ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
(Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 9/2025)
15 Ιουλίου, 2025
[Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003
Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν. 165(Ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:
CHRISTIAN IGIRANEZA
_______________________________________
Αιτητής παρών προσωπικά.
Ν. Νικολάου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, με Μ. Αμπελώμος, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τον Καθ’ου η Αίτηση.
_____________________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής καταχώρισε Αίτηση στη βάση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, Ν. 165(Ι)/2002, με την οποία εξαιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής με στόχο να καταχωρίσει Αίτηση για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος τύπου Habeas Corpus.
Στην έγγραφη δήλωση που συνοδεύει την Αίτηση αναφέρει απλώς ότι χρειάζεται δικηγόρο για την αίτηση του γιατί δεν έχει την οικονομική ευχέρεια.
Ο εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα προς τον οποίο η Αίτηση επιδόθηκε υπέβαλε ένσταση στο αίτημα και καταχώρισε σχετικό Σημείωμα στο οποίο περιλαμβάνονται περισσότερες πληροφορίες τόσο για τον Αιτητή, όσο και για το καθεστώς του.
Τα γεγονότα, όπως αυτά καταγράφονται στο εν λόγω Σημείωμα και προκύπτουν από τα επισυναπτόμενα σε αυτό έγγραφα, έχουν ως ακολούθως:
· Ο Αιτητής κατάγεται από το Νπουρούντι και γεννήθηκε στις [ ]/[ ]/1997.
· Στις 21/10/2020 ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία. Η αίτηση του απερρίφθη σε πρώτο βαθμό στις 28/12/2021.
· Στη συνέχεια και συγκεκριμένα την 1/2/2022 ο Αιτητής υπέβαλε προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.
· Στις 24/5/2023 το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία απέρριψε την καταχωρηθείσα Προσφυγή.
· Ο Αιτητής καταχώρισε ακολούθως Έφεση η οποία απερρίφθη από το Εφετείο με Απόφαση του στις 10/7/2025.
· Έκτοτε ο Αιτητής δεν προέβη σε οποιαδήποτε ενέργεια για να διευθετήσει το καθεστώς παραμονής του.
· Στις 22/2/2025 ο Αιτητής εντοπίστηκε από την Αστυνομία και συνελήφθη για το αδίκημα της παράνομης παραμονής στη Λευκωσία.
· Εναντίον του Αιτητή εκδόθηκαν στις 23/2/2025 Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης δυνάμει του Άρθρου 14 του Περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105.
· Στις 6/3/2025 ο Αιτητής υπέβαλε μεταγενέστερη αίτηση ασύλου.
· Στις 19/5/2025 το Διάταγμα Απέλασης ανεστάλη κατόπιν Απόφασης του ΕΔΑΔ.
· Στις 25/4/2025 και 2/7/2025 αποφασίστηκε η συνέχιση της κράτησης του Αιτητή κατόπιν επαναξιολόγησης του Διατάγματος Κράτησης.
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Ν. 165(Ι)/2002 οι περιπτώσεις όπου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή αναφέρονται εξαντλητικά στα Άρθρα 4, 4Α, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ, 6Ε και 6ΣΤ, στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον ίδιο το Νόμο.
Συναφώς παρατηρούμε ότι η παροχή δωρεάν νομικής αρωγής προνοείται, σύμφωνα με το Άρθρο 4 του Νόμου, σε ποινικές διαδικασίες. Στο Άρθρο 5 του Νόμου προνοείται, επίσης, η παροχή νομικής αρωγής σε «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το εδάφιο (1) του Άρθρου 5 σημαίνει, όταν πρόκειται για πολιτική διαδικασία, για τέτοια διαδικασία «που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Νόμου, σημαίνει «τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα».
Η διαδικασία της Αίτησης για προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus θεωρείται, με βάση πάγια νομολογία, πολιτική διαδικασία και δεν συγκαταλέγεται στις προαναφερόμενες διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Επομένως δεν τυγχάνει εφαρμογής στην προκείμενη περίπτωση ούτε το Άρθρο 4, ούτε το Άρθρο 5 του Ν. 165(Ι)/2002.
Το 2015 ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος αρ. 165(Ι)/2002 τροποποιήθηκε με το Ν. 20(Ι)/2015 ώστε να παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή, δυνάμει του Άρθρου 6(Β)(7)(β), σε αιτητές διεθνούς προστασίας οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus προς έλεγχο της νομιμότητας της διάρκειας κράτησής τους.
Σύμφωνα με την παράγραφο (β) του εδαφίου (1) του Άρθρου 6Β, ο όρος «αιτητής διεθνούς προστασίας» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο «αιτητής», σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου του 2000. Το Άρθρο 2(1) του περί Προσφύγων Νόμου του 2000 προνοεί ότι ««αιτητής» σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας...». Η ιδιότητα δε αυτή ισχύει για την περίοδο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι τη λήψη τελικής απόφασης σε σχέση με αυτή.
«Τελική απόφαση» για τους σκοπούς του Άρθρου 2(1) του Νόμου σημαίνει:
«απόφαση η οποία ορίζει κατά πόσον ο υπήκοος τρίτης χώρας ή ο ανιθαγενής αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή ως πρόσωπο στο οποίο παραχωρείται καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του παρόντος Νόμου και –
(α) έχει παρέλθει άπρακτη η προθεσμία για άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά της εν λόγω απόφασης,
ή
(β) ασκήθηκε η προαναφερόμενη προσφυγή και εκδόθηκε πρωτόδικη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου επ' αυτής, ανεξάρτητα από το αν μέσω της άσκησης τέτοιας προσφυγής ο αιτητής αποκτά τη δυνατότητα να παραμένει στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές μέχρις ότου εκδοθεί η σχετική δικαστική απόφαση·»
Στην υπό εξέταση περίπτωση, όπως προκύπτει από τα γεγονότα και όπως ορθά επισημαίνεται και από τον ευπαίδευτο εκπρόσωπο του Γενικού Εισαγγελέα, ο Αιτητής δεν κατέχει την ιδιότητα του αιτητή ασύλου, αφού η Προσφυγή την οποία καταχώρισε κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου έχει απορριφθεί από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας στις 24/5/2023.
Το γεγονός ότι υπέβαλε μεταγενέστερη αίτηση για άσυλο δεν διαφοροποιεί την κατάσταση, αφού η υποβολή ενός τέτοιου αιτήματος αφ’ εαυτού δεν προσδίδει στον Αιτητή το καθεστώς του αιτητή διεθνούς προστασίας.
Όπως τονίσθηκε στην υπόθεση Sohel Madber v. Κυπριακής Δημοκρατίας, ΕΔΔ 8/2022, ημερ. 17/11/2022, μεταγενέστερο αίτημα για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας ξεκινά με το δεδομένο πως ο αιτητής δεν είναι αιτητής διεθνούς προστασίας. Ξεκινά από το καθεστώς που ίσχυε με την απόρριψη της αρχικής αίτησης ασύλου που είχε εν πρώτοις υποβάλει και απερρίφθη. Αντίθετη κρίση, ήτοι την παραχώρηση και απόκτηση της ιδιότητας ασύλου σε κάθε περίπτωση μεταγενέστερης αίτησης, θα έδιδε δικαίωμα καταστρατήγησης του Νόμου εκ μέρους αιτητών ασύλου, οι οποίοι θα καταχωρούν συνεχείς αιτήσεις προσδοκώντας στην άνευ ετέρου νομιμοποίηση της παραμονής τους στην Κυπριακή Δημοκρατία (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση του Enone Essome Gilles, Πολιτική Αίτηση Αρ. 114/2023, ημερ. 23/10/2023, ECLI:CY:AD:2023:B223).
Κατά συνέπεια, η περίπτωση του δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε κάτω από το Άρθρο 6Β του Νόμου.
Το Άρθρο 6Γ προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, όπως ο Αιτητής, σε σχέση, όμως, με διαδικασίες που καθορίζονται στο εδάφιο (2) που είναι για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, κατά απόφασης επιστροφής, κατά απόφασης περί απομάκρυνσης και κατά απαγόρευσης εισόδου (Άρθρα 180Η, 18Π και 18ΠΓ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, αντίστοιχα). Η περίπτωση του Αιτητή δεν είναι τέτοια αλλά αφορά σε διαδικασία αίτησης για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.
Επομένως, ούτε και το Άρθρο 6Γ μπορεί να καλύψει την περίπτωση του Αιτητή.
Ως εκ των ανωτέρω, η περίπτωση του Αιτητή δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου, ο οποίος εξαντλητικά αναφέρει τις περιπτώσεις όπου είναι δυνατό να παρασχεθεί δωρεάν νομική αρωγή.
Ενόψει των πιο πάνω η Αίτηση δεν έχει έρεισμα και, συνεπώς, απορρίπτεται.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο