ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ.: 4796/23
5 Δεκεμβρίου, 2025
[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
B.M.E.
Αιτήτριας,
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η αίτηση,
.........
Γ. Μιλτιάδου & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε. (κ.κ.), Δικηγόροι για την Αιτήτρια.
Π. Βρυωνίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Η Αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 31.7.2023, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά της για διεθνή προστασία, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Η Αιτήτρια κατάγεται από το Καμερούν και περί τις 15.6.2020 υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 27.6.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας από λειτουργό, ο οποίος υπέβαλε σχετική Έκθεση/ Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας και για επιστροφή στη χώρα καταγωγής της. Στις 31.7.2023, ο Προϊστάμενος ενέκρινε την εισήγηση για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας και επιστροφής της στο Καμερούν. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια στις 22.11.2023 αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Νομικοί Ισχυρισμοί
2. Κατά την ακροαματική διαδικασία της 2.12.2025, η Αιτήτρια, δια της συνηγόρου της, δήλωσε ότι προωθεί ως μόνους λόγους προσφυγής την έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας. Ως προς τον πυρήνα του αιτήματός της, υποστηρίζει ότι διώκεται αφενός από τους αποσχιστές και αφετέρου από τις αρχές της χώρας καταγωγής της· από τους πρώτους λόγω της παύσης προμήθειας θεραπευτικών βοτάνων και από το στρατό λόγω της φερόμενης συνδρομής της προς τους αποσχιστές.
3. Οι Καθ’ ων η Αίτηση, από την πλευρά τους, υπεραμύνονται της επίδικης πράξης. Υποστηρίζουν ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε ορθώς και νομίμως, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων, κατόπιν δέουσας έρευνας και ορθής ενάσκησης των εξουσιών που τους παρέχει ο Νόμος. Προς τούτο παραπέμπουν στα συναφή ευρήματά τους κατά την διοικητική διαδικασία, όπου η Αιτήτρια κρίθηκε αναξιόπιστη αναφορικά με τη φερόμενη δίωξή της από το στρατό και τους αποσχιστές, ενώ επιπλέον δεν προέκυψε οποιοσδήποτε κίνδυνος για την ίδια βάσει των αποδεκτών στοιχείων του προφίλ της, περιλαμβανομένης και της κατάστασης ασφαλείας στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της.
Νομικό Πλαίσιο
4. Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύει της προστασίας της χώρας ταύτης».
5. Ο Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έως 2023 έχει ως ακολούθως:
«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ’ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».
6. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2025 (Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.
7. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει την έννοια του όρου πρόσφυγας και τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτόν τον ορισμό.
8. Το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα εξής:
«Υποχρεώσεις Αιτητή κατά την εξέταση της αίτησης και συναφής υποχρέωση αρμόδιων αρχών
16.-(1) Κατά την εξέταση της αίτησής του, ο Αιτητής οφείλει να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Ασύλου με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητάς του και των υπόλοιπων στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2).
(2) Ιδίως, ο Αιτητής οφείλει-
(α) να υποβάλει το συντομότερο δυνατό όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησης, τα οποία στοιχεία συνίστανται σε δηλώσεις του Αιτητή και σε όλα τα έγγραφα που έχει ο Αιτητής στη διάθεσή του σχετικά με την ηλικία του, το προσωπικό του ιστορικό, καθώς και το ιστορικό των οικείων συγγενών του, την ταυτότητα, την ιθαγένεια, τη χώρα και το μέρος προηγούμενης διαμονής του, τις προηγούμενες αιτήσεις ασύλου, το δρομολόγιο που ακολούθησε, το δελτίο ταυτότητας και τα ταξιδιωτικά του έγγραφα και τους λόγους για τους οποίους ζητεί διεθνή προστασία∙ [...]».
9. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τις περιπτώσεις, όπου χορηγείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.
Κατάληξη
10. Ως προς τους εγειρόμενους λόγους προσφυγής, επισημαίνεται εκ προοιμίου ότι η δικαιοδοσία του παρόντος δικαστηρίου διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο λυσιτελές της προβολής των λόγων προσφυγής. Ειδικότερα, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την ενώπιόν του αίτησή διεθνούς προστασίας εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά εξετάζει την ουσιαστική ορθότητά της de novo και ex nunc (Βλ. Aπόφαση του ΔΕΕ της 3ης Απριλίου 2025, C‑283/24 [Barouk], B. F. κατά Κυπριακής Δημοκρατίας, ECLI:EU:C:2025:236, απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 29 Ιουλίου 2019, Torubarov, C-556/17, EU:C:2019:626, σκέψεις 50 έως 53 (σύμφωνα με την οποία το δικαστήριο πραγματοποιεί «πλήρη και ex nunc εξέταση τόσο των πραγματικών όσο και των νομικών ζητημάτων, ιδίως, κατά περίπτωση, εξέταση των αναγκών διεθνούς προστασίας) Έφεση κατά Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Aρ. 107/2023, Δημοκρατία ν. Q.B.T., απόφαση ημερ. 11.2.2025, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 17/2021 Janelidze ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 21.9.2021· Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 35/2023 Lubangamu ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 5.12.2024). Ο αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Η πιο πάνω ανάλυση αναφορικά με την έκταση της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου καθιστά αλυσιτελή την προβολή υποπεριπτώσεων λόγων προσφυγής π.χ. έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, πλάνη, ενώ επίσης η Αιτήτρια εκπροσωπούμενη και δια συνηγόρου, είχε την ευκαιρία να εκθέσει τους ισχυρισμούς της και να λάβει όλα τα δέοντα δικονομικά μέσα προς τεκμηρίωσή τους [Βλ. «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Επαμεινώνδας Π. Σπηλιωτόπουλος, 14ης Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 260, υποσημ. 72, «Εισηγήσεις Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, 2η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 247 και Π.Δ. Δαγτόγλου, (Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο), σελ. 552]. Ως αλυσιτελής χαρακτηρίζεται ο λόγος προσφυγής, ο οποίος ακόμα και αν γίνει δεκτός δεν πρόκειται να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης [Βλ. Η προβολή ισχυρισμών στις διοικητικές διαφορές ουσίας, Α. Αθ. Αρχοντάκη, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 100].
11. Συναφές εν προκειμένω είναι και το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου και ειδικότερα τα εδάφια (2) και (3) αυτών. Από τις εν λόγω διατάξεις απορρέει καταρχάς η υποχρέωση του Αιτητή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς τεκμηρίωση της αίτησης ασύλου του. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Βλ. ενδεικτικώς, Υπόθ. Αρ. 1721/2011, Ηοοman & Mahiab Khanbabaie v. Aναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 30.6.2016, ECLI:CY:AD:2016:D320) αποτελεί υποχρέωση του Αιτητή ασύλου να επικαλεστεί έστω και χωρίς να προσκομίσει τυπικά αποδεικτικά στοιχεία, συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που του προκαλούν κατά τρόπο αντικειμενικώς αιτιολογημένο, φόβο δίωξης στη χώρα του για κάποιον από τους λόγους που αναφέρει το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου (Βλ. επίσης νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αποφάσεις αρ. 1093/2008, 817/2009 και 459/2010). Εν συνεχεία ωστόσο, λόγω ακριβώς της δυσχέρειας του Αιτητή ασύλου να τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την αίτησή του, γεννάται υποχρέωση της διοίκησης να συνδράμει τον Αιτητή σε αυτήν την προσπάθεια προβολής και τεκμηρίωσης των ισχυρισμών του (Βλ. Εγχειρίδιο για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών παρ. 195 επ., Βλ. επίσης αναφορικά με την ενεργό συνεργασία Απόφαση του ΔΕΕ της 22ας Νοεμβρίου 2012, Υπόθεση C‑277/11, M. M., ECLI: EU:C:2012:744, σκέψεις 63 έως 68).
12. Προχωρώντας στην εξέταση της ουσίας των ισχυρισμών της Αιτήτριας, κατά την καταγραφή της αίτησής της για διεθνή προστασία δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα της προκειμένου να προστατεύσει τη ζωή της και να αποφύγει τη βάναυση δολοφονία της.
13. Κατά το στάδιο της συνέντευξης, η Αιτήτρια δήλωσε ότι γεννήθηκε το 1975 στην πόλη Kumba της νοτιοδυτικής περιφέρειας του Καμερούν. Εγκατέλειψε τη χώρα της τον Φεβρουάριο του 2020, ταξιδεύοντας μέσω του αεροδρομίου της Douala, όπου και διέμενε πριν την αναχώρησή της από τη χώρα καταγωγής της. Σύμφωνα με το χρονικό των μετακινήσεων που παρέθεσε, γεννήθηκε το 1970 στην Kumba, όπου παρέμεινε μέχρι το 1997, οπότε και μετέβη στη Ρωσία μέχρι το 1998. Ακολούθως παρέμεινε στη Νότια Κορέα από το 1998 μέχρι το 2011. Από το 2011 επέστρεψε στο Καμερούν και ζούσε μεταξύ Νιγηρίας και Καμερούν για σκοπούς των επιχειρηματικών της δραστηριοτήτων.
14. Ως προς την εθνοτική της καταγωγή, ανέφερε ότι είναι Bakossi, και ως προς το θρήσκευμα χριστιανή Πρεσβυτεριανή. Αναφορικά με το μορφωτικό της επίπεδο, δήλωσε ότι, μετά την ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μετέβη το 1997 στη Ρωσία προκειμένου να φοιτήσει σε σχολή αεροπορίας, την οποία εγκατέλειψε για να μεταβεί το 1998 στην Κίνα και στο Hong Kong και εν συνεχεία παρέμεινε μέχρι το 2011 στη Νότια Κορέα. Ομιλεί αγγλικά, λίγα γαλλικά και λίγα κορεάτικα.
15. Ως προς την οικογενειακή της κατάσταση, έχει δύο γιους· με τον πατέρα τους δεν είναι παντρεμένη, καθώς η οικογένειά του δεν την αποδεχόταν, ωστόσο διατηρεί επικοινωνία μαζί του και ο ίδιος διαμένει στη Νιγηρία. Τα παιδιά της, κατά το χρόνο της συνέντευξης (αμφότεροι ενήλικοι), βρίσκονταν στη Δημοκρατία του Καμερούν. Σημειώνεται ότι κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου στις 2.12.2025, η Αιτήτρια δήλωσε ότι το τρέχον έτος ένας εκ των υιών της απελάθηκε και βρίσκεται πλέον στη Douala, όπου φιλοξενείται από φιλικό της πρόσωπο. Περαιτέρω, η Αιτήτρια δήλωσε ότι έχει δύο αδελφούς και δύο αδελφές, οι οποίοι διαμένουν εκτός της χώρας. Οι γονείς της έχουν αποβιώσει και, γενικότερα, τα συγγενικά της πρόσωπα διαμένουν εκτός της χώρας καταγωγής της. Στη χώρα καταγωγής της, ως κύριο επάγγελμα είχε τη φύλαξη παιδιών, πλην όμως ανέφερε ότι δρατηριοποιούνταν και ως βοτανολόγος και κομμώτρια, ενώ επίσης είχε αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα στην πώληση ειδών ένδυσης και υπόδησης.
16. Ως προς τους λόγους εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής της, η Αιτήτρια, στο πλαίσιο της ελεύθερης αφήγησής της, δήλωσε ότι, ως βοτανολόγος, κατά τη διάρκεια της αγγλόφωνης κρίσης που άρχισε το 2016, παρείχε δωρεάν βοήθεια σε ανθρώπους, περιλαμβανομένων και των αποσχιστών, τους οποίους συχνά θεράπευε σε θαμνώδεις περιοχές. Ωστόσο, φοβούμενη για τα παιδιά της, τα μετέφερε στη Νιγηρία, όπου η ίδια μετακινούνταν συχνά για σκοπούς των επιχειρηματικών της δραστηριοτήτων. Όταν στην πορεία αντιλήφθηκε ότι οι αποσχιστές προέβαιναν και σε βιασμούς και καταστροφές περιουσιών, αποφάσισε να παύσει να τους παρέχει βοήθεια. Τότε, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της, δέχθηκε απειλές τόσο από αυτούς όσο και από τον στρατό, ο οποίος άρχισε να την αναζητά ως πρόσωπο που παρείχε βοήθεια στους αποσχιστές.
17. Ερωτηθείσα τι πιστεύει ότι θα της συμβεί σε περίπτωση επιστροφής στο Καμερούν, η Αιτήτρια αποκρίθηκε ότι θα τη διώξουν οι αποσχιστές και θα τη συλλάβει η κυβέρνηση.
18. Κατά το στάδιο υποβολής διευκρινιστικών ερωτημάτων, η Αιτήτρια κλήθηκε να παράσχει περαιτέρω λεπτομέρειες αναφορικά με τη βοήθεια που παρείχε στους Ambazonias και τη μετέπειτα δίωξή της από αυτούς, περιλαμβανομένου του περιστατικού του εμπρησμού της οικίας της από τους ίδιους, καθώς και τη φερόμενη δίωξή της από τον στρατό και την αναζήτησή της από τις στρατιωτικές αρχές, αλλά και να διευκρινίσει καταρχήν ανακολουθίες που εντοπίστηκαν στο αφήγημά της. Κατά το στάδιο της συνέντευξης, η Αιτήτρια προσκόμισε φωτογραφίες, οι οποίες κατά τη δήλωσή της απεικονίζουν τον σύντροφό της, χωρίς ωστόσο - ερωτηθείσα σχετικά - να αναφέρει ποιος τις απέστειλε σε αυτήν. Κατά τη διοικητική διαδικασία, η Αιτήτρια προσκόμισε ως μόνο έγγραφο το διαβατήριό της, εκδοθέν το 2017.
19. Αξιολογώντας τις δηλώσεις της Αιτήτριας, οι Καθ’ ων η αίτηση διέκριναν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς: πρώτον την ταυτότητα, το προφίλ την χώρα καταγωγής και περιοχή συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, και δεύτερον, το γεγονός ότι παρείχε βοήθεια ως βοτανολόγος στους Ambazonians και ως αποτέλεσμα αυτού καταζητείτο τόσο από αυτούς όσο και από το στρατό.
20. Ο πρώτος ουσιώδης ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, καθώς οι πληροφορίες που έδωσε η Αιτήτρια αναφορικά με την ταυτότητα, τη μόρφωση και τη θρησκευτική της ταυτότητα κρίθηκαν ικανοποιητικές και συνεκτικές, ενώ επιβεβαιώθηκαν από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης και από το διαβατήριο που η ίδια προσκόμισε.
21. Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός της Αιτήτριας περί φερόμενης αναζήτησής της από τους αποσχιστές και από τον στρατό ωστόσο έτυχε απόρριψης. Συγκεκριμένα, οι Καθ’ ων η αίτηση διαπιστώσαν, ότι οι δηλώσεις της παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις εσωτερικής αξιοπιστίας και σημαντικές αντιφάσεις. Συγκεκριμένα, όταν κλήθηκε να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο οι Ambazonians την προσέγγισαν και της ζήτησαν να τους θεραπεύει, η Αιτήτρια απάντησε σε γενικόλογο και μη εξατομικευμένο ύφος, χωρίς επαρκείς λεπτομέρειες (ερ. 42 3x). Δήλωσε ότι άρχισε να τους παρέχει βοήθεια «ως βοτανολόγος», αλλά δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς, πότε και υπό ποιες περιστάσεις προέκυψε η αρχική προσέγγιση τους προς αυτήν. Ερωτηθείσα να περιγράψει τη διαδικασία με την οποία της ζητήθηκε να συνεχίσει να τους θεραπεύει, απάντησε εκ νέου γενικά και απρόσωπα, χωρίς να δώσει οποιαδήποτε συγκεκριμένη ή βιωματικής φύσεως λεπτομέρεια (ερ. 42 3x).
22. Περαιτέρω, η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να παράσχει συγκεκριμένες και ζωντανές λεπτομέρειες για τα περιστατικά κατά τα οποία αντιλήφθηκε ότι «οι στρατιώτες την αναζητούσαν» (ερ. 41, 40). Σε ορισμένα σημεία δήλωσε ότι «την πληροφόρησε η ξαδέλφη της, σε άλλα ότι την ενημέρωσε ο πάστορας, ενώ αλλού δήλωσε ότι το έμαθε από «περαστικούς που ρωτούσαν για αυτήν» (ερ. 41 3x, 40 1x). Οι εκδοχές αυτές είναι αμοιβαία ασύμβατες και δεν δημιουργούν συνεκτικό αφήγημα. Αντίστοιχα, οι δηλώσεις της Αιτήτριας για το πότε ξεκίνησε η στρατιωτική έρευνα εναντίον της εμφανίζονται αντιφατικές, καθώς άλλοτε τοποθετεί το γεγονός τον Νοέμβριο και άλλοτε τον Δεκέμβριο του 2019 (ερ. 43 3x). Επίσης δήλωσε ότι εγκατέλειψε την Kumba «την ίδια ημέρα που ανακοίνωσε σε Ambazonians ότι θα σταματήσει να τους βοηθά» (ερ. 41 2x), ενώ ταυτόχρονα ισχυρίστηκε ότι έφυγε μετά την ενημέρωση ότι «την αναζητούσε ο στρατός» (ερ. 43 3x), δημιουργώντας αναντιστοιχία μεταξύ κρίσιμων χρονικών σημείων.
23. Αντιφάσεις εντόπισαν οι Καθ’ ων η αίτηση και ως προς τον τρόπο με τον οποίο διέφυγε: άλλοτε ανέφερε ότι «έφυγε για τη Νιγηρία χωρίς έλεγχο» (ερ. 40 2x), άλλοτε ότι χρησιμοποίησε laissez–passer χωρίς κανένα πρόβλημα στα checkpoints (ερ. 40 5x). Δήλωσε επίσης ότι «πέταξε το τηλέφωνό της όταν έφυγε από την Kumba» (ερ. 41 3x, 40 1x), αλλά ταυτόχρονα ότι «ενημερώθηκε τηλεφωνικά» για την υποτιθέμενη αναζήτησή της από τον στρατό. Οι Καθ’ ων η αίτηση επισημαίνουν ότι η Αιτήτρια δεν παρείχε κανένα συγκεκριμένο περιστατικό που να θεμελιώνει την αναφορά της ότι «ο στρατός αναζητούσε το όνομά της στα checkpoints» (ερ. 40 4x), ούτε και αιτιολόγησε πειστικά γιατί θα υπήρχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον των αρχών για την ίδια, δεδομένου ότι δεν είχε εμπλοκή σε πολιτική ή στρατιωτική δράση.
24. Επιπλέον, οι σχετικές δηλώσεις της Αιτήτριας για το ότι «οι Ambazonian boys έκαψαν το σπίτι της» αξιολογήθηκαν από τους Καθ’ ων η αίτηση ως γενικόλογες, μη παρέχουσες εξειδικευμένες πληροφορίες, χωρίς περιγραφή των συνθηκών, και χωρίς οποιαδήποτε προσωπική, βιωματική ή συγκεκριμένη λεπτομέρεια που να μπορεί να στηρίξει την αξίωσή της (ερ. 43 4x). Σημειώνεται ότι σε πολλά κρίσιμα σημεία οι απαντήσεις της ήταν αποσπασματικές και μη συνεκτικές, χωρίς εσωτερική συνέχεια και χωρίς ικανότητα ανάπλασης ολοκληρωμένου αφηγήματος γεγονότων.
25. Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία, οι Καθ’ ων η αίτηση διαπιστώνουν ότι, παρά την εκτεταμένη αναζήτηση σε διεθνείς πηγές, δεν εντοπίστηκε οποιοδήποτε στοιχείο που να επιβεβαιώνει ή να συσχετίζει την εξατομικευμένη στρατιωτική στοχοποίηση ενός προσώπου με το προφίλ της Αιτήτριας λόγω της παροχής βοτανοθεραπευτικών υπηρεσιών στους Ambazonians. Οι διαθέσιμες πηγές (Amnesty International, CNN, VOA – ερ. 60, 63–64) επιβεβαιώνουν μεν ότι στο βορειοδυτικό και νοτιοδυτικό Καμερούν λαμβάνουν χώρα σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιστατικά βασανιστηρίων, πυρπολήσεις κατοικιών και ανθρωποκτονίες αμάχων από στρατιωτικές δυνάμεις και αντάρτες, ωστόσο, οι πηγές αυτές δεν τεκμηριώνουν κανένα αντίστοιχο πρότυπο στοχοποίησης θεραπευτών, βοτανολόγων ή γυναικών χωρίς πολιτική ή μαχητική δραστηριότητα.
26. Αντιθέτως, τα εξωτερικά στοιχεία παρουσιάζουν ένα πλαίσιο γενικευμένης βίας, και όχι εξατομικευμένης αναζήτησης όπως ισχυρίζεται η Αιτήτρια. Επιπλέον, τα αναφερόμενα από την Αιτήτρια χρονικά σημεία και οι τοποθεσίες δεν συνάδουν με τα εξωτερικώς καταγεγραμμένα περιστατικά, ενώ τα διεθνή δημοσιεύματα αναφέρουν επιθέσεις σε διαφορετικές περιοχές από αυτές που περιέγραψε. Συνεπώς, δεν προκύπτει οποιαδήποτε εξωτερική επιβεβαίωση των ισχυρισμών της, και οι Καθ’ ων η Αίτηση καταλήγουν ότι ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός στο σύνολό του.
27. Στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού της Αιτήτριας, ήτοι της ταυτότητας, του προφίλ, της χώρας καταγωγής και της περιοχής συνήθους διαμονής, και λαμβάνοντας υπόψιν τις πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής της, κρίθηκε από τους Καθ' ων η αίτηση πως καταρχήν υπάρχουν εύλογοι λόγοι η Αιτήτρια να υποστεί δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής της στην περιοχή συνήθους διαμονής της στη νοτιοδυτική περιφέρεια, ως απόρροια της ασταθούς κατάστασης ασφάλειας στη συγκεκριμένη περιοχή. Σε αυτό το στάδιο, οι Καθ’ ων η Αίτηση αξιολόγησαν και το γεγονός ότι η Αιτήτρια πάσχει από ηπατίτιδα Β. Παρότι η ίδια δεν εξέφρασε οποιονδήποτε φόβο σε σχέση με την κατάσταση της υγείας της, το στοιχείο αυτό εξετάστηκε ως παράμετρος του προφίλ της. Κρίθηκε δε, με αναφορά σε σχετικές εξωτερικές πηγές, ότι υπάρχουν διαθέσιμες και κατάλληλες θεραπείες στη χώρα της. Περαιτέρω, λήφθηκε υπόψη ότι η Αιτήτρια δήλωσε πως είναι μορφωμένη γυναίκα, με ισχυρό εργασιακό υπόβαθρο και επιπλέον βοτανολόγος, και παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει οικογενειακό δίκτυο στο Kumba της Νοτιοδυτικής Επαρχίας του Καμερούν, κρίθηκε ότι είναι σε θέση να υποστηρίξει τον εαυτό της εξασφαλίζοντας την απαιτούμενη θεραπεία για την ηπατίτιδα Β. Επομένως, κρίθηκε ότι η Αιτήτρια δεν διατρέχει κίνδυνο σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα της ένεκα της εν λόγω παραμέτρου.
28. Κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου ακροαματική διαδικασία, η Αιτήτρια προώθησε ανάλογο ισχυρισμό αναφορικά με τον πυρήνα του αιτήματός της, και, ερωτηθείσα σχετικώς από το Δικαστήριο, απάντησε επί κρίσιμων παραμέτρων του αφηγήματός της. Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι δραστηριοποιείτο ως βοτανολόγος παρέχοντας θεραπείες με βότανα σε διάφορα πρόσωπα, περιλαμβανομένων και των αγγλόφωνων αυτονομιστών (Ambazonians), μέχρι περίπου το 2017, οπότε, όπως ισχυρίστηκε, διέκοψε τη συνδρομή προς αυτούς. Ως τόπο μόνιμης διαμονής της ανέφερε την πόλη Kumba, όπου διατηρούσε τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες, ενώ δήλωσε ότι ταξίδευε συχνά στη Νιγηρία για αγοραπωλησίες αγαθών. Αναφορικά με το μορφωτικό και οικογενειακό της υπόβαθρο, ανέφερε ότι σπούδασε στη Ρωσία το 1996 και ακολούθως μετέβη στη Νότια Κορέα, όπου απέκτησε τα παιδιά της. Δήλωσε ότι ο ένας γιος της βρίσκεται στη Douala, υπό τη φροντίδα φιλικού προσώπου, αφότου απελάθηκε από τη Δημοκρατία, ενώ ο άλλος διαμένει στην Κύπρο. Ο πατέρας των παιδιών διαμένει στη Νιγηρία. Ως προς τις μετακινήσεις της, η Αιτήτρια υποστήριξε ότι εγκατέλειψε το Καμερούν το 2017 μαζί με τα παιδιά της, λόγω της κρίσης, και μετέβη στη Νιγηρία, χωρίς –όπως ανέφερε– να επιστρέψει έκτοτε στη χώρα καταγωγής της, αν και αλλού δήλωσε ότι είχε μεταβεί στο Καμερούν το 2019. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι συνελήφθη το 2017 σε στρατιωτικό έλεγχο λόγω έλλειψης εγγράφων, επειδή θεωρήθηκε ότι δεν ήταν η μητέρα των παιδιών της, και κρατήθηκε για διερεύνηση ενδεχόμενης εμπορίας προσώπων, αλλά αφέθηκε πολύ σύντομα ελεύθερη. Ως προς τη φερόμενη δίωξη, η Αιτήτρια υποστήριξε ότι την αναζητούν τόσο οι Ambazonians όσο και ο στρατός/κυβέρνηση, επειδή σταμάτησε να παρέχει θεραπείες με βότανα στους πρώτους. Την πληροφόρηση αυτή, όπως ανέφερε, την έλαβε από συγγενικά της πρόσωπα, χωρίς όμως να παρουσιάσει συγκεκριμένα περιστατικά ή αποδείξεις. Επιπλέον δήλωσε ότι είχε εξασφαλίσει κάρτα εισόδου στη Νιγηρία και ότι διέφυγε από τη χώρα της με τη βοήθεια πράκτορα. Σε σχέση με την επιστροφή της στο Καμερούν, δήλωσε ότι δεν μπορεί να επιστρέψει ούτε να διαμείνει στη Douala, διότι φοβάται τόσο τον στρατό όσο και τους αποσχιστές, ισχυριζόμενη ότι κινδυνεύει λόγω της διακοπής της βοήθειας που παρείχε. Τέλος, τοποθέτησε την τελευταία μετάβασή της στην αγγλόφωνη περιοχή του Καμερούν στο έτος 2019.
29. Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιον του Δικαστηρίου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, γίνεται δεκτό το εύρημα των Καθ' ων η αίτηση αναφορικά με τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό για τους λόγους που αναφέρονται στην εισηγητική έκθεση, η οποία αποτελεί την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης. Η αξιοπιστία του εν λόγω ισχυρισμού εδραιώνεται περαιτέρω και από τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, οι οποίες εντοπίζονται στο διοικητικό φάκελο.
30. Ως προς τον δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό, επισημαίνεται εκ προοιμίου ότι η φερόμενη δίωξή της από τους αποσχιστές και από τον στρατό θα μπορούσε, καταρχήν, να χωριστεί σε δύο διακριτούς ισχυρισμούς· δεδομένης, όμως, της συνάφειας των πραγματικών περιστατικών, το Δικαστήριο θα προχωρήσει στην εξέτασή τους ως ενιαίο ισχυρισμό. Συναφώς, ως προς τη φερόμενη δίωξη εκ μέρους των αποσχιστών, διαπιστώνεται ότι η Αιτήτρια υπήρξε ιδιαιτέρως γενικόλογη και δεν παρείχε βιωματικής φύσεως λεπτομέρειες αναφορικά με τις περιστάσεις υπό τις οποίες αρχικώς παρείχε θεραπευτικές υπηρεσίες στους αποσχιστές, ούτε ως προς τις περιστάσεις της μετέπειτα ισχυριζόμενης δίωξής της από αυτούς. Ακόμη και ενώπιον του Δικαστηρίου οι συναφείς δηλώσεις της χαρακτηρίζονται από γενικότητα, τόσο ως προς το σκέλος της παροχής των υπηρεσιών επί σημαντικού χρονικού διαστήματος, όσο και ως προς το σκέλος της αναζήτησής της από τους αποσχιστές. Αξιοσημείωτη χρονική αντίφαση αποτελεί η δήλωση της ενώπιον του Δικαστηρίου ότι διέκοψε τη χορήγηση βοτάνων στους αποσχιστές το 2017, τη στιγμή που κατά την διοικητική διαδικασία ανέφερε το έτος 2017 ως το έτος έναρξης της βοήθειάς της προς αυτούς (βλ. ερ. 42 και 41 του Δ.Φ.), η οποία, κατά τους ισχυρισμούς της, διήρκεσε επί δύο έτη και μέχρι λίγο πριν τη φυγή της από τη χώρα καταγωγής της. Η εν λόγω αντίφαση υποβλήθηκε στην Αιτήτρια, χωρίς ωστόσο η ίδια να προσφέρει ικανοποιητικές εξηγήσεις. Αντιστοίχως γενική παρουσιάζεται και η αναφορά στο επίμαχο περιστατικό της επίσκεψης των αποσχιστών στην οικία της, για το οποίο η ίδια φέρεται να είχε ενημερωθεί από τρίτο πρόσωπο, χωρίς οποιεσδήποτε περαιτέρω λεπτομέρειες, όπως ευλόγως θα αναμενόταν. Ομοίως, ως προς τη φερόμενη δίωξή της από τον στρατό, κατά τη δική της παραδοχή ουδέποτε είχε οποιαδήποτε προσωπική επαφή με τις στρατιωτικές αρχές συνδεόμενη με την αναζήτησή της λόγω της υποτιθέμενης συνεργασίας της με τους αποσχιστές. Οι σχετικές αναφορές της περί αναζήτησής της ερείδονται, κατά βάση, σε πληροφορίες που έλαβε από τρίτους, άλλοτε την ξαδέλφη της, άλλοτε τον πάστορα, χωρίς να παραθέτει οποιεσδήποτε περαιτέρω λεπτομέρειες. Επίσης παρατηρείται σωρευτικώς ότι η Αιτήτρια κατόρθωσε να εγκαταλείψει τη χώρα της μέσω του αεροδρομίου της Douala χωρίς να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα με τις αρχές, γεγονός που συνιστά ένδειξη περί μη αναζήτησής της. Η ίδια, επίσης, ανέφερε ότι μετέβαινε επανειλημμένως στη Νιγηρία χωρίς να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα με τις αρχές. Στη βάση των ανωτέρω, δεν τεκμηριώνεται η φερόμενη δίωξή της από τους αποσχιστές ούτε από τον στρατό/κυβέρνηση.
31. Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία των δηλώσεών της, επισημαίνεται ότι ευλόγως δεν αναμένεται να εντοπιστούν πηγές που να αναφέρονται ειδικώς στις προσωπικές περιστάσεις της Αιτήτριας, ενώ και η ίδια δεν προσκόμισε οποιαδήποτε μαρτυρία προς τεκμηρίωση των σχετικών ισχυρισμών της. Ωστόσο, εντοπίζονται εξωτερικές πηγές που επιβεβαιώνουν περιφερειακά ζητήματα συναφή με τις δηλώσεις της, όπως η δράση των αποσχιστών στη νοτιοδυτική περιφέρεια και η στοχοποίηση από τον στρατό προσώπων που φέρονται να συνδράμουν τους αποσχιστές.
32. Σύμφωνα με έκθεση του Human Rights Watch, οι Ambazonians στοχοποιούν άμαχους που θεωρούνται εχθρικοί ή μη υποστηρικτικοί προς την αυτονομιστική τους προσπάθεια. Αυτό περιλαμβάνει δολοφονίες, απαγωγές και εκβιασμούς. Επιπλέον, πολιτικοί που συμμετέχουν σε εκλογές ή είναι μέλη κομμάτων που δεν ευνοούν την αυτονομία των αγγλόφωνων περιοχών, έχουν επίσης στοχοποιηθεί.[1] Οι ένοπλοι αυτονομιστές στοχοποιούν επίσης οποιονδήποτε υποπτεύονται ότι υποστηρίζει την κυβέρνηση ή δεν συμμορφώνεται με την δράση τους.[2]
33. Σύμφωνα με εξωτερικές πηγές διαφαίνεται ότι τα άτομα που θεωρούνται υποστηρικτές των αποσχιστών στοχοποιούνται με συλλήψεις, κράτηση και εξωδικαστικές εκτελέσεις από τις αρχές/δυνάμεις ασφαλείας της χώρας.[3] Πρόσθετες πηγές επιβεβαιώνουν την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης κατά αυτονομιστών ακτιβιστών της καμερουνέζικης διασποράς[4] και την έκδοση διεθνών ενταλμάτων σύλληψης σε βάρος αρχηγών αυτονομιστικών ομάδων.[5] Ομοίως γίνονται αναφορές σε αυθαίρετες συλλήψεις αρχηγών αυτονομιστικών ομάδων εντός του Καμερούν.[6] Μια άλλη κατηγορία ανθρώπων που κινδυνεύουν να στοχοποιηθούν από τις αρχές της χώρας είναι άνθρωποι που κατέχουν ήδη κάποιο δημόσιο βήμα και υιοθετούν (δημόσια) θέσεις για την Κρίση των Αγγλόφωνων οι οποίες δεν συμπίπτουν με τις επίσημες θέσεις των αρχών ή τίθενται ευθέως υπέρ των Αγγλόφωνων. Ειδικότερα, μια πηγή αναφέρεται στην κράτηση ενός Γαλλόφωνου Καμερουνέζου συγγραφέα με έδρα τις ΗΠΑ, ο οποίος δημοσίευσε ένα κείμενο που ασκούσε κριτική στο χειρισμό της κρίσης από την πλευρά της κυβέρνησης,[7] ενώ άλλη πηγή κάνει λόγο για τη στοχοποίηση της οικίας ενός πρώην επιχειρηματία που έχει λάβει ανοιχτά θέση υπέρ του διαλόγου στο ζήτημα των Αγγλόφωνων.[8] Την ίδια μεταχείριση από τις αρχές αντιμετωπίζουν και οι αγγλόφωνοι δημοσιογράφοι και το προσωπικό των μη κυβερνητικών οργανώσεων.[9]
34. Δεδομένης, επιπρόσθετα, της μη θεμελίωσης της εσωτερικής της αξιοπιστίας, ο υπό εξέταση ισχυρισμός απορρίπτεται στο σύνολό του.
35. Προχωρώντας στην αξιολόγηση του κινδύνου που τυχόν διατρέχει η Αιτήτρια σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής της, στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού της, επισημαίνονται τα εξής. Ως προς τη γενική κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, αναφέρονται τα ακόλουθα ως προκύπτουν από έγκυρες πηγές πληροφόρησης:
36. Ως προς την επικρατούσα κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας και στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της, επισημαίνεται ότι βάσει πληροφοριών από τον ανεξάρτητο οργανισμό ACAPS, η κρίση που ξέσπασε στις Αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν (ήτοι στις Νοτιοδυτικές και Βορειοδυτικές περιφέρειες) περί τα τέλη του 2016 οδήγησε στην εμφάνιση διαφόρων αποσχιστικών ομάδων και σε ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ του κρατικού στρατού και των ενόπλων δυνάμεων των αυτονομιστών, που έχουν εντείνει την ανασφάλεια στις αγγλόφωνες περιοχές, «αφήνοντας πάνω από 334.000 άτομα εσωτερικά εκτοπισμένα και περισσότερα από 76.000 να αναζητούν καταφύγιο στη γειτονική Νιγηρία, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025.».[10] Εκ των όσων επίσης αναφέρονται στην ίδια πηγή, οι απαρχές της σύγκρουσης εντοπίζονται στα μακροχρόνια προβλήματα στην αγγλόφωνη κοινότητα στις βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας, λόγω της περιθωριοποίησης τους από τη γαλλόφωνη κυβέρνηση, «που κλιμακώθηκαν σε εκτεταμένες διαμαρτυρίες και απεργίες περί τα τέλη του 2016».[11]
37. Οι αντιμαχόμενες πλευρές αποτελούνται από τις ένοπλες κρατικές δυνάμεις ασφαλείας του Καμερούν που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή (συμπεριλαμβανομένης της επίλεκτης μονάδας μάχης) και από διάφορες ένοπλες αυτονομιστικές ομάδες (που αριθμούν πέραν των 7 διαφορετικών ενόπλων ομάδων, συνολικής δυναμικότητας 2.000-4.000 μαχητών, που κατά τις επιθέσεις τους εναντίον του κρατικού στρατού χρησιμοποιούν αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, καθώς και πιο προηγμένο οπλισμό όπως εκτοξευτές αντιαρματικών), που δρουν (κυρίως) στις αγγλόφωνες περιοχές (παρά το ότι εμφανίζονται με ορισμένο διαχωρισμό, οι ομάδες αυτές προσπαθούν όλο και περισσότερο να συντονιστούν μεταξύ τους, ενώ «οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες παρουσιάζουν ένα συλλογικό χαρακτήρα»).[12]
38. Σύμφωνα με το Protection Monitoring Update για το πρώτο τρίμηνο (Q1) του 2025 του Global Protection Cluster κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, «η ασφάλεια και η απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις περιοχές North West (NW) και South West (SW) διαταράχθηκε από την αυξημένη χρήση αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών (IEDs) από μη κρατικές ένοπλες ομάδες (NSAGs), καθώς και από παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως απαγωγές με σκοπό την καταβολή λύτρων, αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις, και κλοπές ή καταστροφή προσωπικής περιουσίας»[13].
39. Σύμφωνα με την ίδια πηγή «ειδικοί σε θέματα ασφάλειας προβλέπουν ότι, καθώς οι Κυβερνητικές Δυνάμεις Ασφαλείας (GDSF) συνεχίζουν να εκδιώκουν τις Μη Κρατικές Ένοπλες Ομάδες (NSAGs) από τις βάσεις τους σε αγροτικές περιοχές, η εισροή των NSAGs σε αστικές περιοχές, όπως η Buea και η Bamenda, θα οδηγήσει σε μετατόπιση του πεδίου επιχειρήσεων από την ύπαιθρο προς τις πόλεις. Η εξέλιξη αυτή θεωρείται ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς οι NSAGs μπορούν να διεισδύουν στον άμαχο πληθυσμό και να συνεχίζουν τη δράση τους χωρίς να εντοπίζονται. Οι Δυνάμεις Ασφαλείας (SSF) χρησιμοποιούν αυτό το στοιχείο ως δικαιολογία για τις επιχειρήσεις “έρευνας και αποκλεισμού” (search and condon), κατά τη διάρκεια των οποίων προβαίνουν σε αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις αμάχων»[14].
40. Ως προς την τυπολογία των παραβιάσεων, η ίδια πηγή αναφέρει ότι «οι απαγωγές για λύτρα αποτέλεσαν την πιο συχνά αναφερόμενη παραβίαση κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, σε αντίθεση με τα προηγούμενα τρίμηνα, όπου οι αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις ήταν πιο συχνές.
41. Συνολικά 166 άτομα (Ιανουάριος: 42, Φεβρουάριος: 61, Μάρτιος: 63) απήχθησαν για λύτρα από Μη Κρατικές Ένοπλες Ομάδες (NSAGs) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025. Οι τοποθεσίες των απαγωγών διέφεραν- από τα σπίτια των θυμάτων έως παράνομα σημεία ελέγχου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ήταν προφανές ότι τα θύματα επιλέχθηκαν στοχευμένα λόγω της θεωρούμενης καλής οικονομικής τους κατάστασης, και ότι οι κινήσεις τους παρακολουθούνταν από τις NSAGs πριν από την απαγωγή.
42. Η τάση των απαγωγών για λύτρα αυξήθηκε το τέταρτο τρίμηνο του 2024, καθώς οι NSAGs χρησιμοποίησαν αυτήν την πρακτική για να ενισχύσουν τους μειωμένους οικονομικούς τους πόρους. Ωστόσο, η πρακτική αυτή υιοθετήθηκε επίσης από εγκληματικές ομάδες στις περιοχές North West και South West (NWSW), με αποτέλεσμα να καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να διακριθεί η δραστηριότητα των δύο αυτών ομάδων»[15]. Τέλος, ως προς την τοποθεσία των παραβιάσεων η πηγή καταγράφει ότι «ένα συντριπτικό 68,17% των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025 αναφέρθηκε στην περιοχή Mezam της North West (NW) Περιοχής.
43. Πηγές που ασχολούνται με το ζήτημα της ασφάλειας, αποδίδουν αυτό το φαινόμενο στην εισροή Μη Κρατικών Ένοπλων Ομάδων (NSAGs) προς αστικές περιοχές στις περιφέρειες North West και South West (NWSW), έπειτα από την εκτόπισή τους από τις αγροτικές περιοχές λόγω επιχειρήσεων των κρατικών δυνάμεων ασφαλείας. Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στις αγροτικές περιοχές εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη» [16].
44. Ως προς τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας που καταγράφηκαν γενικότερα στην Νοτιοδυτική περιφέρεια (Southwest region) του Καμερούν, στην οποία ανήκει και η Kumba, ο τόπος συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, σύμφωνα με στοιχεία από τη βάση δεδομένων ACLED, κατά το τελευταίο έτος (με ημερομηνία τελευταίας ενημέρωσης την 21.11.2025), καταγράφηκαν 444 περιστατικά πολιτικής βίας,[17] τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα 358 απώλειες σε ανθρώπινες ζωές.[18] Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με επίσημες πηγές ο πληθυσμός στην ευρύτερη νοτιοδυτική περιφέρεια ανερχόταν το 2020 στους 1,553,320 κατοίκους.[19]
45. Ως προς τις αποδεκτές προσωπικές περιστάσεις της Αιτήτριας δεν προκύπτει οποιαδήποτε παράμετρος του προφίλ της, η οποία να επιτείνει με οποιοδήποτε τρόπο τον κίνδυνο που τυχόν αυτή διατρέχει, ενώ ούτε καθαυτό κάποιο στοιχείο του προφίλ της δίδει βάσιμο έρεισμα για δίωξή της. Όπως προκύπτει δε από την ανάλυση που εντοπίζεται στην εισηγητική έκθεση, η οποία αποτέλεσε την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης, το γεγονός ότι η Αιτήτρια πάσχει από Ηπατίτιδα B και δεδομένου του γενικότερου προφίλ της ως ατόμου ιδιαιτέρως ενεργού, μορφωμένου και εξοικειωμένου με το ευρύτερο περιβάλλον του τόπου συνήθους διαμονής της, κρίνεται ότι θα είναι σε θέση να έχει πρόσβαση σε κατάλληλη περίθαλψη. Να σημειωθεί ότι η Αιτήτρια δεν εξέφρασε οποιοδήποτε φόβο απορρέοντα από το προφίλ της, πέραν των όσων εξετάστηκαν ήδη ανωτέρω. Να σημειωθεί δε ότι ένας εκ των ενήλικων υιών της βρίσκεται στη χώρα της πλέον και δέχεται τη συνδρομή φιλικού της Αιτήτριας προσώπου, δεδομένο που υποδεικνύει της ύπαρξη ενός έστω στοιχειώδους κοινωνικού και οικογενειακού δικτύου πίσω στη χώρα της.
46. Ειδικώς ως προς το θρησκευτικό της προφίλ ως χριστιανή δεν προκύπτει κάποιος κίνδυνος. Πηγές αναφέρουν πως στο Καμερούν, οι Χριστιανοί αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού, με περίπου 70% να ανήκουν σε διάφορα χριστιανικά δόγματα. Ωστόσο, υπάρχουν περιοχές όπου οι Χριστιανοί αντιμετωπίζουν προκλήσεις. Στις βόρειες περιοχές, όπου κυριαρχεί το Ισλάμ, έχουν αναφερθεί περιστατικά κοινωνικών εντάσεων μεταξύ χριστιανικών και μουσουλμανικών κοινοτήτων. Επιπλέον, η παρουσία εξτρεμιστικών ομάδων, όπως η Boko Haram, έχει οδηγήσει σε επιθέσεις κατά χριστιανικών κοινοτήτων στα βόρεια σύνορα με τη Νιγηρία, όχι ωστόσο, στον τόπο συνήθους διαμονής της Αιτήτριας. Παρά τις προκλήσεις αυτές, οι Χριστιανοί στο Καμερούν γενικά ασκούν τη θρησκεία τους ελεύθερα.[20]
47. Ως προς το φυλετικό προφίλ της Αιτήτριας (Bassosi), κατόπιν έρευνας προέκυψε ότι οι Bassosi είναι η κύρια υποομάδα των Bakossi. Με τη σειρά τους οι Bakossi αποτελούν μέρος της ευρύτερης ομάδας Bassa-Bokoko των Bantu ομιλούντων λαών. Αριθμούν περίπου 200.000 άτομα και είναι συγκεντρωμένοι κυρίως στη διοικητική διαίρεση Meme και στις υποδιαιρέσεις Tombel, Bangem και Nguti. Οι περισσότεροι Bakossi εργάζονται ως μικροκαλλιεργητές, ενώ τα τελευταία χρόνια, μεγάλοι αριθμοί Bakossi έχουν μετακινηθεί σε πόλεις αναζητώντας εργασία[21]. Στην πλέον πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για τη κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Καμερούν (2025) δεν γίνεται κάποια αναφορά σε διώξεις στη βάσει του εθνοτικού ανήκειν[22]. Αντίστοιχα ούτε στην πλέον πρόσφατη έκθεση του USDOS για το Καμερούν (2025) γίνεται κάποια αντίστοιχη αναφορά[23].
48. Ως εκ τούτου, στην προκειμένη περίπτωση λαμβάνοντας υπόψη και το προσωπικό προφίλ της Αιτήτριας, ως αυτό έγινε αποδεκτό, κρίνεται πως σε συνάρτηση με τις παρατεθείσες πληροφορίες από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας στον τελευταίο τόπο συνήθους διαμονής της, δεν πιθανολογείται ότι σε περίπτωση επιστροφής της εκεί, θα εκτεθεί ευλόγως σε σοβαρό κίνδυνο.
49. Προχωρώντας στη νομική ανάλυση, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν προκύπτουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής της Αιτήτριας στην προστατευτική διάταξη του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξής της για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Τέτοιος φόβος δίωξης δεν προκύπτει καθαυτός ούτε από τα προσωπικά στοιχεία της Αιτήτριας, τα οποία έχουν γίνει αποδεκτά.
50. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται η υπαγωγή της στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας κατά τα άρθρα 19 (2) (α) και (β) του περί Προσφύγων Νόμου, καθώς δεν ανακύπτει ότι σε περίπτωση επιστροφής της στον τόπο τελευταίας διαμονής της ότι θα εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32] λόγω επαπειλούμενης θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής της.
51. Επιπροσθέτως, δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί στη νοτιοδυτική περιφέρεια όπου βρίσκεται ο συνήθης τόπος διαμονής της Αιτήτριας κρίνω δέον να εξεταστούν τα επιμέρους συστατικά στοιχεία του άρθρου 19(2)(γ) και ειδικότερα, κατά πόσον συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τελευταίο τόπο διαμονής της Αιτήτριας, ο βαθμός της οποίας να είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμηθεί ότι η Αιτήτρια, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας της και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94 Elgafaji, σκέψη 43].
52. Σημειώνεται συναφώς ότι «το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, αναγνωρίζεται σε οποιοδήποτε Αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε Αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δε βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής». Ως «σοβαρή» ή «σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη» ορίζεται δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) η «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».
53. Ως προς τον όρο διεθνής ή εσωτερική ένοπλη σύρραξη, το ΔΕΕ, διευκρίνισε ότι η σημασία και το περιεχόμενο των όρων αυτών πρέπει να καθορίζονται, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το σύνηθες νόημά τους στην καθημερινή γλώσσα, λαμβανομένου υπόψη του πλαισίου εντός του οποίου αυτοί χρησιμοποιούνται και των σκοπών που επιδιώκει η ρύθμιση στην οποία εντάσσονται (αποφάσεις της 22ας Δεκεμβρίου 2008, C-549/07, Wallentin-Hermann, Συλλογή 2008, σ. I 11061, σκέψη 17, και της 22ας Νοεμβρίου 2012, C 119/12, Probst, σκέψη 20). Υπό το σύνηθες νόημά της στην καθημερινή γλώσσα, η έννοια της εσωτερικής ένοπλης συρράξεως αφορά κατάσταση στην οποία οι τακτικές δυνάμεις ενός κράτους συγκρούονται με μία ή περισσότερες ένοπλες ομάδες ή στην οποία δύο ή περισσότερες ένοπλες ομάδες συγκρούονται μεταξύ τους. (Βλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C-285/12, EU:C:2014:39, σκέψεις 27 και 28).
54. Ακολούθως ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν κατά την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε ότι λαμβάνονται υπόψη «[.]μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (Βλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C-285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών.» (Βλ. C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).
55. Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011) αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, το εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
56. Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ «ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας.» (απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση διευκρίνισε ότι «όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας.».
57. Εν προκειμένω το Δικαστήριο ανέτρεξε σε πρόσφατες και έγκυρες πληροφορίες από εξωτερικές πηγές αναφορικά με την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας στη Νοτιοδυτική περιφέρεια του Καμερούν (βλ. ανωτέρω) και διαπίστωσε, ότι στην νοτιοδυτική περιφέρεια όπου βρίσκεται η Kumba, ο τόπος τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, λαμβάνει χώρα εσωτερική ένοπλη σύρραξη μεταξύ των δυνάμεων του στρατού της χώρας και των αποσχιστικών ομάδων που δρουν στη περιοχή. Επίσης οι εξωτερικές πηγές καταδεικνύουν ότι εκεί λαμβάνει χώρα αδιάκριτη βία (για την έννοια της αδιάκριτης βίας η οποία επηρεάζει πρόσωπα ανεξαρτήτως των προσωπικών τους περιστάσεων, βλ. ανωτέρω Elgafaji, σκέψη 34 ΔΕΕ, Diakite, απόφαση ημερ.30/01/2014, C-285/12, παρ.). Ενόψει των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών τα οποία αναλύθηκαν ανωτέρω φρονώ ότι η προερχόμενη από την ένοπλη σύρραξη αδιάκριτη βία αγγίζει ένα μέτριο σχετικά επίπεδο και δεν εξικνείται σε τέτοιο επίπεδο ώστε μόνη η παρουσία ενός αμάχου στην περιοχή να αρκεί για στοιχειοθέτηση πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, ανεξαρτήτως προσωπικών περιστάσεων.
58. Ως προς τις προσωπικές περιστάσεις της Αιτήτριας, πρόκειται για ενήλικη νεαρή γυναίκα, με αντιμετωπίσιμο πρόβλημα υγείας, ήτοι Ηπατίτιδα Β, χωρίς σημεία ευαλωτότητας, ικανή προς εργασία, με ευρεία εργασιακή πείρα και με ικανοποιητικό μορφωτικό επίπεδο, δραστήρια, με υποστηρικτικό δίκτυο στη χώρα της, με το οποίο κατά τη δήλωσή της διατηρεί επικοινωνία και το οποίο τη συνέδραμε. Η ίδια είναι εξοικειωμένη με τον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της, και κατά συνέπεια είναι σε θέση να γνωρίζει και να αξιολογεί επαρκώς τους κινδύνους. Ως εκ τούτου, το προσωπικό της προφίλ σε συνάρτηση με την κατάσταση ασφαλείας, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν αναμένεται ευλόγως αυτή να εκτεθεί σε σοβαρό κίνδυνο ένεκα της κατάστασης ασφαλείας που επικρατεί στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της.
59. Ως εκ τούτου, με βάση το αποδεκτό προφίλ της Αιτήτριας, δεν δικαιολογείται η υπαγωγή της στο άρθρο 19(2)(γ).
60. Περαιτέρω, από τα ενώπιόν του Δικαστηρίου δεδομένα, δεν προκύπτει οποιοδήποτε άλλο ζήτημα συναφές με την αρχή της μη επαναπροώθησης και των προϋποθέσεων έκδοσης της απόφασης επιστροφής, πέραν των όσων ήδη εξετάστηκαν και αναλύθηκαν ανωτέρω (Βλ. απόφαση της της 17ης Οκτωβρίου 2024, υπόθεση C- 156/23 [Ararat] K, L, M, N κατά Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, ECLI:EU:C:2024:892, ιδίως σκέψεις 50 έως 51).
Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με €1000 έξοδα εναντίον της Αιτήτριας και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.
Κ. Κ. ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Human Rights Watch, Cameroon – Events of 2023, https://www.hrw.org/world-report/2024/country-chapters/cameroon
[2] AI, Human Rights Violations in Cameroon’s Anglophone North-West Region, 2023, https://www.amnesty.org/en/latest/research/2023/06/human-rights-violations-in-cameroons-anglophone-north-west-region/
[3] HRW - Human Rights Watch (Author): World Report 2024 - Cameroon, 11 January 2024
https://www.ecoi.net/en/document/2103168.html, USDOS - US Department of State (Author): 2023 Country Report on Human Rights Practices: Cameroon, 23 April 2024
https://www.ecoi.net/en/document/2107637.html EUAA - European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO) (Author): Cameroon; Treatment of individuals perceived as separatists by the state [Q20-2024], σελ.4, 4 March 2024
https://www.ecoi.net/en/file/local/2105170/2024_03_EUAA_COI_Query_Response_Q20_Treatment_of_Individuals_Perceived_as_Separatists_by_the_State_Cameroon.pdf (EUAA - European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO): Cameroon; Cameroon's Army conduct in Bamenda and Kumba (2018-2020) [Q57-2024], 30 August 2024, σελ.10-11
https://www.ecoi.net/en/file/local/2114532/2024_8_EUAA_COI_Query_Response_Q57_Cameroon_Army's_Conduct_In_Bamenda_And_Kumba.pdf
[4] IRB - Immigration and Refugee Board of Canada: Cameroon: Situation of Anglophones, including returnees, in Bamenda, Yaoundé and Douala; treatment by society and by the authorities (2016-August 2018) [CMR106141.E], 24 August 2018
https://www.ecoi.net/en/document/2021673.html
[5] British Broadcasting Corporation (BBC), Cameroon Issues Arrest Warrants for Separatist Leaders, 9 November 2017, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.bbc.com/news/world-africa-41928667
[6] Amnesty International (AI), The State of the World's Human Rights; Cameroon 2024, 29 April 2025, available at: https://www.amnesty.org/en/location/africa/west-and-central-africa/cameroon/report-cameroon/
[7]British Broadcasting Corporation (BBC), Cameroon to Deport US-Based Author Patrice Nganang, 27 December 2017, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.bbc.com/news/world-africa-42491939,
Reuters, Josiane Kouagheu, Prize-Winning Cameroonian Writer Detained After Criticizing Govt.: Wife, 8 December 2017, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.reuters.com/article/us-cameroon-politics/prize-winning-cameroonian-writer-detained-after-criticizing-govt-wife-idUSKBN1E228D
[8] Reuters, Paul Carsten and Edward McAllister, Update 2 - Cameroonian Separatist Leader Is Deported to Cameroon from Nigeria, 29 January 2018, διαθέσιμο σε: https://www.reuters.com/article/cameroon-separatists-nigeria/update-2-cameroonian-separatist-leader-is-deported-to-cameroon-from-nigeria-idUSL8N1PO5PN
[9] USDOS, 2023 Country Report on Human Rights Practices: Cameroon, 23 April 2024, available at: https://www.state.gov/reports/2023-country-reports-on-human-rights-practices/cameroon/
[10] ACAPS, Country analysis: Cameroon, https://www.acaps.org/en/countries/cameroon# [Ημερομηνία Πρόσβασης: 27.11.2025]
[11] Ibid
[12] Geneva Academy of International Humanitarian Law and Human Rights – RULAC: Rule of Law in Armed Conflicts, Non-international Armed Conflicts in Cameroon, Last updated: 12th January 2023, https://www.rulac.org/browse/conflicts/non-international-armed-conflict-in-cameroon [Ημερομηνία Πρόσβασης: 27.11.2025]
[13] GPC - Global Protection Cluster: Protection Monitoring Update; January - March 2025, 15/05/ 2025, https://globalprotectioncluster.org/sites/default/files/2025-05/pm_quarterly_update_jan-mar_2025.pdf, σελ. 1
[14] GPC - Global Protection Cluster: Protection Monitoring Update; January - March 2025, 15/05/ 2025, https://globalprotectioncluster.org/sites/default/files/2025-05/pm_quarterly_update_jan-mar_2025.pdf, σελ. 2
[15] GPC - Global Protection Cluster: Protection Monitoring Update; January - March 2025, 15/05/ 2025, https://globalprotectioncluster.org/sites/default/files/2025-05/pm_quarterly_update_jan-mar_2025.pdf, σελ. 4
[16] GPC - Global Protection Cluster: Protection Monitoring Update; January - March 2025, 15/05/ 2025, https://globalprotectioncluster.org/sites/default/files/2025-05/pm_quarterly_update_jan-mar_2025.pdf, σελ. 5
[17] Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ACLED, η Πολιτική Βία (Political Violence) περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες περιστατικών: Βία κατά Αμάχων (Violence Against Civilians), Μάχες (Battles), Ταραχές (Riots), Εκρήξεις/Απομακρυσμένη Βία (Explosions/Remote Violence), Διαδηλώσεις (Protests)
[18] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project (βλ. πλατφόρμα Explorer, η οποία από 30/07/2025 είναι προσβάσιμη κατόπιν εγγραφής και είναι διαθέσιμη στον διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/platform/explorer, με χρήση των ακόλουθων στοιχείων ανάλυσης: METRIC: Event Counts/Fatality Counts, EVENT CATEGORIES: Political Violence, DATE RANGE: Past Year of ACLED Data, COUNTRY: Cameroon, South West) [Ημερομηνία Πρόσβασης: 2.12.2025]
[19] Ministry of Territorial Administration, https://minat.gov.cm/presentation/carte-des-regions/sud-ouest/ [Ημερομηνία Πρόσβασης: 2.12.2025]
[20] USDOS - US Department of State: 2023 Report on International Religious Freedom: Cameroon, 26 June 2024
https://www.ecoi.net/en/document/2111838.html, USDOS - US Department of State: 2023 Country Report on Human Rights Practices: Cameroon, 23 April 2024
https://www.ecoi.net/en/document/2107637.html [Ημερομηνία Πρόσβασης: 2.12.2025]
[21] Africa 101 Last Tribes, Bakossi/Akoose, https://www.101lasttribes.com/tribes/bakossi.html [τελευταία ημερομηνία πρόσβασης 13.11.2025]
[22] Amnesty International: The State of the World's Human Rights; Cameroon 2024, 29 April 2025
https://www.ecoi.net/en/document/2124707.html [τελευταία ημερομηνία πρόσβασης 13.11.2025]
[23] USDOS - US Department of State: 2024 Country Reports on Human Rights Practices: Cameroon, 12 August 2025
https://www.ecoi.net/en/document/2128474.html[τελευταία ημερομηνία πρόσβασης 13.11.2025]
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο