ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 144/2025)
17 Ιουλίου, 2025
[ΔΑΥΙΔ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018, ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ STASALCO LTD (HE372875), WBN HOLDING LIMITED (HE336956) ΚΑΙ KARSWELL LIMITED (HE229808) ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ CERTIORARI ΚΑΙ PROHIBITION
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΡΩΣ ΕΚΔΟΘΕΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΣΤΙΣ 24.06.2025
………………
Χρ. Φρακάλας, για Ιωαννίδης Δημητρίου ΔΕΠΕ, για τους Αιτητές.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΔΑΥΙΔ, Δ.: Με την υπό συζήτηση αίτηση, οι Αιτητές επιζητούν την άδεια του Δικαστηρίου για την καταχώρηση δια κλήσεως αίτησης για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari και/ή Prohibition, για ακύρωση του προσωρινού Διατάγματος που εκδόθηκε μονομερώς, στις 24.06.2025, από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού (κατώτερο Δικαστήριο) στο πλαίσιο της Γενικής Αίτησης 32/2024.
Ταυτόχρονα, επιζητείται διάταγμα αναστολής της ισχύος του ως άνω προσωρινού Διατάγματος και κάθε διαδικασίας στο κατώτερο Δικαστήριο, που απορρέει από το εν λόγω διάταγμα, εκκρεμούσας της παρούσας αίτησης και/ή μέχρι την αποπεράτωση της διαδικασίας στο Ανώτατο Δικαστήριο και/ή μέχρι νεωτέρας διαταγής του Δικαστηρίου.
Η παράθεση, κατά συνοπτικό τρόπο των ουσιαστικών γεγονότων που περιβάλλουν την υπό συζήτηση υπόθεση, καθιστά ευχερέστερη την αντίληψη των περιστατικών που περιβάλλουν την περίπτωση, αλλά και την κατανόηση των ειδικότερων ζητημάτων που προκρίνονται από τους Αιτητές και απασχολούν στην παρούσα.
Ως προκύπτει από την Έκθεση και την ένορκη δήλωση δικηγόρου στο δικηγορικό οίκο που εκπροσωπεί τους Αιτητές, οι οποίες συνοδεύουν την υπό συζήτηση αίτηση, στις 10.10 2024, στο πλαίσιο της Γενικής Αίτησης 32/2024, που καταχωρήθηκε στο κατώτερο Δικαστήριο προς υποστήριξη αλλοδαπών δικαστικών διαδικασιών που εκκρεμούσαν ενώπιων Δικαστηρίου του Πριγκιπάτου του Λιχτενστάιν, εκδόθηκε μονομερώς, προσωρινό διάταγμα εναντίων των Καθ’ ων στην ως άνω Γενική Αίτηση. Οι Αιτήτριες στην παρούσα, ούσες εκ των καθ’ ων η Αίτηση στην πιο πάνω Γενική Αίτηση, στις 30.01.2025, καταχώρησαν ενδιάμεση αίτηση, αμφισβητώντας τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, στη βάση του Μέρους 12 των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας. Στην εν λόγω αίτηση αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του κατώτερου Δικαστηρίου, οι Καθ’ ων η Αίτηση στην παρούσα, στις 11.04.2025, καταχώρησαν ένσταση. Στις 16.04.2025, το καθ’ ου η Αίτηση 2 Ίδρυμα στην Γενική Αίτηση, καταχώρησε αίτηση (με ειδοποίηση) για τροποποίηση / διαφοροποίηση του μονομερώς εκδοθέντος διατάγματος ημερ. 10.10.2024, κατά τρόπο που να του επιτραπεί να μεταβάλει τη διευθυντική δομή των Αιτητών στην παρούσα, πράγμα που απαγορευόταν από το διάταγμα ημερομηνίας 10.10.2024. Οι Αιτητές στην παρούσα αίτηση, έφεραν ένσταση στην προώθηση της, υποστηρίζοντας ότι κατά προτεραιότητα θα έπρεπε να προηγηθεί η ακρόαση της αίτησης για αμφισβήτηση της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου. Ενόψει τούτου, στις 30.04.2025, κατόπιν ακρόασης των μερών επί του ζητήματος, το κατώτερο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η αίτηση προς αμφισβήτηση της δικαιοδοσίας του, θα έπρεπε να προηγηθεί της εκδίκασης οποιασδήποτε άλλης ενδιάμεσης αίτησης. Ενώ το κατώτερο Δικαστήριο αποφάσισε ως ανωτέρω, στις 24.06.2024, μετά από μονομερή αίτηση των καθ’ ων η Αίτηση στην παρούσα, εξέδωσε, μονομερώς, το προσβαλλόμενο διάταγμα, δραστικής φύσεως, μέσω του οποίου, πέραν του διορισμού συγκεκριμένου προσώπου ως Παραλήπτη (Receiver) της Αιτήτριας, τροποποίησε – διαφοροποίησε το ήδη μονομερώς εκδοθέν διάταγμα, ημερομηνίας 10.10.2024.
Αποτελεί θέση των αιτητών ότι το κατώτερο Δικαστήριο, ενεργώντας κατά τον πιο πάνω τρόπο, παρέσχε θεραπεία, μονομερώς, για την οποία ως είχε ήδη αποφασίσει, θα έπρεπε, πριν τοποθετηθεί, να προηγηθεί η εκδίκαση της αίτησης αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του. Πέραν του γεγονότος ότι εξέδωσε μονομερώς δραστικά διατάγματα διορισμού προσωρινού παραλήπτη χωρίς να υφίσταται κατ’ επείγοντες λόγοι για μονομερή έκδοση τέτοιων διαταγμάτων, παραγνωρίζοντας το ιστορικό της υπόθεσης και δημιουργώντας αχρείαστες επιπλοκές, λειτούργησε με καταφανή καταστρατήγηση και σωρευτική παραβίαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης, αφού δεν δόθηκε στους Αιτητές, οι οποίοι είχαν ήδη προ καιρού εμπλακεί και συμμετείχαν ενεργά στις διαδικασίες, το δικαίωμα να ακουστούν. Το υπόβαθρο των γεγονότων που περιβάλλουν την περίπτωση, υποδεικνύουν, καθιστούσε ανεπίτρεπτη τη μονομερή έκδοση του διατάγματος υποστηρίζοντας πως η σχετική αίτηση θα έπρεπε να είχε κοινοποιηθεί στους Αιτητές. Τυχόν εμπλοκή των Αιτητών σε διαδικασίες αμφισβήτησης και καταχώρησης ένστασης στο εκκαλούμενο διάταγμα, προσθέτουν, ουσιαστικά εξυπακούει νέο διάβημα στην πρωτοδίκη διαδικασία, καταρρίπτοντας αυτομάτως τις βάσεις και τους λόγους της αίτησης αναφορικά με τη δικαιοδοσία του κατώτερου Δικαστηρίου, ημερ. 30.01.2025, που το κατώτερο Δικαστήριο, ούτος ή άλλως, είχε ήδη αποφασίσει την κατά προτεραιότητα εκδίκαση της.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος της Αιτήτριας, με την αγόρευση του, την οποία προνόησε να καταγράψει και να θέσει υπόψιν του Δικαστηρίου, προώθησε τις θέσεις του, συναρτώντας τις με τους προαναφερόμενους λόγους. Τούτο έπραξε και δια ζώσης, στο βαθμό που έκρινε αναγκαίο. Το Δικαστήριο, με πολλή προσοχή έχει διεξέλθει το εκκαλούμενο διάταγμα, την Έκθεση και ένορκη δήλωση που συνοδεύει την υπό συζήτηση Αίτηση όσο και τις αναφορές, τοποθετήσεις, θέσεις και εισηγήσεις του ευπαίδευτου συνηγόρου της Αιτήτριας.
Ως αναδύεται από την διαχρονική νομολογία των Δικαστηρίων μας, τα Προνομιακά Εντάλματα, ως κατάλοιπο της εξουσίας του Ανώτατου Δικαστηρίου για έλεγχο των κατώτερων Δικαστηρίων, χορηγούνται κατ' εξαίρεση. Άδεια για καταχώρηση αίτησης για έκδοση προνομιακού εντάλματος, παρέχεται όπου από το πρακτικό του κατώτερου Δικαστηρίου διαφαίνεται έλλειψη ή υπέρβαση δικαιοδοσίας, έκδηλη νομική πλάνη, δόλος, προκατάληψη και μη τήρηση των κανόνων της φυσικής δικαιοσύνης (βλ. σύγγραμμα Πέτρου Αρτέμη, «Προνομιακά Εντάλματα Αρχές και Υποθέσεις», σελ. 109 κ.επ., Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41, Perrella (Αρ.2) (1995) 1 Α.Α.Δ. 692, Αίτηση του Κωνσταντινίδη (2003) 1 Α.Α.Δ. 1298 και Ευδόκας (2016) 1(Γ) Α.Α.Δ. 3018). Η εξουσία του Δικαστηρίου να εκδίδει προνομιακά εντάλματα, δεν έχει ως αντικείμενο την ορθότητα των αποφάσεων κατώτερων Δικαστηρίων, ή τον τρόπο άσκησης της διακριτικής τους ευχέρειας (Αναφορικά με την Αίτηση του Νεόφυτου Ηλία, (1997) 1 Α.Α.Δ. 869). Μια προνομιακή διαδικασία ως η υπό συζήτηση, δεν συνιστά υποκατάστατο της δευτεροβάθμιας διαδικασίας ούτε μπορεί να αφεθεί να χρησιμοποιηθεί ως έφεση υπό μεταμφίεση για τον έλεγχο της ορθότητας των αποφάσεων των κατώτερων Δικαστηρίων. Ότι ενδιαφέρει, είναι η νομιμότητα των ελεγχόμενων ενεργειών. Ακόμη και αν υπάρχει εκ πρώτης όψεως συζητήσιμη υπόθεση, ως κατ’ επανάληψη έχει διακηρυχθεί, όπου προσφέρεται άλλο ένδικο μέσο ή θεραπεία, τέτοια άδεια δεν δίδεται, εκτός και αν καταδειχθούν, με επάρκεια, εξαιρετικές περιστάσεις για παρέκκλιση από τον πιο πάνω κανόνα (Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41, Hellenger Trading Ltd (2000) 1 Α.Α.Δ. 1965, xxx Μαρκίδης κ.α (2004) 1 Α.Α.Δ. 552, Base Metal Trading Ltd v. Fastact Devel Developments Ltd κ.ά. (2004) 1 Α.Α.Δ. 1535 Τράπεζα Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ κ.α. (2012)1 Α.Α.Δ. 878).
Δεδομένη είναι η εξουσία του Ανώτατου Δικαστηρίου να παρεμβαίνει, κατ’ εξαίρεση και πάντα με φειδώ, κάνοντας χρήση της εφεδρείας εξουσιών που διατηρεί, μέσω Προνομιακών Ενταλμάτων, στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται παράβαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης. Στην πραγματικότητα, αποτελεί κλασική περίπτωση παρέμβασης του Ανώτατου Δικαστηρίου, κατά τον πιο πάνω τρόπο, όταν διαπιστώνεται ότι δεν έχει παρασχεθεί στον επηρεαζόμενο η ευκαιρία να ακουστεί (Θεοδώρου κ.α. (Αρ.1) (2014) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2052, Αίτηση του Nikolai Ivanovich Kazakov, Π.Ε. Αρ.72/2022, ημερ. 17.7.2023 και Halsbury’s Laws of England 3η εκδ. Τόμος ΙΙ σελ. 145, παρ. 272)
Ως υποδείχθηκε στην Zhiganov κ.α. (αρ.5) (2013) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2564, το δικαστήριο, σύμφωνα με τους κανόνες της φυσικής δικαιοσύνης έχει καθήκον να ενεργεί με δίκαιο τρόπο. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που θα πρέπει να παρέχει, σε κάθε διάδικο, την δίκαιη ευκαιρία να θέσει την υπόθεση του ενώπιων του δικαστηρίου.
Ομοίως, στην υπόθεση Λέαντρος Χριστοφίδης (Αρ.2) (1993) 1 Α.Α.Δ. 785, αφού επαναλαμβάνεται το θεμελιακό δικαίωμα της ακρόασης, ως τούτο αναγνωρίζεται από τις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης και κατοχυρώνεται από το άρθρο 30.3 του Συντάγματος, το Δικαστήριο, διασυνδέοντας το όλο ζήτημα και με την δυνατότητα έκδοσης προνομιακού εντάλματος, τύπου Certiorari, παραπέμπει προς τούτο σε απόσπασμα του συγγράμματος «Basu Commentary on the Constitution of India», 5η έκδοση, σελ. 666, σύμφωνα με το οποίο:
«It has been pointed out earlier that though breach of natural justice is sometimes treated as a species of defect of jurisdiction, it is recognized as an independent ground for issue of certiorari. Certiorari will lie where a judicial or quasi-judicial authority has violated the principles of natural justice even though the authority has acted within its jurisdiction. »
Στην υπό συζήτηση περίπτωση, ως έχει ήδη σημειωθεί, οι αιτήτριες εμφανίστηκαν στη διαδικασία της Γενικής Αίτησης 32/2024, υπό διαμαρτυρία, προωθώντας ταυτόχρονα αίτηση αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του κατώτερου Δικαστηρίου. Το τελευταίο δε, με απόφαση του, διακήρυξε ότι θα επιληφθεί κατά προτεραιότητα και πριν από οποιοδήποτε άλλο ζήτημα την ως άνω αίτηση αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του, περιλαμβανομένης και αίτησης για τροποποίηση/διαφοροποίηση του μονομερώς εκδοθέντος προσωρινού διατάγματος, ημερομηνίας 10.10.2024, που καταχώρησε στις 16.04.2025 η καθ’ ης η Αίτηση 2 στην Γενική Αίτηση. Αντ’ αυτού, και παρά την από μακρού χρόνου εμπλοκή των αιτητριών στην παρούσα, στην Γενική Αίτηση 32/2024, προχώρησε στην εξέταση σχετικής αίτησης, μονομερώς, εκδίδοντας το εκκαλούμενο διάταγμα ημερομηνίας 24.06.2025.
Η ως άνω εξέλιξη φέρνει στο προσκήνιο την πρακτική των Επαρχιακών Δικαστηρίων, ως επισημάνθηκε κατ’ επανάληψη από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, να εκδίδουν διατάγματα ex parte με τέτοια ευκολία, ως τούτο να είναι ο κανόνας αντί ή άκρως ιδιάζουσα εξαίρεση (Αμβροσιάδου v. Coward (2013) 1(Α) Α.Α.Δ 78). Δημιουργώντας, ενίοτε, προβλήματα στη διαδικασία και απολήγοντας στον επηρεασμό δικαιωμάτων διαδίκων που εμφανίζονται στη διαδικασία χωρίς οι τελευταίοι να ακούγονται. Ως σημειώθηκε στην Zhiganov κ.α. (ανωτέρω):
«Στην In re Zhigachov κ.ά. (2013) 1 Α.Α.Δ. 1318 λέχθηκαν από το Δικαστή Χατζηχαμπή, όπως ήταν τότε, αναφορικά με την έκδοση διατάγματος με αίτηση άνευ κλήσεως τ’ ακόλουθα:
«… … … Η διαδικασία της έκδοσης του είναι άλλο πράγμα. Τα ως άνω λεχθέντα αφορούν μόνο το δεύτερο και επιδιώκουν να τονίσουν τη θεμελιακή υποχρέωση του δικαστηρίου να ενεργεί σε συμφωνία με τις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης ως προς την ακρόαση και των δύο πλευρών. Τούτο εξάλλου το καθιστά και πιο πληροφορημένο ως προς το αν δικαιολογείται η έκδοση του διατάγματος.»
Η προηγηθείσα απόφαση του κατώτερου Δικαστηρίου ως προς την πορεία και σειρά επίλυσης των ζητημάτων που εγείρονταν και απασχολούσαν στη διαδικασία και η από μακρού χρόνου ενεργός παρουσία και εμπλοκή των αιτητριών στην διαδικασία της Γενικής Αίτησης 32/2024, χωρίς τελικά να τους δοθεί η ευκαιρία, παρά το γεγονός ότι θα επηρεαζόταν άμεσα από την έκδοση του εκκαλούμενου διατάγματος, να τοποθετηθούν, φαίνεται πράγματι να αποκαλύπτουν, εκ πρώτης όψεως, συζητήσιμο θέμα αναφορικά με την τήρηση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης ως προς την ακρόαση των επηρεαζόμενων από το προσωρινό διάταγμα αιτητριών και τυχόν καταστρατήγηση τους.
Η ύπαρξη άλλου, εναλλακτικού ένδικου μέσου για τις αιτήτριες, δυνάμενου να λειτουργήσει ως ανάχωμα για την επίκληση της προνομιακής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου και συνακόλουθα για την επιτυχία της παρούσας αίτησης, απασχόλησε επίσης το Δικαστήριο. Ως η πλούσια νομολογία των Δικαστηρίων μας υποδεικνύει, στις περιπτώσεις που υπάρχει διαθέσιμο άλλο μέσο, δεν προσφέρεται η παραχώρηση άδειας, παρά μόνο αν συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις (Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41 και Base Metal Trading ltd v. Fastact Developments Ltd κ.α. (2004) 1(Γ) 1535). Στην σχετικά πρόσφατη απόφαση, στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της ACP Trading I LLC, Πολ. Έφ. Αρ. 8/2024, ημερ. 2.7.2024, το Ανώτατο Δικαστήριο υπέδειξε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
«Το τι συνιστά εξαιρετική περίσταση δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί εκ των προτέρων. Το ζήτημα κρίνεται πάντοτε με βάση τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης (P.S.P. Freestyle Ltd (1993) 1 A.A.Δ. 626, 632). Όπως υπογραμμίστηκε στην υπόθεση Lucan Invest Ltd κ.ά. (2011) 1 Α.Α.Δ. 1904, «Τι συνιστά εξαιρετικές περιστάσεις είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια και το ζήτημα κρίνεται με βάση τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Οι εξαιρετικές περιστάσεις διακριβώνονται με τη σύγκριση των δυνατοτήτων που προσφέρει η διαδικασία των προνομιακών ενταλμάτων από τη μια και η διαθέσιμη θεραπεία στη συγκεκριμένη περίπτωση».
Τα πιο πάνω, από μόνα τους, κρίνεται ότι αποτελούν εξαιρετικές περιστάσεις δυνάμενες να δικαιολογήσουν την αιτούμενη παρέμβαση του Δικαστηρίου.
Υπό το φως των πιο πάνω, έχοντας πάντα κατά νου ότι σε αυτό το στάδιο το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται στην ουσία της αίτησης, ούτε εξετάζει την υπόθεση σε βάθος, παρά μόνο υπό το πρίσμα της εκ πρώτης όψεως θεώρησης του μαρτυρικού υλικού που τίθεται υπόψη του (In Re Kakos (1985) 1 C.L.R. 250), αποτελεί κατάληξη του Δικαστηρίου ότι εγείρεται πράγματι εκ πρώτης όψεως συζητήσιμο θέμα, για τους λόγους που αναφέρονται στην Έκθεση.
Παρέχεται συνεπώς άδεια στις αιτήτριες να καταχωρήσουν αίτηση με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari για τους πιο πάνω λόγους.
Η διά κλήσεως αίτηση να καταχωριστεί εντός 10 ημερών από σήμερα.
Εφόσον καταχωριστεί ως ανωτέρω, να οριστεί από το Πρωτοκολλητείο στις 29.07.2025 και ώρα 8.30 π.μ., να επιδοθεί δε τουλάχιστον τρείς (3) μέρες πριν τη δικάσιμο.
Η ισχύς του εκκαλούμενου διατάγματος, ημερ. 24.06.2025, αναστέλλεται μέχρι την καταχώρηση της αίτησης και εφόσον αυτή καταχωριστεί εντός του χρόνου που έχει καθοριστεί, η αναστολή θα ισχύει μέχρι την αποπεράτωση της εκδίκασης της δια κλήσεως αίτησης, ή νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου.
Τα έξοδα της παρούσας θα είναι έξοδα στην πορεία της αίτησης με κλήση.
Α. ΔΑΥΙΔ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο