ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 706/2022(i-Justice))
22 Σεπτεμβρίου 2025
[ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΣ, Πρόεδρος]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. K. S.
2. M. S.
Αιτητές
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ/Η ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ων η Αίτηση
Θ. Αχιλλέως, για Αιτητές
Κ. Παπαδοπούλου (κα), για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για Καθ’ ων η Αίτηση
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΣ, Π.Δ.Δ.: Με την υπό εξέταση προσφυγή, οι αιτητές ζητούν –
«Α. Διακήρυξη του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση και/ή παράλειψη της Καθ’ ης η Αίτηση να απαντήσει σε επιστολή των αιτητών ημερομηνίας 20 Φεβρουαρίου 2022, αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται ως Παράρτημα Α στην παρούσα προσφυγή και με την οποία οι αιτητές αιτούντο την αναγνώριση και εγγραφή του γάμου τους στο Μητρώο Γάμων της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι παράνομη και στερείται οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος.
Β. Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή παράλειψη των Καθ’ ων η Αίτηση δεν συνάδει με το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε με τις πρόνοιες του Άρθρου 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.».
Η αιτήτρια αρ. 1 είναι τουρκοκυπριακής καταγωγής, όχι όμως πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο αιτητής αρ. 2 είναι υπήκοος Πακιστάν, ο οποίος αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 6.10.2011 και στις 24.10.2011, υπέβαλε αίτηση προς το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης («το Τμήμα») για να τού χορηγηθεί άδεια παραμονής ως φοιτητή. Η σχετική άδεια εκδόθηκε στις 15.11.2011, με ισχύ μέχρι τις 30.9.2012.
Στις 24.4.2013, ο αιτητής αρ. 2 συνελήφθηκε για παράνομη παραμονή στη Δημοκρατία και στις 25.4.2013 εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης δυνάμει του άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου (Κεφ. 105).
Στις 2.5.2013, ο αιτητής αρ. 2 απελάθηκε στη χώρα καταγωγής του και την ίδια μέρα τα στοιχεία του καταχωρήθηκαν στον κατάλογο αναζητούμενων προσώπων με σημείωση ότι η είσοδός του στην Κύπρο απαγορεύεται καθότι απελάθηκε δυνάμει διαταγμάτων κράτησης και απέλασης.
Στις 20.10.2020, εκδόθηκε από το κατοχικό καθεστώς στις μη ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές της Κύπρου, πιστοποιητικό γάμου του αιτητή αρ. 2 με την αιτήτρια αρ. 1. Επίσης, όπως αναφέρεται και στο δικόγραφο της αίτησης ακυρώσεως, πιστοποιητικό γάμου εκδόθηκε και από τις Πακιστανικές αρχές.
Στις 18.9.2021, ο αιτητής αρ. 2 προσπάθησε να εισέλθει μόνος του στις ελεύθερες περιοχές της Δημοκρατίας από τις κατεχόμενες περιοχές μέσω οδοφράγματος, ωστόσο δεν του επιτράπηκε η είσοδος λόγω της προηγηθείσας απέλασής του. Όπως δε προκύπτει από τον οικείο διοικητικό φάκελο, οι αιτητές εισήλθαν μαζί για πρώτη φορά στις ελεύθερες περιοχές της Δημοκρατίας, στις 12.6.2021.
Στις 20.4.2022, καταχωρήθηκε η υπό εξέταση προσφυγή κατά της κατ’ ισχυρισμόν παράλειψης του Τμήματος να απαντήσει σε επιστολή των αιτητών ημερομηνίας 20.2.2022. Σύμφωνα με την εν λόγω επιστολή, η οποία έχει αναρτηθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα i-Justice, οι αιτητές επιθυμούσαν την εγγραφή τους στο Μητρώο Γάμου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εκτενής αναφορά στην εν λόγω επιστολή γίνεται κατωτέρω.
Οι καθ’ ων η αίτηση ήγειραν δια της ενστάσεως τους και προώθησαν δια της γραπτής τους αγόρευσης προδικαστικές ενστάσεις, ισχυριζόμενοι ότι (α) η υπό κρίση προσφυγή υπόκειται σε απόρριψη ως απαράδεκτη, καθότι ουδεμία παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας υφίσταται και (β) η προσφυγή καταχωρήθηκε πρόωρα. Ισχυρίστηκαν επίσης, για πρώτη φορά δια της γραπτής τους αγόρευσης, ότι με την υπό εξέταση προσφυγή δεν προσβάλλεται οποιαδήποτε εκτελεστή παράλειψη.
Οι πιο πάνω προδικαστικές ενστάσεις εξετάζονται αμέσως κατωτέρω κατά προτεραιτότητα, όχι μόνον λόγω της σπουδαιότητας που ενέχουν, αλλά και λόγω του ότι εν πολλοίς, αυτές συνδέονται άρρηκτα με την ίδια την ουσία της υπόθεσης.
Εν πρώτοις, διαπιστώνω ότι, πράγματι, η επιστολή των αιτητών, ημερομηνίας 20.2.2022 έχει αναρτηθεί στο σύστημα i-Justice, στις 20.4.2022, στο μέρος «Έγγραφα». Στην εν λόγω επιστολή, αναφέρονται αυτολεξεί τα εξής:
«Προς
Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης
E-mail: [.]
Κύριοι,
ΘΕΜΑ: Εγγραφή στο Κυπριακό Μητρώο Γάμου της K. S. τουρκοκυπριακής καταγωγής με τον M. S. από το Πακιστάν
Έχω οδηγίες από τους πελάτες μου K. S., η οποία είναι τουρκοκυπριακής καταγωγής και του συζύγου της M. S. από το Πακιστάν οι οποίοι επιθυμούν την εγγραφή του γάμου τους στο Μητρώο γάμου της Κυπριακής Δημοκρατίας βάσει στοιχείων στα επισυνημμένα έγγραφα.
Παρακαλώ όπως με ενημερώσετε εάν χρειάζεσθε οποιαδήποτε άλλα έγγραφα ή στοιχεία προς διεκπεραίωση του σκοπού της αίτησης αυτής.».
Ωστόσο, τα αναφερόμενα ως επισυνημμένα στην εν λόγω επιστολή έγγραφα δεν επισυνάπτονται και δεν εντοπίζονται πουθενά. Ούτε στο σύστημα i-Justice, όπως θα έπρεπε, προκειμένου να θεωρούνται ως δεόντως καταχωρημένα, αλλ’ ούτε στον διοικητικό φάκελο που κατατέθηκε και σημειώθηκε ως Τεκμήριο κατά τις διευκρινίσεις. Με αποτέλεσμα, η εν λόγω επιστολή/αίτηση των αιτητών να θεωρείται ασυμπλήρωτη και, συνακόλουθα, μη έτοιμη προς εξέταση. Επιπρόσθετα δε, και η ίδια η εν λόγω επιστολή δεν καταχωρήθηκε δεόντως, ως μέρος του δικογράφου της αίτησης ακυρώσεως, στης οποίας άλλωστε το αιτητικό Α, γίνεται αναφορά σε αυτήν ως «Παράρτημα Α», αλλά ξεχωριστά.
Πέραν όμως τούτου, οι καθ’ ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι το Τμήμα ουδέποτε έλαβε την εν λόγω επιστολή είτε με φυσικό τρόπο (ταχυδρομείο), είτε ηλεκτρονικώς (e-mail). Πράγματι, από κανένα σημείο του διοικητικού φακέλου δεν προκύπτει ότι η υπό αναφορά επιστολή έχει πράγματι ταχυδρομηθεί ή έχει άλλως πώς τεθεί στη σφαίρα γνώσης των καθ’ ων η αίτηση. Όπως δε προκύπτει από τα ενώπιον μου τεθέντα, και αναφέρεται χαρακτηριστικά και στη γραπτή αγόρευση των καθ’ ων η αίτηση, η λειτουργός, της οποίας η ηλεκτρονική διεύθυνση (βλ. ανωτέρω) αναγράφεται στην επιστολή των αιτητών, ουδέποτε έλαβε την εν λόγω επιστολή ηλεκτρονικά ή άλλως πως. Έτι δε περαιτέρω, οι καθ’ ων η αίτηση ισχυρίστηκαν ότι και στην προσφυγή που τους είχε επιδοθεί, δεν είχε επισυναφθεί η υπό αναφορά επιστολή. Τέλος, προκύπτει από το σύνολο των ενώπιον μου τεθέντων ότι ακόμα και μετά την καταχώρηση της παρούσας προσφυγής, οι καθ’ ων η αίτηση αποτάθηκαν στον τότε δικηγόρο των αιτητών, με ηλεκτρονικό μήνυμα ημερομηνίας 17.1.2023, προκειμένου να τους αποστείλει την επιστολή των αιτητών ημερομηνίας 20.2.2022, μαζί με τα έγγραφα που επισυνάπτονταν σε αυτήν, χωρίς ωστόσο να υπάρξει οποιαδήποτε ανταπόκριση εκ μέρους του δικηγόρου.
Επί των πιο πάνω, δεν υπήρξε κανένας ουσιαστικός αντίλογος από την πλευρά των αιτητών. Ούτε και επεδίωξε η πλευρά των αιτητών να προσκομίσει οποιαδήποτε μαρτυρία προς αντίκρουση των ισχυρισμών των καθ’ ων η αίτηση ή/και προς υποστήριξη των δικών της θέσεων. Συνεπώς, και δεδομένου και του τεκμηρίου της νόμιμότητας υπέρ των πράξεων της Διοίκησης, κρίνω ότι πράγματι, στη βάση των ενώπιον μου τεθέντων, δε στοιχειοθετείται καμία παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας εκ μέρους των καθ’ ων η αίτηση.
Εξάλλου, στην βάση των όσων έχουν ήδη λεχθεί, είναι δεδομένο ότι ακόμα και κατά το χρόνο καταχώρησης της υπό κρίση προσφυγής, η αίτηση των αιτητών δεν ήταν έτοιμη προς εξέταση, ως απαιτείται, προκειμένου να αρχίσει να τρέχει ο χρόνος εξέτασής της, εφόσον δεν είχαν επισυναφθεί σε αυτήν τα έγγραφα, στα οποία γινόταν αναφορά στην εν λόγω επιστολή ημερομηνίας 20.2.2020.
Εν πάση δε περιπτώσει, δεν εντοπίζω οτιδήποτε που να καταδεικνύει, έστω στοιχειωδώς, ότι οι καθ’ ων η αίτηση εσκεμμένα και/ή ηθελημένα αδράνησαν και/ή δεν προχώρησαν στην εξέταση της αίτησης, ως η νομολογία απαιτεί, ούτως ώστε να μπορεί να στοιχειοθετηθεί παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας (FOUR SEASONS HOTELS INC. v. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 358/2002, ημερ. 26.11.2003). Αντίθετα, ως ήδη ελέχθη, οι καθ’ ων η αίτηση απέστειλαν και σχετική επιστολή προς τον τότε δικηγόρο των αιτητών, ημερομηνίας 17.1.2023, με την οποία ζητούσαν την αποστολή της επιστολής/αίτησης ημερομηνίας 20.2.2022, συμπληρωμένης, μαζί με τα έγγραφα που επισυνάπτονταν σε αυτήν, χωρίς ωστόσο να υπάρξει οποιαδήποτε ανταπόκριση εκ μέρους του δικηγόρου. Κατά συνέπεια, δεν διαπιστώνω ούτε αδράνεια των καθ' ων η αίτηση, αλλ' ούτε και οποιαδήποτε σκοπιμότητα και/ή ηθελημένη κωλυσιεργία στην εξέταση της αίτησης των αιτητών (βλ. FOUR SEASONS HOTELS, ανωτέρω, και την απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου στην Παντελή ν. Συμβούλιο Αποφυλάκισης Επ’ Αδεία, Υποθ. Αρ. 191/2019, ημερ. 31.10.2019, ECLI:CY:AD:2019:B469).
Με αποτέλεσμα, να παραμένει μετέωρος και υποκείμενος σε απόρριψη ο ισχυρισμός περί παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας εκ μέρους των καθ’ ων η αίτηση (βλ. Δήμος Λάρνακας ν. Mobil Oil Cyprus Ltd (1995) 3 Α.Α.Δ. 400, 401, όπου εξετάστηκε το ζήτημα της παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας).
Παρόλο που με τις πιο πάνω διαπιστώσεις, σφραγίζεται η τύχη της παρούσας προσφυγής, θα πρέπει επισης να επισημάνω ότι, λαμβανομένων υπόψη των γεγονότων της παρούσας και με βάση τα προεκτεθέντα, κρίνω ότι ευσταθούν οι ισχυρισμοί των καθ’ ων η αίτηση περί πρόωρης καταχώρησης της υπό κρίση προσφυγής. Η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 20.4.2022, ενώ το αίτημα των αιτητών υπεβλήθη δι’ επιστολής ημερομηνίας 20.2.2022. Δηλαδή μόλις δυο μήνες προηγουμένως. Δεδομένου δε ότι για την εξέταση του εν λόγω αιτήματος, δεν προβλέπεται εκ του νόμου οποιαδήποτε προθεσμία και/ή χρονοδιάγραμμα, εφαρμόζονται εν προκειμένω οι γενικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου, σύμφωνα με τις οποίες η Διοίκηση πρέπει να ενεργεί μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Ειδικότερα, στο άρθρο 10 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου (Ν.158(Ι)/1999), προβλέπεται ότι «Το διοικητικό όργανο πρέπει να ασκεί την αρμοδιότητα του μέσα σε εύλογο χρόνο, ώστε η απόφασή του να είναι επίκαιρη σε σχέση με τα πραγματικά ή νομικά γεγονότα στα οποία αναφέρεται. Ο καθορισμός του εύλογου χρόνου εξαρτάται από τις εκάστοτε ειδικές συνθήκες». Στο δε άρθρο 11 προβλέπεται ότι «Οι προθεσμίες που τάσσονται για έκδοση μιας διοικητικής πράξης είναι ενδεικτικές, εκτός αν ορίζεται ρητά ότι είναι ανατρεπτικές. Όμως η πράξη δεν μπορεί νόμιμα να εκδοθεί, αν από τη λήξη της προθεσμίας πέρασε υπέρμετρο χρονικό διάστημα που επιδρά ουσιαστικά στις νομικές ή πραγματικές προϋποθέσεις έκδοσης της πράξης».
Ο εύλογος χρόνος είναι ζήτημα πραγματικό και εξαρτάται από τις εκάστοτε συνθήκες. Το κατά πόσον τελικά παρήλθε ο εύλογος χρόνος, εξετάζεται με βάση τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης (Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστόφορου κ.α. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434). Στην υπό κρίση περίπτωση, λαμβανομένων υπόψη των γεγονότων που την περιβάλλουν, ως αυτά εκτέθηκαν πιο πάνω, κρίνω ότι από την ημερομηνία της προαναφερθείσας επιστολής (20.2.2022) μέχρι και την καταχώρηση της υπό κρίση προσφυγής (20.4.2022), σαφώς και δεν είχε παρέλθει ο εύλογος χρόνος εξέτασης του αιτήματος των αιτητών, το οποίο, ούτως ή άλλως, δεν ήταν έτοιμο προς εξέταση, με αποτέλεσμα, δεδομένης και της αιτούμενης δια της προσφυγής θεραπείας, τη διαπίστωση περί πρόωρης καταχώρησης της προσφυγής.
Τέλος, και προς ολοκλήρωση του σκεπτικού του Δικαστηρίου, επισημαίνω και τα εξής:
Έχοντας εξετάσει την γραπτή αγόρευση του συνηγόρου των αιτητών, διαπιστώνω ότι ουδείς εκ των λόγων ακύρωσης που εκτίθενται στα νομικά σημεία της αίτησης ακυρώσεως αναπτύσσεται έστω στοιχειωδώς, ούτε καν αναφορά δεν γίνεται, με αποτέλεσμα να απουσιάζει παντελώς το απαιτούμενο έρεισμα προς υποστήριξη της ακύρωσης της προσβαλλόμενης πράξης. Όπως λέχθηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΛΙΜΙΤΕΔ ν. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 56, «Μόνο στοιχειοθετημένοι λόγοι ακύρωσης μπορεί να παράσχουν έρεισμα στο αίτημα για την ακύρωση της διοικητικής απόφασης που προσβάλλεται-(βλ. Βασιλείου ν. Δήμου Παραλιμνίου, Υπόθεση Αρ. 1061/94, 30/6/95, Βαρνάβας Νικολάου και Υιοί Λτδ. ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 380/94, 31/8/95, Κυριακίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 212/95 και 259/95, 31/1/97. Ευθυμίου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 281)».
Εξάλλου, σύμφωνα με τον Κανονισμό 7 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 1962, κάθε διάδικος υποχρεούται δια των εγγράφων προτάσεών του «να εκθέτει τα νομικά σημεία επί των οποίων στηρίζεται, αιτιολογών συγχρόνως ταύτα πλήρως». Σε πλήρη συμβατότητα με το πιο πάνω και η ημεδαπή νομολογία: στην Κυπριακή Δημοκρατία v. Svetlana Shalaeva (2010) 3 Α.Α.Δ. 598, λέχθηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι «Η αιτιολόγηση των νομικών σημείων είναι απαραίτητη για την εξέταση των λόγων ακύρωσης από το Δικαστήριο. Οποιαδήποτε αοριστία ή ασάφεια, αναπόφευκτα επηρεάζει τη νομική βάση των λόγων, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να κριθούν αναιτιολόγητοι και ανεπίδεκτοι δικαστικής εκτίμησης». Η δε γενικόλογη, αόριστη και εν πολλοίς ρητορική αναφορά σε σειρά επιχειρημάτων και/ή λόγων ακύρωσης, όπως έλλειψη έρευνας, κατάχρηση εξουσίας κλπ, χωρίς να δίδεται οποιοδήποτε στοιχείο ή επιχείρημα που να τεκμηριώνει τους ισχυρισμούς, δεν είναι αρκετή (TAHIR MAHMOOD ν. Κυπριακής Δημοκρατίας κ.α., Υποθ. Αρ. 254/2006, ημερ. 15.5.2007). Πόσω δε μάλλον, όταν στην γραπτή αγόρευση της πλευράς του αιτητή, δεν γίνεται καν αναφορά σε οποιοδήποτε λόγο ακύρωσης, όπως συμβαίνει στην υπό κρίση περίπτωση (βλ. και Καρατασουσίδης ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 836/2016, ημερ. 25.9.2020 και την απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου στην Bawadi v. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1878/2019, ημερ. 4.2.2022).
Συνεπώς, εφόσον ουδείς εκ των λόγων ακύρωσης που εκτίθενται στα νομικά σημεία της αίτησης ακυρώσεως αναπτύσσεται στη γραπτή αγόρευση του συνηγόρου των αιτητών, δεν καθίσταται αντιληπτό ποιος ισχυρισμός περί παρανομίας της επίδικης απόφασης προωθείται και, εν πάση περιπτωσει, δεν υφίσταται το απαιτούμενο έρεισμα προς υποστήριξη της ακύρωσης της προσβαλλόμενης πράξης. Όπως λέχθηκε στην Καρατασουσίδης, ανωτέρω, «Η διοικητική πράξη φέρει το τεκμήριο νομιμότητας και το βάρος απόδειξης ότι συντρέχουν λόγοι ακυρώσεως το φέρει ο αιτητής σε προσφυγή. Η υιοθέτηση των λόγων ακυρώσεως που μόνο καταγράφονται στο δικόγραφο, δεν επαρκεί προς υποστήριξη των λόγων ακυρώσεως περί έλλειψης δέουσας έρευνας, πλάνης, έλλειψης αιτιολογίας και κατάχρησης εξουσίας, οι οποίοι δεν εξετάζονται αυτεπαγγέλτως, αλλά στην βάση των γραπτών αγορεύσεων.».
Τα πιο πάνω στοιχειοθετούν, άνευ ετέρου, πρόσθετο και επαρκή λόγο απόρριψης της παρούσας προσφυγής, εφόσον ουδείς εκ των λόγων ακύρωσης που δικογραφούνται στα νομικά σημεία της αίτησης ακυρώσεως δεν έχει αναπτυχθεί και/ή προωθηθεί, ούτε καν στοιχειωδώς.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με €1600 έξοδα εναντίον των αιτητών και υπέρ των καθ’ ων η αίτηση.
Φ.ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΣ, Π.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο