ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ                                          

                                                 Υπόθεση Αρ. 1418/2021

     24 Μαρτίου, 2025

[Φ. ΚΑΜΕΝΟΣ, ΔΔΔ.]

ΑΝΑΦOΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Ι. Π. AT., διά των φυσικών κηδεμόνων και γονέων του και/ή νομίμων αντιπροσώπων του και/ή πλησιεστέρων συγγενών και/ή ασκούντων τη γονική επιμέλεια και φροντίδα αυτού, Π. Α. και Ζ. Μ., ., Κ., …, Λεμεσός

Αιτητή,

                          Και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπουργείου Εργασίας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες

                                                      Καθ' ων η Αίτηση

......... 

Γεώργιος Ε.. Κανάρης για Δημοσθένης Στεφανίδης ΔΕΠΕ, Δικηγόροι για Αιτητή

Παντελής Κωνσταντίνου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για τους Καθ' ων η αίτηση

ΑΠΟΦΑΣΗ

Φ. Καμένος, ΔΔΔ.:  Ο Αιτητής, ανήλικος γεννηθείς τον Σεπτέμβρη 2011, υπέβαλε δια των γονέων και/ή φυσικών κηδεμόνων του αίτηση για παροχή Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος - αναπηρικού επιδόματος, υποβάλλοντας, ανάμεσα σ’ άλλα, ιατρική βεβαίωση της παιδοψυχιάτρου ημερ. 09.07.2021, ιατρικό πιστοποιητικό ψυχιάτρου, ημερομηνίας 03.10.2019, ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 19.11.2019 Παιδοψυχίατρου, Υπεύθυνου Τμήματος Παιδιών και Εφήβων Λεμεσού -Πάφου, ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 14.03.2019, Παιδίατρου, Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού, Έκθεση Ψυχολόγου προς Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ημερομηνίας 05.09.2018, Εκπαιδευτική Αξιολόγηση, Λογοπαθολογική Αξιολόγηση, Ατομικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης, κατάσταση παιδιού κατά την έναρξη του προγράμματος, αξιολόγηση «Πλήρης χορήγηση ΑθηνάΤεστ» ημερομηνίας 10.08.2020 Εγγεγραμμένης Λογοπαθολόγου, Αξιολόγηση Εργοθεραπείας ημερομηνίας 26.07.2021 από την Εργοθεραπεύτρια-Ψυχοθεραπεύτρια και Ψυχολογική Έκθεση/ Έκθεση Ψυχολογικής και Ψυχομετρικής Αξιολόγησης ημερομηνίας 06.08.2020.

Η αίτηση απορρίφθηκε και εν συνεχεία υποβλήθηκε ένσταση για λογαριασμό του Αιτητή, με την οποία υπεβλήθηκε και η «Αναφορά Θεράποντος Ιατρού προς το Κέντρο Αξιολόγησης Αναπηρίας», ημερ. 12.04.2021, της Βοηθού Διευθύντριας Παιδιατρικής - Γενετιστή NAM III. Στην εν λόγω έκθεση αναφέρεται, μεταξύ άλλων ότι ο Αιτητής:

«παρακολουθείται στην κλινική γενετικής από τον Οκτώβριο του 2020. Γεννήθηκε πρόωρα, με χαμηλό βάρος γέννησης και παρουσιάζει σφαιρική αναπτυξιακή καθυστέρηση/ μεικτή αναπτυξιακή διαταραχή, σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες, έντονα αυτιστικά χαρακτηριστικά στα πλαίσια συγγενούς μικροκεφαλίας και άλλων συγγενών ανωμαλιών. Στον καρυότυπο παρουσιάζει μετάθεση χρωμοσωμικού υλικού (Robertsonian translocation 14,12). Χρήζει συστηματικής παρέμβασης στην εκπαίδευση και στήριξης από κλινικό ψυχολόγο ή/και παιδοψυχίατρο».

Με απόφαση κατόπιν της εκθέσεως/γνωμάτευσης του Ολοκληρωμένου Πορίσματος, Αξιολόγησης Αναπηρίας (ΟΠΑΑ) της Επιτροπής των Αξιολογητών Ιατρών, ημ. 27.07.2021, κρίθηκε ο Αιτητής ότι ως προς την πιστοποίηση αναπηρίας έχει ήπια ψυχική αναπηρία και συναφώς απορρίφθηκε η ένσταση/αίτησή του για καταβολή Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος-αναπηρικό επίδομα, η οποία κοινοποιήθηκε στους γονείς του με επιστολή ημερ. 06.09.2021 της Διευθύντριας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες (Παράρτημα Α στην παρούσα) και παρελήφθη από αυτούς κατά ή περί τις 24.09.2021. Στο ΟΠΑΑ αναφέρθηκε ότι, είχε εντοπιστεί μέτρια βλάβη στις ολοκληρωμένες γλωσσικές λειτουργίες, ήπια βλάβη στις λειτουργίες τού ύπνου, της προσοχής, στη γευστική αντίληψη, στην αντίληψη της αφής, στην μορφολογία και στον έλεγχο της σκέψης, στις νοητικές λειτουργίες του λόγου και της γλώσσας και στις συναισθηματικές, αντιληπτικές και σφαιρικές ψυχοκοινωνικές λειτουργίες.

Την εν λόγω απόφαση, η οποία του κοινοποιήθηκε με την επιστολή ημερ. 06.09.2021, ο Αιτητής προσβάλλει με την παρούσα προσφυγή.

Βασικός λόγος ακύρωσης, τον οποίο ο Αιτητής αναπτύσσει, διά των αγορεύσεων του ευπαίδευτου συνηγόρου του είναι ότι η προσβαλλόμενη είναι αναιτιολόγητη, για διάφορους λόγους και ειδικά καθότι, κατά την εισήγηση, παρά τα ιατρικά πιστοποιητικά, που ο Αιτητής προσκόμισε, βάσει των οποίων προέκυπτε ότι έπρεπε να θεωρηθεί ως δικαιούχος δυνάμει του Περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα Περί Κοινωνικών Παροχών Νόμου (Ν. 109(Ι)/2014) ως έχει τροποποιηθεί (εφεξής ο »Νόμος») και να εγκριθεί η αίτησή του, εντούτοις χωρίς τη δέουσα αιτιολογία, οι Καθ’ ων η αίτηση απέρριψαν την αίτηση (και ακολούθως και την ένσταση) του Αιτητή.

Από τη μεριά του ο ευπαίδευτος συνήγορος των Καθ’ ων η αίτηση επιχειρηματολογεί υπέρ του δέοντος της αιτιολογίας της προσβαλλόμενης απόφασης και γενικότερα της διαδικασίας αξιολόγησης της αίτησης και ένστασης του Αιτητή.

Έχω εξετάσει τα εκατέρωθεν επιχειρήματα των μερών. Και συγκλίνω με τις θέσεις του Αιτητή ως προς το, υπό τις περιστάσεις, ελλειμματικό της αιτιολογίας της προσβαλλόμενης για τους λόγους που εξηγώ πιο κάτω:

Ξεκινώντας, συμφωνώ με τις θέσεις του Αιτητή ότι, στα όσα προσέφερε με τα διάφορα ιατρικά πιστοποιητικά του (τα οποία καταγράφηκαν στα γεγονότα), και τα οποία κάποια παρουσίαζαν αρκετά σοβαρά προβλήματα του Αιτητή, ουσιαστικά δεν παρασχέθηκε αντίλογος ή οποιαδήποτε ειδική αιτιολογία αλλά μόνο γενικές τοποθετήσεις που κατέτασσαν τις βλάβες του Αιτητή ως κατά βάση ήπιες ή έστω μέτριες στις «ολοκληρωμένες γλωσσικές λειτουργίες».

Η κρίση των Καθ’ ων η αίτηση έγινε βασικά με συμπλήρωση κυτίων εντύπων, όπου με την αρίθμηση καθορίζεται το συμπέρασμα των αξιολογητών αν υπάρχει βλάβη και εάν ναι, αν η βλάβη είναι ήπια, μέτρια, ολοκληρωτική, σοβαρή ή απροσδιόριστη. Χωρίς όμως οποιαδήποτε περαιτέρω αναφορά πέραν του συμπεράσματός τους ώστε να γίνει αντιληπτό κατά πόσο λήφθηκαν υπόψη τα προσκομισθέντα πιστοποιητικά ή να φανεί η αιτιολογία της διαφορετικής προσέγγισης με αυτά. Αυτό είναι ακόμα πιο εμφανές ειδικά αναγιγνώσκοντας τα έντυπα ερ. 93-81, 110-106 έναντι των προσκομισθέντων από τον Αιτητή πιστοποιητικών και δη του πιστοποιητικού ημερ. 12.04.2021 της Βοηθού Διευθύντριας Παιδιατρικής - Γενετιστή NAM III, στο οποίο αναφέρονται σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες, έντονα αυτιστικά χαρακτηριστικά στα πλαίσια συγγενούς μικροκεφαλίας και άλλων συγγενών ανωμαλιών, μετάθεση χρωμοσωμικού υλικού (Robertsonian translocation 14,12) και ότι παρουσιάζει σφαιρική αναπτυξιακή καθυστέρηση/ μεικτή αναπτυξιακή διαταραχή.

Πέραν του ανωτέρω προβλήματος αιτιολογίας, ενώ στο έντυπο «βινιέτα αξιολογουμένου» ημερ. 21.07.2021 (ερ. 79 σε διοικητικό φάκελο-Τεκμήριο 1 σε διαδικασία), φαίνεται η πρόεδρος της Επιτροπής Αξιολόγησης να παραπέμπει προς αξιολόγηση, μεταξύ άλλων κωδικών, τους κωδικούς b167, b1671 με πλησίον το κείμενο βινιέτας «Στην αδρή και τη λεπτή κινητικότητα» και S110 με πλησίον το κείμενο βινιέτας «μικροκεφαλία», εντούτοις στο ΟΠΑΑ (ερ. 87-81) δεν φαίνεται τελικώς καν να έχει αξιολογηθεί το b1671 (το b167 βαθμολογήθηκε ως «1» στο ερ. 83) ή το S110, το οποίο αφορά τη μικροκεφαλία. Παράλληλα, στο Ερ. 81, ενώ οι ίδιοι οι αξιολογητές καταγράφουν σημείωση «Robertsonian translocation», ως προφανώς χρήζουσα αξιολόγησης, δε φαίνεται τελικώς να αξιολογείται ούτε καν στα πλαίσια του εντύπου όπου χρήζει καταγραφής, η έκταση της βλάβης, η φύση της αλλαγής και η θέση της. Και οι εν λόγω ελλείψεις θεωρώ καθιστούν την προσβαλλόμενη αναιτιολόγητη.  

Περαιτέρω κάτι ακόμα το οποίο είναι θεωρώ επίσης ενδεικτικό της ελλειμματικής αιτιολόγησης της προσβαλλόμενης είναι ότι, ενώ στο έντυπο «Γνωμάτευση Επιτροπής Αξιολόγησης Αναπηρίας για δικαιώματα κοινωνικών παροχών και Υπηρεσιών ΤΚΕΑΑ και ΥΔΕΠ» Ερ. 91-88 όπου απαριθμούνται 18 περιπτώσεις και η Επιτροπή κυκλώνει κατά πόσο ο αξιολογούμενος εμπίπτει ή όχι σε αυτές, τα συμπεράσματα της Επιτροπής δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλές συμπέρασμα περί της κρίσης της επί της κατάστασης αναπηρίας του Αιτητή. Συγκεκριμένα, στο σημείο 12 (Σχέδιο Παροχής Οικονομικής Βοήθειας στα Άτομα με αναπηρίες για την Προμήθεια Τεχνικών Μέσων, Οργάνων και άλλων Βοηθημάτων) και στο σημείο 13 (Σχέδιο Παροχής Τεχνικών Μέσων με Δανεισμό), κυκλώνεται το «Ναι» και άρα ο Αιτητής χαρακτηρίζεται ως «Άτομο με σοβαρές κινητικές, αισθητηριακές ή άλλες αναπηρίες» ενώ στο σημείο 17 (Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα-αναπηρικό επίδομα) ο Αιτητής δεν πιστοποιείται ως πρόσωπο με «σοβαρή ή ολική αναπηρία». Από τον φάκελο δεν προκύπτει ποιο είναι το κριτήριο των εν λόγω δύο Σχεδίων για να χαρακτηριστεί κάποιο άτομο ως έχον «σοβαρές κινητικές, αισθητηριακές ή άλλες αναπηρίες» συνεπώς οι ως άνω δύο χαρακτηρισμοί είναι εμφανώς αντιφατικοί εφόσον με τον ένα ο Αιτητής, ελλείψει σχετικού ορισμού και κατά την γραμματική ερμηνεία του, χαρακτηρίζεται ουσιαστικά ως σοβαρά ανάπηρος ενώ με τον άλλον όχι. Παρόμοιο πρόβλημα αιτιολογίας είχα εντοπίσει και στην απόφαση μου στην Υπόθεση Αρ. 1848/2019 Κ. Κ. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπουργείου Εργασίας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ημερ. 23.01.2024.

Καταλήγοντας, η αιτιολόγηση της διοικητικής πράξης είναι έργο της διοίκησης και στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτή είναι ελλειμματική. Περαιτέρω όμως, ακόμα και τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου είναι και αυτά αντιφατικά και μεταδίδουν πληροφορίες ανεπίδεκτες δικαστικής κρίσης με αποτέλεσμα όχι απλά να μην υποστηρίζουν την αιτιολόγηση της προσβαλλόμενης αλλά να την κλονίζουν (Γεωργιάδης ν. Λοϊζίδη κ.α (2013) 3 ΑΑΔ 695). Ως αναφέρεται στο σύγγραμμα του Μ. Ν. Πικραμένου, «Η αιτιολογία των διοικητικών πράξεων και ο ακυρωτικός δικαστικός έλεγχος»:

«Επισημαίνεται δε ότι στα γενικά ελαττώματα της αιτιολογίας μίας διοικητικής πράξη περιλαμβάνεται και η αντιφατική αιτιολογία, η οποία συνίσταται στην παρείσφρηση αντιφάσεων κατά τη διαμόρφωση των συλλογισμών που επενδύουν την αιτιολογία της πράξης, οι οποίες επιδρούν στη νομιμότητά της καθότι υποδηλώνουν σφάλματα κατά την εκτίμηση και αποτύπωση στοιχείων του πραγματικού» ( Μιχάλη Ν. Πικραμένου, «Η αιτιολογία των διοικητικών πράξεων και ο ακυρωτικός δικαστικός έλεγχος», Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη, 2012, σελ. 307)».

Για τους ως άνω λόγους, η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη πράξη ακυρώνεται. Επιδικάζονται 1.800 ευρώ έξοδα πλέον Φ.Π.Α. υπέρ του Αιτητή και εναντίον των Καθ΄ ων η αίτηση.

Φ. Καμένος, ΔΔΔ