ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 137/2025)
11 Ιουνίου 2025
[Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
XXX CUMMINGS
Εφεσείουσα
v.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
Εφεσίβλητης
(Ποινική Έφεση Αρ.: 138/2025)
XXX CUMMINGS
Εφεσείουσα
v.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
Εφεσίβλητης
-------------------------------------------------------
Χ. Φελλάς, για την Εφεσείουσα
Ε. Γιακουμεττή (κα) για Γενικόν Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: Με τις πιο πάνω εφέσεις της η Εφεσείουσα προσβάλλει τις δύο αποφάσεις του E.Δ. Λάρνακας ημερ. 15.5.25, με τις οποίες διέταξε την κράτησή της, στη βάση του κινδύνου φυγοδικίας, μέχρι τις 12.6.25, που οι δύο υποθέσεις τις οποίες αντιμετωπίζει ορίστηκαν για απάντηση. Πρόκειται για δύο υποθέσεις οι οποίες είχαν καταχωριστεί στις 12.5.25 και αφορούσαν αμφότερες αδικήματα τα οποία φέρονται να είχαν διαπραχθεί στις 7.5.25.
Στην πρώτη υπόθεση, την υπ' αριθμόν 5406/25, συγκατηγορείται με άλλο πρόσωπο για συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος (Π.Κ.371), ληστεία σε κατάστημα (Π.Κ.283), απειλή βιαιοπραγίας (Π.Κ.91Α) και κακόβουλη βλάβη (Π.Κ.324). Στη δεύτερη υπόθεση, την υπ' αριθμόν 5407/25, συγκατηγορείται με άλλα δύο πρόσωπα για συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος (Π.Κ.371) και για διάρρηξη κατοικίας με κλοπή [Π.Κ.292(α)].
Σε σχέση με την πρώτη υπόθεση το μαρτυρικό υλικό αναφερόταν σε κατ’ ισχυρισμόν κλοπή ειδών ρουχισμού (3 εσώρουχα, 3 στηθόδεσμους και 1 μαγιό) αξίας €411 από κατάστημα και διατήρησή τους, με άσκηση βίας προς την ιδιοκτήτρια. Σε σχέση με τη δεύτερη υπόθεση η μαρτυρία αναφερόταν σε παράνομο άνοιγμα δωματίου σε ξενοδοχείο, με κλειδί, και κλοπή ποσού €300, υπό του Κατηγορούμενου 3, τον οποίον η ίδια με την Κατηγορούμενη 2, είχαν οδηγήσει εκεί.
Ο πρωτόδικος Δικαστής, ενώπιον του οποίου τέθηκαν οι υποθέσεις, εξέδωσε καθηκόντως δύο ξεχωριστές αποφάσεις πλην όμως, όπως είναι φυσικό, με εξαίρεση τα αδικήματα, όλα τα υπόλοιπα ζητήματα είναι πανομοιότυπα. Εξ ου και κρίναμε ορθότερη τη συνεκδίκαση των δύο εφέσεων, λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι η ομοιότητα καλύπτει και τους λόγους έφεσης. Διευκρινίζουμε επίσης ότι στις εφέσεις είχε συνενωθεί και η ανήλικη Κατηγορούμενη 2 της κάθε υπόθεσης και ότι οι δύο πρώτοι λόγοι έφεσης οι οποίοι την αφορούσαν, έχουν απορριφθεί κατά την απόσυρση της έφεσης εκ μέρους της, μετά που με τη σύμφωνη γνώμη της Κατηγορούσας Αρχής, εμφανίστηκε ξανά ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου στις 3.6.25 το οποίο έθεσε πλέον όρους αφού απεσύρθη το αίτημα κράτησής της.
Με την ευκαιρία τονίζουμε πως η προσφάτως παρατηρηθείσα πρακτική της συνένωσης κατηγορουμένων ως εφεσειόντων στην ίδια έφεση, είναι εσφαλμένη. Αυτό, τόσο στη βάση των όσων είχαν από παλιά κριθεί στην υπόθεση Fikri Kerem a.o. v. Police (1958) 23 C.L.R. 96 όσο και σχετικών Εγκυκλίων του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Α.Δ. 12.14.17, ημερ. 15.2.96 και 4.12.02). Όπως ρητώς αναφέρεται η ειδοποίηση εφέσεως θα πρέπει να καταχωρείται ξεχωριστά από κάθε πρόσωπο, παρόλο που δύο ή και περισσότερα πρόσωπα έχουν δικασθεί μαζί πρωτοδίκως.
Επιστρέφοντας στα γεγονότα της κρινόμενης εδώ περίπτωσης, σημειώνουμε ότι παραμένουν στην κάθε έφεση οι λόγοι έφεσης 3 και 4 με τους οποίους η Εφεσείουσα προβάλλει: (1) Ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη και (2) Ότι υπήρξε πλημμελής προσέγγιση σε σχέση με την αξιολόγηση της μαρτυρίας σε ό,τι αφορά το θέμα της φυγοδικίας.
Ειδικότερα στα πλαίσια του τρίτου λόγου έφεσης υποστηρίζεται ότι ο πρωτόδικος Δικαστής χωρίς τεκμηρίωση, αόριστα διέταξε την κράτηση χωρίς να αναφέρει ότι πείστηκε στον απαιτούμενο βαθμό για το ότι η Εφεσείουσα θα φυγοδικούσε, χωρίς να λάβει υπ' όψιν τις προσωπικές περιστάσεις, οι οποίες κατά την εισήγηση δικαιολογούσαν την απόλυση με εγγύηση και χωρίς να εξειδικεύσει τον λόγο κράτησης. Στα πλαίσια του δεύτερου λόγου έφεσης προβάλλεται ότι ο πρωτόδικος Δικαστής υπεισήλθε σε αξιολόγηση της μαρτυρίας για να υποδείξει ότι οι δεσμοί της Εφεσείουσας με τη Δημοκρατία δεν είναι πολύ ισχυροί, πράγμα που δεν μπορούσε να συμπεράνει από την ενώπιόν του μαρτυρία, η οποία κατεδείκνυε αντιθέτως ότι οι δεσμοί της είναι πολύ ισχυροί.
Τις αρχές, στη βάση των οποίων εξετάζονται παρόμοιας φύσης αιτήματα, είχαμε την ευκαιρία να τις παραθέσουμε αναλυτικά στην υπόθεση Γενικού Εισαγγελέα v. Γ.Ν., Ποιν. Έφ. 145/2023, ημερ. 21.7.23 και δεν απαιτείται εδώ επανάληψή τους λεπτομερώς. Αρκούμαστε στο να υπενθυμίσουμε, σε σχέση με τον κίνδυνο φυγοδικίας, ότι η σοβαρότητα του αδικήματος σε συνδυασμό με την πιθανότητα καταδίκης και την επιβολή αυστηρής ποινής αποτελούν τους βασικούς δείκτες σε σχέση με την πιθανότητα προσέλευσης ενός κατηγορουμένου κατά τη δίκη του, νοουμένου όμως ότι αυτός ο κίνδυνος δεν διαπιστώνεται αυτομάτως κάθε φορά που συντρέχουν τα προαναφερθέντα τρία στοιχεία αλλά καθηκόντως συνυπολογίζονται και άλλα σχετικά δεδομένα, τα αποκαλούμενα «υποκειμενικά» (Θεοχάρους κ.ά. v. Δημοκρατίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 48).
Όσον αφορά την παρούσα καθίσταται αντιληπτό ότι δεν αμφισβητείται ούτε η σοβαρότητα των αδικημάτων, εκ των οποίων για τη ληστεία προνοείται μέχρι και ισόβια φυλάκιση, ούτε η αυστηρότητα των τυχόν επιβληθησομένων ποινών σε περίπτωση καταδίκης, οι οποίες ενδέχεται να είναι πολυετείς φυλακίσεις αλλά ούτε και η πιθανότητα καταδίκης, η οποία όντως είναι υπαρκτή στη βάση του υφιστάμενου μαρτυρικού υλικού, όπως ορθώς διεπίστωσε και το πρωτόδικο Δικαστήριο. Έχουμε την άποψη πως όλα τα επιχειρήματα και εισηγήσεις άπτονται του ζητήματος των προσωπικών, οικογενειακών και άλλων περιστάσεων της Εφεσείουσας.
Η Εφεσείουσα είναι ηλικίας 20 ετών, υπήκοος Ηνωμένου Βασιλείου. Σε ηλικία 10 ετών ήρθε στην Κύπρο με τον παππού και τη γιαγιά, με τους οποίους διαμένει από τότε. Η ίδια δεν εργάζεται. Ο παππούς και η γιαγιά τη βοηθούν οικονομικά για οτιδήποτε χρειαστεί. Δεν αμφισβητείται ότι διατηρεί ακόμα «μεταβατικά δικαιώματα Ευρωπαίου πολίτη» (όπως το έθεσε ο συνήγορός της) βάσει της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit). Εδώ και οκτώ έτη παρακολουθείται από παιδοψυχίατρο ως εμφανίζουσα Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠΥ) και Διπολική Διαταραχή (Έγγραφο Γ), για τα οποία λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Είναι χρήστης εξαρτησιογόνων ουσιών και κατά την περίοδο 2022 έως 2023 είχε ενταχθεί οικειοθελώς δύο φορές στο Πρόγραμμα Εφήβων στην Αγία Σκέπη, τα οποία όμως δεν ολοκλήρωσε πλήρως. Στις 12.5.25 κατάφερε να εξασφαλίσει συνάντηση για νέα αξιολόγησή της, με σκοπό την ενδεχόμενη επανεισαγωγή της στην Κλειστή Θεραπευτική Κοινότητα Αγία Σκέπη (Έγγραφο ΣΤ).
Τα πιο πάνω στοιχεία είχαν τεθεί ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο, κατά την εξέταση του κινδύνου φυγοδικίας, αναφέρθηκε στο ότι αυτή δεν εργάζεται, ότι διαμένει με τον παππού και τη γιαγιά για 10 έτη και ότι το θέμα της φαρμακευτικής αγωγής δύναται να αντιμετωπιστεί στον χώρο κράτησης. Κατέληξε δε με τα ακόλουθα:
«Αναφορικά με τους υποκειμενικούς παράγοντες έχοντας υπόψη μου ότι οι κατηγορούμενες 1 και … δεν έχουν οποιοδήποτε ισχυρό δεσμό με τη Δημοκρατία αφού πρόκειται για αλλοδαπά πρόσωπα κρίνω πως αυτά επιτείνουν παρά να μειώνουν το κίνητρο φυγοδικίας τους λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης που αντιμετωπίζουν αφού το κίνητρο φυγοδικίας αυξάνεται ανάλογα λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης.
Κρίνω ότι η πολυετής διαμονή των κατηγορουμένων στη Δημοκρατία δεν αποτελεί αποτρεπτικό λόγο να μην φυγοδικήσουν αφού είναι ορατό το ενδεχόμενο η 1η κατηγορούμενη να επαναπατρισθεί στη χώρα καταγωγής της στους γονείς της».
(Έμφαση δοθείσα)
Οι πιο πάνω συνιστούν τις μόνες αξιολογικές κρίσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου αφενός για τους δεσμούς με τη Δημοκρατία και αφετέρου για τον κίνδυνο φυγοδικίας. Παρατηρούμε, ως προς το πρώτο, ότι η αναφερθείσα απουσία ισχυρού δεσμού με τη Δημοκρατία διασυνδέθηκε και συνήχθη αυτομάτως από το γεγονός και μόνον ότι δεν ήταν Κύπρια πολίτης αλλά αλλοδαπή. Ελλείπει δηλαδή παντελώς οποιοσδήποτε σχολιασμός και εκτίμηση των υφιστάμενων στοιχείων για τις υποκειμενικές περιστάσεις ούτως ώστε να εξεταστεί εάν αυτά τα στοιχεία δημιουργούσαν κάποιο δεσμό και ποιας φύσης ή ισχύος ήταν αυτός. Η εξαγωγή συμπεράσματος αυτομάτως, εκ μόνου του γεγονότος ότι κάποιος είναι αλλοδαπός συνιστά σφάλμα διότι και ένας αλλοδαπός ενδέχεται με την πάροδο του χρόνου και στην πορεία των πραγμάτων να έχει αναπτύξει δεσμό και δη ισχυρό δεσμό με τη Δημοκρατία. Αυτό εξετάζεται και δεν συνάγεται αυτομάτως εκ της κατοχής υπηκοότητας τρίτης χώρας.
Ειδικά εδώ, κατά τη γνώμη μας, έπρεπε να συνεκτιμηθεί και αξιολογηθεί το ιδιάζον στοιχείο ότι η Εφεσείουσα, στη σχετικά μικρή ηλικία των 10 ετών ήρθε με τους παππούδες στην Κύπρο, στην ουσία μετακόμισε εδώ και έκτοτε διαμένει μαζί τους, χωρίς οποιονδήποτε γονέα.
Αντί τούτου ειδώθηκε ως «ορατό» το ενδεχόμενο να επιστρέψει στους γονείς της στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό, χωρίς παράθεση κάποιας εξήγησης ή συλλογισμού περί του ότι ήταν όντως ορατό το ενδεχόμενο κάποια η οποία μεγαλώνει στην Κύπρο από την ηλικία των 10 ετών με τους παππούδες, να αποφασίσει να τους εγκαταλείψει επιστρέφοντας στους γονείς οι οποίοι, αν μη τι άλλο, την άφησαν στην Κύπρο με τους παππούδες όταν ήταν 10 ετών.
Στη βάση των πιο πάνω συμφωνούμε ότι η αιτιολογία, στη βάση της οποίας είχε διαταχθεί η κράτηση, είναι όντως τρωτή, σε βαθμό που καθιστά τη δοθείσα διαταγή υποκείμενη σε ακύρωση. Ως εκ τούτου η έφεση επιτυγχάνει. Η Εφεσείουσα να αφεθεί ελεύθερη και στις δύο υποθέσεις υπό τους όρους ότι:
1. Θα καταθέσει το ποσόν των €10.000 είτε σε μετρητά στην Πρωτοκολλητή είτε μέσω τραπεζικού εμβάσματος στον τραπεζικό λογαριασμό του Εφετείου και ή θα προσκομίσει στην Πρωτοκολλητή τραπεζική επιταγή (bankers draft) ύψους €10.000, ως μια κοινή εγγύηση για την παρουσία της σε καθεμιά από τις δύο υποθέσεις (5406/25, 5407/25).
2. Θα παραδώσει όλα τα ταξιδιωτικά της έγγραφα στην Αστυνομία.
3. Το όνομά της θα τεθεί στον κατάλογο προσώπων των οποίων απαγορεύεται η έξοδος από τη Δημοκρατία και η διέλευση προς τις Κατεχόμενες περιοχές (stop list).
4. Θα παρουσιάζεται και υπογράφει στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Λάρνακας τρις εβδομαδιαίως και δη κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή μεταξύ των ωρών 18:00 έως 22:00.
Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.
Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο