ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Συνεκδικαζόμενες Υπόθεσεις αρ. 2013/23, 2014/23 και 2015/23
12 Μαρτίου, 2025
[ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Αρ. Υπόθεσης 2013/23
Κ. Σ.
Αιτητής
v.
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω, Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Καθ' ης η Αίτηση
__________________
Αρ. Υπόθεσης 2014/23
Κ. Ε.
Αιτητής
v.
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω, Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Καθ' ης η Αίτηση
__________________
Αρ. Υπόθεσης 2015/23
Ε. Α.
Αιτητής
v.
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω, Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Καθ' ης η Αίτηση
__________________
Αγγ. Σαξιατέ (κα), για Ανδρέας Σ. Αγγελίδης Δ.Ε.Π.Ε., Δικηγόροι Αιτητών.
Μ. Κοτσώνη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Δικηγόρο της Καθ’ ης η αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ.: Αντικείμενο των υπό κρίση συνεκδικαζόμενων υποθέσεων αποτελεί η νομιμότητα της απόφασης της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας ημερομηνίας 8.11.2023, η οποία κοινοποιήθηκε με επιστολές της ίδιας ημερομηνίας προς έκαστο εκ των Αιτητών, σύμφωνα με την οποία ο κάθε ένας εξ αυτών τέθηκε σε διαθεσιμότητα για περίοδο τριών μηνών, ήτοι μέχρι και 8.2.2024, διάστημα κατά το οποίο, σύμφωνα πάντα με την επίδικη απόφαση, αυτοί θα ελάμβαναν το ήμισυ των απολαβών τους.
Οι προσβαλλόμενες πράξεις στηρίζονται στα ίδια πραγματικά γεγονότα και διοικητική διαδικασία, με αποτέλεσμα να έχει εκδοθεί από το Δικαστήριο διάταγμα συνεκδίκασης αυτών στις 9.1.2024 και να υποβληθούν ακολούθως κοινές αγορεύσεις για όλες τις υποθέσεις.
Ως προκύπτει από τα σχετικά έγγραφα του διοικητικού φακέλου ο οποίος έχει υποβληθεί στο Δικαστήριο, τα γεγονότα που αφορούν την παρούσα υπόθεση, έχουν ως εξής:
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, εκ μέρους της αρμόδιας αρχής, με επιστολή του με ημερομηνία 30.10.2023 και με συμπληρωματική ταυτάριθμη επιστολή του ημερομηνίας 02.11.2023, πληροφόρησε τον Πρόεδρο της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας ότι έχει διαταχθεί πειθαρχική έρευνα εναντίον των Κ. Σ. (Βοηθό Τελωνείων), Κ. Έ. και Ε. Α. (Τελωνειακών Λειτουργών Α'), και δύο άλλων υπαλλήλων που υπηρετούν στα Τελωνεία λόγω πιθανής διάπραξης πειθαρχικών αδικημάτων κατά παράβαση των άρθρων 60(2)(α)(δ) και (ε) των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων του 1990 έως (Αρ. 3) του 2023, του άρθρου 95 του περί Τελωνειακού Κώδικα Νόμος του 2004 (94(Ι)/2004), ως αυτός έχει τροποποιηθεί, που αφορούν μη παράδοση και μη καταστροφή δημευθέντων εμπορευμάτων, τα οποία προορίζονταν για καταστροφή σε αδειοδοτημένη εγκατάσταση διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με θεσμοθετημένες διαδικασίες του Τμήματος Τελωνείων, παρόλο που στο τέλος εκδόθηκε υπογεγραμμένο πιστοποιητικό καταστροφής.
Από την αρμόδια αρχή, διαβιβάστηκαν στην Καθ' ης η Αίτηση, επιστολή της Διευθύντριας Τμήματος Τελωνείων προς τον Γενικό Διευθυντή, Υπουργείου Οικονομικών ημερομηνίας 10.10.2023, αναφορικά με την «Διεξαγωγή Ενδοτμηματικής Έρευνας», όπως και συνοπτική έκθεση γεγονότων από το Αρχιτελωνείο, ημερομηνία 30.10.2023, έκτασης 23 σελίδων, υπό τον τίτλο «Ενημερωτικό Σημείωμα του Τομέα Διευκρινήσεων Αρχιτελωνείου σε σχέση με την υπόθεση καταστροφής δημευθέντων εμπορευμάτων της Αποθήκης Δημοσίου του Τελωνείου Λάρνακας».
Η Επιτροπή, κατά τη συνεδρία της με ημερομηνία 2.11.2023, αφού μελέτησε το περιεχόμενο των επιστολών και όλα τα επισυναπτόμενα στοιχεία και έγγραφα που είχε στείλει η αρμόδια αρχή, αποφάσισε να ενημερωθούν οι Αιτητές, ότι προτίθεται να εξετάσει, με βάση το άρθρο 85(1) και (1Α) των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων 1990 έως (Αρ. 3) του 2023, καταπόσον θα θέσει αυτούς σε διαθεσιμότητα. Προς τούτο, η Επιτροπή αποφάσισε να κληθούν οι πιο πάνω υπάλληλοι να υποβάλουν οποιεσδήποτε τυχόν παραστάσεις τους, εντός τεσσάρων εργάσιμων ημερών δηλαδή μέχρι την 08.11.2023 η ώρα 10:00 π.μ.. Ακολούθησε η παράδοση με το χέρι ξεχωριστών επιστολών ημερομηνίας 2.11.2023, όπου ενημερωνόταν έκαστος εκ των Αιτητών ότι, η Ε.Δ.Υ. θα εξέταζε θέμα διαθεσιμότητας τους, με βάση τις προαναφερθείσες πρόνοιες της νομοθεσίας και ότι είχαν το δικαίωμα να προβούν σε τυχόν παραστάσεις ως προς την αναγκαιότητα να τεθούν σε διαθεσιμότητα. Ανταποκρινόμενοι οι Αιτητές, απέστειλαν μέσω του δικηγορικού γραφείου που τους εκπροσωπεί ξεχωριστές επιστολές για κάθε Αιτητή στις 7.11.2023, μέσω των οποίων υπέβαλαν τις παραστάσεις τους προς την Καθ' ης η Αίτηση.
Η Επιτροπή, στη συνεδρία που πραγματοποίησε στις 8.11.2023, αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιον της στοιχεία και τις παραστάσεις των Αιτητών, υπό το φως συγκεκριμένης νομολογίας, έκρινε ότι η αρμόδια αρχή έχει διασαφηνίσει και συγκεκριμενοποιήσει τους λόγους δημοσίου συμφέροντος επί τους οποίους βασιζόταν η πρόταση της να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι τρεις αναφερόμενοι υπάλληλοι. Αφού, ειδικότερα, έλαβε υπόψη τη φύση, σοβαρότητα και ιδιαιτερότητα της υπόθεσης, και τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται για τη διερεύνηση της υπόθεσης, συμπεριλαμβανομένου του ενδεχομένου επηρεασμού της ομαλής διεξαγωγής της έρευνας και δη με τον επηρεασμό μαρτύρων, αφού η έρευνα θα είχε στραφεί και στο Επαρχιακό Τελωνείο στην Επαρχία Λάρνακας, έκρινε ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος ούτως ώστε οι Αιτητές να τεθούν σε διαθεσιμότητα. Η Επιτροπή, ως εκ τούτου, αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 85(1) και (1Α) του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου, να θέσει τους Αιτητές σε διαθεσιμότητα, για περίοδο τριών μηνών, ήτοι μέχρι 8.02.2024 συμπεριλαμβανομένης, εκτός και εάν η έρευνα ολοκληρωθεί ενωρίτερα και/ή προκύψουν εξελίξεις που να δικαιολογούν τερματισμό της διαθεσιμότητάς τους. Τέλος, η Επιτροπή αποφάσισε όπως οι υπάλληλοι λαμβάνουν το ήμισυ των απολαβών της θέσης τους, κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητάς τους.
Η Επιτροπή, επισημαίνει στο σχετικό πρακτικό της συνεδρίας της ότι, στο εν λόγω στάδιο, δεν κρίνεται η ενοχή των υπαλλήλων, αλλά κατά πόσον εξυπηρετείται ή όχι το δημόσιο συμφέρον με την τυχόν απόφασή της για τη διαθεσιμότητά τους, σεβόμενη πλήρως το τεκμήριο της αθωότητας, όπως κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς επίσης ότι η διαθεσιμότητα δεν αποτελεί πειθαρχική ποινή αλλά διοικητικό μέτρο που αποσκοπεί, όπως οι περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμοι ορίζουν, στην ομαλή διεξαγωγή της έρευνας. Όσον αφορά τη διάρκεια της διαθεσιμότητας, η Επιτροπή αποφάσισε, ενόψει της σοβαρότητας και ιδιαιτερότητας της υπόθεσης και της έκτασης που θα πάρει, καθότι η διεξαγωγή της έρευνας θα καλύψει και υπηρεσίες του Τμήματος εκτός της Επαρχίας Λευκωσίας, με αρκετούς μάρτυρες από τους οποίους θα ληφθούν καταθέσεις, να θέσει το χρονικό διάστημα των τριών μηνών, όπως είναι και η εισήγηση της αρμόδιας αρχής, εκτός και αν η έρευνα ολοκληρωθεί ενωρίτερα.
Το Γραφείο της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, με επιστολές του ημερομηνίας 08.11.2023 ενημέρωσε έκαστο υπάλληλο για την απόφασή της Καθ' ης η Αίτηση, ενώ ακολούθησε η καταχώριση των αντίστοιχων προσφυγών με τις οποίες προσβάλλεται η νομιμότητα της ως άνω απόφασης της Ε.Δ.Υ..
Με τις κοινές αγορεύσεις τις οποίες έχει καταχωρίσει ο δικηγόρος τους, ως συνέπεια της συνεκδίκασης των υποθέσεων, οι Αιτητές προωθούν τους ίδιους λόγους προς ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης. Συγκεκριμένα υποστηρίζουν, μέσω του δικηγορικού γραφείου που τους εκπροσωπεί, ότι δεν δικαιολογείται από το δημόσιο συμφέρον η έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης και διαπιστώνεται, με αναφορά στον επιδιωκόμενο σκοπό, παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας. Περαιτέρω, προβάλλεται ισχυρισμός για έλλειψη αιτιολογίας, πλάνη περί τα γεγονότα και απουσία δέουσας έρευνας, όπως και για παράβαση των αρχών της δίκαιης δίκης και δέσμια λήψη απόφασης από την Ε.Δ.Υ. με αλλότριο σκοπό. Τέλος, υποστηρίζουν οι Αιτητές ότι, δεν τηρήθηκαν πλήρη και άρτια πρακτικά κατά τη συνεδρία της Ε.Δ.Υ., ως προνοούν τα άρθρα 24 έως 28 του Νόμου 158 (Ι)/99 αλλά και η νομολογία, ενώ υιοθετήθηκε δέσμια η εισήγηση της αρμόδιας αρχής η οποία, ως ισχυρίζονται, ήταν μεροληπτική απέναντι στους ιδίους.
Αντίθετα, η ευπαίδευτη δικηγόρος των Καθ' ων η αίτηση αρνείται και απορρίπτει όλους τους ισχυρισμούς των Αιτητών χαρακτηρίζοντας τους ανυπόστατους. Ειδικότερα, προς απάντηση του πρώτου λόγου ακύρωσης υποδεικνύει ότι, προς στοιχειοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος απαιτείται ο προσδιορισμός των αδικημάτων και της φύσης τους, και η αναφορά στα ορθά περιστατικά, ώστε να είναι εφικτός ο δικαστικός έλεγχος. Επί τούτου, παραπέμπει στο εκτενές κείμενο του πρακτικού της Επιτροπής, κατά τη συνεδρία που πραγματοποίησε στις 08.11.2023, από όπου προκύπτει ότι, ακριβώς τις προϋποθέσεις αυτές εξέτασε και διαπίστωσε η Ε.Δ.Υ..
Η μη εξειδίκευση του δημόσιου συμφέροντος από την Καθ' ης η αίτηση προς έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, αποτελεί τον πρώτο και κύριο λόγο επί τον οποίο οι Αιτητές στηρίζουν την υπόθεση τους για παρανομία κατά την έκδοση της επίδικης διοικητικής πράξης. Συγκεκριμένα, διαμαρτύρονται ότι η επίδικη απόφαση να τεθούν σε διαθεσιμότητα, δεν καταδεικνύει συγκεκριμένο λόγο δημοσίου συμφέροντος για να επιβληθεί η διαθεσιμότητα κατά την διάρκεια της πειθαρχικής έρευνας και ότι με την απόφαση παραβιάστηκε η αρχή της αναλογικότητας.
Προς εξέταση του ως άνω λόγου ανατρέχω στο σχετικό πρακτικό της συνεδρίασης της Επιτροπής ημερ. 8.11.2023, όπου στην εισαγωγή καταγράφονται τα εξής :
«Η Επιτροπή μελέτησε με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή τις παραστάσεις των Δικηγόρων των υπαλλήλων, σε σχέση με την πρόταση της αρμόδιας Αρχής για διαθεσιμότητα των Έχχχχχ, Αχχχχχχ και Σχχχχχχχ, καθώς και το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν υπόψη της από την αρμόδια αρχή, υπό το φως και της σχετικής νομοθεσίας και νομολογίας.
Πρωτίστως η Επιτροπή, μελετώντας τις παραστάσεις που υπέβαλαν εκ μέρους των τριών υπαλλήλων οι δικηγόροι τους, διαπιστώνει ότι πεπλανημένα γίνεται αναφορά ότι έχουν τεθεί οι υπάλληλοι άμεσα σε διαθεσιμότητα....
Σύμφωνα με την ενημέρωση της αρμόδιας αρχής, εναντίον των Έχχχχχ Κχχχχ, Αχχχχχχ Εχχχχχχχχ και Κχχχχχ Σχχχχχχ, καθώς και δύο άλλων υπαλλήλων για τους οποίους η αρμόδια αρχή δεν απέστειλε πρόταση για να τεθούν σε διαθεσιμότητα, εξετάζεται πιθανή διάπραξη πειθαρχικών αδικημάτων κατά παράβαση των άρθρων 60(2)(α)(δ) και (ε) των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων του 1990 έως (Αρ. 3) του 2023, του άρθρου 95 του περί Τελωνειακού Κώδικα Νόμου του 2004 (94(Ι)/2004), ως αυτός έχει τροποποιηθεί, που αφορούν μη παράδοση και μη καταστροφή δημευθέντων εμπορευμάτων, τα οποία προορίζονται για καταστροφή σε αδειοδοτημένη εγκατάσταση διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με θεσμοθετημένες διαδικασίες των Τελωνείων, παρόλο που στο τέλος εκδόθηκε υπογεγραμμένο πιστοποιητικό καταστροφής.»
Όπως προκύπτει από το εν λόγω κείμενο, επειδή η Επιτροπή ενημερώθηκε ότι εξετάζεται πιθανή διάπραξη πειθαρχικών αδικημάτων εκ μέρους των Αιτητών, ενεργοποίησε τις διατάξεις του άρθρου 85 (1) και (1Α) του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου όπου προβλέπεται κατά τη διάρκεια της έρευνας ότι μπορεί, αν το δημόσιο συμφέρον το απαιτεί, να θέσει σε διαθεσιμότητα τον υπάλληλο, έδωσε την ευχέρεια στους Αιτητές να θέσουν τις απόψεις τους πριν τυχόν τεθούν σε διαθεσιμότητα, όπως και έπραξαν. Συγκεκριμένα, το εν λόγω άρθρο του νόμου, καταγράφει τα εξής:
«Διαθεσιμότητα
85. – (1) Αν διαταχθεί έρευνα πειθαρχικού παραπτώματος, δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου (β) του άρθρου 81, εναντίον κάποιου υπαλλήλου ή με την έναρξη αστυνομικής έρευνας με σκοπό την ποινική δίωξη εναντίον του, η Επιτροπή μπορεί, αν το δημόσιο συμφέρον το απαιτεί, να θέσει σε διαθεσιμότητα τον υπάλληλο κατά τη διάρκεια της έρευνας και 
σε τέτοια περίπτωση ενεργεί δυνάμει του εδαφίου (1Α), εκτός σε εξαιρετικές περιπτώσεις που ενεργεί δυνάμει του εδαφίου (1 Β):
Νοείται ότι η διάρκεια της διαθεσιμότητας στην οποία τίθεται ο υπάλληλος κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν μπορεί να υπερβεί τους τρεις μήνες, μπορεί όμως να παραταθεί, αν συντρέχει σοβαρός λόγος, για άλλους τρεις μήνες.
(1Α) Αν η Επιτροπή προτίθεται να θέσει τον υπάλληλο σε διαθεσιμότητα τον ενημερώνει νια την πρόθεσή της αυτή και ταυτόχρονα τον καλεί, αν επιθυμεί, να υποβάλει, εντός τεσσάρων εργάσιμων ημερών, γραπτές παραστάσεις και αφού τις μελετήσει, αν υποβληθούν, αποφασίζει ευθύς αμέσως κατά πόσο θα θέσει ή μη τον υπάλληλο σε διαθεσιμότητα. »
Ακολούθως η Ε.Δ.Υ. στην υπό κρίση υπόθεση εξέτασε και εξειδίκευσε τους λόγους για τους οποίους, εν τέλει, κατέληξε να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι Αιτητές. Μεταξύ άλλων, στο πρακτικό ημερ. 8.11.2023, αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Η Επιτροπή θεωρεί ότι υπάρχει μια σοβαρή υπόθεση που χρήζει αντικειμενικής και απρόσκοπτης διερεύνησης. Οι υπάλληλοι φέρονται να μην παρέδωσαν δημευθέντα εμπορεύματα, τα οποία προορίζονται για καταστροφή σε αδειοδοτημένη εγκατάσταση διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με θεσμοθετημένες διαδικασίες των Τελωνείων, παρόλο που στο τέλος εκδόθηκε υπογραμμένο πιστοποιητικό καταστροφής, και, παράλληλα, δεν ενημέρωσαν τον αρμόδιο Λειτουργό για τη διερεύνηση του θέματος. Εν πάσι περιπτώσει, αυτό θα είναι το αντικείμενο της διερεύνησης της υπόθεσης από τον Ερευνώντα Λειτουργό.
Επισημαίνεται, σύμφωνα με την αρχική ενημέρωση της αρμόδιας αρχής, ότι στα πλαίσια της πειθαρχικής έρευνας θα ληφθούν καταθέσεις από αρκετά πρόσωπα, που οι πλείστοι εξ αυτών είναι συνάδελφοι των τριών υπαλλήλων στο Επαρχιακό Τελωνείο Λάρνακας, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος επηρεασμού μαρτύρων.
Σε ό,τι αφορά τον ισχυρισμό των Δικηγόρων των υπαλλήλων ότι έχει ήδη διεξαχθεί διοικητική έρευνα με τελικά αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της οποίας οι πελάτες τους βρίσκονταν στην υπηρεσία τους χωρίς να επηρεάσουν την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας, καθώς επίσης και ότι οι μάρτυρες έχουν ήδη καταθέσει, η Επιτροπή επισημαίνει ότι τόσο το αντικείμενο όσο και η διαδικασία διεξαγωγής μιας διοικητικής έρευνας δεν συμπίπτει ούτε με το εύρος αλλά ούτε και με την αυστηρότητα που απαιτεί μια πειθαρχική έρευνα, όπως προνοείται στους περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμους του 1990 έως (Αρ. 3) του 2023. Η Επιτροπή σημειώνει ότι η διοικητική έρευνα είναι μία άτυπη συλλογή πληροφοριών, η οποία δεν προνοείται στη νομοθεσία, ωστόσο διεξάγεται από την αρμόδια αρχή με σκοπό να καταδειχθεί κατά πόσον η αρμόδια αρχή θα πρέπει να διατάξει πειθαρχική ή να ζητήσει ποινική έρευνα. Τουναντίον, η πειθαρχική έρευνα διεξάγεται με αυστηρούς κανόνες, που καθορίζονται στους περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμους.
Η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη των πιο πάνω και υπό το φως της απόφασης στην Υπόθεση Αρ. 1744 Μ.Π. v. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (26/01/2023), κρίνει ότι η αρμόδια αρχή έχει διασαφηνίσει και συγκεκριμενοποιήσει επαρκώς τους λόγους δημοσίου συμφέροντος επί τους οποίους βασίζεται η πρόταση της για να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι τρεις αναφερόμενοι υπάλληλοι.
Η Επιτροπή, επίσης, αφού έλαβε υπόψη τη φύση, σοβαρότητα και ιδιαιτερότητα της υπόθεσης, τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται για τη διερεύνηση της υπόθεσης, τη δυνατότητα και/ή πιθανότητα, και ως εκ των πιο πάνω, επηρεασμού της ομαλής διεξαγωγής της έρευνας, είτε με τον επηρεασμό μαρτύρων, αφού η έρευνα θα στραφεί και στο Επαρχιακό Τελωνείο στην Επαρχία Λάρνακας. έκρινε ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος για να τεθούν οι Έχχχχχ, Αχχχχχχ και Σχχχχχχχ σε διαθεσιμότητα.»
Προς απάντηση του πρώτου λόγου ακύρωσης, καταρχήν διαπιστώνω πως, από τα πιο πάνω ενώπιον του διοικητικού οργάνου δεδομένα, προκύπτει ότι διεξήχθη διοικητική έρευνα από την αρμόδια αρχή, από την οποία προέκυψαν ευθύνες και διατάχθηκε πειθαρχική έρευνα εναντίον των Αιτητών. Επί του ζητήματος που εγείρεται, ήτοι της εξειδίκευσης του δημοσίου συμφέροντος, η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη των πιο πάνω και υπό το φως της απόφασης στην Υπόθεση Αρ. 1744/2023, Μ.Π. v. Κ.Δ. μέσω Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας του Προέδρου του Διοικητικού Δικαστηρίου ημερομηνίας 26/02/2023, έκρινε ότι, η αρμόδια αρχή έχει διασαφηνίσει και συγκεκριμενοποιήσει επαρκώς τους λόγους δημοσίου συμφέροντος επί των οποίων βασιζόταν η πρόταση της για να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι Αιτητές. Επί τούτου, κρίνω σκόπιμο να παραθέσω σχετικό απόσπασμα από την εν λόγω απόφαση του Δικαστηρίου, ως ακολούθως.
«Στην υπό κρίση περίπτωση, η καθ' ης η αίτηση έκρινε, κατ' εφαρμογή του άρθρου 85 του Νόμου, ότι συνέτρεχαν λόγοι δημοσίου συμφέροντος για να τεθεί η αιτήτρια σε διαθεσιμότητα. Σύμφωνα με το εδάφιο (1) του άρθρου 85 (η έμφαση έχει προστεθεί),-
«Αν διαταχθεί έρευνα πειθαρχικού παραπτώματος, δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου (β) του άρθρου 81, εναντίον κάποιου υπαλλήλου ή με την έναρξη αστυνομικής έρευνας με σκοπό την ποινική δίωξη εναντίον του, η Επιτροπή μπορεί, αν το δημόσιο συμφέρον το απαιτεί, να θέσει σε διαθεσιμότητα τον υπάλληλο κατά τη διάρκεια της έρευνας [...]».
Κατά πάγια νομολογία, και σε συμβατότητα με την πιο πάνω διάταξη, το δημόσιο συμφέρον είναι ο μόνος λόγος, για τον οποίο ένας υπάλληλος μπορεί να τεθεί σε διαθεσιμότητα κατά τη διερεύνηση πειθαρχικών αδικημάτων εναντίον του, προς αποφυγή του ενδεχόμενου επηρεασμού της ομαλής διεξαγωγής της έρευνας. Η δε επίκληση του δημοσίου συμφέροντος θα πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά σε περιστατικά, κατά τρόπο που να αποκτά τα απαραίτητο περιεχόμενο, να αποκαλύπτεται ο συλλογισμός του αποφασίζοντος οργάνου και να επιτρέπεται ο δικαστικός έλεγχος (Κυριάκος Αρσιώτης ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 5687/2013, ημερ. 26.4.2016, ECLI:CY:AD:2016:D219, Πέτρος Μάτσας ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1059/2015, ημερ. 19.11.2015, ECLI:CY:AD:2015:D766, Panayiotis Georghiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 221, Seco Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λευκωσίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 553, Κυνηγού κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2111/18.6.98, Ζίττης κ.α. v. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 198). Όπως συναφώς λέχθηκε στην Βαρβάρα Περικλέους ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας (1993) 3 Α.Α.Δ. 579,-
«Για τον προσδιορισμό του δημοσίου συμφέροντος, ώστε να τεθεί ένας υπάλληλος σε διαθεσιμότητα κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας και μέχρι την τελική εκδίκαση της πειθαρχικής υπόθεσης εναντίον του, είναι απαραίτητη η αποκάλυψη της αληθούς φύσης των παραπτωμάτων και των στοιχείων που τα συνθέτουν, ώστε το δημόσιο συμφέρον να εξειδικεύεται με αναφορά σε συγκεκριμένα περιστατικά και να προσδιορίζεται με τρόπο που να καθιστά εφικτό το δικαστικό ταυ έλεγχο (βλ. σχετικά. P. Adamides v. R. (1982) 3 CLR 343. Kazamias ν. R. (1982) 3 CLR 239, Σκαρπάρης ν. Ε.Α.Υ., Υπ. Αρ. 263/92, ημερ. 5.3.93, Π. Νικολάου ν. E.Δ.Y. (ανωτέρω) και Θεόδουλος Χαραλαμπίδης ν. Ε.Δ.Υ., Υπ. Αρ. 61/93, ημερ. 17.11.93).».
Περαιτέρω, σύμφωνα πάντα με τη νομολογία, κατά τον έλεγχο των γεγονότων και της κρίσης της Διοίκησης ως προς το τί συνιστά δημόσιο συμφέρον, το Δικαστήριο δεν υποκαθιστά την κρίση της Διοίκησης με την δική του άποψη (βλ. ενδεικτικά Μάτσας, ανωτέρω). Όπως λέχθηκε στην Λευκή Βρυωνίδου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1114/2013, ημερ. 3.9.2015, ECLI:CY:AD:2015:D566, υπόθεση που επίσης αφορούσε σε διαθεσιμότητα, το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει στην ουσιαστική κρίση του αρμοδίου οργάνου και στην εκτίμηση των γεγονότων που βρίσκονται ενώπιον του.»
Επιπρόσθετα στην απόφαση αυτή, την οποία επικαλείται η Ε.Δ.Υ., κρίνω σκόπιμο να κάνω αναφορά και την Υπόθεση αρ. 1114/2013, Λευκή Βρυωνίδου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερομηνίας 3.9.2015 και να παραθέσω το εξής απόσπασμα:
« Το κύρος της Υπηρεσίας και εν γένει της Δημόσιας Υπηρεσίας, το οποίο δυνατόν να επηρεαζόταν με την παραμονή της αιτήτριας στα καθήκοντα της, πριν την ολοκλήρωση της εναντίον της έρευνας, συνιστά κατά σταθερά νομολογιακή αρχή λόγο δημοσίου συμφέροντος και συνεπώς ικανό λόγο να τεθεί υπάλληλος σε διαθεσιμότητα. Ρητά επομένως απαιτείται από το Νόμο όπως ενυπάρχει το στοιχείο του δημοσίου συμφέροντος, όπως η έννοια και η φύση του έχει επεξηγηθεί σε αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Βαρβάρα Περικλέους ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας (1993) 3 Α.Α,Δ, 579:
« Το δημόσιο συμφέρον είναι ο μόνος λόγος για το οποίο ένας υπάλληλος μπορεί να τεθεί σε διαθεσιμότητα κατά τη διερεύνηση πειθαρχικών αδικημάτων εναντίον του, προς αποφυγή του ενδεχόμενου επηρεασμού της ομαλής διεξαγωγής της έρευνας. οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος θα πρέπει να αιτιολογούνται ειδικά στην απόφαση του διοικητικού οργάνου. Για τον προσδιορισμό του δημοσίου συμφέροντος, ώστε να τεθεί ένας υπάλληλος σε διαθεσιμότητα κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας και μέχρι την τελική εκδίκαση της πειθαρχικής υπόθεσης εναντίον του, είναι απαραίτητη η αποκάλυψη της αληθούς φύσης των παραπτωμάτων και των στοιχείων που τα συνθέτουν, ώστε το δημόσιο συμφέρον να εξειδικεύεται με αναφορά σε συγκεκριμένα περιστατικά και να προσδιορίζεται με τρόπο που να καθιστά εφικτό το δικαστικό του έλεγχο (βλ. σχετικά, Ρ. Adamides v. R. (1982) 3 CLR 343, Kazamias v. R. 1982 3 CLR 239, v. Ε.Α.Υ., Υπ. Αρ. 263/92, ημερ. 5.3.93, Π. Νικολάου ν. Ε.Δ.Υ, (ανωτέρω) και Θεόδουλος Χαραλαμπίδης ν. ΕΔ.Υ., Υπ. Αρ. 61/93, ημερ. 17.11.93).»
Προς στοιχειοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος απαιτείται ο προσδιορισμός των αδικημάτων και της φύσης τους, και η αναφορά στα ορθά περιστατικά ώστε να είναι εφικτός ο δικαστικός έλεγχος. Εν προκειμένω, επαναλαμβάνοντας το λεκτικό των αποφάσεων, το παρόν Δικαστήριο συμφωνεί με τη θέση των Καθ’ ων η Αίτηση ότι στην υπό κρίση περίπτωση, η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος από την Επιτροπή συγκεκριμενοποιείται. Όπως διαπιστώνει το παρόν Δικαστήριο, στο σχετικό πρακτικό της Ε.Δ.Υ. γίνεται αναφορά στα εξειδικευμένα περιστατικά της υπόθεσης τα οποία συνοδεύουν την εισήγηση της αρμόδιας αρχής, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα και τη συλλογιστική της, με τρόπο που επιτρέπει και στη συνέχεια τον απαιτούμενο δικαστικό έλεγχο (βλ. Σκαρπάρης ν. Ε.Δ.Υ., υπόθ. αρ. 263/92, ημερ. 5.3.1993, Λευκή Βρυωνίδου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1114/2013, ημερ. 3.9.2015, ECLI:CY:AD:2015:D566, Adamides ν. The Republic (1982) 3 C.L.R. 343).
Περαιτέρω, όσον αφορά τον ισχυρισμό των Αιτητών περί παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας για το γεγονός ότι αυτοί τέθηκαν σε τρίμηνη διαθεσιμότητα διότι διερευνάται πειθαρχική υπόθεση εναντίον τους, κρίνω ότι, στην παρούσα υπόθεση δεν είχε παραβιαστεί η εν λόγω αρχή. Η αρχή της αναλογικότητας επιτάσσει όπως, μεταξύ συγκεκριμένου μέτρου που λαμβάνεται και του επιδιωκόμενου σκοπού πρέπει να υπάρχει εύλογη σχέση. Δηλαδή τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί η διοίκηση στις ενέργειες της πρέπει να είναι ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Στην παρούσα, η Επιτροπή είχε πρόταση από την αρμόδια αρχή ώστε να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι Αιτητές καθότι, διερευνάται πειθαρχική υπόθεση στην οποία εμπλέκονται λόγω των καθηκόντων τους και ενώπιον της είχε τόσο τις γραπτές παραστάσεις των δικηγόρων των υπαλλήλων, όσο και το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν υπόψη της από την αρμόδια αρχή. Ως αναφέρεται στο πρακτικό «η Επιτροπή θεωρεί ότι υπάρχει μια σοβαρή υπόθεση που χρήζει αντικειμενικής και απρόσκοπτης διερεύνησης», ενώ «σύμφωνα με την αρχική ενημέρωση της αρμόδιας αρχής, ότι στα πλαίσια της πειθαρχικής έρευνας θα ληφθούν καταθέσεις από αρκετά πρόσωπα, που οι πλείστοι εξ αυτών είναι συνάδελφοι των τριών υπαλλήλων στο Επαρχιακό Τελωνείο Λάρνακας, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος επηρεασμού μαρτύρων». Αυτό εξετάζοντας διεξοδικά η Ε.Δ.Υ., κατέληξε στην απόφαση της να θέσει σε διαθεσιμότητα και τους τρεις Αιτητές. Συνεπώς, ούτε και αυτή η θέση των Αιτητών, περί παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας, επιβεβαιώνεται.
Σχετικά, στην απόφαση του Φ.Κωμοδρόμου, Π.Δ.Δ. στην Υπόθεση Αρ. 1744/2023, ανωτέρω, την οποία επικαλέστηκε η Ε.Δ.Υ., αναφέρονται και τα εξής:
«Δεν μπορεί παρά να ληφθεί σοβαρά υπόψη, όπως εξάλλου λήφθηκε υπόψη και από την Ε.Δ.Υ., το στοιχείο του ενδεχόμενου επηρεασμού μαρτύρων και της αλλοίωσης ή εξαφάνισης μαρτυρικού υλικού. Αυτό το στοιχείο, όπως χαρακτηριστικά λέχθηκε και στην Λευκή Βρυωνίδου, ανωτέρω, συνιστά τον σκληρό πυρήνα κατά τη διάγνωση του κατά πόσον ένας υπάλληλος θα πρέπει να παραμείνει εκτός του χώρου εργασίας και της άσκησης των καθηκόντων του, εκκρεμούσης της έρευνας.
Εξάλλου είναι επίσης σταθερά νομολογημένο ότι και η προστασία του κύρους της υπηρεσίας αποτελεί λόγο δημοσίου συμφέροντος και, συνεπώς, ικανό λόγο για να τεθεί υπάλληλος σε διαθεσιμότητα (βλ. Δεσμοφύλακας Χρίστος Μούσκος ν. Δημοκρατία, Υποθ. Αρ. 1186/2014, ημερ. 30.10.2014, ECLI:CY:AD:2014:D820, Χαράλαμπος Καψός ν. Δημοκρατίας (Αρ.1), Υποθ. Αρ. 315/2000, ημερ. 28.1.2002, Μιχάλης Χατζηδημητρίου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 622/2009, ημερ. 31.8.2010, Μιχάλης Χατζηδημητρίου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1168/2009, ημερ. 6.9.2010 και Ανδρέας Ζαχαρίου ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 576/2011, ημερ. 6.12.2013).»
Καταλήγω ότι, υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης και τα εκτενή έγγραφα και στοιχεία που είχαν τεθεί ενώπιον της Ε.Δ.Υ, δεδομένα τα οποία επικαλείται στο κείμενο του πρακτικού της η Καθ΄ης η Αίτηση, όπου παραθέτει και το σκεπτικό της, αιτιολογείται πλήρως η κατάληξής της στην επίδικη απόφαση. Προς απάντηση των όσων προσάπτει η πλευρά των Αιτητών ότι, η πλευρά της Επιτροπής «αγνόησε απόλυτα ότι ανέφεραν οι Αιτητές», τονίζω πως αποκλειστικό μαρτυρικό υλικό στη παρούσα περίπτωση αποτελεί το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, το οποίο είναι παραδεκτό ότι τέθηκε ενώπιον της Ε.Δ.Υ. μαζί με τις γραπτές παραστάσεις του δικηγόρου των Αιτητών. Δεν έγινε η προσαγωγή οιουδήποτε άλλου μαρτυρικού υλικού, ούτως ώστε να τύχει αξιολόγησης από το παρόν Δικαστήριο. Ούτε προκύπτει με οιονδήποτε τρόπο ότι, η εισήγηση της αρμόδιας αρχής ήταν μεροληπτική απέναντι στους Αιτητές, ως ισχυρίζονται οι δικηγόροι τους. Εν προκειμένω, σημειώνεται στο πρακτικό της απόφασης ότι, «Η Επιτροπή μελέτησε με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή τις παραστάσεις των Δικηγόρων των υπαλλήλων, σε σχέση με την πρόταση της αρμόδιας Αρχής για διαθεσιμότητα των Έχχχχχ, Αχχχχχχ και Σχχχχχχχ, καθώς και το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν υπόψη της από την αρμόδια αρχή, υπό το φως και της σχετικής νομοθεσίας και νομολογίας», θέση την οποία οι Αιτητές απέτυχαν να ανατρέψουν. Αυτή μου η διαπίστωση, μαζί με τα όσα έχω καταγράψει ανωτέρω, οδηγεί σε απόρριψη και το δεύτερο προτεινόμενο λόγο ακύρωσης εκ μέρους των Αιτητών, περί απουσίας δέουσας έρευνας και πλάνης περί τα γεγονότα, αλλά και έλλειψης αιτιολογίας από την Επιτροπή.
Εξετάζοντας, τέλος, τον τρίτο λόγο ακύρωσης εκ μέρους των Αιτητών, ότι δεν τηρήθηκαν πλήρη και άρτια πρακτικά κατά τη συνεδρία της ΕΔΥ, όπως προνοούν τα άρθρα 24 έως 28 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, σημειώνω τα ακόλουθα. Έχω μελετήσει το σχετικό πρακτικό της απόφασης της Επιτροπής ημερ. 8.11.2023, εκτενή αποσπάσματα του οποίου έχω παραθέσει ανωτέρω. Είναι η διαπίστωση μου ότι, τα πρακτικά που τήρησε η Επιτροπή είναι άρτια ως ο νόμος απαιτεί, επιτρέπουν το δικαστικό έλεγχο, ενώ η θέση των Αιτητών ότι αυτή «δεν έκρινε την υπόθεση σε συνάρτηση με το σύνολο των γεγονότων και τα πραγματικά στοιχεία» απαντάται από την προαναφερθείσα διαπίστωση μου ότι, το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου ήταν ενώπιον της Καθ' ης η αίτηση, μαζί με τις γραπτές παραστάσεις του δικηγόρων των Αιτητών.
Ολοκληρώνοντας την εξέταση και του τρίτου λόγου ακύρωσης, δεν μπορώ να αποδεχθώ ότι υιοθετήθηκε δέσμια η εισήγηση της Αρμόδιας Αρχής από την Ε.Δ.Υ. χωρίς να προβεί στην αναγκαία έρευνα. Όπως έχω διαπιστώσει και καταγράψει ανωτέρω, η Επιτροπή έλαβε υπόψη όλα τα στοιχεία τα οποία τέθηκαν ενώπιον της, αξιολογώντας τα, υπό το φως μάλιστα της νομολογίας ως η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου η οποία αναφέρεται στο σχετικό πρακτικό και η οποία ενσωματώνει πλούσια σχετική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ούτως ώστε να οδηγηθεί σε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Αυτή η διαπίστωση του Δικαστηρίου, σε συνέχεια των όσων έχουν καταγραφεί ανωτέρω, απαντά και στον ισχυρισμό των Αιτητών για παράβαση των αρχών της δίκαιης δίκης και δέσμια λήψη απόφασης με αλλότριο σκοπό, ο οποίος ομοίως απορρίπτεται ως αβάσιμος.
Καταλήγω ότι, δεν έχει στοιχειοθετηθεί οιοσδήποτε λόγος ακύρωσης εκ μέρους των Αιτητών και, συνακόλουθα, δε χωρεί επέμβαση του Δικαστηρίου. Οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές αποτυγχάνουν και απορρίπτονται, ενώ η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Επιδικάζονται €800 έξοδα υπέρ της Καθ' ης η αίτηση και εναντίον σε κάθε Αιτητή.
Λ. Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο