ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ. 2358/24
11 Μαρτίου, 2025
[X. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Τ.Ν.Ν.
Αιτητή
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση.
………………………………………….
Νάγια Ευαγγέλου για Κλεοπάτρα Ε. Νικολάου, Δικηγόρος για τον αιτητή
Σώτια Πιτσιλλίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Χ. Μιχαηλίδου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: O αιτητής προσφεύγει με την παρούσα αίτηση ακυρώσεως εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημερομηνίας 13/05/2024, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας.
Όπως προκύπτει από την Ένσταση που καταχώρησε η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ' ων η αίτηση, αλλά και από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου, ο αιτητής είναι υπήκοος Καμερούν και υπέβαλε αίτηση για παροχή διεθνούς προστασίας την 01/11/2022 αφού εισήλθε παράνομα στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές. Στις 04/11/2022, ο αιτητής παρέλαβε τη Βεβαίωση Υποβολής Αιτήματος Διεθνούς Προστασίας.
Στις 10/05/2024 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του αιτητή από αρμόδιο λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου. Ο αρμόδιος λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου ετοίμασε έκθεση-εισήγηση επί της αίτησης διεθνούς προστασίας προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου. Στη συνέχεια, ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Ασύλου αφού μελέτησε την έκθεση του αρμόδιου λειτουργού αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας του αιτητή στις 13/05/2024. Στις 27/05/2024, η Υπηρεσία Ασύλου εξέδωσε επιστολή στην οποία συμπεριέλαβε την απόρριψη του αιτήματός του. Η Υπηρεσία Ασύλου επέδωσε στον αιτητή δια χειρός την επιστολή ενημέρωσης της απόφασής της και η ημερομηνία επίδοσης αυτής αμφισβητείται από τον αιτητή, γεγονός με το οποίο θα ασχοληθώ πιο κάτω.
Ηγέρθη προδικαστική ένσταση από τους καθ' ων η αίτηση μέσω της Ένστασης που καταχωρήθηκε στο Δικαστήριο, πως η παρούσα προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί ως εκπρόθεσμη, καθώς καταχωρήθηκε μετά την προθεσμία των 30 ημερών κατά παράβαση του άρθρου 146 του Συντάγματος και του άρθρου 12 Α (1) του Νόμου 73(I)/2018. Συγκεκριμένα, η συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση ανέφερε και προφορικά ενώπιον του Δικαστηρίου πως το ζήτημα του εκπροθέσμου της προσφυγής εξετάζεται και αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο ως ζήτημα δημόσιας τάξης. Όπως υποστηρίζει, η προθεσμία των 30 ημερών είναι ανατρεπτική και ερμηνεύεται κατά πάγια νομολογία αυστηρά.
Η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση, προφορικά ενώπιον του Δικαστηρίου ανέφερε πως από το ερυθρό 113 του διοικητικού φακέλου διαφαίνεται πως η επιστολή με την οποία ενημερώθηκε ο αιτητής για την απόρριψη του αιτήματος του εκδόθηκε στις 27/05/2024 και ο ίδιος ο αιτητής παρουσιάστηκε στην Υπηρεσία Ασύλου και υπέγραψε την παραλαβή της στις 27/05/2024. Συνεπώς η κυρία Πιτσιλλίδου υποστηρίζει πως η υπό εξέταση προσφυγή καταχωρήθηκε κατά παράβαση της ανατρεπτικής προθεσμίας που θέτει το Σύνταγμα καθώς και το άρθρο 12Α του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου. Όπως πρόσθετα αναφέρει, ο αιτητής έλαβε γνώση στις 27/05/2024 και δεν αναφέρεται οτιδήποτε στη Γραπτή Αγόρευση του Αιτητή με το οποίο να αμφισβητείται η προαναφερόμενη ημερομηνία και να αποδεικνύεται οποιοσδήποτε λόγος για τον οποίο δεν τηρήθηκε η προθεσμία αυτή.
Η συνήγορος του αιτητή, παραπέμποντας στο παράρτημα Α της προσφυγής που υπέβαλε ο αιτητής στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας, στο οποίο βρίσκεται η επιστολή ενημέρωσης της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, αναφέρει ότι εκεί αναγράφεται η ημερομηνία 29/05/2024 και ως εκ τούτου, εισηγείται πως ο αιτητής καταχώρησε εμπρόθεσμα την προσφυγή του. Επισημαίνεται πως η συνημμένη ως Παράρτημα Α στην αίτηση ακυρώσεως επιστολή ενημέρωσης του αιτητή, όπως και η επιστολή που βρίσκεται στο ερυθρό 113 του διοικητικού φακέλου είναι υπογεγραμμένες από τον αιτητή. Σημειώνεται μάλιστα πως το ζήτημα αυτό τέθηκε στη συνήγορό του ενώπιον του Δικαστηρίου η οποία επέμενε στο ότι η επιστολή του επιδόθηκε στις 29/5/2024.
Έχω εξετάσει με δέουσα προσοχή τα εκατέρωθεν επιχειρήματα, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου, καθώς επίσης και των στοιχείων που περιλαμβάνονται στον διοικητικό φάκελο. Το εκπρόθεσμο ως ζήτημα δημοσίας τάξης εξετάζεται αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο ανεξάρτητα από την προβολή προδικαστικών ενστάσεων, που προωθούν οι δικηγόροι ενώπιον του Δικαστηρίου (Potamitis v. Water Board of Limassol (1985) 3 C.L.R. 260 και Γανωματής ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 133). Προέχει λοιπόν η εξέταση της προδικαστικής ένστασης περί του εκπροθέσμου. Με βάση το άρθρο 146.3 του Συντάγματος: «H προσφυγή ασκείται εντός εβδομήκοντα πέντε ημερών από της ημέρας της δημοσιεύσεως της αποφάσεως ή της πράξεως ή, εν περιπτώσει μη δημοσιεύσεως ή εν περιπτώσει παραλείψεως, από της ημέρας καθ’ ην η πράξις ή παράλειψις περιήλθεν εις γνώσιν του προσφεύγοντος, εκτός εάν προβλέπεται διά νόμου, ρητά, διαφορετική προθεσμία άσκησης προσφυγής κατά απόφασης πράξης ή παράλειψης.»
Το άρθρο 12Α (1) του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (73(I)/2018) προβλέπει όπως «κάθε προσφυγή κατά απόφασης ή πράξης ή παράλειψης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου ή της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων ασκείται εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία γνωστοποίησης της απόφασης ή της πράξης ή σε περίπτωση παράλειψης, από την ημέρα που αυτή περιήλθε σε γνώση του προσφεύγοντος.»
Επισημαίνεται πως η προθεσμία που τάσσεται από το άρθρο 146.3 του Συντάγματος είναι ανατρεπτική και η μη καταχώρηση της αίτησης ακυρώσεως εντός της προθεσμίας των 30 ημερών που προνοείται από το Νόμο αποτελεί ζήτημα που συνδέεται με το παραδεκτό της προσφυγής. Εάν η προσφυγή δεν καταχωρηθεί εντός της εκ του νόμου τασσόμενης προθεσμίας, τότε το Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να επιληφθεί της εξέτασης εκπρόθεσμης προσφυγής (Τάκη ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 4).
Με το ζήτημα αυτό είχα την ευχέρεια να ασχοληθώ στην απόφασή μου στην υπόθεση υπ' αριθμόν ΔΔΠ 198/2019, S.S. v. Κυπριακή Δημοκρατία, ημερομηνίας 14/10/2020, στην οποία ανέφερα τα εξής:
«Το θέμα του εκπροθέσμου έχει εξεταστεί από αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Παραθέτω ενδεικτικά απόσπασμα από την απόφαση στην υπόθεση Πουργούρας ν. Οργανισμός Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας (1997) 4(Ε) ΑΑΔ 3259 αναφέρθηκαν τα εξής:
«Όταν η πράξη δεν είναι από αυτές που απαιτείται δημοσίευσή τους, η προθεσμία αρχίζει από την ημέρα που η πράξη περιήλθε εις γνώση του αιτητή. Η γνώση πρέπει να είναι πλήρης. Πλήρης θεωρείται η γνώση όταν επιτρέπει στον ενδιαφερόμενο να διαγνώσει με βεβαιότητα και ακρίβεια την υλική ή ηθική ζημιά που υφίσταται από την πράξη (βλέπε μεταξύ άλλων Papaioannou v. Republic (1982) 3 C.L.R. 103).».
Ο αιτητής είχε πλήρη γνώση της απόφασης αλλά και των χρονικών περιθωρίων εντός των οποίων όφειλε να καταχωρήσει προσφυγή, όπως προκύπτει από το ερυθρό 73 του διοικητικού φακέλου όπου διαφαίνεται πως δόθηκε στον αιτητή δια χειρός η απόφαση μεταφρασμένη στη μητρική του γλώσσα. Πλήρης θεωρείται η γνώση που επιτρέπει στον ενδιαφερόμενο να διαγνώσει με βεβαιότητα και ακρίβεια την υλική ή ηθική ζημιά που υφίσταται από την πράξη (βλ. Δήμος Λεμεσού ν Νικολαΐδη (2005) 3 ΑΑΔ 591). Επομένως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο αιτητής είχε πλήρη γνώση της προσβαλλόμενης απόφασης από τη στιγμή που έλαβε την συγκεκριμένη επιστολή ενημέρωσης για απόρριψη του αιτήματός του. Η προθεσμία των 75 ημερών καθορίζεται από το άρθρο 146.3 του Συντάγματος, είναι ανατρεπτική και ερμηνεύεται αυστηρά. (Γανωμάτης Μάρκος v. Κυπριακής Δημοκρατίας, (2008) 3 ΑΑΔ 133, Potamitis v. Water Board of Limassol (1985) 3 C.L.R. 260 και Ν. Χαραλάμπους: Η Δράση και ο Έλεγχος της Δημόσιας Διοίκησης 3η έκδ. σελ. 161).
……………..Στην παρούσα περίπτωση και υπό το φως της ανωτέρω νομολογίας κρίνω ότι, η καθ' ης η αίτηση έχει αποσείσει το εν λόγω βάρος απόδειξης από τους ώμους της, αφού μέσα από το διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, ο οποίος έχει κατατεθεί στο Δικαστήριο ως Τεκμήριο 1 και συγκεκριμένα στο ερυθρό 73 του διοικητικού φακέλου, αποδεικνύεται με σαφήνεια και επάρκεια ότι, ο αιτητής ενημερώθηκε με τον δέοντα τρόπο και όφειλε να καταχωρήσει προσφυγή εμπρόθεσμα.
Συνεπώς, το βάρος, απόδειξης του ισχυρισμού ότι η προσφυγή ήταν εμπρόθεσμη, αφήνεται στον αιτητή (Πατάτας v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 248, HadjiGavriel v. Republic (1986) 3(Α) C.L.R. 52), ο οποίος δεν προσκόμισε οποιαδήποτε στοιχεία που να αποδεικνύουν το εμπρόθεσμο της καταχώρησης της προσφυγής του. Στην προσβαλλόμενη απόφαση περιλαμβάνετο η απόρριψη του αιτήματός του από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, αλλά και η προθεσμία εντός της οποίας μπορούσε να καταχωρηθεί προσφυγή. Ο αιτητής δεν έχει παραθέσει οτιδήποτε ενώπιόν μου που να δικαιολογεί την εκπρόθεσμη καταχώρηση της προσφυγής.»
Θα πρέπει να αναφερθεί, πως το βάρος απόδειξης του ισχυρισμού περί του εκπροθέσμου το φέρει αυτός που το προβάλλει (βλ. Μαρκίδου V. Κ.Ο.Τ. (1992) 4 (ΣΤ) Α.Α.Δ. 4472, 4482, Kritiotis v. Municipality of Paphos and others (1986) 3 C.L.R. 322). Στην παρούσα περίπτωση και υπό το φως των ενώπιον μου δεδομένων κρίνω ότι, η καθ' ης η αίτηση έχει αποσείσει το εν λόγω βάρος απόδειξης από τους ώμους της, αφού μέσα από το διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, ο οποίος έχει κατατεθεί στο Δικαστήριο ως Τεκμήριο 1 αποδεικνύεται με σαφήνεια και επάρκεια ότι η Υπηρεσία Ασύλου προέβηκε στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να ενημερωθεί ο αιτητής για την απόφασή της και όπως προκύπτει από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου ο αιτητής ενημερώθηκε δεόντως.
Από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου προκύπτει από το ερυθρό 113 του διοικητικού φακέλου πως έγινε δια χειρός η επίδοση της επιστολής ενημέρωσης του αιτητή για την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου στις 27/05/2024 και μάλιστα ο αιτητής υπέγραψε την παραλαβή της επιστολής στο κάτω μέρος με τη σχετική αναγραφόμενη ημερομηνία. Η υπογραφή αυτή αλλά και η ημερομηνία επίδοσης της επιστολής δεν αμφισβητήθηκε από τον αιτητή με οποιονδήποτε τρόπο στην ενώπιον μου διαδικασία ούτε σχολίασε προφορικά κατά την ακρόαση της αίτησης την ημερομηνία που προκύπτει από το διοικητικό φάκελο. Πρόσθετα, στο δελτίο ενημέρωσης του διοικητικού φακέλου, στην περιγραφή του ερυθρού 113 του διοικητικού φακέλου αναγράφεται το εξής: «27/05/24 - (υπογραφή λειτουργού) - Επίδοση απόφασης – 113».
Η επιστολή ενημέρωσης που επισύναψε ο αιτητής στην προσφυγή του, είναι η ίδια με αυτήν που βρίσκεται στο ερυθρό 113 του διοικητικού φακέλου. Η χειρόγραφη ημερομηνία επίδοσης εμφανίζεται με τρόπο που θα επέτρεπε ενδεχομένως διαφορετικές αναγνώσεις, καθώς θα μπορούσε να εκληφθεί και 27/5/24 και 29/5/24. Αυτό όμως δεν δημιουργεί οποιαδήποτε αμφιβολία για την ημερομηνία ενημέρωσης του αιτητή η οποία προκύπτει ξεκάθαρα από το διοικητικό φάκελο, ότι δηλαδή ο ίδιος ο αιτητής υπογράφει την παραλαβή της επιστολής στις 27/5/24 όπως μάλιστα έχω επεξηγήσει εκτενέστερα προηγουμένως.
Το κρίσιμο στοιχείο για τον καθορισμό της ημερομηνίας επίδοσης είναι τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου τα οποία επιβεβαιώνουν ότι η επίδοση πραγματοποιήθηκε στις 27/5/24, εφόσον ο αιτητής δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο ή μαρτυρία που να υποστηρίζει αν όχι να αποδεικνύει ότι η απόφαση δεν επιδόθηκε στις 27/5/24. Ο αιτητής σε περίπτωση που επιθυμούσε να υποστηρίξει ισχυρισμό αντίθετο με τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου όφειλε να προβεί στο ορθό δικονομικό διάβημα και να θέσει οτιδήποτε επιθυμούσε ενώπιον του Δικαστηρίου. Κατά συνέπεια, το τεκμήριο της κανονικότητας, που υπάρχει υπέρ των πράξεων της Διοίκησης, δεν έχει ανατραπεί (βλ. Βασιώτης Κονστρ. Λτδ ν. Δήμου Λεμεσού (1989) 3 Α.Α.Δ. 3193).
Συνεπώς, το βάρος, απόδειξης του ισχυρισμού ότι η προσφυγή είναι εμπρόθεσμη, αφήνεται στον αιτητή (Πατάτας v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 248, HadjiGavriel v. Republic (1986) 3(Α) C.L.R. 52), ο οποίος δεν προσκόμισε οποιαδήποτε στοιχεία που να αποδεικνύουν το εμπρόθεσμο της καταχώρησης της προσφυγής του. Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι ευθυγραμμισμένη στο ότι μετά την πάροδο της προθεσμίας για καταχώρηση προσφυγής, το βάρος απόδειξης μετατίθεται σ' αυτόν που ισχυρίζεται την καθυστερημένη γνωστοποίηση της διοικητικής πράξης που τον αφορά (Εμπορική Εταιρεία Παλαιχωρίου Λτδ v. Κυπριακή Δημοκρατίας, υποθ. αρ. 842/07, ημερομηνίας 26/3/2019, Γιώργος Φάντης ν. Ε.Τ.Ε.Κ., υποθ. αρ. 131/2010, ημερ. 12.11.2012).
Αποτελεί πάγια και διαχρονική νομολογιακή αρχή ότι οι διάδικοι δεν μπορούν να προσαγάγουν μαρτυρία χωρίς την άδεια του Δικαστηρίου. Θα πρέπει βεβαίως να τονιστεί πως οι Γραπτές και προφορικές Αγορεύσεις δεν μπορούν να θεμελιώσουν ισχυρισμούς που αφορούν πραγματικά γεγονότα. Σύμφωνα, όμως, με πάγια νομολογία επί του θέματος, η αγόρευση, γραπτή ή προφορική, δεν συνιστά μέσο προσαγωγής μαρτυρίας (βλ. ΑΝΤΕΝΝΑ ΛΙΜΙΤΕΔ και Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2013) 3 ΑΑΔ 242, Μαρία Ευθυμίου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 281 και Χριστάκης Βασιλείου ν. Δήμου Παραλιμνίου και/ή άλλου (1995) 4 ΑΑΔ 1275). Κατά συνέπεια, η μόνη αναφορά της συνηγόρου του ότι ο ίδιος στις 29/05/2024 παρουσιάστηκε στο αρμόδιο όργανο για να λάβει την προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι αρκετή από μόνη της για να επεκτείνει την προθεσμία καταχώρησης προσφυγής, ούτε βέβαια και το έγγραφο το οποίο επισυνάφθηκε στην προσφυγή ως Παράρτημα Α επιβεβαιώνει την εμπρόθεσμη καταχώρησή της.
Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, η προδικαστική ένσταση περί του εκπροθέσμου της προσφυγής γίνεται αποδεκτή. Ενόψει της κατάληξής μου αυτής, θεωρώ ότι παρέλκει η εξέταση οποιουδήποτε προβαλλόμενου λόγου ακυρώσεως καθότι το θέμα καθίσταται πλέον ακαδημαϊκό.
Για τους πιο πάνω λόγους, η προδικαστική ένσταση γίνεται δεκτή και η προσφυγή απορρίπτεται ως εκπρόθεσμη με έξοδα 1000€ υπέρ των καθ’ ων η αίτηση και εναντίον του αιτητή. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Χ. Μιχαηλίδου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο