ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση Αρ. 64/2023
23 Σεπτεμβρίου, 2025
[ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. Μ. ΒΛ. ΚΑΙ K. A. ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ KIAMIL ΑΗΜΕΤ ΜΑLΥΟΤΙ.
2. Μ. ΒΛ. ΚΑΙ R. C. C. ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ CEMIL CUFI SULEYMAN.
Αιτητές
και
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΚΑΙ/Η ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Καθ' ων η Αίτηση
__________________
Μιχάλης Βλαδιμήρου προσωπικά ως εκπρόσωπος των Αιτητών.
Κάτια Χατζηδημητρίου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, δικηγόρο των Καθ' ων η αίτηση.
___________________
ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ : Με την υπό κρίση προσφυγή, οι Αιτητές αιτούνται: «Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση και/ή απόφαση της Καθ’ης η αίτηση η οποία κοινοποιήθηκε την 1ην Νοεμβρίου 2022 αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται ως παράρτημα Α στην προσφυγή και με την οποία αποφάσισε ότι τα περιουσιακά δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων ρυθμίζονται βάσει του Περί Τουρκοκυπριακών περιουσιών (Διαχείριση και Άλλα Θέματα (προσωρινές Διατάξεις) Νόμος του 1991 (139/91) είναι άκυρη και στερείται οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος καθ’ότι οι διατάξεις του νόμου αυτού δεν συνάδουν με το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.»
Ως καταγράφεται στην Ένσταση των Καθ’ ων η αίτηση και προκύπτει αντίστοιχα από τα σχετικά έγγραφα, τα ουσιώδη γεγονότα της υπόθεσης, τα οποία αφορούν το εγγύτερο χρονικό διάστημα, έχουν ως εξής.
Στις 23/10/2022, με επιστολή του προς τον Υπουργό Εσωτερικών, ο κ. Βλαδιμήρου, ως διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα Kiamil Ahmet Malyoti, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, αιτήθηκε αποδέσμευση της περιουσίας του αποβιώσαντος ώστε να προωθηθεί η διαχείριση της περιουσίας. Όπως καταγράφεται στην επιστολή, βασίζει το αίτημα του για αποδέσμευση της περιουσίας του πιο πάνω αποβιώσαντος στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα, σε σχετική οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου και στο άρθρο 17 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεωρεί δε ότι «οι πρόνοιες του Νόμου 139/91 οι οποίες προβάλλονται ως αιτιολογία για την δέσμευση της περιουσίας του πιο πάνω αποβιώσαντα είναι αντίθετες και επομένως παραβιάζουν τις πρόνοιες της υπό αναφορά οδηγίας και το πιο πάνω αναφερόμενο άρθρο του Χάρτη». Με την ίδια επιστολή επίσης ενημερώνει ότι θα προσφύγει στο Διοικητικό και Συνταγματικό Δικαστήριο ώστε να απαντηθεί το ερώτημα κατά πόσο ο Νόμος 139/91 αντίκειται στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή εάν οι πρόνοιες του συνάδουν με αυτό.
Σχετικά, ο κ. Βλαδιμήρου απέστειλε προηγουμένως άλλη επιστολή προς τον Κηδεμόνα ημερ. 4/5/2021, όπου αιτήθηκε αποδέσμευση της περιουσίας του Djemil Cufi Suleyman, ώστε να μπορεί να ασκεί τα δικαιώματά του ως διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα χωρίς οποιαδήποτε έγκριση ή απόφαση από τον Κηδεμόνα, βασίζοντας, ως αναφέρει, το αίτημα του στη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ε.Ε., τον Ευρωπαϊκό Χάρτη και σχετικές οδηγίες του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Βουλής. Σε απαντητική επιστολή του ημερ. 04/05/2022 ο Κηδεμόνας, ενημέρωσε τον δικηγόρο για τις πρόνοιες του Άρθρου 3 του Νόμου 139/91 όπως αυτό τροποποιήθηκε, και παράθεσε τα έγγραφα τα οποία χρειάζεται να προσκομιστούν για τη μελέτη οποιουδήποτε αιτήματος απόδοσης. Ακολούθησε επιστολή του κ. Βλαδιμήρου προς τον Κηδεμόνα ημερ. 23/10/2022, όπου ο συντάκτης της εικάζει ότι, «η απόφαση του κυπριακού κράτους να επιτρέψει την ανέγερση οικιών σε πρόσωπα τα οποία δεν είναι ιδιοκτήτες της ακίνητης ιδιοκτησίας στην οποία δεν τους ανήκει και στην συνέχεια να εκδόσει πιστοποιητικά εκμίσθωσης στα πρόσωπα αυτά είναι παράνομη και παραβιάζει το ευρωπαϊκό δίκαιο» και ενημερώνει ότι σε περίπτωση που δεν εφαρμοστεί το ευρωπαϊκό δίκαιο θα προσφύγει στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, ενώ θα προσφύγει στο Διοικητικό και Συνταγματικό Δικαστήριο ώστε να απαντηθεί το ερώτημα κατά πόσο ο Νόμος 139/91 αντίκειται στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή εάν οι πρόνοιες του δεν συνάδουν με αυτό και αιτείται την αποδέσμευση της περιουσίας του αποβιώσαντα.
Απαντώντας η Υπηρεσία Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών, με επιστολή ημερ. 1/11/2022 προς τον κ. Βλαδιμήρου, (η προσβαλλόμενη πράξη), υπό τον τίτλο «Θέμα: Αίτημα του κ. Μιχάλη Βλαδιμήρου, Δικηγόρου και Διαχειριστή της περιουσίας των αποβιώσαντων Τουρκοκυπρίων κ.κ. Kiamil Ahmet Malyoti και Djemil Cufi Suleyman, για άρση της διαχείρισης της περιουσίας τους από τον Κηδεμόνα» παράθεσε τη πάγια θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως προς τη διαχείριση των Τ/Κ περιουσιών και των αιτημάτων για αποδέσμευση τους από τον Κηδεμόνα Τ/Κ περιουσιών, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι, αυτή ρυθμίζεται από τη νομοθεσία για την διαχείριση των Τ/Κ περιουσιών (Ο περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και Άλλα Θέματα) (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμος του 1991 (Ν139/1991)) και τις τροποποιήσεις αυτού. Επίσης, στην ίδια επιστολή σημειώθηκε ότι οποιαδήποτε αιτήματα αφορούν σε αποδέσμευση Τ/Κ περιουσίας από την κηδεμονία του Κηδεμόνα Τ/Κ περιουσιών, θα πρέπει να υποβάλλονται ενώπιον του Κηδεμόνα μαζί με όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για διερεύνηση του αιτήματος και λήψη απόφασης στη βάση της υπό αναφορά νομοθεσίας.
Μέσω της Ένστασης της, η πλευρά των Καθ’ ων η Αίτηση προβάλει σειρά από προδικαστικές ενστάσεις, εκ των οποίων έχει προωθήσει μέχρι τέλους τις ακόλουθες. Καταρχήν, υποστηρίζεται ότι «η κατ’ισχυρισμόν πράξη και/ή απόφαση που προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη, δυνάμενη να υπαχθεί σε ακυρωτικό έλεγχο ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου στη βάση του άρθρου 146 του Συντάγματος» ενώ σχετικά εγείρεται και δεύτερη προδικαστική ένσταση όπου οι Καθ’ ων η Αίτηση ισχυρίζονται ευθέως ότι η προσβαλλόμενη επιστολή ημερ. 1/11/2022 είναι πληροφοριακού περιεχόμενου. Άνευ βλάβης των ανωτέρω προδικαστικών ενστάσεων, οι Καθ' ων η αίτηση εγείρουν ακόμα και άλλη προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται ότι το παρόν Δικαστήριο δεν έχει εξουσία, και/ή δικαιοδοσία στα πλαίσια του Άρθρου 146 του Συντάγματος και/ή του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Νόμου του 2015 (Ν. 131 (Ι)/2015), να εξετάσει και/ή να εκδώσει απόφαση επί της αιτούμενης θεραπείας.
Μετά από αίτημα της ευπαίδευτης δικηγόρου των Καθ’ ων η Αίτηση αποφασίστηκε η εξέταση εν πρώτοις των προδικαστικών ενστάσεων και δόθηκαν οδηγίες για γραπτές αγορεύσεις των μερών επί τούτων.
Εξετάζοντας τις πρώτες δύο προδικαστικές ενστάσεις, οι εκατέρωθεν θέσεις των δύο πλευρών είναι οι ακόλουθες.
Καταρχήν ο κ.Βλαδιμήρου, απορρίπτοντας τον ισχυρισμό των Καθ’ ων η Αίτηση πως η απόφαση που προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη, δυνάμενη να υπαχθεί σε ακυρωτικό έλεγχο, προβάλει ότι, κατά την άποψη του, μέσω αυτής παράγονται έννομα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα ισχυρίζεται ότι, η επίμαχη επιστολή ενσωματώνει την άρνηση του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών να αποδώσει την περιουσία των συγκεκριμένων Τουρκοκυπρίων στους διαχειριστές, παρότι υποβλήθηκε σχετικό αίτημα και παρότι υφίστανται σχετικές υποχρεώσεις από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Συνεπώς, κατά τον κ.Βλαδιμήρου, η επιστολή ημερ. 1/11/2022 πληροί απολύτως τα κριτήρια της εκτελεστής διοικητικής πράξης, αφού εκδίδεται από διοικητικό όργανο, παράγει έννομα αποτελέσματα, τροποποιεί την νομική ή πραγματική κατάσταση του διοικούμενου και είναι δεσμευτική και δύναται να εκτελεστεί.
Ως προς το ζήτημα της δεύτερης προδικαστικής ένστασης, ότι η επιστολή της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών ημερ. 1/11/2022 είναι πληροφοριακού περιεχόμενου, ο κ.Βλαδιμήρου την απορρίπτει επίσης ως απολύτως αβάσιμη προβάλλοντας ότι, αντιστρατεύεται το περιεχόμενο της ίδιας της προσβαλλόμενης πράξης. Ισχυρίζεται ότι, η απάντηση της Υπηρεσίας δεν αποτελεί παροχή πληροφορίας, αλλά σαφή και δεσμευτική άρνηση αποδοχής συγκεκριμένου αιτήματος και εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Η διοίκηση με την απάντηση της, ισχυρίζεται ο κ.Βλαδιμήρου, ασκεί διακριτική ευχέρεια ή/και δέσμια αρμοδιότητα και εκδίδει πράξη με έννομα αποτελέσματα, όπως την διατήρηση δέσμευσης της περιουσίας από την Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών και παράγει δυσμενή έννομη συνέπεια για τους διοικούμενους, αφού, όπως πάντα ισχυρίζεται, συνιστά στέρηση δικαιώματος απόλαυσης περιουσίας.
Αντίθετα, είναι η θέση των Καθ’ ων η αίτηση ότι, από το περιεχόμενο της επιστολής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών η οποία προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή, προκύπτει ξεκάθαρα ότι αυτοί δεν έχουν λάβει οποιαδήποτε απόφαση η οποία να παράγει έννομα αποτελέσματα, μη υφιστάμενη πριν από την έκδοση της που να επηρεάζει ευθέως τους αιτητές, κατά τρόπο που να δημιουργεί σ'αυτούς και το αναγκαίο έννομο συμφέρον να την προσβάλλουν. Συγκεκριμένα, είναι η θέση των Καθ’ων η αίτηση ότι, με την επιστολή αυτή ενημερώνεται και/ή πληροφορείται ο κ.Βλαδιμήρου ως ο τότε δικηγόρος των αιτητών, ως προς τη νομική κατάσταση και τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με τη διαχείριση των Τ/Κ περιουσιών, περιλαμβανομένων και αιτημάτων αποδέσμευσης αυτών από τον Κηδεμόνα Τ/Κ περιουσιών. Η κα.Χατζηδημητρίου υποδεικνύει μάλιστα ότι ρητώς καταγράφεται επί της προσβαλλόμενης επιστολής η φράση «να σας πληροφορήσω».
Ως εκ του περιεχόμενου της επιστολής των Καθ'ων η αίτηση, το οποίο περιγράφεται ανωτέρω, προκύπτει ως αναντίλεκτο γεγονός ότι, η φύση της προσβαλλόμενης πράξης είναι πληροφοριακή, αφού ουδεμία ευθέως έννομη συνέπεια επέφερε στους αιτητές και καμία μεταβολή δεν επέφερε στην νομική κατάσταση αυτών. Επίσης, προβάλει η ευπαίδευτη δικηγόρος τη Δημοκρατίας, κανένα απολύτως αίτημα των αιτητών δεν απορρίπτει η επιστολή και ούτε παράγει έννομα αποτελέσματα και, ως εκ τούτου, δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, αλλά αντιθέτως αποτελεί πράξη πληροφοριακού περιεχομένου. Με την επιστολή των Καθ’ων η αίτηση, σημειώνει, ενημερώνεται ο τότε δικηγόρος των αιτητών και εκ των διαχειριστών κ.Βλαδιμήρου ότι «η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με την αποδέσμευση Τουρκοκυπριακών περιουσιών ρυθμίζεται από τον Ν. 139/1991», ενώ η επιστολή δεν περιέχει κρίση επί του συγκεκριμένου αιτήματος, αφού ούτε εγκρίνει, ούτε απορρίπτει οποιαδήποτε αξίωση ούτε παράγει έννομα αποτελέσματα, αλλά αποτελεί γενική νομική αναφορά. Στη βάση των όσων καταγράφονται στην προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή επιστολή, οι αιτητές έπρεπε να προχωρήσουν στην υποβολή σχετικού αιτήματος υπό τον τρόπο που ενημερώθηκαν από τους Καθ' ων η αίτηση ώστε να μπορούσε να διερευνηθεί και/ή εξεταστεί το αίτημά τους για αποδέσμευση των Τ/Κ περιουσιών από την Κηδεμονία του Κηδεμόνα, πράγμα που δεν έπραξαν, αλλά αντίθετα προχώρησαν στην καταχώριση της παρούσας προσφυγής.
Εξετάζοντας την προδικαστική ένσταση, παρόλο που στην Ένσταση των Καθ' ων η αίτηση εγείρονται τα επίδικα προδικαστικά ζητήματα, οφείλω να τονίσω καταρχήν ότι, η φύση της προσβαλλόμενης απόφασης αποτελεί ζήτημα θεμελιακού χαρακτήρα και συνεπώς τέτοιο ζήτημα μπορεί να εξεταστεί αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο (Razis and Another ν. Republic (1982) 3 C.L.R. 45, Georghiou ν. Republic (1982) 3 C.L.R. 828, Yiangou v. The Republic (1987) 3 C.L.R. 27, Hadjigeorghi ν. The Minister of Finance (1987) 3 C.L.R. 280).
Έχω διαβάσει με προσοχή τα προβαλλόμενα, εκατέρωθεν, επιχειρήματα, ενώ επίσης έχω μελετήσει το περιεχόμενο της επιστολής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών ημερ. 1/11/2022, η οποία προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή. Όπως εύστοχα υποδεικνύει η κα. Χατζηδημητρίου, προκύπτει ξεκάθαρα ότι οι Καθ’ ων η αίτηση δεν έχουν λάβει οποιαδήποτε απόφαση η οποία να παράγει έννομα αποτελέσματα, μη υφιστάμενη πριν από την έκδοση της, τα οποία να επηρεάζουν ευθέως τους αιτητές, κατά τρόπο που να δημιουργεί σ’ αυτούς και το αναγκαίο έννομο συμφέρον να την προσβάλλουν (Χριστοδούλου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1990) 3(Β) Α.Α.Δ. 1103).
Διαπιστώνω ότι, η αρμόδια υπηρεσία πληροφορεί τον εκπρόσωπο των αιτητών μέσω της επιστολής ότι, τα ανωτέρω ζητήματα ρυθμίζονται από τη νομοθεσία για την διαχείριση Τ/Κ περιουσιών και συγκεκριμένα τον περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και Άλλα Θέματα) ( Προσωρινές Διατάξεις) Νόμο του 1991 (139/1991). Ενημερώνει συγκεκριμένα, η αρμόδια λειτουργός των Καθ’ ων η αίτηση τους αιτητές, για τις πρόνοιες της εν λόγω νομοθεσίας και πληροφορεί περαιτέρω ότι οποιαδήποτε αιτήματα για αποδέσμευση Τ/Κ περιουσιών από τον Κηδεμονία του Κηδεμόνα Τ/Κ περιουσιών θα πρέπει να υποβάλλονται ενώπιον του Κηδεμόνα, μαζί με όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για διερεύνηση του αιτήματος και λήψη απόφασης επί τούτου στη βάση της συγκεκριμένης νομοθεσίας. Συνεπώς, θα συμφωνήσω με την εκπρόσωπο της Ν.Υ. ότι, εν προκειμένω πρόκειται περί επιστολής πληροφοριακού χαρακτήρα εκ μέρους της διοίκησης, η οποία ουδεμία έννομη συνέπεια ή μεταβολή επέφερε στην νομική κατάσταση των αιτητών. Επίσης, διαπιστώνω, κανένα απολύτως αίτημα των αιτητών απορρίπτει η εν λόγω επιστολή, ούτε παράγει έννομα αποτελέσματα και, ως εκ τούτου, δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, αλλά αντιθέτως αποτελεί πράξη πληροφοριακού περιεχομένου (Republic a.o. ν. Demetriou a.o. (1972) 3 C.L.R. 219, Krashias Modern Land & Building Developers Ltd. ν. Δήμου Έγκωμης (1995) 3 Α.Α.Δ. 198 208, Phylaktides v. Republic (1984) 3(Β) C.L.R. 1328, Κεφάλα v. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 133, Economides v. Republic (1980) 3 C.L.R. 219, Ιoannοιι v. Republic (1982) 3 C.L.R. 1002, Spyrou v. Republic (1983) 3(Α) C.L.R. 354 Argyrou and Others v. Republic (1983) 3(Α) C.L.R. 474, Φρειδερίκος κ.ά. v. Δημοκρατίας (1990) 3(Β) Α.Α.Δ. 14).
Υπό το φως των ανωτέρω, oι εν λόγω προδικαστικές ενστάσεις των Καθ’ ων η αίτηση επιτυγχάνουν. Η διαπίστωση του Δικαστηρίου ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν συνιστά πράξη εκτελεστή, αλλά πληροφοριακού χαρακτήρα και συνεπώς δεν εμπίπτει στο πεδίο του αναθεωρητικού ελέγχου του Διοικητικού Δικαστηρίου, καθορίζει και το αποτέλεσμα της παρούσας υπόθεσης η οποία οδηγείται σε απόρριψη.
Επιδικάζονται 1500 ευρώ έξοδα, υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση και εναντίον των Αιτητών.
Λ. Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο