ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 432/2004, 433/2004, 434/2004,435/2004, 436/2004,
437/2004, 438/2004, 439/20004, 440/204, 441/2004 και 442/2004)
14 Οκτωβρίου, 2005
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28.1 ΚΑΙ 146.2 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΓΕΝΕΘΛΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ,
2. ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΟΛΑΚΗΣ,
3. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΛΗΣ,
4. ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ,
5. ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΔΗΣ,
6. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ,
7. ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ,
8. ΑΛΕΞΕΝΔΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ,
9. ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
10. ΕΥΡΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ,
11. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ,
Αιτητές,
v.
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ,
2. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
____________________
Ρ. Ερωτοκρίτου, για τους Αιτητές.
Μ. Σπηλιωτοπούλου (κα.), για τους Καθ’ ων η αίτηση.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Οι αιτητές των συνεκδικαζομένων αυτών προσφυγών είναι πτυχιούχοι αδιόριστοι καθηγητές φυσικής αγωγής και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του «Παγκύπριου Συνδέσμου Πτυχιούχων Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού».
Είχαν επανειλημμένα προβάλει τη θέση τους για ένταξη των γυμναστών στα δημοτικά σχολεία στα πλαίσια της προσπάθειας για μεγαλύτερη εξειδίκευση στην εκπαίδευση.
Οι αιτητές με τις παρούσες προσφυγές ζητούν δήλωση του Δικαστηρίου ότι οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 46.043 και 46.278 ημερ. 15.5.1997 και 25.6.1997 αντίστοιχα καθώς και η απόφαση με αρ. 57.235 ημερ. 30.1.2003 είναι άκυρες και στερημένες οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.
Oι δύο αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 46.043 και 46.278 αναφέρονται στη στελέχωση της δημοτικής εκπαίδευσης από το θεσμό του πολυδύναμου δασκάλου και τερματισμό κάθε συζήτησης γύρω από το θέμα της δημιουργίας εξειδικευμένων θέσεων στη Δημοτική εκπαίδευση ή από οποιοδήποτε σχετικό αίτημα.
Στην απόφαση του ΥΑ 57.235 αναφέρεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο αφού ενημερώθηκε, με σημείωμα του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού με αρ. 22/2003 και ημερ. 15.1.2003, αναφορικά με την πορεία του προγράμματος επιμόρφωσης των δασκάλων, στη φυσική αγωγή εξουσιοδότησε τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού να υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο, αφού πρώτα διαβουλευθεί με όλους τους εμπλεκόμενους.
Εγείρονται προδικαστικές ενστάσεις ότι οι προσφυγές είναι εκπρόθεσμες καθώς και ότι στρέφονται εναντίον μη εκτελεστών πράξεων.
Προέχει πρώτα η εξέταση του θέματος της εκτελεστότητας των προσβαλλόμενων πράξεων καθότι το θέμα του εμπρόθεσμου προκύπτει μόνο αν γίνει αποδεκτό ότι οι πράξεις είναι εκτελεστές .
Οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, αντικείμενο της παρούσας προσφυγής, έχουν ως εξής:
«(1) Απόφαση με αρ. 46.043, ημερ. 15.5.97:
Δημιουργία θέσεων δασκάλων μουσικής, γυμναστικής και τέχνης για τα δημοτικά σχολεία.
30. Αναφορικά με την Απόφαση με αρ. 45.123 και ημερ. 14.11.1996, το Συμβούλιο ενημερώθηκε με το Σημείωμα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού με αρ. 171/97 και ημερ. 9.5.1997 και για τα σχετικά σημειώματα που επισυνάπτονται σ΄ αυτό.
31. Ύστερα από διεξοδική συζήτηση του θέματος της δημιουργίας εξειδικευμένων θέσεων στη Δημοτική Εκπαίδευση, το Συμβούλιο αποφάσισε ότι τέτοιες θέσεις δεν πρέπει να δημιουργηθούν και ότι ο θεσμός του πολυδύναμου δασκάλου πρέπει να συνεχίσει να ισχύει ως καθοριστικός παράγοντας στην προετοιμασία του διδακτικού προσωπικού της Δημοτικής Εκπαίδευσης.»
(2) Απόφαση με αρ. 46.278, ημερ. 25.6.97:
Δημιουργία θέσεων δασκάλων μουσικής για τη δημοτική εκπαίδευση.
33. Το Συμβούλιο αποφάσισε:
α) Να εγκρίνει τη δημιουργία 88 θέσεων δασκάλων μουσικής (Κλ. Α2, Α5 και Α7), οι κάτοχοι των οποίων θα τοποθετηθούν πάνω σε προσωπική βάση στην Κλ. Α5 στη Διοίκηση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Οι θέσεις να σημειωθούν με διπλό σταυρό.
β) Να εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Οικονομικών να καταθέσει σχετικό συμπληρωματικό νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
γ) Να επαναβεβαιώσει την πολιτική του, η οποία διατυπώνεται στην Απόφαση με αρ. 46.043 και ημερ. 15.5.1997, ότι τα σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης στελεχώνονται μόνο από πολυδύναμους δασκάλους και ότι κάθε συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό ή από οποιοδήποτε σχετικό αίτημα τερματίζεται.
(3) Απόφαση με αρ. 57.235, ημερ. 30.1.2003:
Η πορεία του προγράμματος επιμόρφωσης των δασκάλων στη φυσική αγωγή .
83. Το Συμβούλιο αποφάσισε:
(α) Ενημερώθηκε με το Σημείωμα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού με αρ.22/2003 και ημερ. 15.1.2003 αναφορικά με την πορεία του προγράμματος επιμόρφωσης των δασκάλων στη φυσική αγωγή.
(β) Αποφάσισε να εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού να υποβάλει συγκεκριμένη Πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο, αφού διαβουλευθεί με όλους τους εμπλεκόμενους.»
Το κύρος των πρώτων δύο Υπουργικών αποφάσεων που έχω παραθέσει πιο πάνω, κατά πόσο δηλαδή αυτές είναι εκτελεστές, εξετάστηκε αυτεπάγγελτα από τον Καλλή, Δ. στην Προσφυγή 278/98 Τάσσια Μικελλίδου κ.α ν. Δημοκρατίας, ημερ. 26.4.99 στην οποία και με παρέπεμψε η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ΄ ων η αίτηση. Η προσφυγή στρεφόταν εναντίον επιστολής του Διευθυντή Δημοτικής Εκπαίδευσης με την οποία πληροφορούνταν οι αιτητές ότι το αίτημα τους για μόνιμο διορισμό στη Δημοτική Εκπαίδευση δεν ήταν δυνατό να προωθηθεί στα πλαίσια και κατ΄ εφαρμογή των προαναφερόμενων υπουργικών αποφάσεων. Το πιο κάτω απόσπασμα της προαναφερομένης προσφυγής παρατίθεται ως απόλυτα σχετικό:
«Θα εξεταστεί κατά πόσο οι προσβαλλόμενες πράξεις αποτελούν Κανονιστικές Πράξεις . Σύμφωνα με το "Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων" του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου, 1951, σελ. 104:
‘Περιεχόμενο της κανονιστικής πράξεως ως και του νόμου είναι η θέσις κανόνος δικαίου, θέσιν δε κανόνος δικαίου αποτελεί ο καθορισμός εκείνου, όπερ δέον να ισχύη ως δίκαιον διά πάντα, παρά τω οποίω υφίσταται πραγματική κατάστασις συγκεντρούσα χαρακτηριστικά γνωρίσματα γενικώς προσδιοριζόμενα. Ούτως αναμφισβήτητον εσωτερικόν γνώρισμα της κανονιστικής πράξεως είναι η γενικότης. Εν τη γενικότητι έγκειται κυρίως τούτο, ότι το νομικόν περιεχόμενον της πράξεως δεν εξαντλείται διά μιας και μόνης εφαρμογής, δια μιας και μόνης παροχής, αλλά διατηρεί την δύναμιν ίνα προκαλή νέας εφαρμογάς, επί των αορίστων και μελλουσών περιπτώσεων, αίτινες συγκεντρούσι τας υπό της πράξεως τεθείσας γενικώς προϋποθέσεις. Ούτως ο ιδεώδης τύπος της κανονιστικής πράξεως είναι η πράξις, η απευθυνομένη προς πάντας, ισχύουσα άνευ τοπικού ή χρονικού περιορισμού και δυναμένη να εφαρμοσθή επί πληθύος σχέσεων και αντικειμένων.’»
Στην κρινόμενη περίπτωση οι προσβαλλόμενες πράξεις αποτελούν κανόνες δικαίου καθότι καθορίζουν εκείνο «όπερ δέον να ισχύη ως δίκαιον δια πάντα ...... (Βλ. και Police v. Hondrou, 3 R.S.C.C. 82, Sophoclis Demetriades & Son and Another v. Republic (1969) 3 C.L.R. 557, Philippou and Others v. Republic (1970) 3 C.L.R. 129, Lanitis Farm Ltd v. Republic (1982) 3 C.L.R. 124, 130, 131, 132, Nicosia Race Club v. Republic (1984) 3 C.L.R. 791, 796)».
Υιοθετώ πλήρως την προσέγγιση του Δικαστή Καλλή αναφορικά με το περιεχόμενο των δύο πρώτων υπουργικών πράξεων, οι οποίες κρίνονται ως Κανονιστικές Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και σαν τέτοιες δεν υπόκεινται σε προσφυγή .
΄Οσον αφορά την τρίτη υπουργική απόφαση, παρατηρώ ότι ούτε αυτή υπόκειται σε προσφυγή καθότι έχει το χαρακτήρα της «κυβερνητικής πράξης» που δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου σύμφωνα με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Το Υπουργικό Συμβούλιο είναι το Ανώτατο όργανο άσκησης εκτελεστικής εξουσίας και είναι το όργανο το οποίο διαμορφώνει την πολιτική της Κυβέρνησης. Aσκεί εκτελεστική εξουσία επί παντός θέματος (Δέστε: ΄Αρθρο 54 του Συντάγματος). Στην κρινόμενη περίπτωση το υπουργικό συμβούλιο είχε αποφασίσει την υιοθέτηση συγκεκριμένης πολιτικής αναφορικά με την στελέχωση των σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης και με την τρίτη προσβαλλόμενη απόφαση του εξουσιοδότησε τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού να υποβάλει πρόταση επί του θέματος, αφού διαβουλευθεί με όλους τους εμπλεκόμενους.
Είναι επίσης θεμελιωμένο ότι το διοικητικό δικαστήριο δεν εξετάζει κατά πόσο μια πολιτική που υιοθετείται από ένα διοικητικό όργανο είναι ορθή ή όχι (Δέστε: Carayiannis v Republic (1980) 3 C.L.R., 39).
Επίσης δεν θεωρείται εκτελεστή πράξη και κατά συνέπεια δεν μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή η άρνηση της διοίκησης στους αιτητές να παραστούν και να υποβάλουν τις απόψεις τους σχετικά με την υιοθέτηση συγκεκριμένης πολιτικής, πριν την υποβολή οποιασδήποτε σχετικής πρότασης στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Εξέταση του εμπρόθεσμου των προσφυγών καθίσταται, υπό τις περιστάσεις, περιττή.
Οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές απορρίπτονται, με έξοδα εις βάρος των αιτητών.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο