ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Α. Σάββα, προσ. Ε.Δ.
Αρ. Αγωγής: 1062/2021
Μεταξύ:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΗΛΕΜΟΣΟΓΛΟΥ
Ενάγοντας
και
1. GEORGE PAVEL
2. INTERAMERICAN ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.
Εναγόμενοι
Ημερομηνία: 15/1/2025
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ:
Για τον Ενάγοντα: κ. Ανδρέας Αναστασίου
Για τους Εναγόμενους 1 και 2: κα Ρ. Φιλίππου για κκ. Κώστας Π. Δημητριάδης Δ.Ε.Π.Ε.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ι. Εισαγωγή
1. Με την παρούσα αγωγή ο Ενάγοντας αξιώνει το ποσό των €3.000 ως ειδικές αποζημιώσεις, πλέον τόκους και έξοδα, για ζημιά που κατ’ ισχυρισμό υπέστη το όχημα του με ελληνικό αριθμό εγγραφής [ ] μάρκας Alpha Romeo χρώματος γκρίζου τύπου Hatchback (στο εξής το “Όχημα”) στο ατύχημα ημερομηνίας 26/11/2020.
2. Σημειώνω ότι η αξίωση των γενικών αποζημιώσεων (παράγραφος 13Β της Έκθεσης Απαίτησης) αποσύρθηκε κατόπιν σχετικού αιτήματος και άδειας Δικαστηρίου στις 8/6/2023.
ΙΙ. Δικογραφημένες θέσεις
3. Σύμφωνα με την Έκθεση Απαίτησης ο Ενάγοντας, ισχυρίζεται, ότι είναι ιδιοκτήτης του οχήματος, το οποίο κατά τον ουσιώδη χρόνο, ήτοι στις 26/11/2020 κτυπήθηκε στο πίσω μέρος από το αυτοκίνητο του Εναγόμενου 1 με αριθμό εγγραφής [ ], το οποίο οδηγούσε ο Εναγόμενος 1 και ήταν ασφαλισμένο στους Εναγόμενους 2.
4. Ισχυρίζεται ότι το επίδικο ατύχημα συνέβηκε συνεπεία της αποκλειστικής αμέλειας του Εναγόμενου 1 και ενόψει τούτου το Όχημα υπέστη υλικές και ειδικές ζημιές και παραθέτει σχετικές Λεπτομέρειες Ειδικών Ζημιών.
5. Οι Εναγόμενοι 1 και 2 στην Υπεράσπιση τους παραδέχονται τις παραγράφους 1-6 της Έκθεσης Απαίτησης μεταξύ των οποίων και την εξ ολοκλήρου ευθύνη για το επίδικο ατύχημα αλλά αρνούνται τις παραγράφους 7-13 της Έκθεσης Απαίτησης που αφορούν τις ισχυριζόμενες ζημιές του οχήματος και συνακόλουθα τις ζημιές που ο Ενάγοντας αξιώνει με την παρούσα Αγωγή.
6. Μοναδικό επίδικο θέμα είναι ο καθορισμός των ειδικών αποζημιώσεων που τυχόν δικαιούται να λάβει ο Ενάγοντας.
ΙΙΙ. Διαδικασία και ακρόαση
7. Η αγωγή εκδικάστηκε σύμφωνα με τη Διαταγή 30 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας με ταχεία εκδίκαση, στη βάση αντίστοιχων μαρτυριών όπως κατατέθηκαν στο Δικαστήριο.
8. Για την απόδειξη της υπόθεσης του, ο Ενάγοντας προσκόμισε έγγραφη μαρτυρία από τον Thrasso O’ Mahony (στο εξής o «ΜΕ1») και από τον ίδιο. Για την πλευρά των Εναγομένων προσκομίστηκε έγγραφη μαρτυρία από τον Μιχάλη Χριστοφόρου (στο εξής ο «ΜΥ1»). Στο πλαίσιο της ακρόασης ο ΜΥ1 αντεξετάστηκε από το δικηγόρο του Ενάγοντα κατόπιν λήψης σχετικής άδειας του Δικαστηρίου στις 10/4/2024.
IV. Προσαχθείσα μαρτυρία
Thrasso O’ Mahony (ΜΕ1)
9. Σύμφωνα με την γραπτή μαρτυρία του ΜΕ1 είναι εμπειρογνώμονας εκτίμησης οχημάτων εγκεκριμένος από το lnstitute of Automotive Engineer Assessors με πολυετή πείρα στον τομέα εκτιμήσεων οχημάτων, ενώ εργάζεται στην εταιρεία Engineers Assessors & Valuers Ltd όπου προβαίνουν σε εκτιμήσεις αξίας και ζημιών μηχανοκίνητων οχημάτων.
10. Επιπλέον ο ΜΕ1 αναφέρει ότι του ζητήθηκε από τον Ενάγοντα να εκτιμήσει την αξία του Οχήματος και το κόστος επιδιόρθωσης του. Ενόψει τούτου, προέβη σε εκτίμηση ζημιών του Οχήματος και ετοίμασε σχετική έκθεση ημερομηνίας 22/6/2021 (στο εξής η “Εκτίμηση MΕ1”) το οποίο προσκόμισε ως τεκμήριο (ΜΕ1/ΤΚ1) το κόστος της οποίας ανέρχεται στο ποσό των €140,00. Ο ΜΕ1 προσκόμισε ως τεκμήριο το τιμολόγιο και την απόδειξη είσπραξης του ποσού των €140 (ΜΕ1/ΤΚ2). Στην Εκτίμηση ΜΕ1 αναφέρεται ότι η αξία του Οχήματος πριν το επίδικο ατύχημα ήταν €3.500,00 και το κόστος επιδιόρθωσης του είναι €2.806,00 πλέον ΦΠΑ. Συνακόλουθα, ο ΜΕ1 αναφέρει ότι το Όχημα είναι επιδιορθώσιμο.
Δημήτρης Ηλεμοσόγλου (Ενάγοντας)
11. Σύμφωνα με τη γραπτή μαρτυρία του Ενάγοντα ο ίδιος αναφέρει ότι είναι ο ιδιοκτήτης του Οχήματος και προσκομίζει σχετικό αποδεικτικό την άδεια κυκλοφορίας του Οχήματος ως τεκμήριο (Ενάγοντας/ΤΚ1). Επιπλέον ο Ενάγοντας αναφέρει τα γεγονότα που περιβάλλουν το επίδικο ατύχημα και εξηγεί ότι συνεπεία του εν λόγω ατυχήματος για το οποίο ευθύνεται εξ ολοκλήρου ο Εναγόμενος 1, προκλήθηκαν εκτεταμένες ζημιές στο Όχημα. Ακολούθως αναφέρει ότι προσέλαβε τον ΜΕ1 ως επαγγελματία εκτιμητή και επαναλαμβάνει τα ευρήματα της Εκτίμησης ΜΕ1 καθώς και το κόστος αυτής, ήτοι €140, αντίγραφα των οποίων προσκομίζει και αυτός ως τεκμήρια. Αναφέρει ότι μέχρι σήμερα οι Εναγόμενοι αρνούνται να αποζημιώσουν τις ζημιές που υπέστη το Όχημα και για αυτό το λόγο έγειρε την παρούσα Αγωγή στην οποία αξιώνει εναντίον των Εναγομένων από κοινού και/ή κεχωρισμένως ειδικές αποζημιώσεις.
Μιχάλης Χριστοφόρου (ΜΥ1)
12. Σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία του ΜΥ1 είναι εκτιμητής Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Πραγματογνώμονας τροχαίων δυστυχημάτων στην εταιρεία Λάμπρος Παπασάββας & Σία Λτδ από το 2010. Αναφέρεται στα προσόντα, γνώσεις και εμπειρία του και έχει προσκομίσει σε δέσμη ως Τεκμήριο 1, τέσσερα έγγραφα σχετικά με τα ακαδημαϊκά του προσόντα (ΜΥ1/ΤΚ1). Επιπλέον ο ΜΥ1 προσκόμισε ως Τεκμήριο 2 το πιστοποιητικό ISO των Lambros Papasavvas & Co Ltd (ΜΥ1/ΤΚ2). Ακολούθως ο ΜΥ1 αναφέρει ότι κατόπιν οδηγιών της Εναγόμενης 2 στις 30/11/2020 επιθεώρησε εκτίμησε και φωτογράφισε τις ζημιές του Οχήματος και ετοίμασε σχετική έκθεση εκτίμησης την οποία επισυνάπτει ως Τεκμήριο 3 (ΜΥ1/ΤΚ3) (στο εξής η “Εκτίμηση ΜΥ1”).
13. Ο ΜΥ1 με παραπομπή στην Εκτίμηση ΜΥ1 αναφέρει ότι εκτίμησε την αξία του Οχήματος στα €1.000 λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, την ιδιομορφία του ότι το τιμόνι είναι στην αριστερή θέση αντί στη δεξιά όπως είναι η θέση του οδηγού στα κυπριακά αυτοκίνητα, την έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος στην κυπριακή αγορά για αριστεροτίμονο αυτοκίνητο, την ενδεχόμενη μεταπώληση ενός αριστεροτίμονου αυτοκινήτου εφόσον βρεθεί αγοραστής, και τους φόρους/έξοδα που θα αναγκαζόταν να πληρώσει στην περίπτωση μεταπώλησης του αυτοκινήτου στην ελληνική αγορά. Ακολούθως αναφέρει ότι η αξία του εναπομείναντος μέρους του Οχήματος ανέρχεται στα €250,00 καταλήγοντας ότι ο Ενάγοντας υπέστη ζημιά €750,00. Ο ΜΥ1 αναφέρει ότι η επιδιόρθωση του Οχήματος είναι οικονομικά ασύμφορη και θεωρείται ως ολική απώλεια (total loss).
14. Δεν ζητήθηκε η αντεξέταση του ΜΕ1 και του Ενάγοντα, αντεξετάστηκε όμως κατόπιν σχετικού αιτήματος ο ΜΥ1 δυνάμει της Δ.30 θ.7 και η ακροαματική διαδικασία περιορίστηκε στις γραπτές αγορεύσεις των συνηγόρων προς υποστήριξη των εκατέρωθεν θέσεων των μερών.
15. Κατά την ακροαματική διαδικασία της Αγωγής, οι ευπαίδευτοι συνήγοροι και των δύο πλευρών υιοθέτησαν τις γραπτές αγορεύσεις τις οποίες ετοίμασαν προς διευκόλυνση του Δικαστηρίου. Έχω μελετήσει το περιεχόμενο των γραπτών αγορεύσεων οι οποίες λαμβάνονται υπόψη στο σύνολο τους και θα αναφερθώ σε αυτές στη συνέχεια όπου κρίνω σκόπιμο.
V. Νομική Πτυχή
16. Επί του παρόντος σημειώνω ότι με τις αγορεύσεις τους οι συνήγοροι και των δύο πλευρών ασχολήθηκαν και με τη νομική πτυχή της φύσης της συγκεκριμένης υπόθεσης για την οποία πτυχή αναφέρω τα εξής:
17. Είναι πάγια νομολογημένο ότι στις πολιτικές υποθέσεις, όπως και στην παρούσα το βάρος απόδειξης της υπόθεσης το φέρει ο ενάγοντας στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων. Το κριτήριο δεν είναι εάν η θέση του διαδίκου που φέρει το βάρος απόδειξης είναι πιο πιθανή από εκείνη του αντιδίκου του, αλλά κατά πόσον ο διάδικος που φέρει το βάρος απόδειξης των ισχυρισμών του ικανοποίησε το Δικαστήριο ότι η δική του θέση ή εκδοχή είναι πιο πιθανή παρά όχι (βλ. Κουκουλή κ.α ν. Παπαδημήτρη Π.Ε. 378/10 ημερ.29.1.16, Μαρσέλ κ.ά. v. Λαϊκής Κυπριακής Τράπεζας Λτδ (2001) 1 Α.Α.Δ. 1858, Αθανασίου v. Κουνούνη (1997) 1 Α.Α.Δ. 614 και Χρυσάνθου κ.ά. v. Φραντζή (2010) 1 Α.Α.Δ. 1295). Ως εκ τούτου το Δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει κατά πόσο ο Ενάγοντας έχει αποδείξει την υπόθεση του, στον απαιτούμενο από την νομολογία βαθμό.
18. Το σύγγραμμα “Το Δίκαιο της Απόδειξης” Τ. Ηλιάδης & Ν. Γ. Σάντης (Β’ ΕΚΔΟΣΗ), σελ.203, αναφέρει τα εξής σχετικά με τη Σύζευξη Βάρους Απόδειξης και Αξιοπιστίας Μαρτύρων:
“Είναι ανεπίτρεπτη η σύζευξη της αξιοπιστίας των μαρτύρων και του βάρους απόδειξης. Το Δικαστήριο πρέπει να προβαίνει στη διαπίστωση των γεγονότων που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την επίλυση της διαφοράς και μόνο τότε να προβαίνει σε εξέταση αν ο διάδικος έχει αποσείσει το σχετικό βάρος.”
(η έμφαση έχει προστεθεί)
19. Όσον αφορά τις αρχές που διέπουν την μαρτυρία εμπειρογνώμονα παραπέμπω σχετικά στην υπόθεση Νικολάου ν. Σταύρου (1992) 1 ΑΑΔ 746 στην οποία λέχθηκαν τα εξής:
“Η ιδιότητα του πραγματογνώμονα επιτρέπει παρέκκλιση από τους κανόνες ως προς την απόδειξη. Αυτή όμως η παρέκκλιση σχετίζεται μόνο με τη δυνατότητα έκφρασης γνώμης. Ο πραγματογνώμονας, κατ' εξαίρεση προς το γενικό κανόνα που δεν επιτρέπει την έκφραση γνώμης από μάρτυρα, μπορεί να εκφράσει γνώμη αναφορικά με ζητήματα που εμπίπτουν στη σφαίρα της ειδικότητάς του. (Βλ. Vassilico Cement Works v. Stavrou (1978) 1 CLR 389, Constantinides (Akinita) Ltd v. Mavrogenis (1983) 1 CUR 663). Σε τέτοια περίπτωση, όπως έχει εξηγηθεί επανειλημμένα, ο πραγματογνώμονας εφοδιάζει το Δικαστήριο με τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια για τον έλεγχο της ακρίβειας των συμπερασμάτων του έτσι που να μπορέσει ο δικαστής να διαμορφώσει τη δική του ανεξάρτητη κρίση με την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων πάνω στα γεγονότα που αποδεικνύει η μαρτυρία. (Βλ. Davie ν. Edimborough Magistrates (1953) S.C. 34, Andreas Anastassiades v. Republic (1977) 2 CLR 97, Pouris and Another v. Republic (1983) 2 CLR 170, Philippou v. Odysseos (1989) 1 CLR 1.)
Κατά τα άλλα, οι κανόνες που διέπουν τη μαρτυρία όλων των μαρτύρων, διέπουν και τη μαρτυρία των πραγματογνωμόνων.”
(η έμφαση έχει προστεθεί)
20. Κατατοπιστικά είναι και τα όσα λέχθηκαν στην πρόσφατη υπόθεση FEDERAL BANK OF LEBANON (SAL) v. ΝΙΚΟΣ ΣΙΑΚΟΛΑΣ, Πολιτική Έφεση Αρ.: 132/2021, 5/12/2024 τα οποία παραθέτω πιο κάτω:
“Στην Ψάλτης ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 113, λέχθηκε ότι η αξιολόγηση της μαρτυρίας εμπειρογνώμονα, εδράζεται στις ίδιες αρχές με βάση τις οποίες αξιολογείται η μαρτυρία και των υπολοίπων μαρτύρων. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο υποχρεούται να αξιολογήσει τέτοια μαρτυρία και να προβεί στην κατάληξη του, αναφορικά με την αξιοπιστία του μάρτυρος, είτε αποδεχόμενο εξ ολοκλήρου τη μαρτυρία του ή μέρος αυτής, είτε απορρίπτοντας τη στο σύνολο της (βλ. Μιχαήλ ν. Δημοκρατίας (2005) 2 Α.Α.Δ. 692). Είναι σαφές από την πιο πάνω νομολογία ότι η εκτίμηση της μαρτυρίας εμπειρογνώμονα δεν διαφέρει από την αντιμετώπιση άλλων μαρτύρων.”
21. Όσον αφορά την επιδίκαση ειδικών αποζημιώσεων είναι καθιερωμένη αρχή ότι οι ειδικές αποζημιώσεις πρέπει να αναφέρονται στα δικόγραφα με λεπτομέρεια και να αποδεικνύονται με αυστηρότητα για κάθε σκοπό και αποτελεί υποχρέωση του Ενάγοντα να αποδεικνύει τη ζημιά του με σχετική μαρτυρία (βλ. Χαραλάμπους ν. Χαραλάμπους (2012) 1Α Α.Α.Δ. 753, Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 ΑΑΔ 239, Ζαβρού κ.ά. ν. Καριτζή (2006) 1B A.A.Δ. 977, Αντωνίου ν. Α. Panayides Contracting Ltd, Πολ. Έφεση Αρ. 259/2011, ημερ.4/10/2017, ECLI:CY:AD:2017:A333, ECLI:CY:AD:2017:A333, Παναγιώτου ν. Φραγκίσκου κ.α. (1999) 1 ΑΑΔ 687, Αλεξάνδρου ν. Ιωάννου (1996) 1 ΑΑΔ 1157, Χριστοδούλου ν. Αγαθοκλέους (1977) 1 ΑΑΔ 396, Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 ΑΑΔ 239, Λοϊζου ν. Μουρτζή (1999) 1 ΑΑΔ 883, Μουττά ν. Γεωργίου κ.α. (1998) 1 ΑΑΔ 1, Ζήνων Μερκής Λτδ. ν. Ελληνικής Τράπεζας (1999) 1 ΑΑΔ 1923, Παπαϊωάννου ν. Κωνσταντίνου (2008) 1 (Β) ΑΑΔ 1083, Ismail v. Αντωνίου κ.α., Πολιτική Έφεση Αρ. 333/2009, 12.2.2014).).
VΙ. Αξιολόγηση Mαρτυρίας
22. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας γίνεται πρωτίστως στη βάση της μαρτυρίας που σχετίζεται με τα επίδικα θέματα και με γνώμονα τις καλά καθιερωμένες νομολογιακές αρχές (βλ. Al Ittihad Al Watani κ.ά. ν. Χρ.Παπαδόπουλου (2000) 1Γ Α.Α.Δ. 1924 Τσιαττές ν. Solomonides (Cartridges Industries) Ltd (2009) 1 A.A.Δ. 974, Mirza Feiz Hasan v. Μιχάλη Ανδρέου, Π.Ε 2/2011, ημερομηνίας 2.12.2015, ECLI:CY:AD:2015:A803, Ομήρου v. Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 506, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ν. ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (ΚΥΠΡΟΥ) ΛΤΔ, Πολιτική Εφεση Αρ. 185/2012, 19/4/2018, ECLI:CY:AD:2018:A179 και Σάββα Γεώργιος ν. Aστυνομίας (1998) 2 ΑΑΔ 391). Στο πλαίσιο εκδίκασης υποθέσεων “ταχείας εκδίκασης”, το καθήκον του Δικαστηρίου να αξιολογήσει την ενώπιον του μαρτυρία δεν αλλάζει.
23. Έχω μελετήσει το περιεχόμενο της έγγραφης μαρτυρία που προσκόμισε κάθε πλευρά, δίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην πειστικότητα, λογική και συνοχή της μαρτυρίας και το βαθμό στον οποίο συνάδει με τις δικογραφημένες θέσεις και το περιεχόμενο των διαφόρων εγγράφων που κατατέθηκαν ως τεκμήρια.
24. Πρωτίστως σημειώνω ότι οι δύο εμπειρογνώμονες, ΜΕ1 και ΜΥ1 έχουν καθορίσει στις εκτιμήσεις τους (Εκτίμηση ΜΕ1 και Εκτίμηση ΜΥ1 αντίστοιχα) το κόστος επιδιόρθωσης του Οχήματος το οποίο κυμαίνεται μεταξύ €2.341,91 και €2.806,00 τούτη όμως βέβαια η διαφορά στις απόψεις θα έχει σημασία αναλόγως με τη κατάληξη του Δικαστηρίου ως προς την αξία του Οχήματος τη δεδομένη στιγμή και αυτό λαμβάνοντας υπόψη το μέτρο υπολογισμού των αποζημιώσεων στο δίκαιο των αστικών αδικημάτων, ήτοι τη δίκαιη και εύλογη αποκατάσταση του Ενάγοντα (βλ. Κουμπαρή κ.α. ν. Φούτρη (2001) 1 Α.Α.Δ. 921, Paraskevaides (Overseas) Ltd v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789, Xenophontos and another v. Anastasiou (1981) 1 C.L.R. 521), Παναγή ν. Θεοδώρου (1992) 1 Α.Α.Δ. 1303, Μιχαήλ κ.ά. ν. Φίλιος Γ. Συκοπετρίτης Λτδ. κ.ά. (2000) 1 Α.Α.Δ. 1049.
Thrasso O’ Mahony (ΜΕ1)
25. Αρχικά το Δικαστήριο θα πρέπει να καταλήξει κατά πόσο θα αποδεχτεί τον ΜΕ1 ως εμπειρογνώμονα λαμβάνοντας υπόψη την έγγραφη μαρτυρία του. Είναι νομολογιακά γνωστό ότι κατά πόσο ένας μάρτυρας αποτελεί εμπειρογνώμονα αποφασίζεται από το Δικαστήριο με γνώμονα είτε τα ακαδημαϊκά του προσόντα είτε τη πείρα του (βλ. Evangelou & another ν. Ambizas & another (1982) 1 C.L.R. 41, Φιλίππου ν. Οδυσσέως (1989) 1 Α.Α.Δ. 1 και Θεοσκέπαστη Φάρμ ν. Δημοκρατίας (1990) 2 Α.Α.Δ. 934). Ο ΜΕ1 στην έγγραφη μαρτυρία του αναφέρει ότι αποτελεί εμπειρογνώμονα εκτίμησης οχημάτων με πολυετή πείρα στον τομέα τον εκτιμήσεων οχημάτων, μαρτυρία η οποία παρέμεινε αναντίλεκτη από μέρους των Εναγομένων 1 και 2 καθότι ο ΜΕ1 δεν αντεξετάστηκε (βλ. Δημήτρης Σκάρος ν. Χριστοδούλου κ.α.α (1998) 1 Α.Α.Δ. 291, Μοσχάτου ν. Μοσχάτου (1999) 1 Α.Α.Δ. 785, A.C.T. Textiles v. Zodhiatis (1986) 1 C.L.R. 89, Philippou General Bonded Warehouse Ltd v. Νικολαΐδη (2006) 1 Α.Α.Δ. 1057, ημερ. 10.9.2015, ECLI:CY:AD:2015:A589, Adidas v. Jonitexo Ltd (1987) 1 C.L.R. 383, Νεοφύτου Πιριλλίδη ν. Δήμου Λεμεσού Ποιν. Εφ. 331/2015 ημερ. 11.12.2017, ECLI:CY:AD:2017:B454, ECLI:CY:AD:2017:B454, Ντάγκλας ν. Ντάγκλας (2010) 1 Α.Α.Δ. 128)
26. Όσον αφορά την αξία του Οχήματος πριν το επίδικο ατύχημα, η Εκτίμηση ΜΕ1 αναφέρει ότι ο ΜΕ1 διενήργησε έρευνα στην ελληνική αγορά και έχει διαπιστώσει ότι η αξία ενός οχήματος του ίδιου τύπου, ηλικίας, κατάστασης, ένδειξης χιλιομέτρων και εξοπλισμού είναι τουλάχιστον €3.500. Παρά το γεγονός ότι ο ΜΕ1 δεν αντεξετάστηκε επί των εν λόγω δηλώσεων που καταγράφονται στην Εκτίμηση ΜΕ1, δεν μπορώ να αποδεχτώ την εισήγηση του ΜΕ1 για την αγοραία αξία του Οχήματος αμέσως πριν το ατύχημα, καθότι δεν δόθηκε εξήγηση γιατί η έρευνα επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην ελληνική αγορά από τη στιγμή που το Όχημα οδηγείτο στη Κύπρο τη δεδομένη στιγμή από πρόσωπο το οποίο δηλώνει ότι είναι από τη Λάρνακα (βλ. εισαγωγή της έγγραφης μαρτυρίας του Ενάγοντα). Πέραν τούτου ούτε και η θέση ως προς το πως υπολογίστηκε το ποσό της εκτίμησης της αξίας του Οχήματος έχει τεκμηριωθεί από τον ΜΕ1 ή τουλάχιστον να στοιχειοθετηθεί με τέτοια στοιχεία που να μπορούν να αποτελέσουν πειστική βάση εξαγωγής ευρημάτων. Ως εκ τούτου δεν αποδέχομαι τη μαρτυρία του ΜΕ1 όσον αφορά την εκτίμηση της αξίας του Οχήματος πριν το επίδικο ατύχημα.
Δημήτρης Ηλεμοσόγλου (Ενάγοντας)
27. Γενικά αποδέχομαι τη μαρτυρία του Ενάγοντα και το περιεχόμενο της κρίνεται πειστικό στο βαθμό που δεν αντικρούεται με τα όσα έχω αναφέρει στην αξιολόγηση της μαρτυρίας του ΜΕ1 ως προς την Εκτίμηση ΜΕ1. Ειδικότερα αποδέχομαι το γεγονός ότι ο Ενάγοντας είναι ιδιοκτήτης του Οχήματος, λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν λόγω μαρτυρία παρέμεινε αναντίλεκτη. Πέραν τούτου διαπιστώνω ότι η έγγραφη μαρτυρία του Ενάγοντα δεν εμπεριέχει οτιδήποτε που να ενισχύει με οποιοδήποτε τρόπο την υπόθεση του εφόσον απλά αναφέρει τα γεγονότα που περιβάλλουν το επίδικο ατύχημα, χωρίς ωστόσο αυτά να είναι σχετικά με τον υπολογισμό των ειδικών αποζημιώσεων το οποίο αποτελεί μοναδικό επίδικο στη παρούσα υπόθεση, καθότι η ευθύνη του ατυχήματος έχει γίνει αποδεκτή από τους Εναγόμενους 1 και 2. Επιπλέον ο Ενάγοντας στην έγγραφη μαρτυρία του επαναλαμβάνει τα όσα αναφέρει ο ΜΕ1 και παραθέτει ξανά την Εκτίμηση ΜΕ1 καθώς και την απόδειξη πληρωμή της εν λόγω εκτίμησης. Όσον αφορά την αξιολόγηση της μαρτυρίας του ΜΕ1 με την οποία προσκομίστηκε η Εκτίμηση ΜΕ1 παραπέμπω και επαναλαμβάνω τα όσα έχω αναφέρει ανωτέρω.
28. Σε κάθε περίπτωση σημειώνω ότι ούτε ο Ενάγοντας έχει αντεξεταστεί.
29. Πρόσθετα των πιο πάνω σημειώνω τα ακόλουθα:
Αναφορικά με τη παράλειψη αντεξέτασης των ΜΕ1 και του Ενάγοντα στην υπόθεση ΣΚΟΡΔΗ ν. ΛΑΝΤΟΥ κ.α., ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 429/2012, 22/4/2020, ECLI:CY:AD:2020:A127 το Ανώτατο Δικαστήριο ανέφερε σχετικά τα ακόλουθα:
“Ό,τι προκύπτει από τη νομολογία είναι ότι η παράλειψη αντεξέτασης επί ουσιώδες μέρους της μαρτυρίας γενικά ισοδυναμεί με παραδοχή. Όμως ο κανόνας δεν είναι απόλυτος. Το Δικαστήριο έχει πάντοτε την εξουσία να μην αποδεχθεί την μαρτυρία η οποία δεν έτυχε αντεξέτασης, εφόσον από το σύνολο της υπόλοιπης αποδέκτης μαρτυρίας, κριθεί ότι αυτό ενδείκνυται.”
Μιχάλης Χριστοφόρου- ΜΥ1
30. Γενικά αποδέχομαι τη μαρτυρία του ΜΥ1 και το περιεχόμενο της κρίνεται πειστικό. Μέσω της έγγραφης μαρτυρίας του ο ΜΥ1 παρουσίασε μια ολοκληρωμένη εικόνα η οποία επιβεβαιώνεται από τα έγγραφα/τεκμήρια τα οποία έχει καταθέσει καθώς και από τα όσα είπε κατά την αντεξέταση του. Αποδέχομαι τη μαρτυρία του ΜΥ1 ως εμπειρογνώμονα εκτιμητή Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Πραγματογνώμονας τροχαίων δυστυχημάτων. Ο ΜΥ1 ανέφερε τόσο στην έγγραφη μαρτυρία του όσο και κατά την αντεξέταση του με λεπτομέρεια τον τρόπο υπολογισμού της εκτίμησης της αξίας του Οχήματος. Ειδικότερα ο ΜΥ1 έλαβε υπόψη στην εκτίμηση της αξίας του Οχήματος, μεταξύ άλλων, την ιδιομορφία του ότι το τιμόνι είναι στην αριστερή θέση αντί στα δεξιά όπως είναι η θέση του οδηγού στα κυπριακά αυτοκίνητα, την έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος στην κυπριακή αγορά για αριστεροτίμονο αυτοκίνητο, την ενδεχόμενη μεταπώληση ενός αριστεροτίμονου αυτοκινήτου εφόσον βρεθεί αγοραστής, και τους φόρους/έξοδα που θα αναγκαζόταν να πληρώσει στην περίπτωση μεταπώλησης του αυτοκινήτου στην ελληνική αγορά. Συνακόλουθα, αποδέχομαι την εκτίμηση του ΜΥ1 ως προς την αξία του Οχήματος ότι αυτή ανέρχεται στο ποσό των €1.000.
31. Κύριο θέμα κατά την αντεξέταση του ΜΥ1 από το δικηγόρο του Ενάγοντα ήταν ο υπολογισμός της τρέχουσας αξίας του Οχήματος πριν το επίδικο ατύχημα ενόψει του ότι σύμφωνα με την εκτίμηση του ΜΥ1 η επιδιόρθωση του Οχήματος είναι οικονομικά ασύμφορη και θεωρείται ως ολική απώλεια (total loss).
32. Κατά το στάδιο της αντεξέτασης του ΜΥ1, το Σεβαστό Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει το μάρτυρα ΜΥΙ στη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης, τις αντιδράσεις του, τον τρόπο που απαντούσε στις ερωτήσεις και υποβολές του δικηγόρου του Ενάγοντα, την ιδιοσυγκρασία του, παράγοντες που σύμφωνα με την νομολογία έχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας (C & Α Pelecanos Associates Ltd ν. Ανδρέα Πελεκάνου (1999) 1 Α.Α.Δ. 1273). Είναι η θέση μου πως, κατά την αντεξέταση του ο ΜΥ 1, ήταν σταθερός στις θέσεις του, απαντούσε με φυσικότητα και χωρίς υπεκφυγές, παρέμεινε σταθερός και επέμεινε στις θέσεις του.
33. Ο ΜΥ1 κατά την αντεξέταση του παρέμεινε σταθερός στις απαντήσεις του, επιμένοντας στις θέσεις τις οποίες ήδη ανέφερε στην έγγραφη μαρτυρία του. Κατά την αντεξέταση του ως προς την διαφορά της εκτίμησης της αγοραίας αξίας ενός αυτοκινήτου όταν αυτό είναι αριστεροτίμονο, ο ΜΥ1 εξήγησε αναλυτικά ότι η αξία ενός αριστεροτίμονου αυτοκινήτου είναι χαμηλότερη καθότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τους καταναλωτές στην Κύπρο να αγοράσουν αριστεροτίμονο αυτοκίνητο και ότι οι εν λόγω καταναλωτές δείχνουν προτίμηση στα δεξιοτίμονα. Kατά την αντεξέταση του ο ΜΥ1 ανέφερε ότι κατά την έρευνα του τα αυτοκίνητα παρόμοιου τύπου με το Όχημα αλλά δεξιοτίμονα πουλιούνται στην Κύπρο περίπου €1.400-€1.500 και γι αυτό εκτίμησε το αριστεροτίμονο του ίδιου τύπου αυτοκινήτου στα €1.000.
34. Σε σχετική ερώτηση του δικηγόρου του Ενάγοντα για τους λόγους που δεν προσκόμισε μαρτυρία της έρευνας που έκανε, ο ΜΥΙ απάντησε ξεκάθαρα πως αυτό ήταν αδύνατο, καθώς δεν μπόρεσε να βρει παρόμοιο αριστεροτίμονο αυτοκίνητο που να πωλείται στην Κύπρο.
35. Σε σχετική ερώτηση του συνηγόρου του Ενάγοντα, ο ΜΥΙ κατέστησε σαφές πως κατά την εκτίμηση ενός αυτοκινήτου, ο εκτιμητής εξετάζει όλους τους παράγοντες αξίας του αυτοκινήτου όπως έπραξε και ο ίδιος σε επιτόπια εξέταση του αυτοκινήτου του Ενάγοντα και βεβαίως ότι έλαβε υπόψη τα χιλιόμετρα του Οχήματος, την χρονολογία κατασκευής του, τα διάφορα χαρακτηριστικά του, ενώ ξεκαθάρισε πως ο λόγος που κάποια από τα στοιχεία αυτά δεν αναφέρονται στην Εκτίμηση ΜΥ1 είναι γιατί το σύστημα της εταιρείας είναι ενωμένο με το σύστημα του Τμήματος Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ) και επειδή ο αριθμός εγγραφής του Οχήματος δεν είναι κυπριακός, δεν περάστηκε η χρονολογία κατασκευής του αυτοκινήτου. Ο ΜΥΙ ήταν ξεκάθαρος πως ο ίδιος έλαβε υπόψη του όλα τα χαρακτηριστικά του αυτοκινήτου του Ενάγοντα (χρονολογία, χιλιόμετρα κλπ) αφού ο ίδιος προχώρησε σε επιτόπια εξέταση του αυτοκινήτου.
36. Ακολούθως αναφέρει ότι η αξία του εναπομείναντος μέρους του Οχήματος ανέρχεται στα €250,00 καταλήγοντας ότι ο Ενάγοντας υπέστη ζημιά €750,00. Συνακόλουθα αναφέρει ότι η επιδιόρθωση του Οχήματος είναι οικονομικά ασύμφορη και ότι το Όχημα θεωρείται ως ολική απώλεια (total loss).
37. Η Εκτίμηση ΜΥ1 (ΜΥ1/ΤΚ3) είναι αναλυτική και επεξηγηματική και πείθει το Δικαστήριο για την πληρότητα και την ορθότητα της. Τα όσα αναφέρονται στην εν λόγω έκθεση έχουν επιβεβαιωθεί κατά την αντεξέταση του ΜΥ1, χωρίς ο ίδιος να υποπέσει σε οποιοσδήποτε ουσιώδεις αντιφάσεις.
38. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω κρίνω ότι η μαρτυρία του ΜΥ1 μπορεί να αποτελέσει ασφαλή και πειστική βάση για την εξαγωγή ευρημάτων, ως προς την αγοραία αξία του Οχήματος, ήτοι €1.000, ως προς την αξία του εναπομείναντος μέρους του Οχήματος η οποία ανέρχεται στα €250,00 και κατ’ επέκταση ότι η επιδιόρθωση του είναι οικονομική ασύμφορη και ως εκ τούτου αποδέχομαι τη μαρτυρία του ΜΥ1 ως αξιόπιστη. Αντίθετα η μαρτυρία του ΜΕ1 και του Ενάγοντα δεν μπορεί να αποτελέσει ασφαλή και πειστική βάση για την εξαγωγή ευρημάτων ως προς την αγοραία αξία του Οχήματος ως εκ τούτου απορρίπτεται.
39. Ενόψει του ότι το Δικαστήριο αποδέχεται την αγοραία αξία καθώς και την αξία του εναπομείναντος μέρος του Οχήματος ως αυτή έχει προσκομιστεί μέσω της μαρτυρίας του ΜΥ1 η ενασχόληση του Δικαστηρίου με το ύψος των εξόδων επιδιόρθωσης του Οχήματος παρέλκει, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εν λόγω έξοδα έχουν υπολογιστεί και από τους δύο εκτιμητές/εμπειρογνώμονες (ΜΕ1, ΜΥ1), υπερβαίνει το ποσό της αγοραίας αξίας του Οχήματος, ήτοι τα €1.000.
VΙΙ. Ευρήματα & Συμπεράσματα
40. Λαμβάνοντας υπόψη την αξιολόγηση της ανωτέρω μαρτυρίας, τις εκατέρωθεν δικογραφημένες θέσεις των διαδίκων και τις θέσεις που προωθήθηκαν από τους δικηγόρους τους στο πλαίσιο των γραπτών τους αγορεύσεων, έχω καταλήξει στα ακόλουθα ευρήματα:
41. Το επίδικο ατύχημα έλαβε χώρα στις 26/11/2020 υπό πλήρη ευθύνη των Εναγομένων. Το Όχημα που ενεπλάκη στο εν λόγω ατύχημα υπέστη ζημιές για τις οποίες αμφότερες πλευρές διόρισαν τον δικό τους εμπειρογνώμονα, ο οποίος εξέτασε το Όχημα και κατέγραψε σε σχετική έκθεση/εκτίμηση τα συμπεράσματα του ως προς 1) το κόστος επιδιόρθωσης του Οχήματος και 2) την αγοραία αξία του Οχήματος πριν το ατύχημα. Η βασική διαφορά της Εκτίμησης ΜΕ1 και της Εκτίμησης ΜΥ1 είναι ότι στην πρώτη η αξία του Οχήματος πριν το ατύχημα υπολογίστηκε να ανερχόταν στο ποσό των €3.500, ενώ στην τελευταία ο ΜΥ1 εκτίμησε την αγοραία αξία του Οχήματος με γνώμονα την Κυπριακή αγορά και υπολόγισε την αγοραία αξία του ίδιου τύπου αυτοκινήτου με το Όχημα στα €1.000. Το Δικαστήριο αποδέχτηκε για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω ως προς την αγοραία αξία του Οχήματος τα όσα αναφέρονται στην Εκτίμηση ΜΥ1 και ειδικότερα το ότι η αγοραία αξία του Οχήματος πριν το ατύχημα ανέρχεται στο ποσό των €1.000 και η αξία του εναπομείναντος μέρους του Οχήματος ανέρχεται στα €250..
42. Όσον αφορά τον υπολογισμό της αποζημίωσης που ο Ενάγοντας δικαιούται σχετικά είναι τα όσα λέχθηκαν στην υπόθεση Zεβεδαίος Nίκος ν. Nίκου Kουντούρη και Άλλων (1999) 1 ΑΑΔ 1114 τα οποία παραθέτω αυτούσια:
“Θα ήταν βολικό να πούμε εδώ ότι το σύνηθες μέτρο αποζημίωσης, όποτε γίνεται δεκτό ότι το όχημα καταστράφηκε ολοσχερώς ή είναι ασύμφορη η επιδιόρθωσή του, είναι η επιδίκαση του ποσού της διαφοράς μεταξύ της αξίας του αυτοκινήτου πριν το ατύχημα και της τιμής που μπορούσε να πωληθεί μετά από αυτό. Σκοπός της αποζημίωσης, σε αυτή την περίπτωση, όπως και στην περίπτωση που εφαρμόζεται η μέθοδος αντικατάστασης του καταστραφέντος αντικειμένου, είναι η αποκατάσταση εκείνου που ζημιώθηκε. Αναγνωρίζεται ότι η αγωγή αποζημίωσης από αδικοπραξία δεν αποτελεί πηγή πλουτισμού του ζημιωμένου, αλλά αποβλέπει στην επαναφορά του στην κατάσταση που θα βρισκόταν αν δε συνέβαινε το ζημιογόνο γεγονός.
Παραθέτουμε τον κανόνα όπως τον εκφράζει ο Mazengarb στο σύγγραμμα του "Negligence on the Highway" "Law & Practice in Australia", 4η έκδοση, στη σελ. 366:
"The basis of assessment when damage has been done to vehicles presents some perplexing problems. It is submitted that the law at present stands as follows:
Vehicle damaged beyond repair. - When a vehicle has become a total loss the measure of damage is its value to the owner at the time and place of loss and should include a capital sum made up of:
(I) The market price of a vehicle comparable to the one lost, on a free market.
(ii) ......................................................................................................"
Τα ίδια κριτήρια ισχύουν και όταν το αυτοκίνητο, που έπαθε υλικές ζημιές, είναι μεν επισκευάσιμο, αλλά ο ζημιωμένος δεν προέβη σε επιδιορθώσεις για έλλειψη, λ.χ., χρημάτων. Η αγοραία αξία του αυτοκινήτου κατά το χρόνο του ατυχήματος και μετά τούτο συνιστά το σωστό μέτρο. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει στη σελ. 367:
"Vehicle damaged, but repairable. - If a vehicle has not been repaired, the basis of assessment for damage to it is the difference between its value to the owner immediately before it was damaged and its value immediately afterwards."
Είναι χρήσιμη και η αναφορά στην Darbishire v. Warran [1963] 1 W.L.R. 1067, 1078:
"Τhe basic measure of damage .... is restitution. In the case of injury to a chattel, it may happen that restitution can be effected either by repair of the existing article or by the purchase of a comparable article. ........ In such a case the measure of damage is restitution by whichever method it would be reasonable for the owner of the chattel to adopt in the particular circumstances."
(η έμφαση έχει προστεθεί)
43. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι αποδέχομαι ότι η αξία του Οχήματος πριν το επίδικο ατύχημα ανέρχεται στα €1.000 και το οποιοδήποτε κόστος επιδιόρθωσης του υπερβαίνει την εν λόγω αγοραία αξία η οποιαδήποτε τυχόν επιδιόρθωση του Οχήματος θα ήταν ασύμφορη. Επιπλέον σημειώνω ότι ο Ενάγοντας δεν προέβη σε οποιαδήποτε επιδιόρθωση του Οχήματος.
44. Συνακόλουθα ο υπολογισμός της αποζημίωσης λαμβάνοντας υπόψη τα όσα λέχθηκαν στην Zεβεδαίος ν. Nίκου Kουντούρη (ανωτέρω) υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της αξίας του Οχήματος πριν το ατύχημα και της τιμής που μπορεί να πωληθεί μετά από αυτό. Προβαίνω συνεπώς σε εύρημα ότι η αξία του Οχήματος πριν το ατύχημα ανέρχεται στο ποσό των €1.000 και η τιμή που μπορεί να πωληθεί στο παρόν στάδιο είναι €250, ως εκ τούτου η ζημιά του Ενάγοντα υπολογίζεται στα €750 πλέον τα έξοδα εκτίμησης στα οποία υποβλήθηκε ο Ενάγοντας, ήτοι €140 (βλ. ΜΕ1/ΤΚ1).
45. Με γνώμονα τα ευρήματα και τις αρχές που διέπουν τη νομική πτυχή της υπόθεσης ως έχω παραθέσει πιο πάνω, κρίνω ότι ο Ενάγοντας δικαιούται να πληρωθεί το συνολικό ποσό των €890 (€1000- €250 + €140) ως αποζημίωση για τις ζημιές που υπέστη το Όχημα στο επίδικο ατύχημα.
46. Ως προς την επιδίκαση νόμιμου τόκου έχω λάβει καθοδήγηση από την υπόθεση Φοινικαρίδης & άλλη ν. Γεωργίου & άλλων (1991) 1 ΑΑΔ 475 στην οποία λέχθηκαν σχετικά τα ακόλουθα:
“Το ύψος των ειδικών ζημιών είναι γνωστό κατά το χρόνο της δίκης και, ως θέμα αρχής, το ορθό θα ήταν να επιδικάζεται τόκος από την ημερομηνία κατά την οποία ο ενάγων είχε υποστεί την κάθε ζημιά. Ομως αυτό θα συνεπαγόταν πολυδιάσπαση των ποσών και ενασχόληση με πολλές αριθμητικές πράξεις συνήθως με αντικείμενο μικρά ποσά κάθε φορά. Αναφέρεται το παράδειγμα της απώλειας απολαβών που είναι σταδιακή και που εκτείνεται στη μεγάλη καμιά φορά περίοδο από την ημέρα της γέννησης του αγώγιμου δικαιώματος ως τη δίκη. Έτσι, ευνοήθηκε η προσέγγιση του θέματος πάνω σε γενικές γραμμές και προκρίθηκε ως δίκαιη η επιδίκαση τόκου πάνω στο συνολικό ποσό των ειδικών αποζημιώσεων που επιδικάζονται, από την ημέρα της γέννησης του αγώγιμου δικαιώματος ως τη δίκη, μειωμένου όμως κατά το μισό ώστε να αντισταθμιστεί το γεγονός ότι δεν προκύπτει όλη η ζημιά από την αρχή*. Τονίζεται πως αυτό μόνο σε συνηθισμένες περιπτώσεις. Δεν αποκλείεται διαφορετική προσέγγιση όταν τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης το δικαιολογούν.
* Jefford v. Gee (ανωτέρω), Cookson v. Knowles [1978] 2 All E.R. 604 (H.L.), Pickett v. British Rail Engineering [1979] 1 All E.R. 774 (H.L.). Birkett v. Hayes and another [1982] 2 All E.R. 710 (C.A.)”
(η έμφαση έχει προστεθεί)
47. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω θεωρώ ότι ο Ενάγοντας δικαιούται την επιδίκαση νόμιμου τόκου από την ημερομηνία του ατυχήματος ήτοι, 26/11/2020, επί του ποσού των €890 μέχρι πλήρους και τελείας εξοφλήσεως.
VIII. Κατάληξη
48. Υπό το φως των πιο πάνω εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον των Εναγομένων 1 και 2 από κοινού και/ή κεχωρισμένως για το ποσό των €890,00 πλέον νόμιμο τόκο από τις 26/11/2020 μέχρι πλήρους και τελείας εξοφλήσεως.
49. Όσον αφορά τα έξοδα τη υπόθεσης, εκτός αν υπάρχει οποιοδήποτε θέμα πληρωμής στο Δικαστήριο, κατ’ ακολουθία του γενικού κανόνα, τα έξοδα της αγωγής επιδικάζονται προς όφελος του Ενάγοντα και εναντίον των Εναγομένων από κοινού και/ή κεχωρισμένως όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
(Υπ.) .................................................
Α. Σάββα, προσ. Ε.Δ.
ΠΙΣΤΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο