ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ενώπιον: Γ. Κυθραιώτου-Θεοδώρου, Π.Ε.Δ.

 

Αγωγή υπ’ αριθμό: 1148/2013

 

Μεταξύ:

 

PA.CH.NI SERVICES LTD

Ενάγουσα

και

 

E & C EVAGOROU LTD

Εναγόμενης

 

30 Απριλίου, 2025

 

Εμφανίσεις:

Για Ενάγουσα: κ. Δημητρίου για Ανδρέας Θ. Μαθηκολώνη & Σία ΔΕΠΕ

Για Εναγόμενη: κ. Ιωάννου με κα Αγγελίδου για Μ. Ξ. Ιωάννου & Συνεργάτες

 

 

ΑΠΟΦΑΣΗ

 

Εισαγωγικά. Η Ενάγουσα ισχυρίζεται ότι η Εναγόμενη τερμάτισε παράνομα συμφωνία που είχαν συνάψει μεταξύ τους. Η παρούσα αγωγή αφορά αξιώσεις που εγείρει η Ενάγουσα ένεκα του τερματισμού.

 

Κοινώς αποδεκτό υπόβαθρο. Κάποια από τα γεγονότα που περιβάλλουν την υπόθεση είναι παραδεκτά εκ των δικογράφων.

 

Συγκεκριμένα, αποτελεί κοινό έδαφος ότι η Ενάγουσα ασχολείτο κατά τον επίδικο χρόνο με εργασίες εγκατάστασης και συντήρησης φωτοβολταϊκών πάρκων. Τα μέρη υπέγραψαν συμφωνία ημερομηνίας 27.2.2012 (στο εξής η «Επίδικη Συμφωνία») στα πλαίσια της οποίας συμφωνήθηκε ότι η Ενάγουσα θα εγκαθιστούσε φωτοβολταϊκό πάρκο σε ακίνητο που άνηκε στη σύζυγο του διευθυντή της Εναγόμενης εταιρείας. Είναι επίσης κοινώς αποδεκτό ότι η Επίδικη Συμφωνία τερματίστηκε από την Εναγόμενη με επιστολή ημερομηνίας 21.9.2012.

Αξιώσεις. Όπως ανέφερα στην αρχή, η Ενάγουσα ισχυρίζεται ότι η Εναγόμενη τερμάτισε παράνομα και αδικαιολόγητα την Επίδικη Συμφωνία. Διεκδικεί μέσω της αγωγής ποσό €110.992 πλέον ΦΠΑ που ισχυρίζεται ότι συνιστά ειδικές ζημιές που έχει υποστεί συνεπεία του τερματισμού καθώς και ποσό €25.000 ως συμφωνηθείσα αποζημίωση. Διεκδικεί επίσης παραδειγματικές αποζημιώσεις.

 

Η Εναγόμενη αρνείται ότι η Ενάγουσα δικαιούται σε οποιοδήποτε ποσό. Σύμφωνα με την Υπεράσπιση, η δική της θέση είναι ότι «η έναρξη των εργασιών θα άρχιζε μόνο αν οι εναγόμενοι εξασφάλιζαν δάνειο. Κατά συνέπεια η επίδικη συμφωνία υπόκειτο στην έγκριση δανείου από μέρους των εναγόμενων. Εις περίπτωση κατά την οποία οι εναγόμενοι δεν εξασφάλιζαν δάνειο για το ποσό της συμφωνίας ήτοι για €295.000 πλέον ΦΠΑ, η συμφωνία δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει οιεσδήποτε υποχρεώσεις στους εναγόμενους.» Ισχυρίζονται ότι είχαν λάβει διαβεβαιώσεις από την Ενάγουσα ότι θα «είχαν εξασφαλισμένο δάνειο από τη ΣΠΕ Στροβόλου» για το εν λόγω ποσό. Τελικά δεν εγκρίθηκε η χορήγηση δανείου αυτού του ύψους αλλά για €210.000. Ζήτησαν από την Ενάγουσα τη μείωση του ποσού της Επίδικης Συμφωνίας όμως τελικά δεν κατέληξαν σε συμφωνία ως προς το ποσό της μείωσης και η Εναγόμενη τερμάτισε τη συμφωνία. Η Εναγόμενη αρνείται τις ειδικές ζημιές που ισχυρίζεται η Ενάγουσα. Αρνείται επίσης ότι η Ενάγουσα δικαιούται σε οποιοδήποτε ποσό ως αποζημίωση.

 

Στη βάση αυτή, η υπόθεση οδηγήθηκε σε ακρόαση.

 

Μαρτυρία. Παραθέτω ακολούθως μια συνοπτική αναφορά στη μαρτυρία που παρουσιάστηκε κατά τη δίκη. Εστιάζω στο μέρος της μαρτυρίας που σχετίζεται άμεσα με τα επίδικα θέματα ή που έκρινα σημαντικό για σκοπούς αξιολόγησης.

 

Κατά τη δίκη έδωσαν μαρτυρία τέσσερα πρόσωπα. Για την πλευρά της Ενάγουσας κατέθεσε ο διευθυντής της εταιρείας κ. Κ. Κυριάκου (ΜΕ1) και η λειτουργός της Ελληνικής Τράπεζας κα Ε. Σταύρου (ΜΕ2). Για την πλευρά της Εναγόμενης κατέθεσε ο διευθυντής κ. Ε. Ευαγόρου (ΜΥ1) και ο ηλεκτρολόγος μηχανικός κ. Δ. Δήμου (ΜΥ2).

 

ΜΕ1. Πρώτος μάρτυρας ήταν ο κ. Κ. Κυριάκου (ΜΕ1), διευθυντής της Ενάγουσας εταιρείας.

 

Εξήγησε ότι στα πλαίσια της Επίδικης Συμφωνίας (Τεκμήριο 3) συμφωνήθηκε όπως η Ενάγουσα εγκαταστήσει φωτοβολταϊκό πάρκο σε ακίνητο που ανήκε στη γραμματέα της Εναγόμενης εταιρείας και σύζυγο του διευθυντή αυτής. Η Ενάγουσα θα παρείχε επίσης υπηρεσίες συντήρησης του πάρκου. Αυτά έναντι αντιπαροχής €295.000 πλέον ΦΠΑ. Η Εναγόμενη θα λάμβανε δάνειο για την πληρωμή του αντίτιμου της Επίδικης Συμφωνίας από τη ΣΠΕ Στροβόλου. Η Εναγόμενη εξ αρχής δεν τήρησε τους οικονομικούς όρους της Επίδικης Συμφωνίας και δεν πλήρωσε το 35% του ποσού του συμφωνημένου αντίτιμου που ήταν πληρωτέο με την υπογραφή.

 

Σύμφωνα με τον ΜΕ1, πριν την υπογραφή της Επίδικης Συμφωνίας εξασφαλίστηκε άδεια οικοδομής για το πάρκο και υποβλήθηκε αίτηση για σύνδεση του με το δίκτυο της ΑΗΚ.

 

Ο ΜΕ1 ανέφερε ότι η Ενάγουσα είχε παραγγείλει και πληρώσει τα πλαίσια για το φωτοβολταϊκό πάρκο (παρουσίασε δύο προτιμολόγια (proforma), Τεκμήριο 6). Αναφορικά με τα πλαίσια που ανέφερε ότι παραγγέλθηκαν, εξήγησε ότι η Ελληνική εταιρεία από την οποία γίνονταν οι παραγγελίες έχει, στο μεταξύ, κλείσει. Η Ενάγουσα είχε με την εταιρεία αυτή μια σταθερή συνεργασία και παράγγελναν πλαίσια για όλα τα έργα της Ενάγουσας. Ανέφερε ότι «εβάλαμεν την παραγγελία, εβάλαμε το έμβασμα τζιαί έρκουνταν τα προϊόντα τζιαί εβάλαμε συνεχώς λεφτά μέσα στην εταιρεία, εμβάσματα για να πληρωθούν τα φωτοβολταϊκά. Το συγκριμένο, ζητήσαν μας οι πελάτες να μειώσουμε το κόστος, να προσπαθήσουμε να κάνουμε ότι μπορούμε γιατί είχαν πρόβλημα τζιαι εκάμαμε τα αδύνατα δυνατά για να μπορέσουμε να μειώσουμε το κόστος της αγοράς, για αυτό πήγαμε, εάν προσέξετε στη συμφωνία είναι 235 Watt ανά πλαίσιο ενώ το συγκεκριμένο είναι 280 Watt, δηλαδή πιο μεγάλο ισχύ, που τούτο το πράγμα είναι πιο λίγα πλαίσια τζιαι πιάσαμε ειδική τιμή.» Εξήγησε ότι κατά τον χρόνο υπογραφής της Επίδικης Συμφωνίας και παραγγελίας των πλαισίων η Ενάγουσα εταιρεία είχε παράλληλα άλλα οκτώ εμπορικά έργα πλέον αρκετά «οικιακά» έργα, όπως τα περίγραψε. Κάθε παραγγελία ήταν για δύο container πλαίσια ώστε να είναι πιο συμφέρον το κόστος μεταφοράς.

 

Περί τον Σεπτέμβριο 2012, σύμφωνα με τον ΜΕ1, η Εναγόμενη ενημέρωσε ότι είχε εξασφαλίσει δάνειο για ποσό περί των €200.000 και ζήτησε μείωση του ποσού της Επίδικης Συμφωνίας από €295.000 σε €255.000. Ο ΜΕ1 ανέφερε ότι η Ενάγουσα προσπάθησε να μειώσει τα κόστη της και αποφάσισε να μειώσει το περιθώριο κέρδους της για να μη ναυαγήσει η συναλλαγή. Ενημέρωσε ακολούθως γραπτώς, με επιστολή ημερομηνίας 14.9.2012 (Τεκμήριο 8) την Ενάγουσα ότι μπορούσε να μειώσει το ποσό της Επίδικης Συμφωνίας σε €255.000 πλέον ΦΠΑ.

 

Στις 21.9.2012 η Εναγόμενη εταιρεία, με επιστολή των δικηγόρων της (Τεκμήριο 9), τερμάτισε την Επίδικη Συμφωνία και απαγόρευσε στην Ενάγουσα να εισέρχεται στο ακίνητο. Η Εναγόμενη απάντησε με επιστολή του δικηγόρου της ημερομηνίας 28.9.2012 (Τεκμήριο 10).

 

Σύμφωνα με τον ΜΕ1, διαφάνηκε αργότερα ότι η Εναγόμενη είχε συμφωνήσει να προχωρήσει με άλλη εταιρεία για την κατασκευή του πάρκου, το πάρκο κατασκευάστηκε και λειτουργεί μέχρι σήμερα.

 

Κατά την αντεξέταση ο ΜΕ1 ανέφερε ότι για τη σύναψη της Επίδικης Συμφωνίας τον είχε προσεγγίσει ο διευθυντής της Εναγόμενης (ΜΥ1).

 

Τέθηκε στον ΜΕ1 ότι ο λόγος που η Εναγόμενη υπέγραψε την Επίδικη Συμφωνία ήταν διότι ο ΜΕ1 είχε παραστήσει στον ΜΥ1 ότι θα διευθετούσε έγκριση για χορήγηση δανείου στην Εναγόμενη για το ποσό της Συμφωνίας από τη ΣΠΕ Στροβόλου. Ο ΜΕ1 αρνήθηκε ότι είχε συμβεί αυτό. Ανέφερε ότι η Ενάγουσα παρείχε πληροφορίες και μελέτες που ζητούσε η τράπεζα του εκάστοτε πελάτη για να διευκολύνει την έγκριση δανείου όμως δεν είχε ούτε την εξουσία, ούτε γνωριμίες για να εξασφαλίσει το δάνειο για τον πελάτη.

 

Σε σχέση με την αναφορά του πως ο ΜΥ1 είχε ζητήσει μείωση του ποσού της Επίδικης Συμφωνίας, ο ΜΕ1 ανέφερε ότι το αίτημα είχε υποβληθεί προφορικά από τον ΜΥ1. Ήρθε στο γραφείο του, τον ενημέρωσε ότι εγκρίθηκε δάνειο για ποσό περίπου €200.000 και τον παρακάλεσε να τον βοηθήσει να γίνει το έργο. Ο ΜΕ1 προσπάθησε και μείωσε το κόστος σε €255.000.

 

Σε σχέση με τον ισχυρισμό του ΜΕ1 ότι είχαν αγοραστεί τα πλαίσια για την εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού πάρκου, ρωτήθηκε πότε είχε γίνει η παραγγελία. Ο ΜΕ1 απάντησε ότι δεν θυμόταν. Ρωτήθηκε εάν θυμάται κατά πόσο η παραγγελία έγινε πριν ή μετά που πρόσφερε την έκπτωση. Απάντησε ξανά ότι δεν θυμάται. Του ζητήθηκε να παρουσιάσει στοιχεία σε σχέση με την παραγγελία και απάντησε «δεν τα έχω μαζί μου αυτή τη στιγμή, δεν θυμάμαι ημερομηνίες». Όταν ο συνήγορος της εναγόμενης εισηγήθηκε να του δοθεί η ευκαιρία να ανατρέξει στα αρχεία της Ενάγουσας για να εξεύρει την παραγγελία ο ΜΕ1 ανέφερε «η εταιρεία ήταν πιστοποιημένη από την Κυπριακή Εταιρεία πιστοποίησης για εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία έκαμε συμφωνία με την Bio Energy, που τότε ήταν πολύ λίγες οι εταιρείες που κατασκεύαζαν φωτοβολταϊκά και μας έστελναν συνεχώς, η συμφωνία που είχαμε τότε, ήταν να μας στέλνουν φωτοβολταϊκά τζιαι εμείς ανά χρονικά διαστήματα, δηλαδή ανά μήνα – δύο μήνες, εστέλλαμε τους αναλόγως των συμβολαίων που κλείναμε, στέλναμε τους λεφτά τζιαι μπορώ να καταθέσω κάποια εμβάσματα που έχω τώρα μαζί μου. […] Με την υπογραφή του κάθε συμβολαίου αυτόματα βάζαμε παραγγελίες, διότι γνωρίζοντας ότι θέλαμε δύο με τρεις μήνες να έρθουν τα φωτοβολταϊκά, με αυτόν τον τρόπο κερδίζαμε χρόνο για να είμαστε μες τα χρονικά περιθώρια των εφτά μηνών. Όσον εάν εννοεί για τα λεφτά, αφού δεν μας πλήρωσαν αναγκαστήκαμε ναι, πλήρωσε η εταιρεία διότι εάν δεν έφερνα τα φωτοβολταϊκά, πάλε θα ήμουν στο Δικαστήριο γιατί δεν πρόλαβα να τελειώσω το έργο.»

 

Ρωτήθηκε με ποιο τρόπο μειώθηκαν τα έξοδα της Ενάγουσας ώστε να μπορέσει να μειώσει την τιμή του έργου, όπως ανέφερε. Ο ΜΕ1 είπε ότι παραγγέλθηκαν πλαίσια 280 Watt έκαστο αντί 235 Watt έκαστο που προνοούσε η Επίδικη Συμφωνία, «άρα λιγότερα πλαίσια, λιγότερες βάσεις, λιγότερα καλώδια, λιγότερα μπετά. […] Τούτο το πράγμα, καταφέραμε να μειώσουμε για να τον βοηθήσουμε […] αυξήθηκαν τα watt από 235 σε 280, μειώσαμε τα πλαίσια, μειώνονται οι βάσεις, μειώνονται τα καλώδια, μειώνονται τα μπετά, τζιαι μπορέσαμε για να μειώσουμε την τιμή του πελάτη, να τον βοηθήσουμε.»

 

Τέθηκε στον ΜΕ1 ότι ο τεχνικός διευθυντής της Ενάγουσας εταιρείας, κ. Δ. Δήμου (ΜΥ2) είχε αναφέρει στον ΜΥ1 ότι η Ενάγουσα ουδέποτε παρήγγειλε τα πλαίσια. Ο ΜΕ1 αρνήθηκε ότι ο ΜΥ2 ήταν τεχνικός διευθυντής της Ενάγουσας αλλά υποστήριξε ότι ο ΜΥ2 «παρείχε υπηρεσίες, ως τεχνικός διευθυντής της εταιρείας.» Ανέφερε επίσης ότι ο μόνος που ασχολείτο με παραγγελίες ήταν ο ίδιος και ο ΜΥ2 δεν θα μπορούσε να γνωρίζει για αυτά τα θέματα.

 

Ακολούθως έγινε η εξής συζήτηση μεταξύ του συνηγόρου της Εναγόμενης και του ΜΕ1:

 

«Ε: Κύρια μάρτυρα, τι απέγιναν τα φωτοβολταϊκά που λες ότι παράγγειλες για την Εναγόμενη, πού είναι:

Α: Προχωρήσαμε με αρκετή καθυστέρηση τζιαι τα δώκαμε παρακάτω σε πιο χαμηλή τιμή;

Ε: Πόσα;

Α: Είχαμε ζημιά βέβαια, διότι πληρώσαμε τζιαι είχαμε τα αποθηκευμένα μες τα container.

Ε: Πόσα τα πώλησες σε τρίτο και σε ποιόν;

Α: Δεν τα θυμάμαι αυτά αναλυτικά.

Ε: Πόσα τα αγόρασες;

Α: Τώρα είχαμε ένα συμβόλαιο με τον Ευαγόρα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκό πάρκο και έπρεπε να τεθεί σε ισχύ το συμβόλαιο με το που θα έπαιρνε το δάνειο, πήρε το δάνειο, δεν μας έφερε το 35% τζιαι υπέστη ζημιές η εταιρεία. Τί ψάχνουμε τωρά; Εγώ δεν κατάλαβα ακόμα τί ψάχνουμε.

Ε: Θέλεις να σου επαναλάβει την ερώτηση την προηγούμενη που έκαμα για να την απαντήσεις;

Α: Οι τιμές δεν ήταν σταθερές, μέχρι και σήμερα, δηλαδή εν κάτι το οποίο δεν θυμάμαι.

Ε: Άρα δεν μπορεί να πεις πόσα τα αγόρασες, σε ποιόν τα πώλησες και πόσα τα πώλησες;

Α: Δεν μπορώ, έχει σημασία ότι υπάρχει ένα συμβόλαιο, εγκρίθηκε ένα δάνειο με την βοήθεια τη δική μας…»

 

Σε σχέση με τις αποζημιώσεις για ειδικές ζημιές που διεκδικεί η Ενάγουσα με την αγωγή, του ζητήθηκε να παρουσιάσει απόδειξη για τα €500 που η Ενάγουσα εταιρεία διεκδικεί σε σχέση με την «υποβολή αίτησης στην ΑΗΚ» όμως δεν ήταν σε θέση να το πράξει. Του ζητήθηκε ακολούθως να παρουσιάσει αποδείξεις για οποιοδήποτε άλλο από τα ποσά που η Ενάγουσα εταιρεία διεκδικεί ως ειδικές ζημιές. Ο ΜΕ1 απάντησε ότι «υπήρχαν ορισμένες εκτιμήσεις του τεμαχίου, τις οποίες ο κύριος Ευαγόρας ‘Πλήρωστα γιατί δεν κρατώ λεφτά τζιαι να σου τα δώσω’, έγινε τεχνοοικονομική μελέτη, εγώ πλήρωσα, ο άνθρωπος ήταν αρχιτέκτονας, ηλεκτρολόγος μηχανικός του ΕΤΕΚ, αγόραζα υπηρεσία, παραγγελία, υπάρχουν τα έξοδα του γραφείου, δηλαδή για να βγάλεις μια άδεια εμπλέκονται 16 υπηρεσίες, 16 ολόκληρες υπηρεσίες. Δεν μπορούσα να φκάλω απόδειξη ξεχωριστά, είχα προσωπικό τζιαι δούλευε για το τούτο το σκοπό τζιαι μάλιστα ξέρει το ο κύριος Ευαγόρας το προσωπικό μου, το οποίο δούλευε, κάθε μέρα ήταν στο γραφείο.»

 

Αυτό ήταν, συνοπτικά, το μέρος της μαρτυρίας του ΜΕ1 που σχετιζόταν άμεσα με τα επίδικα θέματα.

 

ΜΕ2. Δεύτερος μάρτυρας για την Ενάγουσα ήταν η κα Ε. Σταύρου, υπάλληλος στην Ελληνική Τράπεζα (ΜΕ2).

 

Η ΜΕ2 εξήγησε ότι οι λογαριασμού που διατηρούνταν τον επίδικο χρόνο στην ΣΠΕ Στροβόλου, σήμερα έχουν μεταφερθεί στην Ελληνική Τράπεζα. Παρουσίασε καταστάσεις λογαριασμού για την Ενάγουσα εταιρεία (Τεκμήριο 14).

 

Αναφέρθηκε σε εμβάσματα που φαίνονται στις καταστάσεις λογαριασμού ότι έγιναν από την Ενάγουσα προς την εταιρεία Bio Energy.

 

Ανέφερε επίσης ότι σύμφωνα με τα αρχεία της Τράπεζας η Εναγόμενη εταιρεία είχε λάβει δάνειο από τη ΣΠΕ Στροβόλου για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, το οποίο δάνειο σήμερα είναι εξοφλημένο. Όμως η ΜΕ2 ανέφερε ότι δεν γνωρίζει το ύψος του δανείου εκείνου ή άλλες λεπτομέρειες για τον σκοπό του δανείου.

 

Με τη μαρτυρία της ΜΕ2, η πλευρά της Ενάγουσας έκλεισε την υπόθεση της.

 

ΜΥ1. Πρώτος μάρτυρας για την Εναγόμενη ήταν ο κ. Ε. Ευαγόρου, διευθυντής της Εναγόμενης εταιρείας (ΜΥ1).

 

Στα πλαίσια της μαρτυρίας του ανέφερε ότι περί τις αρχές του 2012, αφού η Εναγόμενη είχε υποβάλει αιτήσεις για παροχή αδειών για φωτοβολταϊκό πάρκο, τον είχε προσεγγίσει ο ΜΕ1.

 

Κατέληξαν στην υπογραφή της Επίδικης Συμφωνίας «υπό την προϋπόθεση ότι η έναρξη των εργασιών θα άρχιζε μόνο αν εξασφαλίζαμε δάνειο για το ποσό αυτό [των €295.000 πλέον ΦΠΑ].» Συνέχισε αναφέροντας ότι «ο λόγος που υπογράψαμε την συμφωνία για το ποσό των €295.000 πλέον ΦΠΑ πριν ακόμα προβούμε σε αίτηση δανείου και χωρίς να έχουμε εξασφαλίσει δάνειο για το εν λόγω ποσό ήταν γιατί ο διευθυντής της ενάγουσας Κυριάκος Κυριάκου μας ανέφερε ότι είχε διευθετήσει να μας εγκριθεί δάνειο για το εν λόγω ποσό από την ΣΠΕ Στροβόλου και επιπλέον ένεκα του όρου 6(α) που προέβλεπε ότι χωρίς την απαιτούμενη δανειοδότηση δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί η μεταξύ μας συμφωνία.»

 

Μετά τη σύναψη της Επίδικης Συμφωνίας αποτάθηκαν με τη σύζυγο του στη ΣΠΕ Στροβόλου και κάποιος λειτουργός της τράπεζας τους ανέφερε ότι το ποσό ήταν πολύ υψηλό για το έργο. Όμως αυτοί αιτήθηκαν δάνειο για το μέγιστο ποσό που μπορούσε να τους εγκριθεί.

 

Σε άλλο σημείο της κυρίως εξέτασης του, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι «προ την υπογραφή της συμφωνίας ο διευθυντής της ενάγουσας εταιρείας, Κυριάκος Κυριάκου, προφορικά μας παρέστησε ότι η δανειοδότηση από την ΣΠΕ Στροβόλου για το ύψος της συμφωνίας ήταν βέβαιη, ενώ τα όσα μας έλεγε εν τέλει δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, ιδιαίτερα όσο αφορούσε το ποσό που ήταν αναγκαίο για τη δημιουργία ενός πάρκου. Αμέσως μετά που η ΣΠΕ Στροβόλου μας ανέφερε ότι δεν μπορεί να μας εγκρίνει δάνειο για τέτοιο ποσό αλλά πολύ χαμηλότερο, ενημέρωσα τον κ. Κυριάκο Κυριάκου τόσο τηλεφωνικώς όσο και προσωπικά. Ο κ. Κυριάκος Κυριάκου μου ανέφερε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα και ότι ενόψει τούτης της εξέλιξης θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε με άλλη εταιρεία που είναι πιο χαμηλές οι τιμές της. Έτσι και πράξαμε έχοντας σήμερα σε λειτουργία το φωτοβολταϊκό μας πάρκο.»

 

Ανέφερε επίσης ότι «τον Σεπτέμβριο 2012 πράγματι ενημερώσαμε τον Κυριάκο Κυριάκου ότι μας εγκρίθηκε δάνειο από τη ΣΠΕ Στροβόλου της τάξεως των €210.000 και τότε ζητήσαμε καλύτερη τιμή, δηλαδή τιμή εντός των δυνατοτήτων μας, χωρίς ωστόσο να πιστεύουμε ότι αυτό θα ήταν εφικτό με την ενάγουσα εταιρεία. Ουδέποτε ζητήσαμε όπως μειωθεί το ποσό της συμφωνίας από €295.000 σε €255.000 συν ΠΦΑ καθότι θα είμαστε στον ίδιο παρονομαστή, ότι η δημιουργία του πάρκου ήταν ανέφικτη.»

 

Αναφορικά με τον τερματισμό της Επίδικης Συμφωνίας, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι μετά που η Εναγόμενη έλαβε την επιστολή ημερομηνίας 14.9.2012 με την οποία η Ενάγουσα την ενημέρωνε για τη μείωση στο ποσό «έδωσα οδηγίες στους δικηγόρους μας να αποστείλουν στην ενάγουσα στις 21.9.2012 την επιστολή τερματισμού της Συμφωνίας εφόσον δεν συμφωνούσαμε με την μονομερή τροποποίηση της Συμφωνίας για ποσά που δεν είχαμε δανειοδότηση. Περαιτέρω δεν μπορούσαμε να εμπιστευτούμε πλέον τον διευθυντή της ενάγουσας και δεν είμαστε σε θέση να αποδεχτούμε μια Συμφωνία την οποία ήδη γνωρίζαμε ότι δεν θα μπορούσε η Εναγόμενη εταιρεία να τιμήσει.»

 

Κατά την αντεξέταση τέθηκε στον ΜΥ1 ότι ουδέποτε ο ΜΕ1 υποσχέθηκε ότι μπορούσε να τους εξασφαλίσει δάνειο από τη ΣΠΕ Στροβόλου αλλά αυτό που είχε αναφέρει ήταν ότι θα βοηθούσε να αιτιολογηθεί η αίτηση της Εναγόμενης για δάνειο. Ο ΜΥ1 επέμενε στην αρχική του θέση. Ακολούθησαν τα εξής:

 

«Ε: Υποβάλατε αίτηση;

Α: Βεβαίως.

Ε: Άρα έπιασε αίτηση από εσάς η ΣΠΕ Στροβόλου;

Α: Εμείς πήγαμε που μας είπεν ο Κυριάκος πηγαίνετε την ίδια μέρα που είναι και ο κύριος Μιχαηλίδης νομίζω και λέει μας ο άνθρωπος είναι δύο φωτοβολταϊκά πού θα κάμετε.

Ε: Γιατί σας είπεν έτσι;

Α: Γιατί εν ψηλή η τιμή.

Ε: Ήταν expert στα φωτοβολταϊκά ο κύριος;

Α: Επειδή εκάμαν τζιαι άλλα δάνεια.

Ε: Ήταν ούλλα δηλαδή τα ίδια φωτοβολταϊκά πάρκα που έκαμε δάνεια η ΣΠΕ;

Α: Και να σου πω υπάρχει 120, 130, έχει άλλου που θα δώσει 1 εκατομμύριο. Αλλά εξαρτώνται όλα τι έχεις να βάλεις υποθήκη.

Ε: Δηλαδή εκείνην την ημέρα που σου είπε ο κύριος της τράπεζας ‘μα εν δύο πάρκα που θα κάνετε;’ Τί εθεώρησες εκείνη τη στιγμή;

Α: Έκαμα κλικ.

Ε: Δηλαδή τι;

Α: Δηλαδή τούτος ο άνθρωπος με κοροϊδεύει που τη στιγμή που μου είπε ο τραπεζικός τομέας ότι δεν είναι δύο φωτοβολταϊκά που θα κάμει τότε έκαμα κλικ.

Ε: Δηλαδή στην ουσία το κλικ που έκαμες ήταν ότι δεν σου άρεσε η τιμή;

Α: Και τη μείωσε μόνος του την τιμή.

[…]

Ε: Γιατί μας λες ότι σου είπαν από την τράπεζα ότι θα κάμεις δύο πάρκα;

Α: Ήταν να με κλέψει κερδοφορία, δύο φορές όι μια.

Ε: Και φαντάζομαι… πώς ένοιωσες δηλαδή; Για να καταλάβω;

Α: Ότι είμαι άνθρωπος πιστεύω ότι θα έπαιρναν λεφτά από την πούγκα μου χωρίς να έχω καμία πρόθεση εγώ.

Ε: Και ήθελες να αποδεσμευτείς;

Α: Όι, υπάρχουν πολλές προσφορές. Κοίταξε, κύριε Ευαγόρου, ότι τούτα που θα κάνετε είναι δύο φωτοβολταϊκά τότε έψαξα το και τον ενημέρωσα και του λέω ‘Κυριάκο, δεν μας δίνει η ΣΠΕ τούντο ποσό’ και μας λέει ο ίδιος ο Κυριάκου ‘να πάτε στο καλό, δεν έχω καμιά απαίτηση’. Είπε μας ‘να πάτε στο καλό’. Μάρτυρας μου ο Δήμος Δήμου.»

 

Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές η μαρτυρία του ΜΥ1.

 

ΜΥ2. Τελευταίος μάρτυρας στην ακρόαση ήταν ο κ. Δήμος Δήμου, ηλεκτρονικός μηχανικός (ΜΥ2) που ασχολείται με την παραγωγή και διαχείριση ηλεκτρονικής ενέργειας και είχε στο παρελθόν συνεργασία για 2,5 χρόνια με την Ενάγουσα εταιρεία. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνεργασίας ασχολείτο με μελέτες και εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων. Χειριζόταν όλα τα τεχνικά ζητήματα της εταιρείας.

 

Ο ΜΥ2 ανέφερε ότι αυτός είχε ετοιμάσει «το τεχνικό κομμάτι» και «ανάλυση υλικών και συσκευών» της Επίδικης Συμφωνίας με οδηγίες του ΜΕ1.

Όταν ρωτήθηκε κατά την κυρίως εξέταση αν είχαν παραγγελθεί τα υλικά της Επίδικης Συμφωνίας, ο ΜΥ2 απάντησε ότι δεν παραγγέλθηκαν γιατί η Εναγόμενη δεν εξασφάλισε δάνειο. Όπως εξήγησε παρότι είχαν δοθεί από την Ενάγουσα τεχνικές και οικονομικές πληροφορίες στη ΣΠΕ «πάλι, δεν καταφέρασιν με βάση τις εξασφαλίσεις τους για να πάρουν το δάνειο τζιαι έτσι πως εν να προχωρήσεις σε έτσι μεγάλο ποσό που τη στιγμή που ξέρεις ότι δεν πήρες δάνειο να προχωρήσεις στην κατασκευή.»

 

Ρωτήθηκε κατά την κυρίως εξέταση εάν γνωρίζει γιατί είχε υπογραφεί η Επίδικη Συμφωνία πριν η Εναγόμενη εξασφαλίσει δάνειο για χρηματοδότηση του έργου. Απάντησε: «Επιβάλλετουν να υπογραφεί η συμφωνία που τη στιγμή που ήταν να πάεις στην τράπεζα. Η τράπεζα εν τζιαι ήταν όποιος επήενεν τζιαμέ δώστε μου… όι, μόνο η ΣΠΕ εν τζιαιν όποιος επήαινε έπρεπε να τον λαμβάνουν και ζητούν… έπρεπε να φτάσει σε ένα τελικό στάδιο να αποδείξει στην τράπεζα ότι ‘ναι, εγώ είμαι έτοιμος αν μου δώσετε τα λεφτά αύριο να ξεκινήσω την εγκατάσταση’. Και η τράπεζα τις αποδείξεις έπρεπε αν τις πάρεις και τις άδειες ότι έχω την τελική έγκριση, αλλά και τη συμφωνία που η συμφωνία έπρεπε να ήταν τεκμηριωμένη με τις αποδόσεις του σταθμού, τούτες που περιγράφει η τεχνοοικονομική μελέτη, για να μπορέσεις να αποδείξεις στην τράπεζα ότι ναι, έχω τις άδειες, τη συμφωνία τζιαί εν βιώσιμος ο σταθμός και σας το αποδεικνύω με τη μελέτη ότι εν βιώσιμος και θα πιάσετε τα λεφτά σας πίσω. Διότι πολλά φωτοβολταϊκά τα οποία επήαν στην τράπεζα είχαν τα όλα αλλά δεν ήταν βιώσιμα, δεν τα εγκρίνει η τράπεζα.»

 

Αναφορικά με τα προτιμολόγια (Τεκμήριο 6) που παρουσιάστηκαν από τον ΜΕ1 ότι αφορούσαν την Επίδικη Συμφωνία, ο ΜΥ2 ανέφερε ότι δεν αφορούσαν εκείνο το έργο αλλά δύο φωτοβολταϊκά πάρκα που κατασκευάστηκαν στην Πενταλιά.

 

Ανέφερε ότι μετά την εξέλιξη με τη μη χορήγηση του δανείου, με οδηγίες του ΜΕ1 είχαν γίνει προσπάθειες για μείωση του κόστους των πλαισίων όμως η διαφορά που θα επιτυγχάνετο με λιγότερα πλαίσια μεγαλύτερης ισχύος δεν θα ήταν ουσιαστική και δεν έφερνε το κόστος του έργου εντός του πλαισίου του ποσού του δανείου που είχε εγκριθεί.

 

Κατά την αντεξέταση τέθηκε στον ΜΥ2 ότι ήταν εξωτερικός συνεργάτης και όχι υπάλληλος της Ενάγουσας. Ο ΜΥ2 διαφώνησε και υποστήριξε ότι ήταν υπάλληλος. Ανέφερε ότι του πλήρωναν Κοινωνικές Ασφαλίσεις για τον πρώτο μήνα και μετά η εταιρεία σταμάτησε. Όταν ο συνήγορος της Ενάγουσας επέμενε, ο ΜΥ2 ανέφερε ότι δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει πιστοποιητικά αποδοχών από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις ούτε συμβόλαιο εργοδότησης που να δείχνουν ότι ήταν υπάλληλος. Είπε ότι η συνεργασία του με την Ενάγουσα τερματίστηκε περί το τέλος 2013 γιατί εκείνος και ο ΜΕ1 «δεν συμφωνούσαμε σε κάποια τεχνικά σε ότι αφορά την εγκατάσταση.»

 

Ανέφερε επίσης ότι διαγράφηκε από το ΕΤΑΠ γιατί διαφωνούσε μαζί τους, όπως το έθεσε.

 

Σύμφωνα με τον ΜΥ2 όταν η Εναγόμενη απέρριψε την πιο χαμηλή τιμή που της πρόσφερε η Ενάγουσα, ο ίδιος σταμάτησε να ασχολείται με το έργο και δεν γνωρίζει τι έγινε μετέπειτα.

 

Με την ολοκλήρωση της μαρτυρίας του ΜΥ2, η Εναγόμενη έκλεισε την υπόθεση της.

Τελικές αγορεύσεις. Στις τελικές τους αγορεύσεις οι συνήγοροι των δύο πλευρών ανέπτυξαν τα επιχειρήματα τους υπέρ και εναντίον των αξιώσεων, αντίστοιχα. Έχω εξετάσει όσα αναφέρουν καθώς και τη νομολογία στην οποία παραπέμπουν.

 

Αξιολόγηση. Προχωρώ στην αξιολόγηση της μαρτυρίας που παρουσιάστηκε.

 

Εξέτασα τόσο την έγγραφη όσο και την προφορική μαρτυρία που δόθηκε, σε συνάρτηση με τα επίδικα θέματα της αγωγής. Έχω κατά νου ότι η αξιολόγηση κάθε μάρτυρα είναι ατομική όμως το σύνολο της μαρτυρίας αντιμετωπίζεται σφαιρικά για να διακριβωθεί το πλαίσιο των γεγονότων που περιβάλλουν την υπόθεση.

 

Προσεγγίζοντας την αξιολόγηση κάθε μάρτυρα, έδωσα βαρύτητα στην ποιότητα, εσωτερική συνοχή και πειστικότητα των θέσεων του, σε συνάρτηση και με την έγγραφη μαρτυρία που παρουσιάστηκε.

 

Θα ξεκινήσω με τους ΜΕ1 και ΜΥ1 που είναι οι βασικοί μάρτυρες της Ενάγουσας και Εναγόμενης αντίστοιχα. Ακολούθως, θα προχωρήσω στους ΜΕ2 και ΜΥ2.

 

ΜΕ1. Αναφορικά με τον ΜΕ1, οφείλω να πω ότι δεν έχω πειστεί ότι ήταν ειλικρινής. Ήταν εμφανής η προσωπική αντιπάθεια με τον ΜΥ1. Διέκρινα πως οι διαφορές τους εκτείνονται πέραν της παρούσας υπόθεσης και σε άλλα ζητήματα – η ένταση των αρνητικών συναισθημάτων φάνηκε δυσανάλογη της επίδικης διαφοράς.

 

Η εντύπωση που αποκόμισα ήταν πως επιδίωξε να παρουσιάσει τα γεγονότα με τρόπο που να υποστηρίζει τις οικονομικές αξιώσεις της Ενάγουσας εταιρείας παρά με τρόπο που να δίνει μια αντικειμενική εικόνα όσων έλαβαν χώρα.

 

Στην προσπάθεια του αυτή δεν ήταν πειστικός και η μνήμη του φάνηκε επιλεκτική. Αναφορές σε ουσιαστικά θέματα που, κατά λογική προσδοκία, θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από έγγραφα σύγχρονα των γεγονότων, έμειναν μετέωρα αφού δεν παρουσιάστηκαν έγγραφα χωρίς να δοθεί ικανοποιητική εξήγηση.

 

Ενδεικτικό παράδειγμα ήταν η μαρτυρία του σε σχέση με την αξίωση της Ενάγουσας για αποζημίωση περί των €90.000 για «παραγγελία, πληρωμή και παραλαβή φωτοβολταϊκών πλαισίων». Για μια τόσο μεγάλη αξίωση το λογικά αναμενόμενο είναι ο διευθυντής της Ενάγουσας εταιρείας να είναι σε θέση να παρουσιάσει έγγραφα που να στηρίζουν την απαίτηση αυτή ή, έστω, να θυμηθεί τα γεγονότα που την περιβάλλουν.

 

Δεν μπορώ να δεχτώ ότι η παραγγελία υλικών αυτής της αξίας, η προμήθεια τους από το εξωτερικό, η πληρωμή τους από κεφάλαια της εταιρείας δεν μπορεί να υποστηριχθεί επαρκώς με έγγραφα. Πρόκειται για συναλλαγές που, σαν θέμα λογικής, αποτυπώνονται σε έγγραφη μορφή. Αντ΄ αυτού, ο ΜΕ1 παρουσίασε 2 προ-τιμολόγια (proforma) (Τεκμήριο 6). Αυτά χρονολογούνται 5 μήνες μετά την Επίδικη Συμφωνία παρά την αναφορά του ΜΕ1 ότι με την υπογραφή της κάθε συμφωνίας αμέσως γίνεται παραγγελία πλαισίων για να μην υπάρχει καθυστέρηση. Επίσης, τα αντικείμενα που φαίνεται να παραγγέλνονται δεν συνάδουν με την Επίδικη Συμφωνία, ούτε σε ισχύ (Watt) ούτε σε ποσότητα. Η δικαιολογία που έδωσε ο ΜΕ1 ήταν γιατί παραγγέλθηκαν πλαίσια μεγαλύτερης ισχύος σε μια προσπάθεια να μειωθεί το κόστος της Επίδικης Συμφωνίας αφού η Εναγόμενη δεν εξασφάλισε δάνειο για όλο το ποσό αυτής. Η δικαιολογία αυτή στερείται πειστικότητας. Η προσφορά χαμηλότερης τιμής από την Ενάγουσα στην Εναγόμενη ακολουθεί χρονικά 2 μήνες μετά τα προτιμολόγια, Τεκμήριο 6. Δεν είναι λογικό να προέβηκε η Ενάγουσα σε παραγγελία (και πληρωμή) πλαισίων άλλων από αυτά που προνοούσε η Επίδικη Συμφωνία, δύο μήνες πριν να προκύψει ανάγκη για μείωση του κόστους, σαν να είχε μαντέψει ο ΜΕ1 ότι θα υπήρχε πρόβλημα με τη χρηματοδότηση του έργου από την ΣΠΕ Στροβόλου. Ούτε για τον αριθμό των πλαισίων που φαίνεται να παραγγέλθηκαν και δεν συνάδει με αυτό της συμφωνίας ήταν πειστική η δικαιολογία που δόθηκε. Ότι δηλαδή επειδή υπήρχε κενός χώρος στο container που θα έφερνε τα υλικά από την Ελλάδα στην Κύπρο παραγγέλθηκε μεγαλύτερη ποσότητα, στα τυφλά, με την προοπτική να τοποθετούνταν σε άλλο έργο.

 

Περαιτέρω, τα εν λόγω προτιμολόγια αναγράφουν σε σχέση με την πληρωμή ότι «prepayment (10.120,95€) already done, 2^nd deposit (6.747,30€) immediately & last deposit (50.104,95€) 5 working days before goods arrive to the Limassol port». Αυτό το λεκτικό υπάρχει και στα δύο προτιμολόγια. Η θέση του ΜΕ1 ήταν ότι η Ενάγουσα πλήρωσε ολόκληρο το ποσό της παραγγελίας. Αυτό είναι κάτι που εύκολα, θεωρώ, θα μπορούσε να τεκμηριωθεί με έγγραφα για τα σχετικά εμβάσματα. Σύμφωνα με όσα αναγράφονταν στα προ-τιμολόγια έπρεπε η Ενάγουσα να ήταν σε θέση να δείξει δύο πληρωμές ύψους €10.120,95 πριν την ημερομηνία των προ-τιμολογίων, δύο πληρωμές €6.747,30 την ημερομηνία των προ-τιμολογίων και δύο πληρωμές €50.104,95 έκαστη, μετά. Όμως, η μαρτυρία που παρουσίασε η πλευρά της Ενάγουσας από την τράπεζα, δεν συνάδει με τα προ-τιμολόγια. Στην κατάσταση λογαριασμού Τεκμήριο 14 δεν εντοπίζονται πληρωμές €10.120,95 για έκαστο προτιμολόγιο. Ούτε εντοπίζονται πληρωμές €6.747,30 επίσης για έκαστο προτιμολόγιο. Εντοπίζεται μόνο μια πληρωμή (όχι δύο) για ποσό €50.104,95 στις 18.9.2012. Αυτή η πληρωμή δεν συνάδει χρονικά και λογικά με τα γεγονότα. Ειδικότερα, δεν συνάδει με την αναφορά του ΜΕ1 ότι η μείωση του κόστους της Επίδικης Συμφωνίας έγινε στις 14.9.2012. Δηλαδή μόλις 4 μέρες μετά που έγινε η πρόταση, πριν απαντήσει η Εναγόμενη, η Ενάγουσα είχε ήδη παραγγείλει (δύο μήνες πριν) περισσότερα από τα πλαίσια που χρειαζόταν για το έργο (χωρίς όμως να συνάδουν σε ισχύ και αριθμό με εκείνα της Επίδικης Συμφωνίας) και τα είχε εξοφλήσει (χωρίς να μπορεί να παρουσιάσει αποδεικτικά για τις πληρωμές που έγιναν προς εξόφληση).

 

Το ίδιο προβληματικές ήταν οι απαντήσεις του ΜΕ1 σε σχέση με το τι απέγιναν τα πλαίσια που παραγγέλθηκαν. Είπε ότι τα χρησιμοποίησε σε άλλο έργο όμως δεν θυμόταν σε ποιο, σε πιο χαμηλή τιμή αλλά δεν θυμόταν το ποσό, αρκετό χρόνο μετά όμως δεν θυμόταν πότε και δεν ήταν σε θέση να υποστηρίξει καμιά από αυτές τις αναφορές με έγγραφη μαρτυρία. Έχω παραθέσει αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα από την αντεξέταση του πιο πάνω.

 

Αυτή η μαρτυρία, που αφορά το μεγαλύτερο μέρος της αξίωσης της Ενάγουσας, δεν είναι πειστική, είναι αντίθετη προς τη λογική και δεν έχω αμφιβολία ότι συνιστά εκδοχή που κατασκευάστηκε από τον ΜΕ1 εκ των υστέρων με μοναδική επιδίωξη να προωθήσει τις αξιώσεις της Ενάγουσας.

 

Σημειώνω επίσης ότι αναφορικά με τα υπόλοιπα ποσά που η Ενάγουσα διεκδικεί ως ειδικές ζημιές, οι αναφορές του ΜΕ1 ήταν αόριστες και γενικές ενώ και πάλιν κανένα έγγραφο ήταν σε θέση να παρουσιάσει προς στοιχειοθέτηση των ποσών εκείνων. Δεν δέχομαι ότι μια εταιρεία που αγοράζει υπηρεσίες από μελετητή δεν μπορεί να παρουσιάσει τιμολόγια ή αποδείξεις πληρωμής, μεταξύ άλλων, σε σχέση με έξοδα τεχνοοικονομικής μελέτης €800, αμοιβή εκτιμητών €496 ή για «παραγγελία, πληρωμή και παραλαβή inverter» €19.260.

 

Τέλος, σημειώνω ότι αποτέλεσε ζήτημα που προκάλεσε ένταση κατά την ακρόαση η κατάσταση υγείας του ΜΕ1. Πρέπει να σημειώσω ότι πρόκειται για ζήτημα που δεν σχετίζεται άμεσα με τα επίδικα θέματα, δεν απαντά στα νομικά και πραγματικά θέματα που εγείρονται στην παρούσα υπόθεση και δεν με έχει απασχολήσει περαιτέρω.

 

Επί της ουσίας της μαρτυρίας του ΜΕ1, θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να επεκταθώ περαιτέρω. Για να κριθεί κάποιος μάρτυρας αξιόπιστος πρέπει να υπάρχουν ενδείξεις στη μαρτυρία του ότι για τα σημαντικά, επίδικα θέματα έχει τη διάθεση να καταθέσει την αλήθεια όσο καλύτερα θυμάται και να παρουσιάσει στοιχεία που (λογικά) είναι διαθέσιμα για να υποστηρίξει τις αναφορές του. Η μαρτυρία του ΜΕ1 για τα κεντρικά, αμφισβητούμενα ζητήματα της αγωγής, ήταν αόριστη, γενική, ανακόλουθη και ερχόταν σε αντίθεση με την έγγραφη μαρτυρία που ο ίδιος παρουσίασε. Κρίνω ότι δεν είχε διάθεση να καταθέσει την αλήθεια αλλά διαμόρφωσε μια εκδοχή για να προωθήσει τις αξιώσεις της Ενάγουσας. Δεν τον θεωρώ αξιόπιστο μάρτυρα και δεν μπορώ να βασιστώ στη μαρτυρία του για να καταλήξω σε ευρήματα επί των αμφισβητούμενων γεγονότων.

 

ΜΥ1. Η εικόνα που άφησε ο ΜΥ1 δεν ήταν καλύτερη από αυτή του ΜΕ1. Όπως και στην περίπτωση του ΜΕ1, η ένταση της προσωπικής αντιπάθειας προς τον ΜΕ1 ήταν τέτοια που θεωρώ ότι τον παρέσυρε να παρουσιάσει μια εικόνα, όχι ειλικρινή, αλλά για να δημιουργήσει εντυπώσεις.

 

Η επιδίωξη του ήταν να παρουσιάσει τον ΜΕ1 με αρνητικό τρόπο και να τον μειώσει παρά να διαφωτίσει ως προς τα γεγονότα. Παρασύρθηκε σε αναφορές και ανάλυση της έννοιας της Επίδικης Συμφωνίας, επεξήγηση εγγράφων, επιχειρηματολογία – ζητήματα άσχετα με το ρόλο του ως μάρτυρα γεγονότων. Θεωρώ ότι δεν το έκανε «αθώα», στη ροή του λόγου. Η εντύπωση που αποκόμισα ήταν ότι οι εν λόγω αναφορές έγιναν επί σκοπού, για να παρουσιάσει τα γεγονότα με τον τρόπο που ο ίδιος ήθελε παρά όπως εξελίχθηκαν.

 

Δεν με έπεισε ότι ήταν μάρτυρας της αλήθειας. Ειδικά κατά την αντεξέταση, όταν ο συνήγορος της Ενάγουσας του έθετε ερωτήσεις σε σχέση με τον λόγο που τερματίστηκε η Επίδικη Συμφωνία, οι εξηγήσεις του έδειχναν μια συνειδητή προσπάθεια να προβάλει μια εικόνα «βοηθητική» για την Εναγόμενη.

 

Εν πολλοίς αυτή ήταν η κεντρική του επιδίωξη. Να αποπροσανατολίσει από δεδομένα που εξέλαβε ως «επιβαρυντικά» για την υπόθεση της Εναγόμενης, παρά να καταθέσει την αλήθεια όπως τη θυμόταν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η προσπάθεια του να αποστεί από το περιεχόμενο της επιστολής τερματισμού και να υποστηρίξει ότι ο λόγος τερματισμού δεν ήταν αυτός που αναγράφεται στο κείμενο αλλά οφειλόταν δήθεν σε μονομερή τροποποίηση της Επίδικης Συμφωνίας από την Ενάγουσα. Έχω παραθέσει το σχετικό απόσπασμα από τη μαρτυρία του. Προκύπτει αβίαστα, θεωρώ, από το απόσπασμα αυτό η οργή του όταν εξέλαβε την τιμή της συμφωνίας ως μια προσπάθεια του ΜΕ1 να τον ξεγελάσει οικονομικά. Ότι τερμάτισε την Επίδικη Συμφωνία επειδή θίχθηκε που ο ΜΕ1 μονομερώς αποφάσισε να ζητήσει €40.000 λιγότερες για το ίδιο έργο, είναι μια θέση που στερείται σοβαρότητας.

 

Έχοντας υπόψη το σύνολο της μαρτυρίας του, θεωρώ ότι δεν ήταν μάρτυρας που είχε πρόθεση να καταθέσει την αλήθεια για τα γεγονότα αλλά επιδίωξε να τα παρουσιάσει με τρόπο που έκρινε βολικό. Δεν μπορώ να βασιστώ στη μαρτυρία του για διαμόρφωση ευρημάτων γιατί δεν κρίνω ότι ήταν αξιόπιστος.

 

ΜΕ2. Η ΜΕ2 ήταν μάρτυρας χωρίς γνώση των γεγονότων. Ουσιαστικά κλήθηκε ως κομιστής της κατάστασης λογαριασμού, Τεκμήριο 7, στο περιεχόμενο της οποίας αναφέρθηκα πιο πάνω. Πέραν της παρουσίασης αυτού του εγγράφου, η μαρτυρία της δεν είχε άλλη χρησιμότητα.

 

ΜΥ2. O MY2 κλήθηκε από την πλευρά της Εναγόμενης. Ήταν όμως στο παρελθόν συνεργάτης ή υπάλληλος (υπάρχει διαφωνία περί τούτου) της Ενάγουσας. Αυτό που διαφάνηκε ήταν ότι τα αρνητικά συναισθήματα του προς τον ΜΕ1 καθώς και οι συνθήκες υπό τις οποίες σταμάτησε η συνεργασία του με την Ενάγουσα του δημιούργησαν πικρία η οποία επηρέασε τη μαρτυρία του σε βαθμό που θεωρώ ότι δεν μπορώ να βασιστώ σε αυτή για τη διαμόρφωση συμπερασμάτων.

 

Ήταν διάχυτη η προσπάθεια του να βοηθήσει την υπόθεση της Εναγόμενης και να αποδυναμώσει την εκδοχή της Ενάγουσας. Χαρακτηριστικές ήταν οι εκτενείς αναφορές και εξηγήσεις του όταν ρωτήθηκε γιατί υπογράφηκε η Επίδικη Συμφωνία πριν εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για το έργο. Αναφέρθηκε σε απαιτήσεις της τράπεζας για να αξιολογήσει την αίτηση για δάνειο, τους παράγοντες επιχειρηματικού ρίσκου και προοπτικές αποπληρωμής που λαμβάνει υπόψη το τραπεζικό ίδρυμα, σε εικασίες ως προς τις προθέσεις των μερών για την εξασφάλιση της χρηματοδότησης πριν καταστεί δεσμευτική η Συμφωνία. Όλα αυτά δεν εμπίπτουν στην άμεση γνώση τους σε σχέση με τα γεγονότα που περιβάλλουν την υπόθεση ούτε σχετίζονται με τις ειδικές τεχνικές γνώσεις που διαθέτει. Έφτασε στο σημείο να δίνει εξηγήσεις για γεγονότα που ούτε οι ίδιοι οι άμεσοι εμπλεκόμενοι (ΜΕ1 και ΜΥ1) δεν ανέφεραν.

 

Η εντύπωση που άφησε ήταν πως ο σκοπός του ήταν να «ενισχύσει» τις θέσεις που προβάλλει για σκοπούς υπεράσπισης η Εναγόμενη και να αποδυναμώσει την υπόθεση της Ενάγουσας, μάλλον παρασυρόμενος από προσωπικές αντιπάθειες με τον ΜΕ1.

 

Σε κάθε περίπτωση, αφού διαπίστωσα τα πιο πάνω, δεν δέχομαι ως αξιόπιστη τη μαρτυρία του και δεν θα βασιστώ σε αυτή για τη διατύπωση των ευρημάτων μου.

 

Έγγραφη μαρτυρία. Από την πιο πάνω αξιολόγηση των μαρτύρων προκύπτει η ιδιαίτερη κατάσταση ότι, επί της ουσίας της αγωγής και της υπεράσπισης, δεν υπάρχει αξιόπιστη δια ζώσης μαρτυρία στην οποία να μπορώ να βασιστώ. Για τους λόγους που εξήγησα, τα τρία από τα τέσσερα πρόσωπα που κατέθεσαν δεν κρίθηκαν ειλικρινή (η μαρτυρία της ΜΕ2 ήταν περιορισμένης χρησιμότητας, όπως εξήγησα). Η εξέλιξη αυτή αφήνει, σαφώς, κενό σε σχέση με αρκετά γεγονότα.

 

Υπάρχει όμως έγγραφη μαρτυρία που, σε συνάρτηση με τα ζητήματα που είναι κοινώς αποδεκτά από τα δικόγραφα, συνθέτουν ένα πλαίσιο γεγονότων που επιτρέπει κάποια συμπεράσματα. Τα διάφορα έγγραφα που έχουν παρουσιαστεί, συντάχθηκαν παράλληλα με τα γεγονότα και λειτουργούν ως οδηγός για την κρίση μου σε σχέση με κάποια από τα επίδικα θέματα. Υπάρχει κάποια διαφωνία σε σχέση με τα έγγραφα που συνόδευαν την Επίδικη Συμφωνία, την οποία έχω σημειώσει. Ενόψει της αξιολόγησης των μαρτύρων, οι διιστάμενες εξηγήσεις που δόθηκαν δεν έγιναν αποδεκτές, συνεπώς δεν μπορώ να καταλήξω σε θετικό συμπέρασμα. Όμως αυτό δεν αναιρεί τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από το κείμενο της Επίδικης Συμφωνίας και τα υπόλοιπα έγγραφα που έχουν κεντρικό ρόλο στην υπόθεση και στα οποία θα βασιστώ.

 

Ευρήματα. Με τα δεδομένα που προκύπτουν από την πιο πάνω αξιολόγηση της μαρτυρίας, καταλήγω στα ακόλουθα ευρήματα. Σημειώνω ότι αυτά είναι επιπρόσθετα των κοινώς αποδεκτών δεδομένων όπως τα περιγράφω στην αρχή της απόφασης μου και των παραδοχών από τα δικόγραφα.

 

1.         Η Ενάγουσα εταιρεία ασχολείτο, μεταξύ άλλων, με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Ο ΜΕ1 ήταν κατά τον επίδικο χρόνο διευθυντής αυτής (σχετικό το Τεκμήριο 1).

2.         Ο ΜΥ1 ήταν ο διευθυντής της Εναγόμενης εταιρείας και η σύζυγος του ήταν γραμματέας (Σχετικό το Τεκμήριο 2).

 

3.         Στις 27.2.2021 η Ενάγουσα και η Εναγόμενη υπέγραψαν την Επίδικη Συμφωνία για την κατασκευή και συντήρηση φωτοβολταϊκού πάρκου (σχετικό το Τεκμήριο 3). Αναφορά σε κάποιες από τις πρόνοιες της Επίδικης Συμφωνίας γίνεται πιο κάτω. Κατά πόσο η εν λόγω συμφωνία συνοδευόταν από την κοστολόγηση, τελευταίο φύλλο του Τεκμηρίου 17, δεν υπάρχει αξιόπιστη μαρτυρία ώστε να προβώ σε εύρημα.

 

4.         Το φωτοβολταϊκό πάρκο θα κατασκευαζόταν σε ακίνητο που ανήκε στη σύζυγο του ΜΥ1, η οποία είχε εξασφαλίσει άδεια οικοδομής στις 19.8.2011 (σχετικό το Τεκμήριο 4). Είχε επίσης εξασφαλίσει άδεια από την ΑΗΚ για σύνδεση του πάρκου με το δίκτυο της στις 30.8.2011 (σχετικό το Τεκμήριο 5). Η σχετική σύμβαση αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ ΑΗΚ και παραγωγού υπεγράφη στις 31.8.2011 (σχετικό το Τεκμήριο 6). Όλα αυτά τα έγγραφα/άδειες είναι προγενέστερα της Επίδικης Συμφωνίας.

 

5.         Τον Απρίλιο 2012 ετοιμάστηκε τεχνοοικονομική μελέτη για το επίδικο φωτοβολταϊκό πάρκο (σχετικό το Τεκμήριο 11).

 

6.         Στις 29.7.2012 στάλθηκε από την Επιτροπή Διαχείρισης Ειδικού Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞ.Ε προς την Εναγόμενη εταιρεία η επιστολή Τεκμήριο 19.

 

7.         Στις 31.7.2012 εκδόθηκαν τα προτιμολόγια, Τεκμήριο 6, από την εταιρεία Bio Energy προς την Ενάγουσα.

 

8.         Στις 14.9.2012 η Ενάγουσα απέστειλε προς την Εναγόμενη την επιστολή, Τεκμήριο 8, στην οποία αναφέρονται τα εξής:

 

            «Επιθυμούμε όπως, τροποποιήσουμε την τιμή που αναγράφεται στην συμφωνία για κατασκευή και συντήρηση του φωτοβολταϊκου σας σταθμού δυναμικότητας 129,920kWp με ημερομηνία 27.2.2012. Η τιμή τροποποιείται από τις διακόσιες ενενήντα πέντε χιλιάδες ευρώ (295.000,00€) στις διακόσιες πενήντα πέντε χιλιάδες ευρώ (255.000,00€). Στις πιο πάνω τιμές που αναγράφονται δεν συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ. Πάλι και με την νέα τιμή, ισχύουν όλοι οι όροι της συμφωνίας για κατασκευή και συντήρηση του φωτοβολταϊκού σας σταθμού της 27.2.2012, οι οποίοι έχουν γίνει αποδεκτοί και από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη.»

 

9.         Στις 21.9.2012 η Εναγόμενη τερμάτισε την Επίδικη Συμφωνία με την επιστολή, Τεκμήριο 9. Σε αυτή αναφέρονται τα ακόλουθα:

 

            «Δια της παρούσας σας πληροφορούμε ότι ενεργούμε εκ μέρους των πελατών μας [Εναγόμενης εταιρείας] και είμεθα εντεταλμένοι από αυτούς να σας αναφέρουμε ότι με την αποστολή της επιστολής μας ΤΕΡΜΑΤΙΖΟΥΜΕ αμέσως την ανωτέρω συμφωνία ημερομηνίας 27.2.2012 που συνήψατε με τους πελάτες μας για τους πιο κάτω λόγους:

 

Η αρχική τιμή της ρηθείσας συμφωνίας σας για κατασκευή και συντήρηση του φωτοβολταϊκού πάρκου έναντι του ποσού €295.000 πλέον ΦΠΑ ήταν προϊόν παραπληροφόρησης και/ή εκτός των κανόνων λογικής και/ή ασύμφορος για τους πελάτες μας. Απόδειξη τούτου αποτελεί η δική σας ομολογία η οποία δια της επιστολής σας ημερομηνίας 14/9/2012 καταδεικνύει τόσο δια του λεκτικού της όσο και δια της μονομερούς εκ μέρους σας τροποποίησης του λόγου το αληθές.

 

Η επιστολή σας ημερομηνίας 14/9/2012 αφ’ εαυτή ακυρώνει τη συμφωνία σας ημερομηνίας 27/2/2012.

 

Ως εκ των πιο πάνω οι πελάτες μας επιφυλάσσονται και για την λήψη οιωνδήποτε ενδεικνυόμενων μέτρων προς εξασφάλιση των δικαιωμάτων τους.»

 

10.       Στις 24.9.2012 η Ενάγουσα απέστειλε επιστολή προς την ΣΠΕ Στροβόλου (Τεκμήριο 7) στην οποία, μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξής:

 

            «…Ο πελάτης επειδή έχει οικονομικό πρόβλημα και δεν μπορεί να εξασφαλίσει δανειοδότηση για να καλύψει αυτό το ποσό μας έχει ζητήσει να χρησιμοποιήσουμε χαμηλής ποιότητας υλικά για την ανάπτυξη του. Εμείς για να τον προστατέψουμε αρνηθήκαμε να χρησιμοποιήσουμε χαμηλής ποιότητας υλικά και με επανειλημμένες προσπάθειες δεν συνειδητοποίησε το πολύ μεγάλο ρίσκο που παίρνει.

 

Έτσι ο πελάτης προχωρεί με άλλη εταιρεία δια την ανάπτυξη του σταθμού και θα χρησιμοποιήσει, χαμηλής ποιότητας υλικά. Θα αναπτύξει ένα σταθμό ως εκεί που μπορεί να εξασφαλίσει την δανειοδότηση του, με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας τόσο στην ποιότητα των υλικών όσο και στο ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας.

 

Στόχος μας δεν είναι να εγκαταστήσουμε ένα σταθμό για χάριν των πωλήσεων. Αντιθέτως στόχος μας είναι οι σταθμοί που θα εγκαταστήσουμε να δίνουν όσο το δυνατό υψηλό ποσοστό καθαρής παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Αποτέλεσμα αυτού είναι το υψηλό ποσοστό στην απόδοση του κεφαλαίου που θα επενδυθεί.

 

Όπως αντιλαμβάνεστε η εταιρεία μας είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει νομικά εναντίον της πιο πάνω εταιρείας ακόμα και την παγοποίηση του έργου λόγω οφειλόμενων ποσών που χρωστά στην [Ενάγουσα] εταιρεία, εκτός εάν αυτά πληρωθούν.

Σας ενημερώνουμε για το πιο πάνω θέμα διότι θέλουμε να προστατεύσουμε όλους όσους εμπλέκονται με την ανάπτυξη Φ/Β σταθμών.»

 

11.       Στις 28.9.2012 οι δικηγόροι της Ενάγουσας απέστειλαν επιστολή (Τεκμήριο 10) στους δικηγόρους της Εναγόμενης αναφέροντας, μεταξύ άλλων, τα εξής:

 

            «…ΙΙ. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό από τους πελάτες σας ότι ο παράνομος και αδικαιολόγητος τερματισμός της συμφωνίας δημιουργεί στους πελάτες μας ζημιές χιλιάδων ευρώ.

 

ΙΙΙ. Οι πελάτες σας παρακαλούσαν τους πελάτες μας να μειώσουν όσο μπορούσαν την αξία της προσφοράς τους και του ποσού που αναφέρεται στην συμφωνία ημερομ. 27.2.2012 και αφού το κατάφεραν στην συνέχεια δύο μέρες μετά τερματίζουν την συμφωνία με την επιστολή σας.

 

IV. Είναι φανερό ότι η ακύρωση της Συμφωνίας έγινε με αποκλειστική υπαιτιότητα των πελατών σας και οι πελάτες μας επιφυλάττονται προς τούτο να απαιτήσουν νόμιμες αποζημιώσεις.»

 

12.       Το Τεκμήριο 14 συνιστά κατάσταση λογαριασμού που αποτυπώνει τις συναλλαγές στον τραπεζικό λογαριασμό που διατηρούσε η Ενάγουσα στη ΣΠΕ Στροβόλου κατά την περίοδο που εκεί αναγράφεται.

 

Αυτά είναι τα ευρήματα σε σχέση με τα γεγονότα στα οποία μου επιτρέπει να καταλήξω η μαρτυρία που έγινε αποδεκτή.

 

Ανάλυση. Παραμένει να εξεταστεί εάν στη βάση των ευρημάτων και μη αμφισβητούμενων γεγονότων, η Ενάγουσα έχει αποδείξει την υπόθεση της και τις αξιώσεις που εγείρει στον απαιτούμενο βαθμό.

 

Δικογραφημένες θέσεις. Πριν προχωρήσω, σημειώνω το εξής που είναι σημαντικό ως προς το αποτέλεσμα.

 

Είναι καλά γνωστή η σημασία των δικογράφων μιας αγωγής. Τα δικόγραφα θέτουν το πλαίσιο της δίκης και είναι το εχέγγυο για τη δίκαιη διεξαγωγή της. Αυτά καθορίζουν τα επίδικα θέματα και τα ζητήματα για τα οποία απαιτείται η ετυμηγορία του Δικαστηρίου.

Τόσο κατά την παρουσίαση της μαρτυρίας όσο και στις τελικές αγορεύσεις των συνηγόρων, υπήρχε μια τάση για επέκταση των επίδικων θεμάτων πέραν των δικογραφημένων. Ειδικότερα στις τελικές αγορεύσεις, υπήρχε προσπάθεια για επέκταση των αξιώσεων που δικογραφούνται στην έκθεση απαίτησης ενώ, αντίστοιχα, υπήρχε προσπάθεια για επέκταση των ισχυρισμών που εγείρονται για σκοπούς υπεράσπισης πέραν του δικογράφου της Υπεράσπισης.

 

Δεν θα εξετάσω ζητήματα που δεν είναι επίδικα εκ των δικογράφων. Επομένως, στην κατάληξη μου, δεν λαμβάνω υπόψη νομικά επιχειρήματα που αφορούν θέσεις, αξιώσεις ή υπερασπίσεις που δεν δικογραφούνται κατά τον προβλεπόμενο τρόπο.

 

Ερμηνεία Επίδικης Συμφωνίας. Η ερμηνεία μιας σύμβασης ή ενός συμβατικού όρου αφορά την προσπάθεια εξακρίβωσης της έννοιας που ένας λογικός άνθρωπος θα απέδιδε στη συμφωνία ή στον συγκεκριμένο όρο κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης εάν γνώριζε τα γεγονότα που ήταν τότε διαθέσιμα στα μέρη.

 

Ο βασικός κανόνας ερμηνείας είναι ότι στις λέξεις που χρησιμοποιούνται πρέπει να αποδίδεται το φυσικό και σύνηθες νόημα τους. Ο κανόνας αυτός αντικατοπτρίζει, σαν θέμα κοινής λογικής, τη θέση ότι δεν πρέπει με ευκολία να δεχόμαστε ότι συμβαλλόμενοι υπέπεσαν σε γλωσσικά λάθη, ιδιαίτερα σε επίσημες συμφωνίες.

 

Τα πιο πάνω, αναλύονται και επεξηγούνται στην Αγγλική υπόθεση Investors Compensation Scheme Ltd v West Bromwich Building Society [1998] 1 WLR 896, 912-913 όπου ο Lord Hoffman αναφέρει σχετικά τα εξής:

 

«(1) Interpretation is the ascertainment of the meaning which the document would convey to a reasonable person having all the background knowledge which would reasonably have been available to the parties in the situation on which they were at the time of the contract.

[…]

(5) The ‘rule’ that words should be given their ‘natural and ordinary meaning’ reflects the common sense proposition that we do not easily accept that people have made linguistic mistakes, particularly in formal documents…»

 

Σημαντικό επίσης να τονιστεί ότι μόνο αρμόδιο για να ερμηνεύσει την Επίδικη Συμφωνία είναι το Δικαστήριο. Η ερμηνεία της δεν επαφίεται στους μάρτυρες. Συνεπώς αναφορές που έγιναν στα πλαίσια της μαρτυρίας ως προς την έννοια των συμφωνηθέντων, δεν λαμβάνονται υπόψη.

 

Είναι η θέση της Εναγόμενης στην παρούσα περίπτωση ότι η Επίδικη Συμφωνία προνοούσε ότι δεν θα ξεκινούσε η υλοποίηση του έργου εκτός εάν εξασφαλιζόταν δάνειο προς χρηματοδότηση του. Υποστήριξε επίσης ότι εφόσον η ΣΠΕ Στροβόλου αρνήθηκε να χορηγήσει δάνειο για όλο το ποσό της Επίδικης Συμφωνίας, τότε αυτή ουδέποτε τέθηκε σε ισχύ.

 

Η παράγραφος 1 της συμφωνίας προνοεί ότι:

 

«1. [Η Εναγόμενη] αναθέτει στην [Ενάγουσα την κατασκευή και συντήρηση του φωτοβολταϊκού πάρκου το οποίο θα ανεγερθεί εντός του ακινήτου και [η Ενάγουσα] αναλαμβάνει την υποχρέωση για κατασκευή αυτού έναντι συμφωνηθέντος ποσού εκ € διακόσιες ενενήντα πέντε χιλιάδες ευρώ (ο ΦΠΑ δεν συμπεριλαμβάνεται) και με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στην παρούσα Συμφωνία.»

 

Δηλαδή τα μέρη καθορίζουν με επαρκή ακρίβεια τα καθήκοντα της Ενάγουσας και την αντιπαροχή που θα πληρώσει η Εναγόμενη.

 

Η Εναγόμενη βασίζεται στην παράγραφο 6(α) της Επίδικης Συμφωνίας για να ισχυριστεί στην Υπεράσπιση της ότι «η επίδικη συμφωνία υπόκειτο στην έγκριση δανείου από μέρους των εναγόμενων. Εις περίπτωση κατά την οποία οι εναγόμενοι δεν εξασφάλιζαν δάνειο για το ποσό της συμφωνίας ήτοι για €295.000 πλέον ΦΠΑ, η συμφωνία δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει οιεσδήποτε υποχρεώσεις στους εναγόμενους.»

 

Σύμφωνα με την παράγραφο 6(α) της Επίδικης Συμφωνίας:

 

«6. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν και συναποδέχονται τα ακόλουθα:

 

(α) Η έναρξη των εργασιών αρχίζει με την εξασφάλιση του δανείου.»

 

Δεν συμφωνώ με τη θέση της Εναγόμενης ότι η παράγραφος 6(α) συνιστά προϋπόθεση για τη δημιουργία υποχρεώσεων στην Εναγόμενη. Από το λεκτικό δεν προκύπτει ότι αυτή η πρόνοια συνιστά, αναβλητική αίρεση, τρόπον τινά[1]. Ούτε καθορίζει ότι το δάνειο που θα εξασφαλιστεί πρέπει να είναι για ολόκληρο το ποσό της Επίδικης Συμφωνίας.

 

Αυτό που η συγκεκριμένη πρόνοια αναφέρει είναι ότι οι εργασίες για την κατασκευή του πάρκου θα ξεκινήσουν με την εξασφάλιση δανείου.

 

Ο χρόνος έναρξης των εργασιών όμως είναι κάτι διακριτό από την έναρξη ισχύος της Επίδικης Συμφωνίας και πότε αυτή καθίσταται νομικά δεσμευτική για τα μέρη. Στην απουσία ρητής πρόνοιας για το αντίθετο, η Επίδικη Συμφωνία κατέστη δεσμευτική για τα μέρη με την υπογραφή αυτής στις 27.2.2012.

 

Τερματισμός επίδικης συμφωνίας. Η Επίδικη Συμφωνία τερματίστηκε από την Εναγόμενη με την επιστολή Τεκμήριο 9. Η θέση της Ενάγουσας είναι ότι ο τερματισμός ήταν παράνομος. Η Εναγόμενη διαφωνεί και ισχυρίζεται ότι ορθά τερμάτισε την Επίδικη Συμφωνία.

 

Σύμφωνα με την επιστολή Τεκμήριο 9, ο τερματισμός γίνεται γιατί «η αρχική τιμή της ρηθείσης συμφωνίας σας για την κατασκευή και συντήρηση του φωτοβολταϊκού πάρκου έναντι ποσού €295.000 πλέον ΦΠΑ ήταν προϊόν παραπληροφόρησης και/ή εκτός των κανόνων λογικής και/ή ασύμφορος για τους πελάτες μας.»

 

Οι λόγοι αυτοί που προβάλλονται από την Εναγόμενη δεν έχουν τεκμηριωθεί με αξιόπιστη μαρτυρία. Δεν υπάρχει εύρημα για παραπληροφόρηση. Στο σημείο αυτό να σημειώσω παρενθετικά πως ούτε αξιόπιστη μαρτυρία έχει παρουσιαστεί που να οδηγεί σε εύρημα για ψευδείς παραστάσεις από την Ενάγουσα «ότι οι εναγόμενοι θα είχαν εξασφαλισμένο δάνειο από τη ΣΠΕ Στροβόλου για το πιο πάνω ποσό των €295.000 πλέον ΦΠΑ» και που οδήγησαν στη σύναψη της Συμφωνίας.

 

Ούτε παρουσιάστηκε μαρτυρία ότι το αντίτιμο της Επίδικης Συμφωνίας ήταν εκτός των κανόνων λογικής. Ακόμα όμως και αν ήταν υπέρμετρα υψηλό το ποσό και έστω αν αποδεικνύετο ότι το ποσό ήταν ασύμφορο για την Εναγόμενη, αυτοί δεν είναι λόγοι που αναγνωρίζονται από το Νόμο ή τη νομολογία ως βάση για νόμιμο τερματισμό μιας σύμβασης. Ούτε στην ίδια τη Συμφωνία αναγνωρίζονται αυτοί οι λόγοι ως να δίνουν δικαίωμα τερματισμού.

Αν και δεν δικογραφείται ειδικά, η πλευρά της Εναγόμενης αφήνει να νοηθεί ότι ισχύει στην παρούσα περίπτωση το δόγμα της ματαίωσης της Επίδικης Συμφωνίας. Κατ’ αρχάς αυτή η υπεράσπιση έπρεπε να δικογραφηθεί συγκεκριμένα για να καταστεί επίδικο ζήτημα. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν διαπιστώνω δεδομένα που θα δικαιολογούσαν την επίκληση του δόγματος στη βάση του άρθρου 56(2) του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149[2].

 

Όπως εξηγήθηκε στην υπόθεση Cyprus Cinema & Theatre Co Ltd v Christodoulos Karmiotis (1967) 1 C.L.R. 42:

 

«Τhe proper test for impossibility of performance should be If the literal words of the contract were to be enforced in the changed circumstances, would this involve a significant or radical change from the obligation originally undertaken?».

 

Η έγκριση δάνειου για χαμηλότερο ποσό από το ποσό της Επίδικης Συμφωνίας δεν πληροί το κριτήριο για να θεωρηθεί ότι συνιστά αλλαγή δεδομένων που επηρέασε δραστικά τη φύση της υποχρέωσης της Εναγόμενης.

 

Στη βάση των ενώπιον μου στοιχείων, καταλήγω ότι ο τερματισμός της Επίδικης Συμφωνίας από την Εναγόμενη έγινε αντισυμβατικά, χωρίς νόμιμο έρεισμα.

 

Σημειώνω επίσης ότι η θέση της Εναγόμενης ότι η Επίδικη Συμφωνία δεν κατέστη δεσμευτική επειδή η Εναγόμενη δεν εξασφάλισε δάνειο για το συνολικό ποσό αυτής έρχεται σε αντίφαση με το γεγονός ότι η Εναγόμενη τερμάτισε τη Συμφωνία. Εάν η ειλικρινής αντίληψη ήταν πως η Επίδικη Συμφωνία ουδέποτε δημιούργησε υποχρεώσεις στην Εναγόμενη τότε γιατί υπήρχε ανάγκη για τον τερματισμό της;

 

Αξιώσεις. Εφόσον διαπιστώθηκε ότι ο τερματισμός της Επίδικης Συμφωνίας από την Εναγόμενη ήταν αντισυμβατικός, ακολουθεί ότι η Ενάγουσα δικαιούται σε αποζημίωση. Στρέφομαι επομένως στις αξιώσεις που εγείρονται με την αγωγή.

 

Όπως ανέφερα πιο πάνω, έγιναν κάποιες προσπάθειες τόσο κατά την ακρόαση όσο και στην τελική αγόρευση της Ενάγουσας για επέκταση των ζητούμενων αποζημιώσεων πέραν εκείνων που δικογραφούνται. Όπως επίσης ανέφερα, δεν πρόκειται να επεκταθώ πέραν των δικογράφων. Οι αξιώσεις καθορίζονται στην Έκθεση Απαίτησης και είναι με βάση αυτό το δικόγραφο που θα εξετάσω εάν η Ενάγουσα έχει αποδείξει στον απαιτούμενο βαθμό τα ποσά που διεκδικεί.

 

Οι αξιώσεις που εγείρονται με την αγωγή είναι οι ακόλουθες:

 

«Α. €110.992 πλέον ΦΠΑ ως αποζημιώσεις συνεπεία παράβασης της συμφωνίας και/ή κατά παράβαση των εκ του νόμου υποχρεώσεων των Εναγόμενων και/ή με βάση τις αρχές του αδικαιολόγητου πλουτισμού και/ή απάτης και/ή δόλου και/ή ψευδών παραστάσεων και/ή ως αποζημίωση και/ή άλλως πως.

 

Β. €25.000 ως συμφωνηθείσα αποζημίωση και/ή ως αποζημιώσεις για ζημιές που υπέστησαν οι Ενάγοντες από παράνομο τερματισμό της συμφωνίας εγκατάστασης φωτοβολταϊκού πάρκου ως την παράγραφο 13 της εκθέσεως απαιτήσεως ανωτέρω περιγράφονται.

 

Γ. Παραδειγματικές αποζημιώσεις.

 

Δ. Οποιαδήποτε θεραπεία και/ή καλύτερη θεραπεία ήθελε κρίνει εύλογη και δίκαια υπό τις περιστάσεις το Σεβαστό Δικαστήριο.

 

Ε. Νόμιμο τόκο.

 

Στ. Έξοδα πλέον ΦΠΑ, πλέον έξοδα επίδοσης.»

 

Ξεκινώ από την αξίωση της παραγράφου Α του παρακλητικού της αγωγής για ποσό €110.992 πλέον ΦΠΑ. Το ποσό αυτό αφορά ισχυριζόμενες ειδικές ζημιές που η Ενάγουσα εξειδικεύει στην παράγραφο 13 της Έκθεσης Απαίτησης ως εξής:

 

«Από την ως άνω αδικαιολόγητη και/ή παράνομη και/ή αντισυμβατική ενέργεια των Εναγόμενων και τον αδικαιολόγητο και/ή παράνομο και/ή αντισυμβατικό τερματισμό της μεταξύ των διαδίκων συμφωνίας, οι Ενάγοντες υφίστανται ειδικές ζημιές ύψους €110.992 πλέον ΦΠΑ.

 

 

 

Λεπτομέρειες ειδικών ζημιών Εναγόντων

 

(α)	Παροχή υπηρεσιών και υποβολή αιτήσεων προς αρμόδιο Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας	€500
(β)	Αμοιβές αφορούσες εκτιμήσεις για το συντονισμό και την ορθή εγκατάσταση και λειτουργία των Φωτοβολταϊκών πάρκων	€496
(γ)	Συντονισμός έργου και/ή χωροταξικός σχεδιασμός έργου	€1.500
(δ)	Τεχνοοικονομική μελέτη έργου	€800
(ε)	Έξοδα γραφείου	€740
(στ)	Παραγγελία, πληρωμή και παραλαβή φωτοβολταϊκών πλαισίων	€87.696
(ζ)	Παραγγελία, πληρωμή και παραλαβή inverter	€19.260
	Σύνολο	€110.992»

 

Από τη συνοπτική μου αναφορά στη μαρτυρία πιο πάνω, προκύπτει ότι δεν έχει παρουσιαστεί αξιόπιστη μαρτυρία ή στοιχεία που να αποδεικνύουν τα επί μέρους ποσά που συναποτελούν το ποσό των €110.992. Δεν παρουσιάστηκαν αποδείξεις ή άλλες ενδείξεις για πληρωμή των ποσών των παραγράφων (α)-(ε) ούτε (ζ). Σε σχέση με το ποσό της παραγράφου (στ) επαναλαμβάνω όσα ανέφερα κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας του ΜΕ1. Τα προτιμολόγια Τεκμήριο 6 δεν συνδέουν ικανοποιητικά το ποσό των €87.696 που διεκδικεί η Ενάγουσα με τα πλαίσια που φαίνεται να αφορούν. Αφορούν διαφορετικά ποσά, διαφορετικά πλαίσια, διαφορετική ποσότητα και χρονικά δεν συνάδουν με την Επίδικη Συμφωνία.

 

Συνεπώς, η Ενάγουσα έχει αποτύχει να αποδείξει το ποσό των €110.992 που αξιώνει (ή μέρος αυτού).

 

Προχωρώ στην παράγραφο Β του παρακλητικού της αγωγής που αφορά αξίωση για ποσό €25.000. Σύμφωνα με την παράγραφο 13 της Έκθεσης Απαίτησης, η Ενάγουσα ισχυρίζεται ότι «ήταν συμφωνηθείς και/ή ρητός και/ή εξυπακουόμενος όρος της μεταξύ των διαδίκων συμφωνίας ότι σε περίπτωση πώλησης του πάρκου πριν την έναρξη εκτέλεσης των εργασιών, οι εναγόμενοι θα κατέβαλλαν στους ενάγοντες το ποσό των €25.000 ως συμφωνηθείσα αποζημίωση και/ή ως συμφωνηθείσα αμοιβή για την παροχή τεχνογνωσίας εγκατάστασης και λειτουργίας του φωτοβολταϊκού πάρκου.»

 

Αξιόπιστη μαρτυρία που να επιτρέπει συμπέρασμα για εξυπακουόμενο όρο για αποζημίωση €25.000 δεν υπάρχει.

 

Η πρόνοια της Επίδικης Συμφωνίας στην οποία γίνεται αναφορά στο ποσό των €25.000 είναι η παράγραφος 7 που προβλέπει τα εξής:

 

«Οι Συμβαλλόμενοι συμφωνούν και συναποδέχονται ότι σε περίπτωση που [η Εναγόμενη] επιθυμεί την πώληση του πιο πάνω πάρκου μετά την έκδοση των σχετικών αδειών για εγκατάσταση του συστήματος και πριν την έναρξη εκτέλεσης των εργασιών θα υποχρεούται να καταβάλει ως συμφωνηθείσα αποζημίωση και/ή ως συμφωνηθείσα αμοιβή προς το Μέρος Α το ποσό των €25.000 για την παροχή της σχετικής τεχνογνωσίας από [την Ενάγουσα στην Εναγόμενη].»

 

Συνιστά κανόνα ότι κατά την ερμηνεία μιας συμβατικής πρόνοιας, εάν διαπιστώνεται οποιαδήποτε ασάφεια τότε αυτή θα πρέπει να ερμηνεύεται contra proferentem, δηλαδή εναντίον του μέρους που επιδιώκει να βασιστεί στην πρόνοια για να έχει κάποιο όφελος ή να περιορίσει τις υποχρεώσεις του ή την ευθύνη του.

 

Εδώ, το λεκτικό της παραγράφου 7 της Επίδικης Συμφωνίας θα μπορούσε να ήταν πιο ξεκάθαρο. Όμως από την κυριολεκτική ερμηνεία του κειμένου προκύπτει με επαρκή ακρίβεια το νόημα. Δεν υπάρχει εύρημα για «πώληση του πάρκου». Αντίθετα, οι δύο πλευρές φαίνεται να συμφωνούν ότι το φωτοβολταϊκό πάρκο που κατασκευάστηκε παραμένει στην ιδιοκτησία της Εναγόμενης. Ούτε υπάρχει εύρημα για τεχνογνωσία που παρασχέθηκε από την Ενάγουσα στην Εναγόμενη. Συνεπώς δεν τυγχάνει εφαρμογής η παράγραφος 7 της Επίδικης Συμφωνίας για την πληρωμή συμφωνηθείσας αποζημίωσης €25.000 ως εκεί αναφέρεται.

 

Ακολουθεί πως ούτε το ποσό των €25.000 μπορεί να αποδοθεί στην Ενάγουσα.

 

Επόμενη αξίωση που εγείρεται αφορά διεκδίκηση παραδειγματικών αποζημιώσεων εναντίον της Εναγόμενης.

Η Κυπριακή νομολογία εισηγείται ότι παραδειγματικές αποζημιώσεις μπορούν να επιδικαστούν σε ευρύ φάσμα περιπτώσεων^[3]. Ο γενικός, θα έλεγα, κανόνας είναι ότι παραδειγματικές αποζημιώσεις μπορούν να επιδικαστούν σε περιπτώσεις όπου ο εκάστοτε εναγόμενος επιδεικνύει ιδιαίτερα αξιόμεμπτη συμπεριφορά. Αξιόμεμπτη διαγωγή είναι εκείνη που συνοδεύεται από έντονα στοιχεία αλαζονείας, θρασύτητας ή αθέμιτου κίνητρου ή όταν τείνει να ταπεινώσει το θύμα του αδικήματος^[4].

 

Στην παρούσα υπόθεση, στη βάση της προσκομισθείσας μαρτυρίας δεν διαπιστώνω ότι έχει αποδειχθεί το στοιχείο της αλαζονείας ή του αθέμιτου κινήτρου από την πλευρά της Εναγόμενης ώστε να υπάρχει το απαραίτητο έρεισμα για να αποδοθούν παραδειγματικές αποζημιώσεις. Επιπρόσθετα ελλείπει μαρτυρία αναφορικά με την οικονομική κατάσταση της Εναγόμενης που η Κυπριακή νομολογία εισηγείται ότι πρέπει να προσκομιστεί και να συνυπολογιστεί από το Δικαστήριο σε περιπτώσεις όπου διεκδικούνται παραδειγματικές αποζημιώσεις^[5]. Επομένως κρίνω ότι η παρούσα δεν είναι κατάλληλη περίπτωση για την επιδίκαση παραδειγματικών αποζημιώσεων και η αντίστοιχη αξίωση δεν μπορεί να επιτύχει.

 

Κατάληξη. Ενόψει των πιο πάνω, η αγωγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται.

 

Ως προς τα έξοδα, ακολουθώντας το αποτέλεσμα επιδικάζονται υπέρ της Εναγόμενης και εναντίον της Ενάγουσας όπως θα υπολογιστούν και θα εγκριθούν.

 

 

 

(Υπ.) ……………….………………………….
Γ. Κυθραιώτου-Θεοδώρου, Π.Ε.Δ.

 

Πιστόν αντίγραφο

 

Πρωτοκολλητής