ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 94/22)
25 Νοεμβρίου 2025
[ΣΤ. Ν. ΣΤΑΥΡΟΥ, Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
CCSRE REAL ESTATE COMPANY LTD
Εφεσείουσα
v.
ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΜΕΝΕΛΑΟΥ
Εφεσιβλήτου
‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑------------‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑
Α. Θέμης, για Γ.Ζ. Γεωργίου & Συνεργάτες, για την Εφεσείουσα
Λ. Κωστακόπουλος με Σ. Χρίστου (κα), για Π.Ν. Κούρτελλος & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τον Εφεσίβλητο
ΣΤΑΥΡΟΥ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από την Παπαδοπούλου, Δ.
Π Ο Ι Ν Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο Εφεσίβλητος κρίθηκε ένοχος κατ’ Έφεση στην κατηγορία της κατοχής γης εγγεγραμμένης επ’ ονόματι άλλου προσώπου χωρίς τη συναίνεση του κατά παράβαση του Άρθρου 281(1) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154. Ως εκ τούτου τα μέρη κλήθηκαν όπως αγορεύσουν για σκοπούς επιβολής ποινής από το Εφετείο.
Με την κατηγορία που αντιμετώπιζε ο Εφεσίβλητος καταλογίζετο σε αυτόν ότι κατείχε επί σειρά ετών υποστατικό στην επαρχία Λάρνακας το οποίο χρησιμοποιούσε ως παντοπωλείο, το οποίο βρισκόταν εντός ακινήτου εγγεγραμμένου επ’ ονόματι της Εφεσείουσας εταιρείας.
Κρίνουμε χρήσιμη την παράθεση των ουσιωδών γεγονότων που περιβάλλουν την υπόθεση, όπως αυτά προκύπτουν από τον πρωτόδικο φάκελο, την πρωτόδικη Απόφαση και την ενώπιον μας διαδικασία.
Κατά την 1.3.2013 η τότε ιδιοκτήτρια του ακινήτου ΣΠΕ Βασιλικός σύνηψε συμφωνία ενοικίασης με την οποία παραχώρησε στον Εφεσίβλητο «την ενοικίαση και το δικαίωμα αποκλειστικής κατοχής και χρήσης ως Παντοπωλείου» του ακινήτου (Τεκμήριο 4). Η συμφωνία είχε ισχύ για ένα χρόνο, ο δε Εφεσίβλητος είχε το δικαίωμα «να ζητήσει…την ανανέωση της ενοικίασης για άλλα 2 (δύο) έτη κατόπιν γραπτής προειδοποίησης 4 (τεσσάρων) μηνών». Ο Εφεσίβλητος ουδέποτε άσκησε αυτό του το δικαίωμα, με αποτέλεσμα η συμφωνία ενοικίασης να λήξει την 1.3.2014. Παρόλ’ αυτά ο Εφεσίβλητος διατήρησε την κατοχή του ακινήτου χωρίς πλέον να καταβάλλει οποιοδήποτε ενοίκιο.
Όταν το επίδικο ακίνητο το 2016 ενεγράφη επ’ ονόματι της Εφεσείουσας εταιρείας, η τελευταία αξίωσε την καταβολή οφειλόμενων ενοικίων, αξίωση την οποία ο Εφεσίβλητος αρνήθηκε αιτούμενος τη σύναψη νέας συμφωνίας ενοικίασης, με μειωμένο ενοίκιο το οποίο όμως δεν έγινε δεκτό. Παρόλ’ αυτά ο Εφεσίβλητος και πάλι αρνήθηκε να παραδώσει κατοχή του ακινήτου συνεχίζοντας να το κατέχει χωρίς κόστος. Το ακίνητο παραδόθηκε τελικώς οκτώ και πλέον χρόνια μετά τη λήξη της ενοικίασης, το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Στο σημείο αυτό παρεμβάλλουμε ότι, σύμφωνα πάντα με τα πιο πάνω ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου (τα οποία μάλιστα είχαν αποτελέσει κοινό έδαφος μεταξύ των διαδίκων), δεν ετίθετο ζήτημα τερματισμού της συμφωνίας ενοικίασης, εφόσον αυτή είχε προ πολλού λήξει κατ’ επιλογή του ιδίου του Εφεσίβλητου από την 1.3.2014. Η χρήση της φράσης «τερματισμός της σύμβασης» στο πλαίσιο της ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου μαρτυρίας, δεν μπορούσε να διαφοροποιήσει τη νομική αυτή κατάσταση.
Ο Εφεσίβλητος, εκμεταλλευόμενος τις συγχωνεύσεις των συνεργατικών εταιρειών παρέμεινε στο ακίνητο χωρίς να πληρώνει. Με την επίσκεψη στο μέρος του Μ.Κ.2 με σκοπό την ανάκτηση της κατοχής του ακινήτου, διασαφηνίστηκε ότι η συναίνεση της Εφεσείουσας στη συνέχιση της κατάστασης αυτής είχε αρθεί.
Προς μετριασμό της ποινής ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσίβλητου επεσήμανε το λευκό του ποινικό μητρώο και το ότι η παράδοση της κατοχής του ακινήτου έλαβε χώρα το 2022. Βαρύτητα δόθηκε στις οικονομικές συνθήκες του Εφεσίβλητου, τις λεπτομέρειες των οποίων λαμβάνουμε υπόψη. Εισηγήθηκε περαιτέρω ότι η παρούσα περίπτωση διαφοροποιείται από άλλες που αφορούν στην ίδια νομοθετική πρόνοια.
Μέσα στο πλαίσιο της εισήγησης αυτής, παρατηρούμε ότι το ιστορικό διαμόρφωσης του Άρθρου 281 του Π.Κ. παρουσιάζει ενδιαφέρον και προς τούτο προβαίνουμε σε μία σύντομη ανασκόπηση. Το αρχικό κείμενο προέβλεπε για καλλιέργεια χωρίς εξουσιοδότηση (“Unauthorised Cultivation”) και αφορούσε συγκεκριμένα τις πράξεις όργωσης, σποράς ή καλλιέργειας γης με άλλο τρόπο. Με τον τροποποιητικό Νόμο Ν.44/1972, με το Άρθρο 281(α) ποινικοποιήθηκαν η κατοχή, καλλιέργεια, νομή ή χρήση της γης με οποιοδήποτε τρόπο. Σε ό,τι αφορά την προβλεπόμενη ποινή αυτή αυξήθηκε με τον Ν.31(Ι)/2005 σε δύο χρόνια φυλάκιση ή και χρηματική ποινή μέχρι €5.000. Αυτή είναι και η ποινή που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο, βάσει της οποία θα κριθεί ο Εφεσίβλητος.
Υπό μορφή παρένθεσης ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι με τον τροποποιητικό Ν.18(Ι)/2025, η ποινή φυλάκισης αυξήθηκε σε πέντε χρόνια και η χρηματική ποινή στα €10.000. Από την αιτιολογική έκθεση της πρότασης Νόμου που οδήγησε στην πιο πάνω τροποποίηση, προκύπτει ότι η αύξηση είχε ως στόχο την πάταξη του φαινομένου σφετερισμού ελληνοκυπριακών περιουσιών («γης και ακίνητης ιδιοκτησίας») που βρίσκεται σε μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές. Ανεξαρτήτως σκοπού, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με την πρόσφατη αύξηση των ποινών ισχυροποιείται στο νομοθετικό, ποινικό στερέωμα το συγκεκριμένο αδίκημα, το οποίο δεν περιορίζεται στις πιο πάνω περιπτώσεις.
Η υπόθεση Gary John Robb ν. Αστυνομίας (2012) 2 Α.Α.Δ. 201 για την οποία έγινε λόγος ήταν σαφώς σοβαρότερη της παρούσας, αφού αφορούσε σε ανέγερση κατοικιών σε γη που άνηκε σε ελληνοκυπρίους, σε τουρκοκυπρίους και στη Δημοκρατία, η οποία βρισκόταν σε κατεχόμενο χωριό της επαρχίας Κερύνειας, με στόχο την πώληση τους σε Άγγλους υπηκόους. Κρίθηκε δε ως επιβαρυντικό στοιχείο το γεγονός ότι επρόκειτο για συντονισμένη και οργανωμένη ενέργεια να χρησιμοποιηθεί ακίνητη περιουσία που ανήκει κυρίως σε ελληνοκυπρίους, ακριβώς λόγω της αδυναμίας των τελευταίων να χρησιμοποιήσουν την περιουσία τους ένεκα της κατοχής από τα τουρκικά στρατεύματα.
Επισημαίνουμε, τέλος, ότι η προβολή θέσης περί απόκτησης και διατήρησης κατοχής δυνάμει σύμβασης δεν περιλαμβάνεται στις υπερασπίσεις που ρητά προβλέπονται στο Άρθρο 281(2) του Π.Κ..
Στην υπό κρίση περίπτωση δεν μπορεί να αγνοηθεί το πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο Εφεσίβλητος κατείχε αυθαίρετα και ετσιθελικά το ακίνητο χωρίς να καταβάλλει οποιοδήποτε ποσό, ενώ ήταν σαφές πως η Εφεσείουσα δεν συναινούσε σε αυτό. Από την άλλη λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός της παράδοσης της κατοχής του ακινήτου από τον Εφεσίβλητο στην Εφεσείουσα έστω μετά από πολλά χρόνια, σε ημερομηνία προγενέστερη της έκδοσης της καταδικαστικής απόφασης, το λευκό ποινικό μητρώο του Εφεσίβλητου και τα όσα αφορούν στις προσωπικές, οικονομικές και άλλες του περιστάσεις ως προκύπτουν από την έκθεση του Γραφείου Ευημερίας και την αγόρευση του συνηγόρου του. Κατάληξη μας αποτελεί ότι στην υπό κρίση περίπτωση δεν ενδείκνυται η επιβολή ποινής φυλακίσεως αλλά κατάλληλη ποινή είναι η χρηματική.
Επιβάλλεται συναφώς στον Εφεσίβλητο ποινή προστίμου €2.000.
Επιδικάζονται υπέρ της Εφεσείουσας εταιρείας έξοδα όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και τα οποία θα περιλαμβάνουν και τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας. Περαιτέρω ακυρώνεται η πρωτόδικη διαταγή εξόδων. Το ποσό των €3.079,92 που καταβλήθηκε ως έξοδα πρωτοδίκως να επιστραφεί από τον Εφεσίβλητο στην Εφεσείουσα.
ΣΤ. Ν. ΣΤΑΥΡΟΥ, Δ.
Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο