschatos (1985) 1 C.L.R. 381,
In re S. & G. Colocassides Co. Ltd. (1977) 1 C.L.R. 59,
Neoptolemos Georghiou Leftis v. The Police (1973) 2 C.L.R. 87.
Haritonos v. Chief of Police a.o. (1979) 1 C.L.R. 616.
Αίτηση.
Λ. Δήμου, (κα), για Μάριο Γεωργίου, για τον Αιτητή.
Cur. adv. vult.
ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Με μια, μάλλον, πρόχειρα συντεταγμένη μονομερή αίτηση, όπως διαπιστώνεται, άλλωστε, από τον παράτυπο τίτλο της, γίνεται αντιληπτό ότι ο αιτητής ζητά να του παραχωρηθεί άδεια για να καταχωρίσει αίτηση για έκδοση εντάλματος mandamus, με το οποίο να διατάσσεται ο Αρχηγός Αστυνομίας, ενεργώντας μέσω μελών της Δύναμης, ουσιαστικά, να αποκαλύπτει «εύλογη αιτία», όταν ερευνά το σώμα ή το όχημα του αιτητή.
Τα γεγονότα που επικαλείται, σχετικά, ο αιτητής εκτίθενται στο σώμα της αίτησης, αντί σε ξεχωριστή έκθεση, καθώς, επίσης, σε ένορκη δήλωσή του, προς υποστήριξή της. Όπως αναφέρει, είναι Τουρκοκύπριος και έχει τη μόνιμη κατοικία του στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου και, δη, στη Λευκωσία. Δραστηριοποιείται επιχειρηματικά και στις δύο περιοχές του νησιού, ελεύθερες και μη, διατηρώντας, για το σκοπό αυτό, τουριστικό γραφείο και γραφείο συναλλάγματος στην κατεχόμενη Λευκωσία. Η φύση των εν λόγω δραστηριοτήτων του τον αναγκάζει να περνά πολλές φορές καθημερινά από το οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου, σε κάποιες περιπτώσεις, μεταφέροντας και τις εισπράξεις από τις εργασίες του.
Στη συνέχεια, ο αιτητής αναφέρει, διατυπώνοντας, συγχρόνως, το παράπονό του, ότι, κατά δέκα συνεχείς ημέρες πριν την καταχώριση της αίτησής του στις 24.1.2014, ήτοι μέχρι τις 23.1.2014, ανακοπτόταν, χωρίς ένταλμα, από μέλη της αστυνομίας και υποβαλλόταν σε σωματική έρευνα, ενώ ερευνάτο και το όχημά του. Οι έρευνες αυτές, όπως ισχυρίζεται, διεξάγονταν σε κοινή θέα των διερχομένων. Ως αποτέλεσμα, ένιωθε, κάθε φορά, έντονα προσβεβλημένος και ντροπιασμένος, ενώ, όπως, επίσης, παρατηρεί, ουδέποτε ανευρέθηκε οτιδήποτε το επιλήψιμο στην κατοχή του, για να προσθέσει, συναφώς, πως την τελευταία φορά, δηλαδή στις 23.1.2014, παρέμεινε υπό κράτηση για μια ώρα περίπου. Ακολούθως, διατυπώνει τη θέση ότι η εν λόγω συμπεριφορά των αστυνομικών έναντί του συνιστά παραβίαση του δικαιώματος της προσωπικής ελευθερίας του, Άρθρο 11 του Συντάγματος, καθώς, επίσης, διάκριση, η οποία διενεργείται σε βάρος του, κατά παράβαση του Άρθρου 28 του Συντάγματος.
Από την έκθεση γεγονότων, η οποία περιλαμβάνεται στη μονομερή αίτηση, συνάγεται, τέλος, ότι οι έρευνες στο σώμα ή στο όχημα του αιτητή διεξάγονταν χωρίς προηγουμένως να του αποκαλυπτόταν εύλογη αιτία για την ανάγκη διενέργειάς τους. Σ’ αυτό, επικεντρώνεται, ουσιαστικά, το παρόν διάβημα του αιτητή, ως μέτρο θεραπείας της πιο πάνω παράλειψης του Αρχηγού Αστυνομίας, ενεργούντος μέσω των μελών της.
Η εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου να εκδίδει ένταλμα mandamus προβλέπεται στο Άρθρο 155.4 του Συντάγματος. Είναι διακριτικής φύσεως και ασκείται, προκειμένου να διαταχθεί, συνήθως, ένα κατώτερο δικαστήριο, αλλά και μια αρχή ή ένα πρόσωπο, να προβεί στην άσκηση συγκεκριμένου δημόσιου καθήκοντος (public duty), το οποίο υπέχει υποχρέωση να ασκήσει, ειδικά, εφόσον αυτό ζητηθεί, ως εκ του προορισμού του ή της θέσης την οποία κατέχει, (βλ. In re Moschatos (1985) 1 C.L.R. 381 και In re S. & G. Colocassides Co. Ltd. (1977) 1 C.L.R. 59), και, εφόσον δεν προβλέπεται από το νόμο κάποια εναλλακτική θεραπεία, η οποία είναι εξίσου ευχερής και επωφελής για τον αιτητή, (βλ. Neoptolemos Georghiou Leftis v. The Police (1973) 2 C.L.R. 87).
Ομιλώντας, ειδικά, για τον Αρχηγό Αστυνομίας, αυτός, σε μια περίπτωση, είχε διαταχθεί, με ένταλμα mandamus, να επιτρέψει σε φυλακισμένο, ο οποίος, ενδεχόμενα, να αντιμετώπιζε κατηγορίες σε σχέση με προηγηθείσα απόδρασή του, να έχει τις υπηρεσίες δικηγόρου της επιλογής του. Ετσι, θα διασφαλιζόταν το ανάλογο δικαίωμα του εν λόγω προσώπου, δυνάμει του Άρθρου 11.4 του Συντάγματος, το οποίο ο Αρχηγός Αστυνομίας είχε, προηγουμένως, αρνηθεί να του επιτρέψει να ασκήσει. Κρίθηκε ότι ο Αρχηγός Αστυνομίας είχε καθήκον να ενεργήσει ως ανωτέρω, ώστε να διασφαλιζόταν η άσκηση του συγκεκριμένου συνταγματικού δικαιώματος προς όφελος του κρατουμένου, (βλ. Haritonos v. Chief of Police a.o. (1979) 1 C.L.R. 616).
Στην προκειμένη περίπτωση, το αίτημα του αιτητή στρέφεται, επίσης, εναντίον του Αρχηγού Αστυνομίας, για παράλειψή του να συμμορφωθεί και πάλι με πρόνοια του Άρθρου 11.4 του Συντάγματος. Συγκεκριμένα, η εισήγηση της συνηγόρου του αιτητή είναι ότι μέλη της αστυνομίας, που βρίσκονταν στο οδόφραγμα Αγίου Δομετίου, παρέλειπαν να εφαρμόζουν, σε σχέση με αυτόν, το πρώτο μέρος του εν λόγω Άρθρου, το οποίο αναφέρει ότι: «Πας συλλαμβανόμενος πληροφορείται κατά την στιγμήν της συλλήψεως αυτού εις καταληπτήν υπ’ αυτού γλώσσαν τους λόγους της συλλήψεως αυτού ...»
Στο σημείο αυτό, να αναφερθεί, επίσης, ότι, κατά την αγόρευσή της, η συνήγορος επικαλέστηκε και το Άρθρο 25 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, χωρίς, όμως, να εξειδικεύσει την πρόνοιά του που δεν έτυχε εφαρμογής σε σχέση με τον αιτητή. Εν πάση περιπτώσει, από την ανάγνωση του πιο πάνω άρθρου, το οποίο προνοεί για την περίπτωση έρευνας προσώπου και τόπου χωρίς ένταλμα, δε διαπιστώνεται να προβλέπεται σ’ αυτό υποχρέωση του ερευνώντος αστυνομικού να πληροφορεί το υπό έρευνα πρόσωπο για το σκοπό της διενεργούμενης έρευνας. Επομένως, η εξέταση της παρούσας αίτησης θα πρέπει να περιοριστεί στην πρόνοια, ανωτέρω, του Άρθρου 11.4 του Συντάγματος.
Ούτε και στην περίπτωση του άρθρου αυτού διαπιστώνεται ότι πρόσωπο το οποίο συλλαμβάνεται έχει δικαίωμα να πληροφορείται για την ύπαρξη «εύλογης αιτίας», όταν, ακολούθως, θα διενεργηθεί έρευνα επί του ιδίου προσωπικά ή στο όχημά του. Το δικαίωμά του περιορίζεται στο να πληροφορηθεί για το λόγο και μόνο της σύλληψής του. Στην προκειμένη περίπτωση, ο αιτητής δεν ανάφερε ότι αυτό δεν έχει συμβεί.
Τέλος, είναι, επίσης, σημαντικό να επισημανθεί ότι το παράπονο του αιτητή αναφέρεται όχι σε κάποια υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων αλλά σε περιστατικά τα οποία είχαν λάβει χώρα πριν από την καταχώριση της παρούσας αίτησης και αποτελούν, πλέον, παρελθόν· ενώ δεν προβάλλεται και ισχυρισμός ότι είναι εύλογα αναμενόμενο να υπάρξει επανάληψή τους, ώστε να μπορεί να τους αποδοθεί ο χαρακτηρισμός της συνεχιζόμενης παράλειψης.
Βέβαια, η τελευταία παρατήρηση θα είχε σημασία, αν διαπιστωνόταν, προηγουμένως, η ύπαρξη συγκεκριμένου δημόσιου καθήκοντος, με το οποίο τα μέλη και, κατ’ επέκταση, ο Αρχηγός Αστυνομίας αρνήθηκαν να συμμορφωθούν. Όμως, κάτι τέτοιο δεν έχει διαπιστωθεί.
Επομένως, η αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται.
Η αίτηση απορρίπτεται.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο