ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 127/2022)
15 Απριλίου, 2025
[ΜΙΧΑΗΛ, Δ/στης ΔΔ]
Κ. Δ. Α.
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
3. ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ
4. ΔΙΕΥΘΝΤΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΩΝ
Καθ’ ων η Αίτηση.
…………………………
Μιχάλης Μάρκου για Σκορδής, Παπαπέτρου & Σία Δ.Ε.Π.Ε., για τον αιτητή.
Γεώργιος Χατζηπροδρόμου για Γενικό Εισαγγελέα, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ: Με την προσφυγή του ο αιτητής ζητά την ακύρωση της απόφασης της οποίας έλαβε γνώση με επιστολή ημερομηνίας 1.12.2021 με την οποία απορρίφθηκε η ιεραρχική προσφυγή του κατά της απόφασης των καθ’ ων η αίτηση 3 και 4 να απορρίψουν το αίτημα του αιτητή για παραχώρηση στεγαστικού βοηθήματος.
Το ιστορικό της υπόθεσης ξεκινά στις 18.4.2006 όταν ο αιτητής υπέβαλε αίτημα για παραχώρηση οικονομικής βοήθειας σχετικά με ακίνητο που αγόρασε. Το αίτημα εγκρίθηκε στις 29.5.2006 όμως η απόφαση ουδέποτε κοινοποιήθηκε στον αιτητή και σε νέα συνεδρία στις 10.7.2006 αποφασίστηκε η απόρριψη του αιτήματος κατόπιν ενημέρωσης από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού ότι ο αιτητής θεωρείται εκτοπισμένος λόγω επαγγέλματος του πατέρα του και συνεπώς εφόσον ο ίδιος ο πατέρας είχε λάβει στεγαστική βοήθεια το 1989, ο αιτητής δεν πληρούσε τα κριτήρια.
Στις 23.2.2012 ο αιτητής υπέβαλε εκ νέου αίτηση συνοδευόμενη από επιστολή στην οποία εξηγεί ότι ενδιάμεσα κατόπιν σχετικών διαβημάτων του πατέρα του, εγκρίθηκε η αλλαγή της εγγραφής του και από εκτοπισμένος λόγω επαγγέλματος έγινε εκτοπισμένος χωρίς περιορισμούς και ζητά όπως επανεξεταστεί με κατανόηση το αίτημα. Ακολούθησε η συνήθης διαδικασία και στις 29.11.2013 το αίτημα απορρίφθηκε επειδή κρίθηκε ότι υποβλήθηκε εκπρόθεσμα δηλαδή πέραν των δύο ετών από την αγορά του ακινήτου. Κατά της εν λόγω απόφασης ο αιτητής άσκησε ιεραρχική προσφυγή στις 14.5.2014 η οποία απορρίφθηκε και ο αιτητής ενημερώθηκε με επιστολή ημερομηνίας 15.6.2015. Κατά της απορριπτικής απόφασης ο αιτητής άσκησε την Προσφυγή Αρ. 1008/2015 η οποία κατέληξε με απόφαση του Δικαστηρίου ημερομηνίας 12.8.2019 σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Μετά την ακύρωση από το Δικαστήριο, οι καθ’ ων η αίτηση αποφάσισαν σε συνεδρία ημερομηνίας 18.9.2019 την ανάκληση της απόφασής τους 29.11.2013 και την επανεξέταση του αιτήματος. Στα πλαίσια αυτά οι καθ’ ων η αίτηση ζήτησαν από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού να διευκρινίσει την ημερομηνία από την οποία εφαρμόζεται η αλλαγή στην εγγραφή του πατέρα του αιτητή σε εκτοπισμένο χωρίς περιορισμούς. Το Τμήμα απάντησε ότι η αλλαγή τυγχάνει εφαρμογής από τις 5.5.2006. Στη βάση αυτών των δεδομένων, οι καθ’ ων η αίτηση αποφάσισαν την απόρριψη της αίτησης επειδή κατά τον χρόνο υποβολής της, δηλαδή τις 18.4.2006, το καθεστώς του πατέρα του αιτητή δεν είχε ακόμα αλλάξει και συνεπώς, δεν πληρούνταν τα κριτήρια. Στις 22.4.2021 ο αιτητής άσκησε ιεραρχική προσφυγή η οποία απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη στην υπό κρίση προσφυγή απόφαση.
Οι λόγοι ακύρωσης που προβάλλει ο αιτητής συνοψίζονται σε πλάνη, κακοπιστία, έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.
Το περιεχόμενο της επιστολής προς τον αιτητή ημερομηνίας 6.4.2021 είναι το πιο κάτω:
«Αποφάσισε να απορρίψει το αίτημα για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας για το διαμέρισμα που αγοράσατε στις 15.04.2006, στη Λευκωσία, επειδή δεν καλύπτεστε από τις πρόνοιες του Σχεδίου.
2. Συγκεκριμένα δεν κατείχατε την προσφυγική ιδιότητα κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος σας.
Με βάση το Νόμο 46/2005, περί παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα Πρόσωπα Νόμο του 2005:
«δικαιούχος» σημαίνει πρόσωπο το οποίο κατέχει ταυτότητα εκτοπισθέντος η οποία εκδόθηκε από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών.
…
Δικαιούχοι στεγαστικής βοήθειας
7.(1) Η Επιτροπή είναι δυνατό να εγκρίνει τη χορήγηση οποιασδήποτε από τις στεγαστικές βοήθειες που περιγράφονται στο άρθρο 8 του παρόντος Νόμου σε: (α) εκτοπισθέντα ……»
Ο αιτητής στην ιεραρχική προσφυγή που υπέβαλε, αφού παραθέτει το ιστορικό, αναφέρει τα εξής:
«Είναι προφανές ότι όταν αρχικά εγκρινόταν το αίτημα από την Υπηρεσία Μέριμνας, το μόνο κώλυμα που οδήγησε στην ακύρωση της έγκρισης ήταν αυτό της κατάταξης του πατέρα μου ως «εκτοπισθείς λόγω επαγγέλματος». Όταν όμως αυτή η κατάταξη ακυρώθηκε ως πεπλανημένη, αντί η διοίκηση να εγκρίνει το αίτημά μου, άρχισε να προβάλλει συνεχώς εναλλακτικούς λόγους ακυρότητας, σε μια προσπάθεια να αποφύγει την πληρωμή βοηθήματος, λόγους που ουδέποτε εγέρθηκαν αρχικά ως βάσιμοι, αφού ο μόνος λόγος για τον οποίο ακυρώθηκε η αρχική έγκριση ήταν η πεπλανημένη πιο πάνω κατάταξη που τελικά ανακλήθηκε.
[…]
Εις την υπό εξέταση απόφαση η διοίκηση παραθέτει τον ορισμό που περιέχεται στο Ν. 46 (Ι)/2005 του όρου «εκτοπισθείς" ως τον ορισμό του όρου "δικαιούχος», προφανώς εκ λάθους, αφού η θέση της είναι ότι δεν κατείχα την προσφυγική ιδιότητα κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματός μου. Θέση εντελώς εσφαλμένη, διότι τότε ήμουν εγγεγραμμένος στην οικογενειακή ταυτότητα του πατέρα μου ως τέκνο του (Αρ. Πρ. Τ. 111183, ημερομηνίας ελέγχου 29/01/1988) και είχα ήδη υποβάλει αίτημα έκδοσης δικής μου προσφυγικής ταυτότητας, που τελικά εκδόθηκε στις 08/05/2006 (Συνημμένο 9).
Βεβαίως, ανεξάρτητα των πιο πάνω, αν εννοούν ότι δεν είχα την προσφυγική ιδιότητα διότι δεν είχα εγώ προσωπικά προσφυγική ταυτότητα, (αιτιολογία ασαφής) υποβάλλω περαιτέρω ότι, σύμφωνα με πάγια νομολογία, το νομικό και πραγματικό καθεστώς που εφαρμόζεται είναι εκείνο που ισχύει την ημερομηνία λήψης της διοικητικής απόφασης, εδώ η 26/05/2006, ημερομηνία κατά την οποία είχα ήδη και εγώ προσωπικά τη δική μου οικογενειακή ταυτότητα.
Αφού η Υπηρεσία Μέριμνας με την υπό κρίση απόφαση της, εξετάζει την αίτηση μου του 2006, είναι προφανές ότι τελικά αναγνωρίζει και θεωρεί ότι, μετά την ακύρωση της κατάταξης του πατέρα μου ως «εκτοπισθείς λόγω επαγγέλματος» και των καθορισμό του και των παιδιών του ως εκτοπισθέντων χωρίς περιορισμούς, υπό κρίση είναι πλέον αυτή η αίτηση, χωρίς το κώλυμα της προσφυγικής αρχικής κατάταξης.
Συμπερασματικά, υποβάλλω ότι η περίπτωση μου έπρεπε να κριθεί με βάση το πραγματικό και νομικό υπόβαθρο που ίσχυε όταν αρχικά κρίθηκε και αποφασίστηκε στις 29/05/2006, όταν τότε ήταν παράνομη η κατάταξη του πατέρα μου ως «εκτοπισθείς λόγω επαγγέλματος», που αργότερα ουσιαστικά ανεκλήθη, ακυρώθηκε και διορθώθηκε εξ υπαρχής από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού. Έτσι, τότε δεν υπήρχε οποιοδήποτε κώλυμα και η αρχική έγκριση του αιτήματος μου ήταν, ως εφάνηκε εκ των υστέρων, ορθή και νόμιμη.»
Η αιτιολογία που δίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση είναι ως ακολούθως:
«3. Η Επιτροπή Στεγαστικής Βοήθειας έχοντας εξετάσει την αίτηση σας την 1/2/2021, την απόρριψε για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας για το διαμέρισμα που αγοράσατε στις 15/4/2006, γιατί δεν κατείχατε την προσφυγική ιδιότητα κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος σας. Περαιτέρω στην λήψη της πιο πάνω απόφασης λήφθηκε υπόψη η Γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα η οποία αναφέρει ... «ο αιτητής δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να εξεταστεί η αίτηση του, αφού του πατέρα του είχε αναγνωριστεί η προσφυγική του ταυτότητα τελικά από τις 5/5/2006 και όχι από τις 16/12/2012 και ο αιτητής καταχώρησε την αίτηση του στις 18/4/2006. Ως εκ τούτου, κατά το στάδιο καταχώρησης της αίτησης του ο αιτητής δεν θεωρείτο εκτοπισθέντας».
Η πλάνη κάτω από την οποία ενήργησε η διοίκηση είναι προφανής από την πιο πάνω αιτιολογία. Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, η εν λόγω πλάνη προέκυψε στο στάδιο των δύο γνωματεύσεων που δόθηκαν εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα. Συγκεκριμένα, η διοίκηση με επιστολή της ημερομηνίας 11.11.2019 αποτάθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα για γνωμάτευση παραθέτοντας τα ακόλουθα γεγονότα:
«Έχω οδηγίες να αναφερθώ στη σχετική με το πιο πάνω θέμα επιστολή σας με αρ. φακ. Γ.Ε/Υποθ/Αριθ. 1008/2015 και ημερ. 12/08/2019 και να σας ενημερώσω ότι η Επιτροπή Στεγαστικής Βοήθειας στις 18/09/2019 προχώρησε στην ανάκληση της απορριπτικής της απόφασης ημερ. 29/11 /2013 σχετικά με την αίτηση του κ. Κύρου Δημήτρη Αρτέμη για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας για αγορά διαμερίσματος.
2. Ενόψει των πιο πάνω, παρακαλώ όπως μας γνωματεύσετε για το πραγματικό και νομικό καθεστώς το οποίο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την επανεξέταση της υπόθεσης.»
Η δικηγόρος εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα απάντησε ως ακολούθως:
«Αναφέρομαι στην πιο πάνω προσφυγή και σε συνέχεια της επιστολής σας ημερομηνίας 11 Νοεμβρίου 2019 θα ήθελα να σας αναφέρω ότι μετά από ακυρωτική απόφαση Δικαστηρίου, στο στάδιο επανεξέτασης γίνεται βάση νομικό και πραγματικό καθεστώς που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο που λήφθηκε η απορριπτική απόφαση.
Στην παρούσα υπόθεση ο αιτητής με επιστολή ημερομηνίας 23/2/2012 προσκόμισε στις Υπηρεσίες επιστολή στην οποία αναφέρει ότι ο πατέρας του […] υπέβαλε αίτημα στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και έχει εγκριθεί η αλλαγή κατηγορίας από «εκτοπισθείς» λόγω του επαγγέλματος σε «εκτοπισθείς χωρίς περιορισμούς».
Η μετατροπή από εκτοπισθείς λόγω επαγγέλματος σε εκτοπισθείς χωρίς περιορισμούς επήλθε στις 16/1/2012.
Ως εκ τούτου, θέση μου είναι ότι το πραγματικό και νομικό καθεστώς το οποίο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την επανεξέταση της υπόθεσης είναι αυτό που ίσχυε κατά την περίοδο 16/1/2012.
Περαιτέρω, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όσα αναφέρονται στις σελίδες 10-11 της απόφασης και συγκεκριμένα, να εξετάσετε με συνεννόηση με το αρμόδιο τμήμα ήτοι το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης το κατά πόσο η αναγνώριση του πατέρα του αιτητή ως εκτοπισθέντα χωρίς περιορισμούς, επενεργούσε από 16/1/2012 οπότε και η αίτηση για στεγαστική βοήθεια ενδεχομένως να ήταν εκπρόθεσμη, ή κατά πόσον η αναγνώριση του πατρός του επανάφερε το καθεστώς που ίσχυε πάντοτε οπότε και κατά το χρόνο υποβολής της αρχικής του αίτησης ημερομηνίας 18/4/2006 πληρείτο αυτή η προϋπόθεση.»
Η εν λόγω γνωμάτευση αναφέρεται στο καθεστώς που δημιουργήθηκε μετά την έκδοση της ακυρωτικής απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου ημερομηνίας 9.8.2019 στα πλαίσια της Προσφυγής Αρ. 1008/2015 αγνοώντας παντελώς το γεγονός που έθεσε υπόψη της η διοίκηση ότι, δηλαδή, στις 18.9.2019 ανακλήθηκε η απόφαση της 29.11.2013. Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση του Δικαστηρίου ακύρωσε την απόφαση που λήφθηκε στα πλαίσια της ιεραρχικής προσφυγής που άσκησε ο αιτητής για την οποία ενημερώθηκε με επιστολή ημερομηνίας 15.6.2015. Δεν ακύρωσε την απόφαση της 29.11.2013. Η απόφαση ανάκλησης της εν λόγω απόφασης λήφθηκε από την ίδια τη διοίκηση στις 18.9.2019 και είναι αυτή η παράμετρος που δεν λήφθηκε υπόψη για σκοπούς της γνωμάτευσης. Αξιοσημείωτο είναι ότι στις παραγράφους 19 και 20 της ένστασης των καθ’ ων η αίτηση αναφέρονται τα πιο κάτω που περιλαμβάνουν παραδοχές αντίθετες με το περιεχόμενο της νομικής γνωμάτευσης που προηγήθηκε και οδήγησε στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης:
«19. Όπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου «… η αίτηση θα έπρεπε να εξεταστεί με βάση το νομικό καθεστώς του έτους υποβολής της αίτησης αρχικά, στη βάση των κριτηρίων παραχώρησης οικονομικής βοήθειας που ίσχυαν κατά την υποβολή της αίτησης το έτος 2006».
20. Σύμφωνα με υπόδειξη της Νομικής Υπηρεσίας, η εν λόγω υπόθεση παρουσιάστηκε στην ΕΣΒ, στη συνεδρία της, ημερ. 18.09.2019 για ανάκληση της Απόφασης, ημερ. 29.11.2013 και επανεξέταση του αιτήματος του αιτητή (Παράρτημα 27).»
Συνεχίζοντας να βρίσκεται υπό την ίδια πλάνη, στις 7.1.2021 δόθηκε δεύτερη γνωμάτευση η οποία καταλήγει στο εξής:
«Ο αιτητής δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να εξεταστεί η αίτηση του, αφού του πατέρα, του είχε αναγνωριστεί η προσφυγική του ταυτότητα τελικά από τις 5/5/2006 και όχι από τις 16/1/2012 και ο αιτητής καταχώρησε την αίτηση του στις 18/4/2006.»
Εφόσον η απόφαση της 29.11.2013 ανακλήθηκε, το μόνο που παρέμεινε προς εξέταση και λήψη απόφασης είναι η επανεξέταση της αίτησης που υπέβαλε ο αιτητής στις 18.4.2006 με τα νέα δεδομένα και στοιχεία που έθεσε ο αιτητής υπόψη της διοίκησης στις 23.2.2012. Εφόσον επρόκειτο περί επανεξέτασης αιτήματος στη βάση νέων στοιχείων και όχι νέου αιτήματος δεν προκύπτει, αφενός, ζήτημα εκπροθέσμου και, αφετέρου, τα νέα δεδομένα που όπως διαπίστωσε κατόπιν διερεύνησης η διοίκηση είχαν εφαρμογή από 5.5.2006 έπρεπε να ληφθούν υπόψη. Η επανεξέταση του αιτήματος θα μπορούσε είτε να οδηγήσει σε βεβαιωτική απόφαση της αρχικής απόφαση ημερομηνίας 10.7.2006, εάν διαπιστωνόταν ότι δεν υποβλήθηκαν νέα στοιχεία ή πληροφορίες από τον αιτητή, είτε στη λήψη νέας απόφασης σε αντικατάσταση αυτής της 10.7.2006 λαμβανομένων υπόψη – ως προαναφέρθηκε – των νέων δεδομένων που ανατρέχουν, όμως, στον χρόνο λήψης της αρχικής απόφασης.
Στο σημείο αυτό εντοπίζεται και η δεύτερη πλάνη υπό την οποία φαίνεται να ενήργησε η διοίκηση, η οποία υποδείχθηκε από τον αιτητή στην ιεραρχική προσφυγή που άσκησε αλλά δεν φαίνεται να λήφθηκε υπόψη ότι, δηλαδή, η αλλαγή στην κατάσταση του αιτητή δεν θα έπρεπε να κριθεί στη βάση των δεδομένων κατά την υποβολή της αίτησης αλλά ως διαμορφώθηκαν κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης της 10.7.2006 της οποίας η επανεξέταση ζητήθηκε. Κατά τον χρόνο αυτό δεν προκύπτει καμία αμφιβολία ότι ο αιτητής ήταν δικαιούχος.
Για τους πιο πάνω λόγους καταλήγω ότι η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Επιδικάζονται €2.000 έξοδα πλέον Φ.Π.Α. υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ’ ων η αίτηση.
Ε. ΜΙΧΑΗΛ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο