ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 1286/2021)
11 Φεβρουαρίου 2025
[ΚΕΛΕΠΕΣΙΗ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
K. H. M.
Αιτητής,
KAI
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1.ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2.ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ων η αίτηση
––––––––––––––––––––––––––––––––
Γ. Βασιλόπουλος, για Χρίστος Π. Χριστοδουλίδης, δικηγόρος για τον αιτητή.
Γ. Χατζηπροδρόμου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, δικηγόρος για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΕΛΕΠΕΣΙΗ,Δ.Δ.Δ.: Αντικείμενο της παρούσας προσφυγής, συνιστά η νομιμότητα της απόφασης των καθ' ων η αίτηση, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση του αιτητή για έκδοση δελτίου διαμονής στη Δημοκρατία, η οποία του κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερομηνίας 18.10.2021.
Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν, εν συντομία, ως ακολούθως:
Ο αιτητής είναι υπήκοος Νιγηρίας, ο οποίος εισήλθε παράνομα στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές από άγνωστο μέρος και σε άγνωστο χρόνο. Στις 1.07.2020, ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, αίτημα το οποίο απορρίφθηκε στις 5.4.2021 από την Υπηρεσία Ασύλου.
Ακολούθως, ήτοι, στις 31.3.2021, υπέβαλε αίτηση για έκδοση δελτίου διαμονής ως μέλος οικογένειας πολίτη της Ένωσης, ισχυριζόμενος ότι έχει συζευχθεί με υπήκοο ρουμανικής καταγωγής.
Στις 1.6.2021 ο φάκελος του αιτητή απεστάλη στην Αστυνομία με σκοπό τη διερεύνηση της γνησιότητας του γάμου του αιτητή. Στην έκθεση της Αστυνομίας ημερομηνίας 11.9.2021, η οποία απεστάλη προς το Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, διενεργείτο εισήγηση όπως η αίτηση του αιτητή για έκδοση δελτίου διαμονής απορριφθεί ενόψει του ότι ο αιτητής, μεταξύ άλλων, ψευδόταν αρχικά για την παρουσία της ευρωπαίας υπηκόου κατά την τέλεση του γάμου, αφού ως εν τέλει αποδείχθηκε επρόκειτο για πληρεξούσιο γάμο όπου παρών ήταν μόνο ο αιτητής, δεν υπήρξε ποτέ συμβίωση του ζεύγους καθώς και ότι η ευρωπαία υπήκοος, η οποία αφίχθηκε και παρέμεινε μόνο για περίοδο μιας εβδομάδας στη Δημοκρατία, κατά την ισχυριζόμενη ημερομηνία τέλεσης του γάμου, γέννησε τέκνο από άγνωστο πρόσωπο.
Η απορριπτική απόφαση του Τμήματος στην αίτηση του αιτητή κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερομηνίας 18.10.2021. Με την ίδια επιστολή ο αιτητής πληροφορείτο ότι όφειλε να αναχωρήσει από τη Δημοκρατία εντός 30 ημερών.
Κατά της νομιμότητας της πιο πάνω απόφασης καταχωρήθηκε στις 26.10.21 η υπό εξέταση Προσφυγή.
Κατά τη μελέτη του διοικητικού φακέλου για σκοπούς έκδοσης απόφασης, διαπίστωσα ότι στον αιτητή παραχωρήθηκαν στις 8.12.2021 χρηματικά κίνητρα κατόπιν σχετικής δήλωσης του για οικειοθελή αναχώρηση του από τη Δημοκρατία καθώς επίσης και ότι ο αιτητής έχει ήδη αναχωρήσει από τη Δημοκρατία και επαναπατριστεί στις 23.12.2021.Ειδικότερα ως ρητώς καταγράφεται στο ερυθρό 165 του διοικητικού φακέλου, το οποίο αποτελεί έκθεση της ΥΑΜ προς την Αν. Διευθύντρια Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ο αιτητής προσήλθε στις 3.12.2021, στα γραφεία της ΥΑΜ Λευκωσίας και ζήτησε να του παρασχεθεί βοήθεια για να ταξιδέψει στην πατρίδα του καθότι, ως ο ίδιος δήλωσε, δεν είχε την οικονομική δυνατότητα για να πληρώσει το αεροπορικό του εισιτήριο. Ο αλλοδαπός ως και πάλι ρητώς προκύπτει από το ίδιο ερυθρό, ζήτησε όπως του παραχωρηθεί, σύμφωνα με το «πρόγραμμα για τις εθελούσιες επιστροφές και τις οδηγίες του Υπουργού Εσωτερικών για την παροχή χρηματικών κίνητρων με βάση την κατηγοριοποίηση των τρίτων χωρών» το χρηματικό ποσό των €1000. Ως προς τούτο υπέγραψε σχετική δήλωση οικειοθελούς αναχώρησης από τη Δημοκρατία. Στις 8.12.2021, η Αν. Διευθύντρια ενέκρινε την παροχή του ποσού των €1000, ως κίνητρο επιστροφής και τα στοιχεία του αιτητή καταχωρήθηκαν στον κατάλογο αναζητουμένων προσώπων (stop list). Περαιτέρω και ως προκύπτει από το ερυθρό 166, το οποίο δεικνύει υπό μορφή πίνακα τις αφίξεις και αναχωρήσεις του αιτητή από και προς τη Δημοκρατία, ο αιτητής αναχώρησε στις 23.12.2021 και ουδέποτε επανήλθε στη Δημοκρατία.
Κατά πάγια νομολογία «η εξέταση του εννόμου συμφέροντος αποτελεί προϋπόθεση για την ανάληψη δικαιοδοσίας από το Δικαστήριο» και ως τέτοιο θεμελιακό ζήτημα πρέπει να αποφασίζεται, ως η νομολογία επιτάσσει, ακόμα και αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο και μάλιστα κατά προτεραιότητα και σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας (Δημοκρατία v Βάσω Ανδρέου (Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 132/2018, ημερομηνίας 15/2/24) Ιωαννίδης v Υπουργού Εσωτερικών, ως Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Αναθεωρητική Έφεση αρ. 49/2015, ημερομηνίας 9/3/22) Μιχαήλ και Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 82/2018 σχετική με 83/2018, ημερομηνίας 11/1/2024) Πανεπιστήμιου Κύπρου v Θεοδότης Χατζηβασιλείου (Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 24/2018, ημερομηνίας 25/1/24). Μάλιστα ως επαναλήφθηκε στην πολύ πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου Γυμναστικός Σύλλογος «Τα Ολύμπια» v. Δήμος Λεμεσού (Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου αρ. 95/19, ημερομηνίας 5/6/24) «η ύπαρξη του αποτελεί την πρώτη προϋπόθεση, η οποία πρέπει να συντρέχει και να εξετάζεται η πλήρωση της σε κάθε περίπτωση, αφού, κατά ρητή επιταγή του Άρθρου 146 του Συντάγματος, ο Αιτητής πρέπει να έχει ίδιον, ενεστώς έννομο συμφέρον.» Το δε έννομο συμφέρον του αιτούντος, ως είναι παγίως νομολογημενο, θα πρέπει να υφίσταται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας από την έγερση της προσφυγής, μέχρι την εκδίκασή της και την έκδοση της δικαστικής απόφασης(Μαυρουδής κ.α. ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 123, Δώρα Ανδρέα Κούππα ν. Δημοκρατίας (2009) 3 Α.Α.Δ. 149, Λαμπρατσιώτη ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 202, Τσιμεντοποιḯα Βασιλικού Δημόσια Εταιρεία Λτδ ν. Δημοκρατίας). Είναι επίσης νομολογιακά σαφές ότι ένα πρόσωπο στερείται εννόμου συμφέροντος να προσβάλλει μια πράξη στην οποία συναίνεσε ή την οποία έχει αποδεχθεί ελεύθερα και ανεπιφύλακτα(Μιχαήλ ν. Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ.ά., ΕΔΔ 82/2018 και 83/2018, ημερ. 11.1.2024), Ζαντή και Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Διακστηριου Αρ. 129/2018, ημερομηνίας 14/2/24) Marfin Investment Group Ανώνυμος Εταιρεία Συμμετοχών v. Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (2017) 3 ΑΑΔ 797).
Είναι δε σαφές ότι προέχει η εξέταση του πόσο έχει εκλείψει το έννομο συμφέρον του αιτητή προς προώθηση της παρούσας Προσφυγής ένεκα της οικειοθελούς αναχώρησης του από τη Δημοκρατία, με την είσπραξη σχετικού χρηματικού ποσού προς επαναπατρισμό του. Ως προς τούτο, η υπόθεση επανανοίχθηκε προκειμένου να τοποθετηθούν οι συνήγοροι των δυο πλευρών και δη η πλευρά του αιτητή, η οποία, επί του ζητήματος, ουδέν αντέτεινε.
Δεν χρειάζεται να λεχθούν πολλά. Πράγματι και στη βάση των αναντίλεκτων γεγονότων της υπόθεσης, διαπιστώνεται έλλειψη της απαιτούμενης νομιμοποίησης του αιτητή προς προώθηση της Προσφυγής του. Ο αιτητής και ενόσω εκκρεμούσε η υπό κρίση Προσφυγή, επέλεξε ελεύθερα, ανεπιφύλακτα και οικειοθελώς να επαναπατριστεί και να αναχωρήσει από τη Δημοκρατία, υπογράφοντας ως προ τούτο σχετική δήλωση και εισπράττοντας, μάλιστα, στα πλαίσια ένταξης του σε Πρόγραμμα για εθελούσιες επιστροφές, το χρηματικό ποσό των €1000. Είναι δε σαφές, ότι το αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός, αποστερεί από τον αιτητή το απαιτούμενο έννομο συμφέρον να ασκεί και να προωθεί την παρούσα Προσφυγή δια της οποίας επιζητείται η ακύρωση της απόφασης, που χρονικά προηγήθηκε, για απόρριψη της αίτησης του για έκδοση δελτίου διαμονής στη Δημοκρατία (S.S. v. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 966/2021(Κ), ημερομηνίας 10/2/2023) G.S v. Δημοκρατίας Υπόθεση Αρ. 1229/2022, ημερομηνίας 15/5/23). Η δε εκ των υστέρων μεταβολή της στάσης του αιτητή και η από μέρους του αποδοχή οικειοθελούς αναχώρησης από τη Δημοκρατία και εθελούσιου επαναπατρισμού του αποβαίνει καθοριστική, ώστε η αμφισβήτηση της νομιμότητας της προσβαλλόμενης με την υπό κρίση Προσφυγή απόφασης να αντίκειται και στο δόγμα της ταυτόχρονης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας.
Πανομοιότυπο επακριβώς ζήτημα εξετάστηκε από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Δικαστηρίου Φ. Κωμοδρόμο στην υπόθεση Α.Κ και Δημοκρατίας (Υπόθεση αρ.1423/21, ημερομηνίας 11/3/24), τα κριθέντα της οποίας τυγχάνουν πλήρους εφαρμογής και στην υπό κρίση υπόθεση:
«Υπό το φως των πιο πάνω, η ύπαρξη του απαιτούμενου εννόμου συμφέροντος του αιτητή εξετάζεται αμέσως κατωτέρω.
Ως έχει ήδη λεχθεί, αποτελεί παραδεκτό γεγονός ότι ο αιτητής από 17.3.2023, αναχώρησε από τη Δημοκρατία και επαναπατρίστηκε αφού μάλιστα εισέπραξε προς τούτο το χρηματικό ποσό των €1000. Αυτό προκύπτει αβίαστα και από τον διοικητικό φάκελο (βλ. σελιδώσεις 85 και 84).
Συνεπώς, προκύπτει πράγματι ζήτημα έλλειψης της απαιτούμενης νομιμοποίησης του αιτητή, εφόσον, δεδομένης της υπό του αιτητή οικειοθελούς αναχώρησης και επιστροφής στη χώρα του, η υπ’ αυτού συνέχιση προώθησης της παρούσας προσφυγής κατά της απόρριψης του αιτήματος για έκδοση δελτίου διαμονής στη Δημοκρατία, στερείται ερείσματος και τίθεται ευθέως ζήτημα εννόμου συμφέροντος: αφενός, ο αιτητής αναχώρησε από τη Δημοκρατία και επέστρεψε στη χώρα του, έχοντας εισπράξει προς τούτο το ποσό των €1000 και, αφετέρου, η προσφυγή του, που συνεχίζει να εκκρεμεί, στρέφεται κατά της υπό των καθ’ ων η αίτηση ληφθείσας απόφασης απόρριψης του αιτήματός του για έκδοση δελτίου διαμονής στη Δημοκρατία. Είναι σαφές ότι αυτή η συμπεριφορά του αιτητή, συνιστά παραβίαση της αρχής του ανεπίτρεπτου της ταυτόχρονης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας, μιας συμπεριφοράς, την οποία η ημεδαπή νομολογία, πάγια και διαχρονικά, θεωρεί ανεπίτρεπτη και η οποία επάγεται την έλλειψη του απαιτούμενου εννόμου συμφέροντος ενός αιτητή προς προώθηση της προσφυγής του δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος (Άννα Ηλία ν. Δημοκρατίας, ΕΔΔ αρ. 43/2017, ημερ. 10.10.2023, Γρουτίδης ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 169/14, ημερ. 1.11.2021), ECLI:CY:AD:2021:C493. Εκτενής ανάλυση του υπό αναφορά θέματος έγινε στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στην Περσεφόνη Κρασίδου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 174/2011, ημερ. 2.6.2017 (βλ. και Δημοκρατία v. China Wanbao Engineering Corporation (2000) 3 A.A.Δ. 406, Καπακιώτης και Παπαέλληνας Λτδ v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 91/2011, ημερ. 21.12.2016, καθώς και τις αποφάσεις του παρόντος Δικαστηρίου στην P.R. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 871/2021, ημερ. 2.2.2024 και V.M. v. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 315/2020, ημερ. 15.2.2023).
Ως εκ των πιο πάνω, και κατ’ εφαρμογή του δόγματος του απαράδεκτου της ταυτόχρονης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας, όπως πράττει εν προκειμένω ο αιτητής, κρίνω ότι αυτός στερείται του απαιτούμενου εννόμου συμφέροντος προς προώθηση της υπό κρίση προσφυγής, η οποία, συνακόλουθα, υπόκειται σε απόρριψη.[..]Εν προκειμένω, ο αιτητής στερείται εννόμου συμφέροντος να συνεχίζει να προωθεί οποιονδήποτε από τους προβαλλόμενους λόγους ακύρωσης, εφόσον, δια της ανεπιφύλακτης και ελεύθερης απόφασης αναχώρησης του από τη Δημοκρατία και επιστροφής στη χώρα του, αυτός απέκοψε τον ειδικό δεσμό, conditio sine qua non, της ίδιας της έννοιας του εννόμου συμφέροντος, μεταξύ αυτού και μιας νόμιμης κατάστασης, δυνάμει του οποίου θα μπορούσε να αναμένει να αντλήσει ωφέλεια (βλ. The Onisi, ανωτέρω και την απόφαση του Δικαστηρίου τούτου στην CYBARCO LTD-S.K. EUROMARKET LTD-MEKEL LTD AQWISE JV ν. Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, Υποθ. Αρ. 272/2015, ημερ. 31.1.2019, όπου εξετάστηκε παρόμοιο ζήτημα και ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση). Στο σύγγραμμα του Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλου «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», 5η έκδοση, σελ. 433 παρ. 458 και 459 αναφέρονται τα εξής για το θέμα:
«458. Το έννομο συμφέρον που υπάρχει κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης ή την άσκηση της αίτησης ακυρώσεως εκλείπει, παύει να υπάρχει, από αντικειμενικούς λόγους, εάν διακόπηκε ο νομικός δεσμός που συνδέει τον αιτούντα με την προσβαλλόμενη πράξη (ΣΕ 2473/1970), όπως όταν ο αιτών έχασε, μετά την έκδοση της πράξης, την ιδιότητα με την οποία είχε υποστεί τη βλάβη (ΣΕ 1757/2005), καθώς και με αποδοχή της πράξης από τον αιτούντα (Δ/μα 18/1989, άρθρο 29). Η αποδοχή μπορεί να είναι ρητή, δηλαδή, να προκύπτει από σχετική δήλωση του αιτούντος, ή σιωπηρή, δηλαδή, να συνάγεται από συμπεριφορά του, η οποία δεν αφήνει αμφιβολία για την έννοια της.».
Η ανωτέρω διαπίστωση περί εξάλειψης του εννόμου συμφέροντος του αιτητή, απολήγει καταλυτική και επισφραγίζει την τύχη της Προσφυγής.
Κατά συνέπεια, η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Επιδικάζονται €1300 έξοδα εναντίον του αιτητή και υπέρ των καθ’ ων η αίτηση.
Κελεπέσιη, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο