ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 1281/2021)
13 Ιανουαρίου 2025
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ AΡΘΡΑ 29 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Α. Δ.
Αιτητής
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
Καθ’ ων η αίτηση.
……………………………
Ανδρέας Δημητριάδης, για Ανδρέας Χρ. Δημητριάδης Δ.Ε.Π.Ε., για τον αιτητή.
Παύλος Βασιλείου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Ο αιτητής απηύθυνε προς τον Διευθυντή Κοινωνικών Ασφαλίσεων, επιστολή ημερομηνίας 2.9.2019, με την οποία υπέβαλλε τα εξής:-
«Μετά από έλεγχο στο ασφαλιστικό λογαριασμό μου, ενόψει της υποβολής αίτησης για Θεσμοθετημένη Σύνταξη, διαπίστωσα ότι δεν μου έχουν καταχωρηθεί οι κοινωνικές ασφαλίσεις που μου κατέβαλε η εταιρεία APAK AGRO INDUSTRIES LIMITED ως εργοδοτούμενο της για την περίοδο 1984-1994.
Επισυνάπτω δείγμα πληρωμών, που κατάφερα να εντοπίσω, που πλήρωνε η Εταιρεία για κοινωνικές ασφαλίσεις προς ενημέρωση σας.»
Σημειώνεται πως, με την προαναφερόμενη επιστολή, απεστάλησαν προς τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων φωτοτυπημένα αντίγραφα από 14 επιταγές με εκδότη την εταιρεία APAK AGRO INDUSTRIES LIMITED και δικαιούχο τον Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Με επιστολή ημερομηνίας 13.9.2019, οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, απάντησαν ως εξής:-
«Αναφέρομαι στην επιστολή σας με ημερ. 2/9/2019 σε σχέση με τον ασφαλιστικό σας λογαριασμό και σας πληροφορώ τα ακόλουθα:
Έχει γίνει έλεγχος στα αρχεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων και διαπιστώθηκε ότι δεν έχουν καταβληθεί στο λογαριασμό σας οποιεσδήποτε εισφορές προς όφελος σας για τα έτη που αναφέρονται στην επιστολή σας.
Επίσης στο μηχανογραφημένο σύστημα η ημερομηνία έναρξης σας στον εργοδότη ANDREAS C. DEMETRIADES CONSULTING SERVICE LTD είναι 13/11/1995.
Όσον αφορά τα αντίγραφα επιταγών που έχετε επισυνάψει δεν αποδεικνύουν ότι οι εισφορές που έχουν πληρωθεί στο τμήμα μας συμπεριλαμβάνει και το άτομο σας.
Σε περίπτωση που ο εργοδότης σας κατέχει οποιαδήποτε αποδεικτικά στοιχεία ότι προέβηκε σε πληρωμή εισφορών για λογαριασμό σας θα ήταν χρήσιμο να ενημερωθούμε σχετικά.»
Ο αιτητής δεν ικανοποιήθηκε από την πιο πάνω απάντηση. Με επιστολή του ημερομηνίας 14.10.2019, απευθύνθηκε προς τον Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Κατά τα όσα αναφέρονται στην εν λόγω επιστολή του, υπό τίτλο «ΙΕΡΑΡΧΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 83(1) ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 2010 (Ν. 59(Ι)2010)», υπέβαλε πως η απόφαση του Διευθυντή ημερομηνίας 13.9.2019 είναι εσφαλμένη, ζητώντας την ακύρωση της, αφού όπως αναφέρει είναι άδικο και παράλογο το κράτος να μεταφέρει προς τον ασφαλιζόμενο το βάρος να τηρεί λεπτομερείς λογαριασμούς των κοινωνικών ασφαλίσεων που καταβάλλει ο εργοδότης.
Αποτελεί παραδεκτό γεγονός πως ο Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δεν απάντησε επί της προαναφερόμενης επιστολής ημερομηνίας 14.10.2019.
Στις 26.10.2021, ο αιτητής καταχώρησε την υπό κρίση προσφυγή στηριζόμενη επί του Άρθρου 29 του Συντάγματος, αξιώνοντας από το Δικαστήριο την εξής θεραπεία:-
«Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η συνεχιζόμενη παράλειψη των Καθ΄ων η αίτηση να εξετάσουν και/ή να απαντήσουν κατά το άρθρο 29 του Συντάγματος και τα Άρθρα 33-36 του Νόμου 158(Ι)/99 στην υποβληθείσα Ιεραρχική Προσφυγή του Αιτητή ημερομηνίας 14.10.2019, που επισυνάπτεται ως Επισύναψη Α, η οποία αφορά παράλειψη των Καθ’ ων η Αίτηση να υπολογίσουν για τους σκοπούς της Θεσμοθετημένης Σύνταξης του Αιτητή την περίοδο εργασίας του και καταβολής εισφορών από 1984 ως και 1995, είναι παράνομη και αντίθετη προς τα άρθρα του Συντάγματος, αποτελεί παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, στερημένη οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος και παν ότι έχει παραληφθεί θα πρέπει να διαταχθεί να γίνει.»
Στην Ένσταση που καταχώρησε η Δημοκρατία, εγείρεται ζήτημα παραδεκτού της προσφυγής. Υποβάλλει, ο ευπαίδευτος συνήγορος της Δημοκρατίας, πως η ιεραρχική προσφυγή που προώθησε ο αιτητής, υπήρξε πρόωρη και πως εσφαλμένα αυτή υπεβλήθη, κατά μίας απόφασης η οποία δεν ήτο τελική, αλλά ήταν απλώς πληροφοριακού περιεχομένου.
Όπως επίσης αναφέρεται στην Ένσταση, με την υποβολή της επιστολής ημερομηνίας 2.9.2019, ακολούθησε έλεγχος στα αρχεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπου διαπιστώθηκε πως δεν έχουν καταβληθεί για λογαριασμό του αιτητή οποιεσδήποτε εισφορές για τα έτη 1984-1994. Ζητήθηκε επίσης από τον αιτητή, όπως προσκομιστούν από τον εργοδότη του, οποιαδήποτε αποδεικτικά στοιχεία για πληρωμή των εισφορών που έγιναν προς όφελος του ίδιου του αιτητή, προκειμένου να ληφθεί τελική απόφαση επί του αιτήματος.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή, στη γραπτή του αγόρευση, εισηγήθηκε πως η παράλειψη των καθ’ ων η αίτηση να απαντήσουν στην ιεραρχική προσφυγή που υπέβαλε σε σχέση με την παράλειψη εκ μέρους τους να υπολογίσουν για τους σκοπούς της θεσμοθετημένης σύνταξης του αιτητή, την περίοδο εργασίας και καταβολής εισφορών από το 1984 – 1995 , συνιστά παράλειψη οφειλόμενης ενεργείας και παραβίαση του Άρθρου 29 του Συντάγματος και πως η αναφορά του, εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου. Υπέβαλε πως, κατά την γνώση του ίδιου, η εταιρεία Apak Agro Industries Ltd, κατέβαλλε πλήρεις αποδοχές για την συγκεκριμένη περίοδο στον ασφαλιστικό του λογαριασμό και πως ο ίδιος έχει υποστεί βλάβη, ίση με την απώλεια που υπέστη λόγω της μειωμένης θεσμοθετημένης σύνταξης που του έχει καταβληθεί για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Κατά τις εισηγήσεις του, υπήρξε παραβίαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, της καλής πίστης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του πολίτη προς τη διοίκηση, αφού οι καθ’ ων η αίτηση έχουν καθήκον και υποχρέωση να διατηρούν ασφαλιστικό λογαριασμό για κάθε ασφαλιζόμενο, γεγονός που απέληξε σε παράβαση του δικαιώματος του για λήψη σύνταξης. Πέραν των ισχυρισμών που προβάλλονται για παράβαση της αρχής της αναλογικότητας και ελλιπούς διερεύνησης, οι οποίοι θα πρέπει να σημειωθεί πως προβάλλονται γενικά και αόριστα, εγείρεται και ισχυρισμός περί αναρμοδιότητας, πως η προσβαλλόμενη απόφαση ελήφθη αναρμόδια από τον Αναπληρωτή Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων και όχι από τον ίδιο τον Διευθυντή.
Από την άλλη, ο ευπαίδευτος συνήγορος της Δημοκρατίας, υπέβαλε πως ο αιτητής δεν άσκησε ιεραρχική προσφυγή κατά τελικής απόφασης, αλλά άσκησε πρόωρα το δικαίωμά του αυτό, κατά απόφασης πληροφοριακού περιεχομένου και όχι τελικής, η οποία, εν πάση περιπτώσει, δεν επηρεάζει τα δικαιώματά του. Αυτό, κατά την εισήγηση, δεν δίδει καμία υποχρέωση προς τους καθ’ ων η αίτηση να εξετάσουν και να απαντήσουν επί του υποβληθέντος αιτήματος.
Σημειώνεται πως δεν κατατέθηκε στη διαδικασία διοικητικός φάκελος. Προσκομίστηκε μόνον αντίγραφο από τον ασφαλιστικό λογαριασμό του αιτητή για όλα τα έτη, από τον οποίο διαφαίνεται πως για τα έτη 1984 – 1994, οι ασφαλιστικές του μονάδες ήσαν μηδενικές.
Αυτό που προκύπτει τόσο από το αιτητικό της προσφυγής, όσο κι από το σύνολο των γεγονότων και των εγειρόμενων ισχυρισμών, είναι πως ο αιτητής, προσβάλλει την παράλειψη των καθ’ ων η αίτηση, ήτοι του Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να εξετάσει και να αποφασίσει επί του αιτήματός του, που είναι - όπως ο ίδιος το θέτει στην επιστολή του ημερομηνίας 14.10.2019 - η ακύρωση της εσφαλμένης απόφασης του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με την οποία ζητείται εκ μέρους του ίδιου του αιτητή η προσκόμιση στοιχείων για τις εισφορές που του κατέβαλλε ο εργοδότης του, για την περίοδο 1984-1994, αντί να διατηρούν οι Υπηρεσίες στοιχεία στα αρχεία τους. Δεν υπήρξε εκ μέρους του αιτητή θεώρηση πως υπήρξε άρνηση ικανοποίησης του αιτήματός του, αλλά παράλειψη εξέτασής του.
Όταν πολίτης υποβάλλει έγγραφη αίτηση ή παράπονο προς οιανδήποτε αρμόδια αρχή και η τελευταία δεν ανταποκρίνεται εντός της καθορισμένης από το νόμο προθεσμίας (τριάντα ημέρες σύμφωνα με το Άρθρο 29 του Συντάγματος και τρεις μήνες σύμφωνα με το άρθρο 36 του Ν.158(Ι)/1999), αυτός μπορεί να καταχωρήσει προσφυγή στο Δικαστήριο αξιώνοντας απάντηση, βάσει του Άρθρου 29 του Συντάγματος ή να θεωρήσει την παράλειψη της αρμόδιας αρχής να του απαντήσει, ως άρνηση ικανοποίησης της αναφοράς του και να προσβάλει ενώπιον του Δικαστηρίου την παράλειψη αυτή, ως άρνηση ικανοποίησης της αναφοράς του (άρθρο 36 του Ν.158(Ι)/99).
Όπως λέχθηκε, η επίδικη περίπτωση, αφορά την πρώτη έκφανση. Ο αιτητής στηρίζεται στο δικαίωμα αναφοράς που πηγάζει εκ του Άρθρου 29 του Συντάγματος, το οποίο επιβάλλει στη διοίκηση να δώσει αιτιολογημένη απάντηση σε «εγγράφους αιτήσεις ή παράπονα» το πολύ μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή τους.
Στην Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστοφόρου κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434, λέχθηκε πως οι διατάξεις του Άρθρου 29 του Συντάγματος, εισήγαγαν το ατομικό δικαίωμα του «αναφέρεσθαι προς τας αρχάς» με την έννοια της διοικητικής προσφυγής, όπως ήταν γνωστή στην Ηπειρωτική Ευρώπη, καθώς και ότι περιλαμβάνει το δικαίωμα του «αναφέρεσθαι» γενικά, που διακρίνεται στο δικαίωμα παραπόνου και στο δικαίωμα υποβολής αίτησης.
Στην Πίτσιλλος ν. Γενικού Εισαγγελέως της Δημοκρατίας (1996) 4Α Α.Α.Δ 628, με αναφορά στην Yialousa Savings Bank Ltd v. The Republic (1977) 3 C.L.R. 25, λέχθηκε πως για να χωρεί προσφυγή εναντίον παράλειψης απάντησης σε γραπτό αίτημα ή παράπονο με βάση το Άρθρο 29 του Συντάγματος, θα πρέπει το αντικείμενο του αιτήματος ή του παραπόνου να εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, διαφορετικά δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα.
Λέχθηκε, πρόσθετα, πως αιτητής που αξιώνει θεραπεία, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος, σε σχέση με την ουσία του αιτήματος του, δεν μπορεί να αξιώνει ταυτόχρονα ξεχωριστή θεραπεία για παράλειψη της διοίκησης να απαντήσει σε αίτημα του για παραβίαση του Άρθρου 29 του Συντάγματος. Όπως, όμως, έχω ήδη αναφέρει ανωτέρω, ο αιτητής αξιώνει θεραπεία μόνον στη βάση της παράλειψης της διοίκησης να απαντήσει στο αίτημά του, ήτοι σε υποβαλλόμενη ιεραρχική προσφυγή, ημερομηνίας 14.10.2019.
Όπως κρίθηκε νομολογιακά, εκτελεστή είναι η παράλειψη απάντησης, όταν αφορά σε αίτημα για έκδοση εκτελεστής απόφασης, Επομένως, παραλείψεις της διοίκησης είναι εκτελεστές και μπορεί να αποτελέσουν το αντικείμενο αναθεώρησης, μόνον εφόσον η λήψη θετικής ενέργειας επιβάλλεται από το νόμο (Mustafa Hamza Uludag and the Republic 3 R.S.C.C. 131, The Police Association and Others v. The Police (1972) 2 C.L.R. 1, 23, The Cyprus Tannery Ltd v. Republic (1980) 3 C.L.R. 405, Colocassidou Costea v. Republic (1983) 3 C.L.R. 115, Γεωργιάδης ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 165). Εφόσον ο νόμος παρέχει εξουσία για διοικητική ενέργεια και αφήνει την άσκησή της στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης, η παράλειψη του αρμοδίου οργάνου να προβεί στη λήψη απόφασης, δεν είναι εκτελεστή.
Έχω εξετάσει με προσοχή τις αντίστοιχες θέσεις και έχω καταλήξει, ότι η προδικαστική ένσταση ευσταθεί.
Το παράπονο του αιτητή, όπως αυτό εκφράστηκε μέσα από την αρχική επιστολή του ημερομηνίας 2.9.2019 προς τον Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ήταν η διαπίστωση του πως δεν υπήρξε καταχώρηση στον ασφαλιστικό του λογαριασμό των ασφαλιστικών μονάδων για τα έτη 1984-1994, τις οποίες του κατέβαλλε ο εργοδότης του. Όπως αυτό διατυπώνεται μέσα από την επιστολή του, αποτελεί θέση του πως ενώ ο εργοδότης του κατέβαλλε τις εισφορές, αυτές δεν του είχαν πιστωθεί από τις Υπηρεσίες.
Ο Διευθυντής Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, απάντησε με την επιστολή ημερομηνίας 13.9.2019 πως, μετά από έλεγχο στα αρχεία των Υπηρεσιών, διαπιστώθηκε πως δεν είχαν καταβληθεί για λογαριασμό του αιτητή, οποιεσδήποτε εισφορές από τον εργοδότη του για τα έτη 1984-1994. Κάλεσε δε τον αιτητή, όπως σε περίπτωση που κατέχει οποιαδήποτε στοιχεία, να τα προσκομίσει προς τις Υπηρεσίες.
Αυτή η απάντηση, δεν παρήγαγε οποιαδήποτε έννομα αποτελέσματα σε σχέση με τον αιτητή. Δεν εμπεριείχε οποιαδήποτε επιταγή προς τον αιτητή.
Το κριτήριο για την εκτελεστότητα της διοικητικής πράξης ή απόφαση, είναι η παραγωγή εννόμων αποτελεσμάτων, δηλαδή, η γένεση εξ αυτής δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Πράξη είναι εκτελεστή, εφόσον επιβάλλει υποχρεώσεις προς τον διοικούμενο, μη υφιστάμενος προ της έκδοσής της, η μη εκπλήρωση των οποίων παρέχει το δικαίωμα στη διοίκηση να επικαλεσθεί τα μέσα του δικαίου για την εκτέλεσή τους (Δημοκρατία ν. Sunoil Bunkering Limited (1994) 3 Α.Α.Δ. 26).
Πράξη που πληροφορεί τον αιτητή για μία κατάσταση πραγμάτων ή για τις πρόνοιες ενός νόμου, ή πράξη στην οποία εκφράζεται η πρόθεση και όχι η βούληση της διοίκησης είναι πληροφοριακού χαρακτήρα (Krashias Modern Land & Building Developers Ltd ν. Δήμου ΄Εγκωμης (1995) 3 Α.Α.Δ. 198).
Από την διατύπωση της επιστολής ημερομηνίας 13.9.2019, καθίσταται, κατά την κρίση μου, φανερό, πως το περιεχόμενο της είναι καθαρά πληροφοριακού χαρακτήρα. Εξάλλου, αυτό που υπέβαλε ο αιτητής με την επιστολή του ημερομηνίας 2.9.2019, δεν αφορούσε στο ύψος της θεσμοθετημένης σύνταξης που αυτός έλαβε, αλλά ήταν η διαπίστωση του για μη καταχώρηση των ασφαλιστικών του μονάδων σε σχέση με συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η απάντηση που έλαβε από τις Υπηρεσίες, πληροφορούσε τον αιτητή για μια κατάσταση πραγμάτων. Για την κατάσταση που εντοπιζόταν στο αρχείο των Υπηρεσιών, όπου δεν εντοπίζονταν εισφορές για εκείνο το χρονικό διάστημα.
Συνεπώς, η διοικητική απόφαση, όπως αυτή εκφράστηκε δια της επιστολής ημερομηνίας 13.9.2019, δεν συνιστούσε εκτελεστή διοικητική απόφαση. Επομένως, εσφαλμένα ο αιτητής άσκησε ιεραρχική προσφυγή, δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 83 του Ν. 59(Ι)/2010 ως αυτός έτυχε τροποποίησης, καθότι τέτοια δυνατότητα παρέχεται σε πρόσωπο που δεν ικανοποιείται από απόφαση του Διευθυντή, η οποία παράγει έννομα αποτελέσματα, που δεν είναι η περίπτωση, ως αυτό επεξηγήθηκε ανωτέρω.
Συμφωνώ με τη θέση των καθ’ ων η αίτηση, πως στην προκείμενη περίπτωση, δεν έχει ακόμα ληφθεί τελική απόφαση εκ μέρους των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αφού οι Υπηρεσίες άφησαν ανοικτό το περιθώριο αλλαγής των δεδομένων σε σχέση με τις ασφαλιστικές του μονάδες, σε περίπτωση που ο ίδιος προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία για καταβολή εισφορών από τον εργοδότη του, σε σχέση με τον ίδιο. Η ιεραρχική προσφυγή που υπέβαλε ο αιτητής, ασκήθηκε πρόωρα, ήτοι εναντίον διοικητικής πράξης πληροφοριακού, μόνον, χαρακτήρα.
Όπως έχει καθιερωθεί νομολογιακά, ο όρος “παράλειψη” μέσα στην έννοια του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος, εξυπακούει παράλειψη οποιουδήποτε οργάνου να προβεί σε ενέργεια επιβαλλόμενη ρητά από το Νόμο, γιατί μόνο σ’ εκείνη την περίπτωση η παράλειψη είναι αφ’ εαυτής παράγωγος εννόμων αποτελεσμάτων και, συνεπώς, εκτελεστή (Δήμος Λάρνακος ν. Mobil Oil Cyprus Ltd (1995) 3 Α.Α.Δ. 400).
Έχοντας καταλήξει πως πρόωρα ο αιτητής άσκησε ιεραρχική προσφυγή προς τον Υπουργό Εργασίας, κατά απόφασης του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων η οποία δεν ήτο εκτελεστή διοικητική πράξη, αλλά πληροφοριακού περιεχομένου, δεν θεωρώ πως η παράλειψη απάντησης επ’ αυτής, συνιστά εκτελεστή παράλειψη, όπως αυτή έχει ερμηνευθεί νομολογιακά.
Για τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή θα πρέπει να έχει απορριπτική κατάληξη. Τα έξοδα επιδικάζονται εναντίον του αιτητή και υπέρ των καθ’ ων η αίτηση, τα οποία και καθορίζω στο ποσό των €1.900.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο