ECLI:CY:KDLEF:2018:7

ΜΟΝΙΜΟ ΚΑΚΟΥΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΚΟΥΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟΥ:   Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Π.Ε.Δ.

                                                  Χ. Χαραλάμπους, Α.Ε.Δ

                                                  Μ. Παπαδοπούλου, Α.Ε.Δ.

 

Αρ. Υπόθεσης: 8708/15

 

Δημοκρατία

 

v.

 

1.    Γεωργία Αντρέου

2.    Χριστάκης Κατσελλής

3.    Λευτέρης Χατζηχρυσάνθου

4.    Νίκος Ταπανίδης

5.    Πολύδωρος Πολυδώρου

6.    Χαράλαμπος Λιονταρής

7.    Ανδρέας Χατζηλοΐζου

8.    Χριστίνα Πετρή

9.    Χριστάκης Τομάζου

10.  Narinder Singh

11.  Mahendra Kumar

Κατηγορούμενων

 

 

Ημερομηνία:  6 Μαρτίου 2018

 

ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ:

Για τη Δημοκρατία:  κα Χ. Κυθραιώτου για Γενικόν Εισαγγελέα

Για την Κατηγορούμενη 1:  κ. Χ. Πουργουρίδης

Για τους Κατηγορούμενους 3 και 4:  κ. Ρ. Μαππουρίδης με την κα Χαραλάμπους

Για τον Κατηγορούμενο 7:  κ. M. Μενελάου για Λ. Παπαφιλίππου

Κατηγορούμενοι 1, 3, 4 και 7 παρόντες

 

 

 

 

ΑΠΟΦΑΣΗ

 

Μετά την αθώωση των Κατηγορουμένων σε αριθμό Κατηγοριών στο στάδιο του εκ πρώτης όψεως, οι Κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν πλέον τις εξής Κατηγορίες:

 

Κατηγορούμενη 1

 

à    50 κατηγορίες Πλαστογραφίας Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335 και 20 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 (Κατηγορίες 1, 3, 4, 5, 6, 9, 11, 12, 13, 18, 19, 20, 21, 26, 28, 29, 30, 33, 34, 35, 39, 40, 41, 44, 45, 46, 47, 48, 52, 53, 54, 55, 60, 72, 73, 74, 77, 78, 79, 84, 92, 93, 94, 95, 135, 136, 137, 138, 139 και 140).

à    8 κατηγορίες Συνωμοσίας προς Καταδολίευση κατά παράβαση του αρ. 302 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 (κατηγορίες 2, 89, 165, 166, 167, 168, 169 και 170).

à    12 κατηγορίες Κυκλοφορίας Πλαστού Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335, 339 και 20 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 (κατηγορίες 7, 14, 22, 31, 36, 42, 49, 56, 75, 80, 87 και 96).

à    13 κατηγορίες Εξασφάλισης Άδειας Εισόδου Αλλοδαπού στη Δημοκρατία δια Ψευδών Παραστάσεων κατά παράβαση των αρ. 305 και 20 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 (κατηγορίες 8, 15, 23, 32, 37, 43, 50, 57, 64, 76, 81, 88 και 97).

à    2 κατηγορίες Συνωμοσίας προς Διάπραξη Κακουργήματος κατά παράβαση των αρ. 371 και 335 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 (κατηγορίες 16 και 90).

à    2 κατηγορίες Συνωμοσίας προς Διάπραξη Πλημμελήματος κατά παράβαση των αρ. 372 και 305 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 (κατηγορίες 17 και 91).

à    1 κατηγορία Παράνομης Λειτουργίας Ιδιωτικού Γραφείου Εξεύρεσης Εργασίας κατά παράβαση των αρ. 2 και 29(α) του περί Ιδιωτικών Γραφείων Εξεύρεσης Εργασίας Ν.126(Ι)/2012(κατηγορία 134).

 

Κατηγορούμενος 3

 

à    5 κατηγορίες Πλαστογραφίας Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 59, 62, 66, 69 και 86).

à    3 κατηγορίες Συνωμοσίας προς Καταδολίευση κατά παράβαση του αρ. 302 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 167, 168 και 169).

à    3 κατηγορίες Κυκλοφορίας Πλαστού Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335, 339 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 63, 70, και 87).

à    3 κατηγορίες Εξασφάλισης Άδειας Εισόδου Αλλοδαπού στη Δημοκρατία δια Ψευδών Παραστάσεων κατά παράβαση των αρ. 305 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 64, 71 και 88).

 

Κατηγορούμενος 4

 

à    8 κατηγορίες Πλαστογραφίας Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 1, 9, 26, 38, 44, 51, 58 και 65).

à    1 κατηγορία Συνωμοσίας προς Καταδολίευση κατά παράβαση του αρ. 302 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορία 2).

à    8 κατηγορίες Κυκλοφορίας Πλαστού Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335, 339 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 7, 31, 36, 42, 49, 56, 63 και 87).

à    8 κατηγορίες Εξασφάλισης Άδειας Εισόδου Αλλοδαπού στη Δημοκρατία δια Ψευδών Παραστάσεων κατά παράβαση των αρ. 305 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 8, 32, 37, 43, 50, 57, 64, 71 και 88).

 

Κατηγορούμενος 7

 

à    2 κατηγορίες Πλαστογραφίας Εγγράφου κατά παράβαση των αρ. 331, 333(α), 335 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 18 και 94).

 

Σημειώνουμε ότι εκ παραδρομής στην Ενδιάμεση Απόφασή μας για το στάδιο του Εκ Πρώτης Όψεως στην κατάληξη δεν υπήρξε οποιαδήποτε αναφορά στις Κατηγορίες 70 και 71 για την Κ.1 και στις Κατηγορίες 14 και 15 για τον Κ.4. Εν όψει του ότι οι Κ.1 και Κ.4 δεν είχαν κληθεί σε απολογία σε αυτές δεν θα αποτελέσουν αντικείμενο εξέτασης στην παρούσα.

 

Μαρτυρία Κατηγορούσας Αρχής

 

Για να αποδείξει την υπόθεση της η Κατηγορούσα Αρχή (εφεξής «Κ.Α.»), κάλεσε συνολικά 34 μάρτυρες, ενώ σε διάφορα στάδια της διαδικασίας δηλώθηκαν και παραδεκτά γεγονότα. Από πλευράς Κατηγορουμένων μετά την κλήση τους σε απολογία και την επεξήγηση των δικαιωμάτων τους οι Κ.3 και Κ.4 επέλεξαν να καταθέσουν ενόρκως και περαιτέρω ο Κ.3 κάλεσε και μία μάρτυρα. Οι Κ.1 και Κ.7 επέλεξαν να προβούν σε ανώμοτη δήλωση, ενώ η Κ.1 κάλεσε και 7 μάρτυρες.

 

Τα όσα οι μάρτυρες αυτοί ανέφεραν καταγράφονται αυτολεξεί στα πρακτικά. Για σκοπούς της παρούσας Απόφασης κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε μία συνοπτική αναφορά στο περιεχόμενο της προσαχθείσας μαρτυρίας. Εκεί και όπου κρίνεται αναγκαίο θα γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα μέρη αυτής.

 

Η Μ.Κ.1 Λοχίας 3373 Ανδριανή Λουκά κατέθεσε στο Δικαστήριο τα τεκμήρια της υπό εκδίκαση υπόθεσης όπως τα παρέλαβε από τη Λοχία 1458 Κατερίνα Χείλη.

 

Ο Μ.Κ.2 Ravinder Singh Aujla κατάγεται από την Ινδία και μετά από παραστάσεις που του έγιναν από άτομα εκεί τα οποία ήσαν συγγενείς του Gurinder Singh (ο οποίος εφεξής θα αναφέρεται ως «Gurinder A»), αποφάσισε να έρθει στην Κύπρο να εργαστεί. Κατέβαλε ποσό ύψους €9.500 περίπου για διευθέτηση της μετάβασής του και της εξεύρεσης εργασίας στην Κύπρο. Την 27.10.13 ταξίδεψε για Κύπρο μαζί με τον Μ.Κ.7, και τον μετέφεραν σε ένα διαμέρισμα στην οδό Φανερωμένης. Στο διαμέρισμα αυτό ήρθε να μείνει ακόμη ένας αλλοδαπός, επίσης με το όνομα Gurinder Singh, Μ.Κ.6 (στον οποίο οι παραπονούμενοι αναφέρονταν ως «Gurinder New» και άρα εφεξής θα αναφέρεται «Gurinder N»). Εκεί ο Gurinder (Α) τους σύστησε κάποιο άτομο με το όνομα Dhillon σε σχέση με τον οποίο τους είπε ότι ήταν το αφεντικό του.

 

Λόγω του ότι παρήλθαν αρκετές μέρες και δεν τους είχαν βρει εργασία, την 22.11.13 οι Μ.Κ.2, Μ.Κ.6 και Μ.Κ.7 μετέβησαν στην Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό (εφεξής «Κ.Ι.Σ.Α.») όπου και υπέβαλαν παράπονο, και ο Μ.Κ.17 τηλεφώνησε στον εργοδότη που αναγράφετο επί της άδειας εισόδου του Μ.Κ.2, τον Χρίστο Δημητρίου Μ.Κ.11 αλλά αυτός δεν ήρθε να τους παραλάβει παρά το ότι είπε ότι θα το πράξει. Την επόμενη μέρα ο Gurinder (A) τους ανέφερε ότι η κα Γεωργία ήταν πολύ θυμωμένη που είχαν τηλεφωνήσει στον Μ.Κ.11.

 

Την 25.11.13 ο Gurinder (A) ενημέρωσε τον Μ.Κ.2 ότι του είχαν βρει δουλειά σε μία φάρμα στην Πάφο, όπου και τον έστειλε. Ο Μ.Κ.2 περιέγραψε τις κακές συνθήκες που επικρατούσαν τόσο στην εργασία του όσο και στο χώρο όπου έπρεπε να διαμένει. Για αυτές παραπονέθηκε τόσο στον Gurinder όσο και στον Dhillon.

 

Αφού επέστρεψε στη Λευκωσία, την 28.11.13 ο Μ.Κ.2 ξαναπήγε στην ΚΙΣΑ και ενημερώθηκε και η Αστυνομία. Την 2.4.13 στο Γραφείο Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων (εφεξής «Γ.Κ.Ε.Π.»), της Αστυνομίας αναγνώρισε το πρόσωπο που αποκαλούσε Dhillon και η Αστυνομία του είπε ότι το όνομα αυτού είναι Mahendra Kumar.

 

Ο Μ.Κ.3 Χαράλαμπος Λιονταρή (πρώην Κ.6), ανέφερε ότι είναι εγγονός της Αλίκης Χαραλάμπους. Είπε ότι κατά τον Ιούνιο 2014 γνώρισε την Κ.1 στο περίπτερο του Κ.2 και ότι αυτή του ζήτησε να της φέρει την ταυτότητα της γιαγιάς του και σε αντάλλαγμα θα του έδιδε €100, πράγμα που ο Μ.Κ.3 αποδέχτηκε. Έδωσε όντως την ταυτότητα της Αλίκης Χαραλάμπους στην Κ.1 και υπέγραψε σε διάφορα σημεία αιτήσεων που του υπέδειξε η Κ.1. Ήταν η θέση του ότι το ιατρικό πιστοποιητικό που εξέδωσε ο Κ.7, Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 67, δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια.

 

Ο Μ.Κ.4 Mandeep Singh κατάγεται από την Ινδία και μέσω κάποιων ατόμων εκεί πείστηκε να έρθει στην Κύπρο για να δουλέψει σε μία φάρμα. Κατέβαλε για τη διευθέτηση της μεταφοράς του στην Κ.Δ. και την εξεύρεση εργασίας ποσό περίπου €9.023 και ταξίδεψε για Κύπρο την 27.7.14. Στο Αεροδρόμιο Λάρνακας τον παρέλαβε ο Κ.10 στον οποίο και έδωσε ποσό €2.000 που του είχε δώσει το άτομο με το οποίο συνομιλούσε στην Ινδία για να παραδώσει στον Κ.10. Ο Μ.Κ.4 έφτασε στη Λευκωσία με ταξί αλλά πέρασαν κάποιες μέρες και δεν τον ενημέρωσε κάποιος για δουλειά, γι’ αυτό επικοινώνησε με τον Κ.10, ο οποίος του είπε ότι δεν ήταν υπεύθυνος για το θέμα αυτό. Τον Αύγουστο 2014 υπέβαλε παράπονο στην Κ.Ι.Σ.Α..

 

Ο Μ.Κ.5 Gurjeet Singh κατάγεται επίσης από την Ινδία, όπου κάποια γνωστή του, τού ανέφερε τον Φεβρουάριο 2013 ότι είχε ακούσει για κάποιο Dhillon πράκτορα στην Κύπρο ο οποίος θα μπορούσε να βοηθήσει τον Μ.Κ.5 και την αδελφή του να βρουν δουλειά. Ο πατέρας του Μ.Κ.5 επικοινώνησε με τον Dhillon (τον οποίο ο Μ.Κ.5 αναγνώρισε την 2.4.15 στο Γ.Κ.Ε.Π. ως τον Κ.11) και αυτός τους είπε ότι θα έπρεπε να καταβάλουν ποσό 230.000 ρουπιών για την αδελφή του Μ.Κ.5, πράγμα που έκαναν, και ότι θα μπορούσε να διευθετήσει και βίζα για τον Μ.Κ.5 με την καταβολή επιπλέον ποσού 475.000 ρουπιών, πράγμα το οποίο επίσης δέχτηκαν. Με τη βίζα της αδελφής του υπήρξαν διάφορα προβλήματα.

 

Ο Μ.Κ.5 έφτασε στην Κύπρο την 11.7.13 αλλά ο Κ.11 στα τηλεφωνήματα που του έκανε του έλεγε απλώς να περιμένει, ενώ ισχυρίστηκε ότι ο Κ.11 τον είχε ξεγελάσει λέγοντάς του ότι η βίζα του θα ήταν ανοιχτή για να εργαστεί όπου ήθελε. Την 8.8.13 μετέβη με τον Κ.11 και μία κυρία στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (εφεξής «Τ.Α.Π.Μ.») αλλά μετά και πάλι δεν του βρήκε δουλειά ο Κ.11. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2013 ο Μ.Κ.5 κάλεσε τον τηλεφωνικό αριθμό του εργοδότη που αναφέρετο επί της βίζας του και έμαθε ότι αυτός είχε αποβιώσει. Παρά το ότι ζητούσε από τον Κ.11 να του βρει δουλειά αυτός του έλεγε ότι δεν είναι υπεύθυνος να το πράξει. Τον Κ.11 άκουσε μία φορά να αναφέρει το όνομα «Γεωργία».

 

Ο Μ.Κ.6 Gurinder Singh (N) κατάγεται από την Ινδία όπου η μητέρα του Gurinder Singh (A) είπε στην οικογένεια του Μ.Κ.6 ότι θα μπορούσε να διευθετήσει δουλειά για αυτόν στην Κύπρο, αλλά θα έπρεπε να καταβάλουν ποσό το οποίο τελικά ανήλθε σε €9.500 περίπου. Την 30.10.13 ο Μ.Κ.6 έφτασε στην Κύπρο και οι Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7 τον πήραν σε ένα διαμέρισμα στην οδό Φανερωμένης 65 στη Λευκωσία. Έδωσε ποσό €250 στον Gurinder Singh (A) αλλά οι μέρες περνούσαν και δεν τους είχαν βρει δουλειά.

 

Την 10.11.13 ο Gurinder Singh (A) ειδοποίησε τον Μ.Κ.6 ότι θα τον έστελναν για εκπαίδευση στο Ακάκι όπου θα τον μετέφερε η κα Γεωργία η οποία ήταν το μεγαλύτερο αφεντικό. Όντως η κα Γεωργία τον πήρε με το αυτοκίνητό της σε ένα σπίτι στο Ακάκι όπου έπρεπε να φροντίζει έναν ηλικιωμένο κύριο. Εκεί έμεινε 2 μέρες αλλά την 11.11.13 η μία από τις κυρίες του είπε ότι δεν τον χρειάζονταν και επέστρεψε στη Λευκωσία. Την 22.11.13 πήγε με τους Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7 στην Κ.Ι.Σ.Α. και υπέβαλαν παράπονο, αλλά την επομένη ο Gurinder Singh (A) τους θύμωσε λέγοντας τους ότι η κα Γεωργία είναι πολύ θυμωμένη. Την 6.12.13 ο Gurinder Singh (A) του είπε ότι τους είχαν πάρει τα χρήματά τους και δεν υπήρχε τίποτε που να μπορούσαν να κάνουν γι’ αυτό, αλλά αν ήθελαν μπορούσαν να φέρουν και αυτοί άτομα από την Ινδία.

 

Ο Μ.Κ.7 Mandeep Singh Gill κατάγεται επίσης από την Ινδία και εκεί ο αδελφός του Gurinder Singh (A) του είπε ότι ο τελευταίος είναι πράκτορας στην Κύπρο και θα μπορούσε να βοηθήσει τον Μ.Κ.7 να πάρει βίζα. Μίλησε με τον Gurinder Singh (A) ο οποίος ζήτησε ποσό 775.000 ρουπιών, εκ των οποίων 375.000 καταβλήθηκαν σε κάποιο συγγενή του Dhillon αναφορικά με τον οποίο είχαν πει στον Μ.Κ.7 ότι ήταν το αφεντικό του Gurinder Singh (A). O M.K.7 ήρθε στην Κύπρο μαζί με τον Μ.Κ.2 την 27.10.13 και τους μετέφεραν σε ένα διαμέρισμα στην οδό Φανερωμένης. Εκεί γνώρισε και τον Dhillon.

 

Την 5.11.13 τον έστειλαν σε μία δουλειά στο Ακάκι για εκπαίδευση να φροντίζει ένα ηλικιωμένο αλλά όταν την 8.11.13 είπε στις θυγατέρες αυτού ότι επιθυμούσε να εργαστεί σε φάρμα, του κατέβαλαν €60 και τον έστειλαν πίσω Λευκωσία. Την 22.11.13 μαζί με τους Μ.Κ.2 και Μ.Κ.6 πήγαν στην Κ.Ι.Σ.Α. και υπέβαλαν παράπονο.

 

Ο Μ.Κ.8 Χρίστος Τομάζου (πρώην Κ.9) ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο ο κοινοτάρχης του Παλιομετόχου και ανέφερε ότι το 2011 η Κ.1 του ζήτησε να συνεργαστούν για την πιστοποίηση εγγράφων που χρειαζόταν για τη μεταφορά εργατών από το εξωτερικό. Κατά διαστήματα, έγγραφα για πιστοποίηση τού έφερνε ο Κ.5 και κάποια υπάλληλος της Κ.1 επ’ ονόματι Χρυστάλλα. Για τον Μ.Κ.11 η Κ.1 του είχε πει ότι τις αιτήσεις συμπλήρωνε και υπέγραφε η ίδια.

 

Η Μ.Κ.9 Μαρία Βρυωνίου ανέφερε ότι δεν γνωρίζει τα άτομα με τα ονόματα Gurinder Singh, Raj Kumar και Bara Singh, ουδέποτε υπέγραψε η ίδια κάποιο χαρτί που να αφορά αυτά τα άτομα και ουδέποτε επισκέφτηκε τον ιατρό Κ.4 ή υπέφερε από αυτά που αναφέρονται στα ιατρικά πιστοποιητικά που συνέταξε ο Κ.4. Η Μαρία Σολωμού, σύζυγος του Κ.2, της είχε ζητήσει σε κάποιο στάδιο την ταυτότητά της, την οποία και η Μ.Κ.9 της έδωσε. Στην Μ.Κ.9 υπεδείχθη αριθμός εγγράφων από φάκελο τα οποία και είπε ότι δεν υπέγραψε η ίδια.

 

Η Μ.Κ.10 Χριστίνα Πετρή (πρώην Κ.8) είναι πιστοποιών υπάλληλος και κατά το 2013 της τηλεφώνησε η Κ.1 και της είπε ότι θα έστελνε τον σύζυγό της για πιστοποιήσεις υπογραφών ηλικιωμένων ανθρώπων οι οποίοι δεν ήταν εφικτό να πηγαίνουν αυτοπροσώπως οι ίδιοι. Ο Κ.5 όντως πήγε 2–3 φορές με έγγραφα για πιστοποίηση, τα οποία η Μ.Κ.10 πιστοποίησε στην απουσία των ατόμων που είχαν υπογράψει.

 

Ο Μ.Κ.11 Χρίστος Δημητρίου εργάζεται ως γεωργός και κάποια Γεωργία του έφερνε αλλοδαπούς εργάτες να τον βοηθούν με το κοπάδι του. Η ίδια πλήρωνε όλα τα έξοδα. Αναφορικά με τους Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7 είπε ότι ουδέποτε ήρθαν να εργαστούν κοντά του. Ο ίδιος δεν πήγε ποτέ στο Τ.Α.Π.Μ. ούτε συμπλήρωσε ή υπέγραψε οποιοδήποτε έντυπο.

 

Η Μ.Κ.12 Γεωργία Λιασίδου ανέφερε ότι η Μ.Κ.10 της είχε συστήσει την Κ.1 για να της φέρει οικιακή βοηθό και περιέγραψε τις συναντήσεις που είχε με την Κ.1 για το θέμα αυτό, η οποία μάλιστα της είπε ότι μπορούσε να της διευθετήσει και ιατρική βεβαίωση από γιατρό στον Άγιο Δομέτιο.

 

Ο Μ.Κ.13 Νίκος Σωκράτους είναι Ασφαλιστικός Λειτουργός και εκτελεί χρέη Προϊστάμενου του Κλάδου Επιθεωρήσεων στο Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Δηλώθηκε ως παραδεκτό γεγονός ότι η Κ.1 ουδέποτε είχε άδεια για λειτουργία Ιδιωτικού Γραφείου Εξευρέσεων Εργασίας. Ο Μ.Κ.13 επίσης ανέφερε στο Δικαστήριο με ποιο τρόπο και από ποια άτομα είχαν ληφθεί έγγραφα από το Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

 

Ο Μ.Κ.14 Γιώργος Γεωργίου ανέφερε ότι γνώρισε την Κ.1 στο περίπτερο του Κ.2, η οποία κατά το 2013 τον ρωτούσε κατά πόσο έχει κάποια γιαγιά που να θέλει βοηθό και του ζητούσε την ταυτότητά της, ενώ προσπαθούσε να τον πείσει να υπογράψει έγγραφα, πράγμα που αυτός αρνήθηκε. Ουδέποτε έδωσε στην Κ.1 την άδειά του να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία του για οτιδήποτε.

 

Η Μ.Κ.15 Χρύσω Κυπριανού διαμένει στο Ακάκι και με την αδελφή της είχαν ζητήσει από την Κ.1 να τους φέρει κάποιο άτομο να τις βοηθά με τον πατέρα τους. Στο σπίτι τους ήρθε πρώτα ο Μ.Κ.7 αλλά μετά από 2 – 3 μέρες ζήτησε να φύγει. Την επόμενη μέρα ήρθε άλλος Ινδός ο οποίος έμεινε μόνο μία νύχτα. Η Κ.1 επίσης αρχές του 2015 τους έφερε την Μ.Κ.18, την οποία η Κ.1 πήρε αλλού την επομένη, αλλά την ξαναέφερε μετά από λίγες μέρες. Η Μ.Κ.15 είπε πως δεν συμπλήρωσε η ίδια τα έντυπα για τη Μ.Κ.18.

 

Η Μ.Κ.16 Στέλλα Χρυσάνθου ανέφερε ότι της είχαν συστήσει την Κ.1 ότι φέρνει κοπέλες από την Ινδία και δεν παίρνει χρήματα για να εργοδοτήσει αλλοδαπό για τη μητέρα της. Η Κ.1 της εισηγήθηκε να παίρνει εκ μέρους της αιτήσεις στο Τ.Α.Π.Μ. και η Κ.1 θα της έδινε €50 για κάθε αίτηση, πράγμα που η Μ.Κ.16 έκανε περίπου 5 φορές.

 

Ο Μ.Κ.17 Δώρος Πολυκάρπου είπε ότι είναι Εκτελεστικός Διευθυντής της Κ.Ι.Σ.Α. και έκανε αναφορά στις επισκέψεις των Μ.Κ.2, Μ.Κ.6 και Μ.Κ.7 στα γραφεία τους όπου ζήτησαν βοήθεια.

 

Η Μ.Κ.18 Jasanpreet Kaur κατάγεται από την Ινδία και αποφάσισε να έρθει στην Κύπρο για να εργαστεί. Έφτασε στις 5.2.15 και την παρέλαβε κάποιος Davinder ενώ εργοδότης της ήταν η Κυπρούλα Κυπριανού από το Ακάκι στο σπίτι της οποίας και την μετέφερε η Κ.1. Την επόμενη μέρα η Κ.1 την πήρε σε ένα εργοστάσιο της οικογένειάς της, και πήγε και μία μέρα στο σπίτι της Κ.1 να εργαστεί, εργασία για την οποία δεν πληρώθηκε.

 

Ο Μ.Κ.19 Γιάννης Κοφτερός εργάζεται στην ΜΤΝ Cyprus Ltd και επεξήγησε τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα που είχε παραδώσει μετά από σχετικό διάταγμα Δικαστηρίου.

 

Ο Μ.Κ.20 Αστ. 1131 Άγγελος Κωνσταντίνου έλαβε μέρος στις ανακρίσεις και επεξήγησε στο Δικαστήριο τις ενέργειες στις οποίες προέβη.

 

Η Μ.Κ.21 Έλλη Παύλου εργάζεται στον Τομέα Γενικής Απασχόλησης στα Θέματα Οικιακών Βοηθών, Εργατών και Καλλιτέχνιδων στην Υπηρεσία Αλλοδαπών στο Τ.Α.Π.Μ. και επεξήγησε τα κριτήρια που ισχύουν για εργοδότηση αλλοδαπού. Επεξήγησε επίσης τα έντυπα που πρέπει να υποβληθούν στο Τμήμα της για εργοδότηση αλλοδαπού, τόσο πριν την 29.9.14 όσο και μετά που αυτά άλλαξαν.

 

Ο Μ.Κ.22 Χρίστος Κατσελλής (πρώην Κ.2) είναι παντρεμένος με τη Μαρία Σολωμού, η πεθερά του είναι η Άννα Σολωμού και η γιαγιά της συζύγου του η Μελού Ασπρή. Είναι ιδιοκτήτης περιπτέρου. Γνώρισε την Κ.1 όταν ο ίδιος ήθελε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, η οποία του είπε ότι είναι πράκτορας και φέρνει αλλοδαπούς στην Κύπρο χωρίς χρέωση και εκείνη ζήτησε την ταυτότητα της πεθεράς του. Αργότερα της έδωσε επίσης την ταυτότητα της Μελούς Ασπρή. Σε κάποιο στάδιο η Κ.1 του είπε ότι κάθε φορά που θα της έβρισκε ταυτότητα θα του έδινε €300. Αυτός της πήρε και την ταυτότητα της θείας της συζύγου του, ήτοι της Μ.Κ.9.

 

Ο Μ.Κ.22 ανέφερε ότι πολλές φορές συμπλήρωνε και υπέγραφε έγγραφα και έγραφε χειρόγραφες βεβαιώσεις καθ’ υπόδειξη της Κ.1 σε ονόματα άλλων προσώπων, κάποια εκ των οποίων εγγράφων αναγνώρισε στο Δικαστήριο. Αναφέρθηκε επίσης και σε επίσκεψη που έκανε στο γραφείο γιατρού στον Άγιο Δομέτιο για να παραλάβει βεβαίωση κατόπιν οδηγιών της Κ.1, τον οποίο αναγνώρισε ως τον Κ.7. Όπως είπε, η Κ.1 συνεργάζεται με κάποιο Dhillon ο οποίος την αποκαλούσε «μαστόρισσα».

 

Αναφορά έκανε επίσης σε προσπάθειες της Κ.1 να τον πείσει να μην δώσει μαρτυρία καθώς και στην ένταξή του στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων μετά από επεισόδιο στις φυλακές.

 

Η Μ.Κ.23 Νεκταρία Λουκά είπε ότι από τον Οκτώβριο 2014 εργάζετο κάποιες ώρες ως υπάλληλος στο περίπτερο του Μ.Κ.22 όπου ερχόταν κάποιος αλλοδαπός και ζητούσε την Κ.1. Η Κ.1 επίσης ερχόταν και στάθμευε έξω από το περίπτερο και αλλοδαποί επιβιβάζονταν στο αυτοκίνητό της. Η Κ.1 ζήτησε από την Μ.Κ.23 να της δώσει την ταυτότητα της γιαγιάς της.

 

Η Μ.Κ.24 Κατερίνα Χείλη υπηρετεί στο Γ.Κ.Ε.Π. στο Αρχηγείο Αστυνομίας και έκανε αναφορά στις επισκέψεις που έγιναν στον Μ.Κ.22 στις Κεντρικές Φυλακές μαζί με την κα Κυθραιώτου. Μετά που ο Μ.Κ.22 τους είχε αναφέρει για ένα επεισόδιο ετοιμάστηκε επιστολή προς τον Γενικό Εισαγγελέα και ο Μ.Κ.22 εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων.

 

Η Μ.Κ.25 Anu Bala κατάγεται από την Ινδία και κατά το 2015 έψαχνε δουλειά στο εξωτερικό. Μέσω μίας θείας της επικοινώνησε με τον Dhillon ο οποίος διευθέτησε τη βίζα της. Έφτασε στην Κύπρο στις 20.12.14 και ο Dhillon (τον οποίο αναγνώρισε ως Κ.11) την περίμενε στο αεροδρόμιο και μετά τη μετέφερε στο σπίτι του όπου της είπε να αναμένει και θα έρθει η Γεωργία να την πάρει για εκπαίδευση η οποία και ήταν «η βασική πράκτορας». Η Γεωργία ήρθε και τη μετέφερε σε ένα εργοστάσιο στο Παλιομέτοχο και στις 21.12.14 τη μετέφερε στο σπίτι της εργοδότριάς της, ήτοι της Έλενας Παγδατή, όπου εργάστηκε.

 

Ο Μ.Κ.26 Αστ. 3831 Γεώργιος Θωμά υπηρετεί στο Γ.Κ.Ε.Π. και επεξήγησε στο Δικαστήριο τις ενέργειες στις οποίες προέβη σε σχέση με την υπό εκδίκαση υπόθεση.

 

Ο Μ.Κ.27 Αστ. 530 Διονύσης Διονυσίου υπηρετεί στο Γ.Κ.Ε.Π. και ήταν εκ των ανακριτών της υπόθεσης. Επεξήγησε και αυτός τις ενέργειες στις οποίες προέβη σε σχέση με τη διερεύνησή της ενώ έκανε και αναφορά στην επίσκεψή του στις Κεντρικές Φυλακές την 27.5.16 για να συναντηθούν με τον Μ.Κ.22 ο οποίος τους είπε ότι δέχεται απειλές.

 

Ο Μ.Κ.28 Λοχίας 837 Γιώργος Χρυσάνθου υπηρετεί στην Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών (εφεξής «ΥΠ.ΕΓ.Ε.») και είναι ο υπεύθυνος του Εργαστηρίου Γραφολογίας της Αστυνομίας. Προέβη σε γραφολογική εξέταση αριθμού εγγράφων και ετοίμασε Έκθεση Πραγματογνωμοσύνης, Έγγραφο 37, την οποία και επεξήγησε στο Δικαστήριο.

 

Η Μ.Κ.29 Αστ. 3664 Γεωργία Νεοκλέους υπηρετεί στο Γ.Κ.Ε.Π. και επεξήγησε τις ενέργειες στις οποίες προέβη κατά τη διερεύνηση της υπό εκδίκαση υπόθεσης.

 

Ο Μ.Κ.30 Λοχίας 388 Δημήτρης Δημητρίου υπηρετεί στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (εφεξής «Υ.Α.Μ.») και εξήγησε τη διαδικασία άφιξης αλλοδαπού στο αεροδρόμιο και τη διαδικασία υποβολής παραπόνου από εργοδότη.

 

Ο Μ.Κ.31 Γιώργος Κλεάνθους εργάζεται στην Τράπεζα Κύπρου και από το 2012 μέχρι το 2015 ήταν διευθυντής του υποκαταστήματος αυτής στο Παλιομέτοχο. Αναφέρθηκε σε εγγυητικές επιστολές, τα χρήματα για τις οποίες έβαλε η Κ.1 και κατέθεσε τα τραπεζικά δεδομένα της Κ.1.

 

Η Μ.Κ.32 Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή υπηρετεί στο Γ.Κ.Ε.Π. και ήταν μία από τους εξεταστές της υπόθεσης. Επεξήγησε τις ενέργειες στις οποίες προέβη κατά τη διερεύνηση.

 

Ο Μ.Κ.33 Mandeep Sharma κατάγεται από την Ινδία και ήρθε στην Κύπρο στις 27.3.14 για να εργαστεί. Ουδέποτε εργάστηκε στον εργοδότη που αναγράφετο επί της άδειας εισόδου του. Υποδείχθηκαν σε αυτόν τα έγγραφα του φακέλου, Τεκμήριο 20, αλλά ανέφερε ότι δεν τα υπέγραψε ο ίδιος.

 

Ο Μ.Κ.34 Πόλυς Προκοπίου προσφέρθηκε για αντεξέταση μετά από αίτημα του συνηγόρου των Κ.3 και Κ.4 και είπε ότι εργάζεται στην Altius Insurance όπου ήταν ασφαλιστής και ο Κ.3. Εξήγησε τη διαδικασία για έκδοση ασφάλειας υγείας αλλοδαπού και ασφάλειας εργοδότη και τη διαδικασία για ακύρωση τέτοιων και επιστροφή ποσού.

 

Ο Μ.Κ.35 Jaspreet Singh είναι διερμηνέας και βοήθησε στη λήψη καταθέσεων από τους Μ.Κ.2, Μ.Κ.6 και Μ.Κ.7. Υποδείχθηκαν σε αυτόν λάθη και παραλείψεις που υπήρχαν στις καταθέσεις και έδωσε κάποιες εξηγήσεις.

 

Μαρτυρία Κατηγορουμένων

 

Κατηγορούμενη 1

 

Η Κ.1 στην ανώμοτή της δήλωση ανέφερε ότι η οικογένειά της διατηρεί επιχείρηση επίπλων στο Παλιομέτοχο για την οποία κατά καιρούς εργοδοτούν αλλοδαπούς εργάτες. Λόγω της πείρας που απέκτησε στην υποβολή των αιτήσεων για εξασφάλιση των αδειών των εργατών αυτών, αποφάσισε να δημιουργήσει μαζί με τα παιδιά της ιδιωτικό γραφείο εργασίας και προς τούτο ενοικίασαν χώρο στο Στρόβολο. Ένεκα του ότι δεν είχε άδεια από το Υπουργείο για τέτοιο γραφείο εργασίας συμβούλευαν τους ενδιαφερόμενους ως προς τις ενέργειες στις οποίες έπρεπε να προβούν για να εξασφαλίσουν άδεια εργασίας.

 

Όπως είπε, δεν έχει συμπληρώσει οποιοδήποτε από τα έγγραφα που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο ενώ ήταν η θέση της ότι οι Μ.Κ.6 και Μ.Κ.22 δεν είπαν την αλήθεια. Ουδεμία πλαστογραφία έκανε και ούτε συμμετείχε σε οποιαδήποτε παρανομία.

 

Νίκος Στυλιανίδης Μ.Υ.1(1)

 

Είναι υπάλληλος στην Τράπεζα Κύπρου και ανέφερε ότι ο Μ.Κ.3 το 2014 κατείχε λογαριασμό πιστωτικής κάρτας της τράπεζάς τους. Την 20.1.14 έγινε μία κατάθεση €100 από αυτόματη ταμειακή μηχανή στα Λατσιά. Επίσης, όπως ανέφερε, την 19.8.14 υπήρξαν δύο καταθέσεις εκ €50 έκαστη, μία στο Δάλι και μία στη Λακατάμεια.

 

Στέλιος Στυλιανού Μ.Υ.2(1)

 

Είναι δικηγόρος και γνώρισε τον Μ.Κ.22 (πρώην Κ.2) σε επίσκεψη του τελευταίου στο γραφείο του πριν τη διαδικασία προσωποκράτησης για την υπό εκδίκαση υπόθεση. Όπως είπε, ο Μ.Κ.22 ήταν πολύ ανήσυχος. Είχε πάει στο γραφείο του (Μ.Υ.2(1)) με τη σύζυγό του και, αφού ανέφερε στον Μ.Υ.2(1) τι γινόταν με την υπόθεση, ο τελευταίος τον συμβούλεψε όπως στην κατάθεση που θα έδινε στην Αστυνομία επιφυλαχθεί όπως ό,τι έχει να πει, να το πει στο Δικαστήριο. Ο Μ.Υ.2(1) χειρίστηκε τη διαδικασία προσωποκράτησης για τον Μ.Κ.22 αλλά όχι την υπεράσπιση αυτού στο Κακουργιοδικείο. Ισχυρίστηκε ότι ο Μ.Κ.22 δεν του είχε αναφέρει οποιοδήποτε όνομα Γεωργίας και ουδέποτε ο Μ.Υ.2(1) είπε στον Μ.Κ.22 να μην αναφέρει την Γεωργία.

 

Υπαστυνόμος Ανδρέας Παπασιάντης Μ.Υ.3(1)

 

Είναι υπεύθυνος των Αστυνομικών Κρατητηρίων Λακατάμειας και έδωσε μαρτυρία αναφορικά με τις επισκέψεις που είχε δεχτεί ο Μ.Κ.22 κατά το χρόνο που αυτός ήταν υπό κράτηση εκεί μεταξύ 3.3.15 και 8.3.15. Περαιτέρω ο Μ.Υ.3(1) ανέφερε ότι ο Μ.Κ.22 μετακινήθηκε δύο φορές κατά τη διάρκεια της κράτησής του προς το Τμήμα Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων (εφεξής «Τ.Α.Ε.»), στις 4.3.15 και στις 5.3.15.

 

Ασπασία Ευσταθίου Μ.Υ.4 (1)

 

Η Μ.Υ.4(1) είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου (Master of Science) στο αντικείμενο της δικαστικής γραφολογίας από το Πανεπιστήμιο University of Central Lancashire. Όσον αφορά την πρακτική της άσκηση εκπαιδεύτηκε και ειδικεύθηκε στον Ειδικό Δικαστικό Γραφολόγο Νικόλαο Καλαντζή κατά τα έτη 2012-2013. Από το 2013 μέχρι σήμερα ασκεί το επάγγελμα του Δικαστικού Γραφολόγου.

 

Όπως κατέθεσε διεξήγαγε γραφολογική εξέταση με αντικείμενο το κατά πόσο τα ευρήματα της Έκθεσης Πραγματογνωμοσύνης του Μ.Κ.28 ημερ. 10/3/2016 δικαιολογούνταν. Η κατάληξη της Μ.Υ.4(1) ήταν ότι απαιτείτο περαιτέρω συλλογή συγκριτικού υλικού, σύγχρονου, επαρκούς και κατάλληλου ώστε να μπορεί να γίνει σύγκριση με το υπό αμφισβήτηση υλικό και με το υλικό με υποψία αυτοαλλοίωσης. Αποτέλεσε θέση της ότι το υλικό που είχε τεθεί ενώπιον του Μ.Κ.28 με τους περιορισμούς που είχε, δεν δικαιολογούσε οποιοδήποτε εύρημα διότι δεν παρείχε οποιαδήποτε πληροφορία ως προς το εύρος της φυσιολογικής γραφής ενός ανθρώπου. Διατύπωσε δε την άποψη πως τα ευρήματα ήταν τέτοια που οδηγούσαν σε αναποτελεσματικό συμπέρασμα με συνέπεια να μην μπορεί να εκφραστεί αξιόπιστη άποψη σχετικά με το εάν η αμφισβητούμενη γραφή/υπογραφή έχει γραφεί ή όχι από την Κ.1.

 

 

 

Καίτη Χρίστου Μ.Υ.5(1)

 

Είναι η υπεύθυνη του Γενικού Αρχείου της Νομικής Υπηρεσίας και κλήθηκε λόγω του ότι είχε στην κατοχή της έγγραφα ημερ. 27.5.16 που σχετίζονται με την ένταξη του Μ.Κ.22 στο σχέδιο προστασίας μαρτύρων όπως και την απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα ημερ. 28.5.16 περί τούτου. Μετά από Ενδιάμεση Απόφαση του Δικαστηρίου ημερ. 22.6.17 δεν επετράπη η κατάθεση των εν λόγω εγγράφων.

 

Λοχίας 1538 Χαράλαμπος Αγαθοκλέους Μ.Υ.6(1)

 

Υπηρετεί στο Γραφείο Ανθρώπινου Δυναμικού της Αστυνομικής Διεύθυνσης Επαρχίας Λευκωσίας (εφεξής «Α.Δ.Ε. Λευκωσίας») και ανέφερε ότι η Μαρία Σολωμού είχε συλληφθεί η ώρα 15.00 της 3.3.15 και αφέθηκε ελεύθερη η ώρα 18.40 της ίδιας μέρας.

 

Παναγιώτης Τσολιάς Μ.Υ.7(1)

 

Είναι Αρχιδεσμοφύλακας στο Τμήμα Φυλακών, Υπεύθυνος του Αρχείου και Επόπτης του Γραφείου Παραλαβών και Απολύσεων. Ανέφερε ότι στον φάκελο του Μ.Κ.22 δεν υπάρχουν τα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε όπως ο Μ.Κ.22 ενταχθεί σε πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων. Όπως είπε την 28.5.16 ο Αστ. 2390 Κ. Κλεάνθους παρέλαβε τον Μ.Κ.22 και τον μετέφερε στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων, ενώ από τις Κεντρικές Φυλακές ο Μ.Κ.22 απολύθηκε την 7.4.17.

 

Κατηγορούμενος 3

 

Ο Κ.3 ανέφερε ότι είναι ασφαλιστικός σύμβουλος και η Κ.1 είναι οικογενειακή του φίλη, έχει δε συνάψει τόσο αυτή όσο και άλλα μέλη της οικογένειάς της ασφάλειες μέσω του. Περί τα τέλη του 2013 η Κ.1 επικοινώνησε μαζί του για να τον ρωτήσει κατά πόσο κάνει ασφάλειες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ευθύνης εργοδότη για αλλοδαπούς. Τότε ο Κ.3 και η οικογένειά του αποφάσισαν ότι θα ήταν βοηθητικό να εργοδοτήσουν και αυτοί οικιακούς βοηθούς για τις γιαγιάδες τους.

 

Αναφορικά με τη δική του γιαγιά Ελένη Ανδρέου, ο Κ.3 είπε ότι κατά το 2014 αυτή ήταν περίπου 77 ετών και διέμενε με τον παππού του, ενώ αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα υγείας, ήταν υπέρβαρη και έπασχε από ελαφριά γεροντική άνοια. Αποτάθηκαν στον Κ.4 ο οποίος γνώριζε τα ιατρικά της προβλήματα ο οποίος εξέδωσε σχετικό πιστοποιητικό.

 

Ο Κ.3 υπέβαλε εκ μέρους της Ελένης Ανδρέου 3 αιτήσεις. Συγκεκριμένα, περί τις αρχές 2014 υπέβαλε την πρώτη αίτηση με τη συγκατάθεση της Ελένης Ανδρέου αλλά μετά από 1½ μήνα η Κ.1 του είπε ότι ο αλλοδαπός δεν θα ερχόταν τελικά. Όπως έμαθε αργότερα επρόκειτο για τον Gurpreet Singh. Η Κ.1 συνέταξε επιστολή για ακύρωση της άδειας εισόδου του την οποία ο Κ.3 υπέγραψε και παρέδωσε στο Τ.Α.Π.Μ. (Ερυθρό 37 του Τεκμηρίου 78). Όπως είπε ο Κ.3, περί τα μέσα Μαΐου 2014 υπέβαλε και δεύτερη αίτηση για τη γιαγιά του, τα χρήματα για την υποβολή της οποίας του έδωσε η Κ.1, η οποία πλήρωσε και τα λεφτά για την εγγυητική. Το καλοκαίρι του 2014 η Κ.1 τους έφερε τον αλλοδαπό Joginder Singh στο σπίτι της Ελένης Ανδρέου αλλά αυτός έμεινε μόνο 2 – 3 μέρες και μετά εξαφανίστηκε. Τον Ιούλιο 2014 με την Κ.1 συμπλήρωσαν και άλλη αίτηση για εργοδότηση αλλοδαπού αλλά αυτός δεν ήρθε ποτέ.

 

Όσον αφορά στην Σωτήρα Παπαγεωργίου ο Κ.3 είπε ότι είναι η γιαγιά της αρραβωνιαστικιάς του και ότι αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας τόσο αυτή όσο και ο σύζυγός της με αποτέλεσμα να έχουν ανάγκη από βοήθεια. Περί τις αρχές του Μαΐου 2014 ο Κ.3 υπέβαλε αίτηση στο όνομα της Σωτήρας Παπαγεωργίου την οποία υπέγραψε ο ίδιος με την εξουσιοδότησή της και κατέθεσε στο Τ.Α.Π.Μ., ενώ τα χρήματα για την σχετική εγγυητική πλήρωσε η αρραβωνιαστικιά του. Λίγο μετά το Πάσχα η Κ.1 τους έστειλε τον Mandeep Sharma ο οποίος έμεινε μόνο για 2 – 3 μέρες και μετά εξαφανίστηκε, πράγμα για το οποίο ενημέρωσε την Κ.1.

 

Το ιατρικό πιστοποιητικό της Σωτήρας Παπαγεωργίου εξέδωσε ο Κ.4 αφού ήρθε σε επαφή μαζί του η Κ.1, στην οποία ο Κ.3 είχε δώσει τα ιατρικά στοιχεία που είχε στην κατοχή του.

 

Ήταν η θέση του Κ.3 ότι η Κ.1 κανόνιζε όλα τα απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά για τις πιο πάνω αιτήσεις και μετά έφερνε στο σπίτι του το σύνολο των απαραίτητων εντύπων για συμπλήρωση και υπογραφή. Αυτός υπέγραφε έχοντας εξασφαλίσει εκ των προτέρων τη συγκατάθεση και εξουσιοδότηση και των δύο γιαγιάδων. Η Κ.1 πλήρωνε τα χρήματα των εγγυήσεων με την προϋπόθεση ότι ο Κ.3 θα της τα επέστρεφε αργότερα.

 

Πέραν των πιο πάνω ο Κ.3 ισχυρίστηκε ότι η Κ.1 τον παρακάλεσε επανειλημμένα να μεταφέρει εκ μέρους της φακέλους στο Τ.Α.Π.Μ.. Ο ίδιος δεν είχε γνώση ούτε για το είδος ούτε για τυχόν παρανομία σε σχέση με οποιοδήποτε έγγραφο μετέφερε. Η συνεργασία του με την Κ.1 περιορίζετο στο να του φέρνει η Κ.1 τα έντυπα υπογραμμένα και αυτός έκανε τις ανάλογες ασφάλειες και την βοηθούσε με τη μεταφορά και κατάθεση των φακέλων.

 

Ελένη Παπαλλή Μ.Υ.2(3)

 

Είναι η αρραβωνιαστικιά του Κ.3 και από το Φεβρουάριο 2013 διέμενε μαζί του σε οικία στο υπόγειο της οποίας έμενε η γιαγιά και ο παππούς της. Γνώριζε ότι ο Κ.3 διατηρούσε συνεργασία με την Κ.1 παρέχοντάς της ασφάλειες αλλά και ότι η Κ.1 ασχολείτο με αλλοδαπούς. Όπως είπε, πολλές φορές η Κ.1 περνούσε από το σπίτι τους και έδινε στον Κ.3 φακέλους για να της μεταφέρει στο Τ.Α.Π.Μ..

 

Ήταν η θέση της Μ.Υ.2(3) ότι λόγω αυτής της συνεργασίας που ο Κ.3 διατηρούσε με την Κ.1 αποφάσισαν να υποβάλουν αίτηση για οικιακή βοηθό για τη γιαγιά και τον παππού της, κρίνοντας ότι θα ήταν πιο πρακτικό να φέρουν άντρα. Η γιαγιά της, Σωτήρα Παπαγεωργίου είχε, διάφορα προβλήματα υγείας αλλά δεν μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κλινήρης, ενώ το βάρος της σήμερα είναι γύρω στα 70 κιλά και το ύψος της κάτω από 1.60μ. Κατ’ επέκταση είπε ότι όσα αναφέρονται στο ιατρικό πιστοποιητικό που εξέδωσε ο Κ.4 Ερυθρό 2 Τεκμηρίου 80 δεν ισχύουν.

 

Όπως περαιτέρω ανέφερε η Μ.Υ.2(3) την αίτηση υπέγραψε ο Κ.3, αφού προηγουμένως ενημέρωσε την Σωτήρα Παπαγεωργίου, και την κατέθεσε στο Τ.Α.Π.Μ.. Η ίδια μετέβη στην Τράπεζα Κύπρου και υπέγραψε την εγγυητική. Ισχυρίστηκε πως έδωσε στον Κ.3 βεβαιώσεις για τα θέματα υγείας της Σωτήρας Παπαγεωργίου ώστε να τα δώσει στο γιατρό που θα εξέδιδε το ιατρικό πιστοποιητικό.

 

Περί τα μέσα Μαΐου 2014 η Κ.1 τους έστειλε τον Mandeep Sharma Μ.Κ.33, αλλά αυτός έμεινε μόνο 2 – 3 μέρες και μετά εξαφανίστηκε, πράγμα για το οποίο ο Κ.3 ενημέρωσε την Κ.1.

 

 

 

 

Κατηγορούμενος 4

 

Όπως ανέφερε ασκεί το επάγγελμα του Ιατρού Παθολόγου από το 1995 ενώ από το 1997 διατηρεί ιατρείο στην Κοκκινοτριμιθιά. Υιοθέτησε ως μέρος της κυρίως εξέτασής του τις δύο καταθέσεις που είχε δώσει στην Αστυνομία Τεκμήρια 127 και 128.

 

Περί τα τέλη του 2012 ή αρχές του 2013 τον επισκέφτηκε στο ιατρείο του η Κ.1 η οποία μεταξύ άλλων τον ρώτησε κατά πόσο μπορούσε να εκδίδει ιατρικά πιστοποιητικά για ηλικιωμένα πρόσωπα μετά από σχετική ιατρική εξέταση καθώς και ότι θα του έδινε €30 για κάθε τέτοιο πιστοποιητικό. Ο Κ.4 αποδέχτηκε την πρόταση και έκτοτε η Κ.1 του έφερνε 1 – 2 ηλικιωμένα άτομα κάθε 1 -2 μήνες τα οποία συνόδευε η ίδια. Σε περιπτώσεις όπου η Κ.1 δεν έφερνε μαζί της τα πρόσωπα αυτά του προσκόμιζε αντίγραφο της ταυτότητας τους και είτε Βιβλιάρια Υγείας είτε άλλα διαθέσιμα πιστοποιητικά, περιλαμβανομένων και των σωματομετρικών τους στοιχείων όπως τα ανέγραφε χειρόγραφα η ίδια. Ο ίδιος, ανέφερε, επέδειξε καλή θέληση και εμπιστοσύνη και θεωρούσε ότι με τις πράξεις του βοηθούσε έναν πάσχοντα και άρα εξέδιδε το ανάλογο ιατρικό πιστοποιητικό στη βάση των στοιχείων που κατείχε. Σε περιπτώσεις όπου η Κ.1 δεν του προσκόμιζε στοιχεία αρνείτο να εκδώσει πιστοποιητικό. Όπως επίσης ανέφερε, έτυχε να εκδώσει και επαναληπτικά πιστοποιητικά.

 

Αναφορικά με την Ελένη Ανδρέου ήταν η θέση του Κ.4 ότι η Κ.1 του προσκόμισε τα απαραίτητα έγγραφα τα οποία της είχαν δώσει οι οικείοι της κας Ανδρέου (Τεκμήριο 192) αλλά δεν την είχε εξετάσει για σκοπούς έκδοσης του πιστοποιητικού Ερυθρό 8 του Τεκμηρίου 73.

 

Για την Άννα Σολωμού ήταν η θέση του ότι η Κ.1 του είχε προσκομίσει ιατρική βεβαίωση άλλου γιατρού και ο ίδιος προχώρησε σε έκδοση του πιστοποιητικού Ερυθρό 48 του Τεκμηρίου 79 χωρίς να ελέγξει ή αμφισβητήσει τη γνησιότητα αυτού.

 

Για την Σωτήρα Παπαγεωργίου θυμόταν ότι είχε εκδώσει πιστοποιητικό ενώ για την Μελού Ασπρή είπε ότι δεν θυμόταν κάτω από ποιες συνθήκες εξέδωσε το ιατρικό πιστοποιητικό. Για την Μαρία Βρυωνίου τα πιστοποιητικά ημερ. 10.4.13 (Ερυθρό 28 του Τεκμηρίου 65) και 31.7.2013 (Ερυθρό 6 του Τεκμηρίου 64 αλλά και Ερυθρό 76 του Τεκμηρίου 66) ήταν η θέση του ότι τα εξέδωσε στηριζόμενος σε στοιχεία που του προσκόμισε η Κ.1. Επεξήγησε ότι όταν αναφέρει «ο ως άνω ασθενής μου» υποδηλοί ότι ασχολήθηκε με το ιατρικό του πρόβλημα ή ότι μελέτησε την περίπτωση του για σκοπούς έκδοσης ιατρικού πιστοποιητικού.

 

Πέραν των πιο πάνω ο Κ.4 ανέφερε ότι 5 μέρες πριν από τη σύλληψή του η Κ.1 επικοινώνησε μαζί του και του είπε όπως, σε περίπτωση που επικοινωνήσει μαζί του το Τ.Α.Ε. να μην αναφέρει το όνομά της αλλά να πει ότι τους ηλικιωμένους για εξέταση έφερνε κάποιος αλλοδαπός ονόματι Μάριος.

 

Κατηγορούμενος 5

 

Είναι παντρεμένος με την Κ.1 και στο σπίτι τους εργοδοτούσαν την αλλοδαπή Rupinder. Γνώριζε, όπως είπε, ότι η Κ.1 έφερνε αλλοδαπούς για εργασία αλλά οι γνώσεις του δεν επεκτείνονταν σε συγκεκριμένες της δραστηριότητες. Τον Μ.Κ.22 και τη σύζυγο αυτού, Μαρία Σολωμού, είδε μόνο μία φορά στο σπίτι τους αλλά ισχυρίστηκε ότι η Κ.1 δεν έδωσε στην παρουσία του το ποσό των €300 στον Μ.Κ.22.

 

Αναφορικά με τον Μ.Κ.8 ήταν η θέση του ότι μετέφερε κάποια έγγραφα για πιστοποιήσεις από αυτόν τα οποία αφορούσαν σε αλλοδαπούς. Στην Μ.Κ.10 μετέφερε κάποια έγγραφα που του είχε δώσει η Κ.1 μέσα σε φάκελο και, αφού η Μ.Κ.10 τα πιστοποίησε, τα έβαλε πίσω στο φάκελο και ο Κ.5 τα επέστρεψε στην Κ.1. Ουδέποτε ο ίδιος μετέβη στο Τ.Α.Π.Μ. ή συμπλήρωσε οποιοδήποτε έγγραφο του Τμήματος αυτού.

 

Κατηγορούμενος 7

 

Ο Κ.7 στην ανώμοτή του δήλωση ανέφερε ότι είναι 76 ετών και είναι ιατρός. Υιοθέτησε την κατάθεσή του Τεκμήριο 131 σύμφωνα με την οποία αποδέχεται ότι εξέδωσε 2 ιατρικές βεβαιώσεις, ήτοι για την Αλίκη Χαραλάμπους ημερ. 15.7.2014 Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 67 και για την Μελού Ασπρή ημερ. 12.3.2014 Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75, αλλά ισχυρίστηκε ότι δεν θυμάται τα πρόσωπα των ατόμων αυτών. Αναφορικά με την Κ.1 ήταν η θέση του ότι δεν τη γνώριζε. Είπε ότι ουδέποτε εξέδωσε ιατρική βεβαίωση χωρίς να εξετάσει τον ασθενή προσωπικά και ουδέποτε ζήτησε €50 για να εξετάσει κάποιον ασθενή έστω και αν έπρεπε να εκδώσει βεβαίωση.

 

Ήταν περαιτέρω η θέση του ότι εν γνώσει του ουδέποτε συνέβαλε ούτε συμφώνησε με οποιοδήποτε να εκδώσει ούτε και εξέδωσε ψεύτικες ιατρικές βεβαιώσεις και ούτε είχε σκοπό να καταδολιεύσει οποιοδήποτε.

 

Παραδεκτά Γεγονότα

 

Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, σε διάφορα στάδια, δηλώθηκαν ως παραδεκτά διάφορα γεγονότα, από τα οποία παραθέτουμε τα πιο κύρια:

 

-        από το Τεκμήριο 70 (διοικητικός φάκελος του αλλοδαπού Mandeep Singh Gill), οι υπογραφές που φαίνονται ως υπογραφές του Χρίστου Δημητρίου ως ακολούθως δεν ανήκουν στον Μ.Κ.11 και δεν έχουν τεθεί από αυτόν:

o        σε δύο σημεία του Ερυθρού 2

o        στο Ερυθρό 11 στο σημείο της υπογραφής εργοδότη

o        στο Ερυθρό 18 στο σημείο της υπογραφής εξουσιοδοτούντος

o        στο Ερυθρό 19 στο σημείο υπογραφής

o        στο Ερυθρό 20 αίτηση Μ58 στο σημείο της υπογραφής στο κάτω μέρος

o        στο Ερυθρό 37 χειρόγραφη επιστολή προς το Τμήμα Μετανάστευσης που τελειώνει με υπογραφή κάποιου Χριστάκη

 

-        από το Τεκμήριο 71 (διοικητικός φάκελος του αλλοδαπού Ravinder Aujla Singh) οι ακόλουθες υπογραφές που φαίνονται ως υπογραφές του Μ.Κ.11 δεν έχουν τεθεί από τον Μ.Κ.11:

o        σε δύο σημεία του Ερυθρού 2

o        στο Ερυθρό 11 στο σημείο της υπογραφής εργοδότη

o        στο Ερυθρό 18 στο σημείο της υπογραφής εξουσιοδοτούντος

o        στο Ερυθρό 19

o        στο κάτω μέρος του Ερυθρού 20 αίτηση Μ58

o        στο Ερυθρό 37 χειρόγραφη επιστολή προς το Τμήμα Μετανάστευσης.

 

-        η «Γεωργία» η οποία αναφέρεται στην κατάθεση της Μ.Κ.12 είναι η Κ.1.

 

-        η Κ.1 ουδέποτε είχε άδεια για λειτουργία ιδιωτικού γραφείου εξευρέσεως εργασίας με βάση τη σχετική νομοθεσία.

 

-        η «Γεωργία» η οποία αναφέρεται στην κατάθεση της Μ.Κ.18 είναι η Κ.1.

 

-        τα Τεκμήρια 1 έως 86 παραλήφθηκαν και ή λήφθηκαν νόμιμα από την Αστυνομία, και από την ημέρα λήψης και ή παραλαβής τους από την Αστυνομία μέχρι και την κατάθεσή τους στο Δικαστήριο διακινήθηκαν νομότυπα και καμία επέμβαση και ή αλλοίωση δεν έγινε σε αυτά, εκτός αυτής που έγινε κατά την επιστημονική εξέταση συγκεκριμένων τεκμηρίων από το Λοχία 837 Γιώργο Χρυσάνθου της ΥΠ.ΕΓ.Ε. (Εργαστήριο Γραφολογίας), Αστ. 1248 Κωνσταντίνου Αναστασίου του Δικανικού Εργαστηρίου Ηλεκτρονικών Δεδομένων (όσο αφορά το Τεκμήριο 82) και το Εργαστήριο Φωτογραφίας, Εικόνας και Γραφικών της ΥΠ.ΕΓ.Ε. Αρχηγείο Αστυνομίας (όσο αφορά το Τεκμήριο 83).

 

-        τα Τεκμήρια 1 έως 18 παραδόθηκαν από την Μαρία Σολωμού, σύζυγο του πρώην Κ.2, στην Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή του Τ.Α.Ε. Λευκωσίας στις 4.3.15, τα Τεκμήρια 1 έως 17 ήταν εντός του Τεκμηρίου 18.

 

-        το Τεκμήριο 82 ανήκει στον Κ.4.

 

·                    Τηλεπικοινωνιακά Δεδομένα του αριθμού 97683603

o        Κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης, η Αστυνομία εξασφάλισε νόμιμα τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα του αριθμού κινητής τηλεφωνίας 97-683603, ο οποίος όπως διαπιστώθηκε ανήκει στην προπληρωμένη υπηρεσία So Easy και δεν υπάρχουν καταχωρημένα στοιχεία συνδρομητή. (Τα πιο πάνω τηλεπικοινωνιακά δεδομένα κατατέθηκαν από κοινού). Αυτά παραδόθηκαν νόμιμα στην Αστυνομία από την κα Τασούλα Μερακληγιάννη, η οποία εργάζεται στην Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου.

o        Τα εν λόγω τηλεπικοινωνιακά δεδομένα αφορούν την περίοδο από 1.10.2014-8.3.2015.

o        Η κάρτα τηλεφώνου με τον αριθμό 97-683603 ενεργοποιήθηκε στις 3.3.2015.

 

-              την 8.3.15 και ώρα 21:50, ο Αστ. 1964 Κ. Παπαευθυμίου του Τ.Α.Ε. Λευκωσίας συνέλαβε, με δικαστικό ένταλμα σύλληψης, τον Κ.4. Αφού εξηγήθηκαν στον Κ.4 οι λόγοι σύλληψής του και του επιστήθηκε η προσοχή του στον νόμο, ο Κ.4 απάντησε: «Πραγματικά εκπλήσσομαι.  Ένταλμα σύλληψης εναντίον μου» (Τεκμήριο 125).

 

-              στη συνέχεια, ο πιο πάνω Αστυφύλακας πληροφόρησε τον Κ.4 για τα δικαιώματα επικοινωνίας του, τα οποία ο Κ.4 υπέγραψε.

 

-              ακολούθως, ο πιο πάνω Αστυφύλακας ανέκρινε προφορικά τον Κ.4, ο οποίος ανέφερε ότι γνωρίζει την Κ.1 από το Παλιομέτοχο και ότι υπήρχε συνεργασία μεταξύ τους σχετικά με πιστοποιητικά που εξέδιδε για άλλα άτομα είτε επειδή ήταν παχύσαρκα είτε μεγάλης ηλικίας, και ότι η Γεωργία Πολυδώρου είναι agent αλλοδαπών προσώπων.

 

-              την 12.3.15 και μεταξύ των ωρών 15:05-15:50, η Αστ. 3946 Στ. Κουάλη μαζί με τον Λοχ. 280, στην παρουσία του Κ.4, κατόπιν γραπτής συγκατάθεσης του τελευταίου (Τεκμήριο 126), ερεύνησαν το ιατρείο του το οποίο βρίσκεται στην οδό Γρίβα Διγενή 8 στην Κοκκινοτριμιθιά. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, εντοπίστηκαν και παραλήφθηκαν από την Αστυνομία τα Τεκμήρια 26 και 82 (βιβλιάριο αποδείξεων και πύργος Η.Υ.).

 

-              την 12.3.15 και μεταξύ των ωρών 16:30-20:00, στα γραφεία του Τ.Α.Ε. Λευκωσίας, η Αστ. 3946 Στ. Κουάλη έλαβε ανακριτική κατάθεση από τον Κ.4 (Τεκμήριο 127), αφού προηγουμένως του επιστήθηκε η προσοχή του στο Νόμο. Η εν λόγω κατάθεση κατατέθηκε από κοινού με τη διευκρίνιση ότι οι ιατρικές βεβαιώσεις που υποδείχθηκαν στον Κ.4, κατά τη διάρκεια λήψης της εν λόγω κατάθεσης, είναι τα ακόλουθα έγγραφα:

§     Στην ερώτηση 17: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 22.11.13, αναφορικά με την Σωτήρα Παπαγεωργίου, είναι το Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 80.

§     Στην ερώτηση 18: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 3.6.14, αναφορικά με την Ελένη Ανδρέου, είναι το Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 78.

§     Στην ερώτηση 19: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 25.4.13, αναφορικά με την Άννα Σολωμού, είναι το Ερυθρό 10 του Τεκμηρίου 68.

§     Στην ερώτηση 20: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 31.7.13, αναφορικά με την Μαρία Βρυωνίου, είναι το Ερυθρό 6 του Τεκμηρίου 64.

§     Στην ερώτηση 21: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 26.8.13, αναφορικά με την Μελού Ασπρή, είναι το Ερυθρό 7 του Τεκμηρίου 72.

§     Στην ερώτηση 22: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 10.4.13, αναφορικά με την Μαρία Βρυωνίου, είναι το Ερυθρό 28 του Τεκμηρίου 65.

§     Στην ερώτηση 24: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 31.7.13, αναφορικά με την Μαρία Βρυωνίου, είναι το Ερυθρό 76 του Τεκμηρίου 66.

 

-              την 21.3.15 και μεταξύ των ωρών 10:15-12:00, στα γραφεία του Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αρχηγείου Αστυνομίας, ο Αστ. 3831 Γ. Θωμά έλαβε από τον Κ.4 ανακριτική κατάθεση (Τεκμήριο 128), αφού προηγουμένως του επιστήθηκε η προσοχή του στον Νόμο. Η εν λόγω κατάθεση κατατέθηκε από κοινού με τη διευκρίνιση ότι οι ιατρικές βεβαιώσεις που υποδείχθηκαν στον Κ.4 κατά τη διάρκεια λήψης της εν λόγω κατάθεσης είναι τα ακόλουθα έγγραφα:

§     Στην ερώτηση 4: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 17.4.13, αναφορικά με την Μελού Ασπρή, είναι το Ερυθρό 19 του Τεκμηρίου 77.

§     Στην ερώτηση 7: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 25.4.13, αναφορικά με την Άννα Σολωμού, είναι το Ερυθρό 48 του Τεκμηρίου 79.

§     Στην ερώτηση 8: Η ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 25.4.13, αναφορικά με την Άννα Σολωμού, είναι το Ερυθρό 10 του Τεκμηρίου 68.

§     Στην ερώτηση 10: Οι ιατρικές βεβαιώσεις ημερομηνιών 3.6.14 και 25.11.13, αναφορικά με την Ελένη Ανδρέου, είναι το Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 78 και Ερυθρό 8 του Τεκμηρίου 73 αντίστοιχα.

 

-        την 26.3.15 και μεταξύ των ωρών 12:45-13:25, ο Αστ. 3831 Γιώργος Θωμά έλαβε ανακριτική κατάθεση από τον Κ.7 (Τεκμήριο 131), αφού προηγουμένως του επέστησε την προσοχή του στο νόμο. Η εν λόγω κατάθεση κατατέθηκε ως Τεκμήριο, με τη διευκρίνιση ότι οι δύο ιατρικές βεβαιώσεις που του υποδείχθηκαν κατά τη διάρκεια λήψης της προαναφερόμενης κατάθεσης είναι τα ακόλουθα τεκμήρια του Δικαστηρίου:

·                    Ιατρική βεβαίωση για Αλίκη Χαραλάμπους ημερ. 15.7.14: Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 67.

·                    Ιατρική Βεβαίωση για Μελού Ασπρή ημερ. 12.3.14: Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75.

 

-        τα Τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, που έχουν ληφθεί από την Αστυνομία, μέσω του κ. Κοφτερού, που αφορούν τους αριθμούς 99431659, 96212985, 96304150 και 99158844, λήφθηκαν νόμιμα, βάσει και του δικαστικού διατάγματος που αναφέρεται και στην κατάθεση του κ. Κοφτερού (Μ.Κ.19).

 

-        τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα που περιέχονται στο Τεκμήριο 133 έτυχαν ορθής επεξεργασίας από τον Μ.Κ.19.

 

-        στο Έγγραφο 33 κατάθεση του Μ.Κ.26 – Αστ. 3831 Θωμά στην 1^η σελίδα της κατάθεσης, στην παράγραφο 3, η ανακριτική κατάθεση που αναφέρει ο μάρτυρας ότι έλαβε από τον κ. Ταπανίδη, είναι το Τεκμήριο 128 του Δικαστηρίου. Στη 2^η σελίδα, στην 1^η παράγραφο, η κατάθεση που έλαβε ο μάρτυρας από τον Κ.7 είναι το Τεκμήριο 131. Στη 2^η σελίδα, στη 2^η παράγραφο, τα στοιχεία που παρέλαβε σε έντυπη μορφή ο μάρτυρας από την κα Μερακληγιάννη της CYTA. είναι το Τεκμήριο 124. Στη 2^η σελίδα, που αναφέρει στην τελευταία παράγραφο η κατάθεση που έλαβε ο μάρτυρας από τον Narinderjit Singh είναι το Τεκμήριο 132. Και επιπλέον το cd που παρέλαβε από τον κ. Κοφτερό, που αναφέρει στο τέλος της κατάθεσής του ο μάρτυρας, είναι το Τεκμήριο 133.

 

-        από το Έγγραφο 37 – Έκθεση Μ.Κ.28 – Λοχ. 837 Γεώργιου Χρυσάνθου) δηλώθηκε ως παραδεκτό γεγονός ότι στην 1^η σελίδα, το υπ’ αριθμό 1, φάκελος του Mandeep Singh, είναι το Τεκμήριο 67. Επίσης ότι τα ερυθρά που αναφέρονται στην Έκθεση του μάρτυρα, αντιστοιχούν με τα ερυθρά των διοικητικών φακέλων.

 

-        και οι τρεις ιατρικές συνταγές, οι οποίες αναφέρονται στη σελ. 9 του Εγγράφου 37 στην πρώτη παράγραφο της παραγράφου 1, με σημείωση από τον μάρτυρα 1.1, 2.4 και 22.1, αποτελούν γραφή και υπογραφή του Κ.7.

 

-        η γραφή και υπογραφή, ως αναφέρεται στα σημεία 25.1 μέχρι 25.5 και 26.1 μέχρι 26.6, στη σελίδα 18, του Εγγράφου 37, έχουν τεθεί από την Κ.1. Όσον αφορά το 25.3 και 26.3 το παραδεκτό γεγονός που έχει γίνει αφορά τη γραφή και τη συμπλήρωση και όχι την υπογραφή του Κοινοτάρχη.

 

-        η κάθε εγγυητική φέρει συγκεκριμένο αριθμό ο οποίος είναι μοναδικός για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Κατ’ επέκταση όπου συναντάται ο ίδιος αριθμός πάνω σε έγγραφα εγγυητικής αυτά αφορούν την ίδια περίπτωση.

 

-        Την 8.3.15 και ώρα 20:25, στο Τ.Α.Ε. Λευκωσίας, η Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή συνέλαβε με δικαστικό ένταλμα σύλληψης (Τεκμήριο 170) τον Κ.3, αφού του εξηγήθηκαν οι λόγοι σύλληψής του και του επιστήθηκε η προσοχή του στον Νόμο, ο Κ.3 απάντησε «Εγώ δεν έκαμα κάτι κακό».

 

-        την 8.3.15 και μεταξύ των ωρών 20:35-21:40, στο Τ.Α.Ε. Λευκωσίας, η Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή έλαβε από τον Κ.3 ανακριτική κατάθεση (Τεκμήριο 171) αφού προηγουμένως του επέστησε την προσοχή του στο νόμο. Η εν λόγω κατάθεση κατατέθηκε από κοινού με τη διευκρίνιση ότι οι άδειες εισόδου των αλλοδαπών Mandeep Singh Gill, Ravinder Singh Aujla και Gurinder Singh (ως αναφέρονται στην Ερώτηση 13) που υποδείχθηκαν στον Κ.3 (ως αναφέρεται στην Ερώτηση 14) είναι τα ακόλουθα έγγραφα-τεκμήρια:

·                    Άδεια εισόδου Mandeep Singh Gill: Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 70.

·                    Άδεια εισόδου Ravinder Singh Aujla: Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 71.

·                    Άδεια εισόδου Gurinder Singh: Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 72.

 

-        την 11.3.15 και μεταξύ των ωρών 17:00-20:30, η Αστ. 1912 Μ. Ξενή έλαβε από τον Κ.3 ανακριτική κατάθεση (Τεκμήριο 172) αφού προηγουμένως του επέστησε την προσοχή του στο νόμο. Η εν λόγω κατάθεση κατατέθηκε από κοινού με τη διευκρίνιση ότι οι φακέλοι αλλοδαπών που αναφέρονται είναι τα πιο κάτω Τεκμήρια:

·                    ο φάκελος του Bhullar Jogender Singh στην ερώτηση 3 είναι το Τεκμήριο 76

·                    ο φάκελος του Gurpreet Singh στην ερώτηση 3 είναι το Τεκμήριο 78

·                    ο φάκελος του Balraj Kumar στην ερώτηση 3 είναι το Τεκμήριο 73.

·                    ο φάκελος του Joginder Singh στην ερώτηση 4, είναι το Τεκμήριο 76.

·                    ο φάκελος του Balraj Kumar στην ερώτηση 7, είναι το Τεκμήριο 73.

·                    η άδεια εισόδου στην ερώτηση 9, είναι το Ερυθρό 33 του Τεκμηρίου 73.

·                    ο φάκελος του Gurpreet Singh στην ερώτηση 10 είναι το Τεκμήριο 78.

·                    ο φάκελος του Mandeep Sharma στην ερώτηση 13 είναι το Τεκμήριο 80.

 

-              την 12.3.15 και μεταξύ των ωρών 15:00-15:30, η Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή με τη βοήθεια του Αστ. 3476, στην παρουσία του Κ.3 ερεύνησε το γραφείο του τελευταίου στη Λεωφ. Στροβόλου, κτίριο Τσιγαρίδη, κατόπιν γραπτής του συγκατάθεσης (Τεκμήριο 173). Κατά την πιο πάνω έρευνα, εντοπίστηκαν και παραλήφθηκαν από την Αστυνομία τα Τεκμήρια 19 έως 22.

 

-              την 12.3.15 και μεταξύ των ωρών 16:15-19:30, στο Τ.Α.Ε. Λευκωσίας, η Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή έλαβε από τον Κ.3 ανακριτική κατάθεση (Τεκμήριο 174) αφού προηγουμένως του επέστησε την προσοχή του στο νόμο. Η εν λόγω κατάθεση κατατέθηκε από κοινού με τις ακόλουθες διευκρινίσεις:

·                    η άδεια εισόδου της Jyoti στην ερώτηση 14, είναι το Ερυθρό 35 του Τεκμηρίου 74.

·                    η άδεια εισόδου του Jagtar Singh Sidhu στην ερώτηση 15 είναι το Ερυθρό 34 του Τεκμηρίου 77.

·                    η άδεια εισόδου του Gurinder Singh στην ερώτηση 23 είναι το Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 72.

·                    η άδεια εισόδου του Ravinder Singh Aujla στην ερώτηση 25 είναι το Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 71.

 

-              την 21.3.15 και μεταξύ των ωρών 10:15-12:00, η Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή, στην παρουσία του Αστ. 530 Δ. Διονυσίου, έλαβε από τον Κ.3 ανακριτική κατάθεση (Τεκμήριο 155) αφού προηγουμένως του επέστησε την προσοχή του στο νόμο.

 

-              η Σωτήρα Παπαγεωργίου (αριθμό Δ.Τ. 317055) είναι η γιαγιά της αρραβωνιαστικιάς του Κ.3.

 

-              η Σωτήρα Παπαγεωργίου δε γνωρίζει και ουδέποτε επισκέφτηκε τον Κ.4.

 

-              η Σωτήρα Παπαγεωργίου ουδέποτε υπήρξε 102 κιλά και κλινήρης επί 24ώρου βάσης.

 

-              η Ελένη Ανδρέου (Αρ. Ταυτότητας 131457) είναι η γιαγιά του Κ.3. Η πιο πάνω δε γνωρίζει και ουδέποτε επισκέφτηκε τον Κ.4, και ούτε υπήρξε ποτέ κλινήρης επί 24ώρου βάσης.

 

-              ο Balraj Kumar από την Ινδία (αρ. φακέλου Β14-02044, ΤΚ73) αφίχθηκε στην Κύπρο στις 30.6.14. Δεν γνωρίζει την Ελένη Ανδρέου (αρ. ταυτότητας 131457) και ουδέποτε εργάστηκε σε αυτήν.

 

-              όποια Τεκμήρια Δικαστηρίου, ως αναγράφονται στον κατάλογο Τεκμήριο Α του Δικαστηρίου, φέρουν με την περιγραφή τους, ως φαίνεται πάνω σ’ αυτόν τον κατάλογο, τα διακριτικά ΜΞ, παραλήφθηκαν από την κα Μελίνα Ξενή, Αστ. 1912.

 

-              η ιατρική βεβαίωση, ημερομηνίας 7.9.17, του Δρ. Γεώργιου Μούστρα, αναφορικά με την Σωτήρα Παπαγεωργίου ήταν παραδεκτή ως προς το περιεχόμενο της (Τεκμήριο Ε).

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

 

Μέσα στο πλαίσιο της ζωντανής ατμόσφαιρας της δίκης είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε με προσοχή όλους τους μάρτυρες, η μαρτυρία των οποίων αξιολογήθηκε με βάση το περιεχόμενο, την ποιότητα και τη σύγκρισή της με την υπόλοιπη μαρτυρία, καθοδηγούμενοι από σειρά παραγόντων όπως, μεταξύ άλλων, τη σαφήνεια και αμεσότητα των απαντήσεων, τη λογικοφάνεια και αληθοφάνεια της εκδοχής τους, την ύπαρξη ή μη υπερβολών ή ουσιωδών αντιφάσεων, την ύπαρξη οποιουδήποτε προσωπικού συμφέροντος ή προκατάληψης και διάφορα άλλα στοιχεία τα οποία κατά περίπτωση θα αναφερθούν πιο κάτω. Γενικά έχουμε αξιολογήσει τη μαρτυρία στο σύνολό της και στη βάση μιας ενιαίας λογικής προσέγγισης και σε καμία περίπτωση μικροσκοπικά ή αποσπασματικά^[1] με βάση την προσέγγιση που η Νομολογία μας επιτάσσει στο θέμα αυτό^[2].

 

Η αξιολόγηση της μαρτυρίας έγινε έχοντας υπόψη όχι μόνο το σύνολο της μαρτυρίας που δόθηκε τόσο για την Κ.Α. όσο και για την Υπεράσπιση αλλά και όλες τις εισηγήσεις της Υπεράσπισης.

 

Τονίζουμε επίσης ότι μεγάλο μέρος της μαρτυρίας αφορούσε σε Κατηγορίες που απορρίφθηκαν από το στάδιο του εκ πρώτης όψεως καθώς και σε Κατηγορούμενους οι οποίοι έχουν έκτοτε αθωωθεί. Συνεπώς, στο βαθμό που η μαρτυρία αυτή δεν συνδέεται πλέον με τα επίδικα θέματα, αυτή δεν θα αποτελέσει αντικείμενο αξιολόγησης και εξαγωγής ευρημάτων.

 

Αξιολόγηση Μαρτυρίας Κατηγορούσας Αρχής

 

Κρίνουμε σκόπιμο όπως η αξιολόγηση της μαρτυρίας των Μαρτύρων Κατηγορίας μη γίνει με τη σειρά που αυτοί κατέθεσαν στο Δικαστήριο, αλλά στη βάση ενοτήτων και μίας κατά το δυνατόν χρονολογικής σειράς εξέλιξης γεγονότων.

 

 

Μάρτυρες Μ.Κ.1, 20, 24, 26, 27, 29, 30 και 32

 

Έχοντας παρακολουθήσει με προσοχή τους Μ.Κ.1, 20, 24, 26, 27, 29 και 32 διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για μέλη της Αστυνομικής δύναμης τα οποία κατά τον ουσιώδη για την παρούσα υπόθεση χρόνο υπηρετούσαν στο Γ.Κ.Ε.Π. και ενεπλάκησαν στη διερεύνηση της υπόθεσης υπό την υπηρεσιακή τους ιδιότητα. Όλοι οι πιο πάνω μάρτυρες έδωσαν μαρτυρία με σαφήνεια, ενώ η περιγραφή που ένας έκαστος έδωσε των διαδραματισθέντων συνέπιπτε με αυτήν που έδωσαν οι άλλοι. Ουδείς εκ των Μ.Κ.1, 20, 24, 26, 27, 29 ή 32 κλονίστηκε από την αντεξέταση στην οποία υπεβλήθη. Τους θεωρούμε όλους αξιόπιστους και ειλικρινείς, και η μαρτυρία αυτών γίνεται δεκτή.

 

Ειδικότερα η Μ.Κ.1 κατέθεσε στο Δικαστήριο Τεκμήρια ενώ οι Μ.Κ.20 και 29 έλαβαν καταθέσεις, μαρτυρία τυπική, η δε Μ.Κ.1 δεν αντεξετάστηκε, ενώ ο Μ.Κ.20 αντεξετάστηκε ουσιαστικά μόνο για θέματα που αφορούσαν στις κατηγορίες που έχουν ήδη απορριφθεί.

 

Ο Μ.Κ.30 υπηρετεί στην Υ.Α.Μ. και έδωσε επίσης μία τυπική μαρτυρία ως προς τη διαδικασία εισόδου αλλοδαπών στην Κ.Δ. και τη διαδικασία υποβολής καταγγελίας για εγκατάλειψη από αλλοδαπό του χώρου εργασίας του. Η αντεξέταση του από τους ευπαιδεύτους συνηγόρους για τους Κ.1, 10 και 11 περιορίστηκε σε διευκρινιστικές ερωτήσεις.

 

Πέραν του μέρους της μαρτυρίας του Μ.Κ.26 που αφορούσε στον Κ.11, σημειώνεται ότι αυτός προέβη σε περιγραφή του χώρου εργασίας του Κ.7. Ήταν η θέση του ότι στο ιατρείο του Κ.7 εισέρχεται κάποιος από την πλευρά της οικίας του από εκεί που μπαίνουν και τα αυτοκίνητα. Αφού κάποιος εισέλθει στο γραφείο υπάρχει ένας χώρος αναμονής (χολ) και στα δεξιά υπάρχει πόρτα που οδηγεί στον χώρο εξέτασης. Την περιγραφή αυτή αποδεχόμαστε.

 

Οι Μ.Κ.24 και 27 έκαναν επιπλέον αναφορά στις επισκέψεις που έκαναν στον Μ.Κ.22 στις Κεντρικές Φυλακές και στα γεγονότα που οδήγησαν στην τοποθέτηση αυτού στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων. Αμφότεροι περιέγραψαν το χώρο στον οποίο συναντήθηκαν με παρόμοιο τρόπο, ήτοι ότι αυτός περιβάλλετο από γυαλιά με αποτέλεσμα αυτοί που ήσαν εντός να είναι ορατοί από άτομα που περνούσαν από το χώρο. Επίσης και οι δύο περιέγραψαν τις αναφορές του Μ.Κ.22 σε απειλές αλλά και έκαναν αναφορά σε μώλωπα που ο Μ.Κ.22 τους έδειξε στο χέρι του. Οι απαντήσεις και των δύο ήταν αυθόρμητες και πειστικές ενώ δεν κλονίστηκαν από την αντεξέταση στην οποία υποβλήθηκαν επί του συγκεκριμένου θέματος. Πέραν των πιο πάνω, ήταν η θέση τόσο των Μ.Κ.24 και 27 όσο και του Μ.Κ.22 ότι οι συναντήσεις αυτές μοναδικό σκοπό είχαν να επιβεβαιώσουν την προθυμία του Μ.Κ.22 να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας στην παρούσα υπόθεση, θέση την οποία και αποδεχόμαστε.

 

Αποτελεί συνεπώς εύρημά μας ότι η Μ.Κ.24 επισκέφτηκε τον Μ.Κ.22 στις Κεντρικές Φυλακές με την κα Χ. Κυθραιώτου την 14.4.2016 και μετά ξανά με τον Μ.Κ.27 την 27.5.2016, οπόταν και ο Μ.Κ.22 τους ανέφερε ότι είχε δεχτεί απειλές και χτυπήματα ώστε να μη δώσει μαρτυρία στην υπό εκδίκαση υπόθεση.

 

Η Μ.Κ.32 υπήρξε εκ των εξεταστών της υπόθεσης. Έδωσε μαρτυρία με αντικειμενικότητα και σαφήνεια. Το γεγονός ότι προέβη σε έρευνα για τον ισχυρισμό του Μ.Κ.3 ότι η Κ.1 του είχε καταθέσει το ποσό των €100, πλην όμως δεν προέβη σε κάποια αναφορά ως προς τα ευρήματά της λόγω του ότι αυτά δεν καταδείκνυαν κάτι ξεκάθαρο, ενισχύει την εικόνα της αντικειμενικής έρευνας που αποκομίσαμε. Επιπλέον σημειώνουμε ότι η θέση της ότι η Κ.1 έκανε προσπάθεια παραποίησης κατά το χρόνο που έδιδε τα δείγματα γραφής Τεκμήρια 57 και 63 συνάδει με τα ευρήματα του Μ.Κ.28 γραφολόγου, λεπτομερής αναφορά στα οποία γίνεται πιο κάτω στην παρούσα.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.13, 19, 21, 31 και 34

 

Οι πιο πάνω μάρτυρες επίσης έδωσαν μαρτυρία υπό την υπηρεσιακή τους ιδιότητα, παραθέτοντας με αντικειμενικό τρόπο τα όσα αφορούσαν την ειδικότητα ενός εκάστου.

 

Ειδικότερα ο Μ.Κ.13 έδωσε μαρτυρία για δύο θέματα που αφορούν στο Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ήτοι την εξασφάλιση βεβαιώσεων από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις και το καθεστώς εργοδότησης της Κ.1. Αναφορικά με το δεύτερο σκέλος δηλώθηκε παραδεκτό γεγονός ότι η Κ.1 ουδέποτε είχε άδεια για λειτουργία ιδιωτικού γραφείου εξευρέσεως εργασίας.

 

Σημειώνουμε ότι σε σχέση με τις βεβαιώσεις ανέφερε ότι τα Ερυθρά 2, 4 και 5 του Τεκμηρίου 72 παραλήφθηκαν από την Κ.1 βάσει των εξουσιοδοτήσεων Τεκμήρια 110 και 111 αντίστοιχα, το Ερυθρό 12 του Τεκμηρίου 65 παραλήφθηκε από τον Κ.5 βάσει της εξουσιοδότησης Τεκμήριο 113, τα Ερυθρά 7 του Τεκμηρίου 64, Ερυθρά 6 και 7 του Τεκμηρίου 73 και τα Ερυθρά 10 και 11 του Τεκμηρίου 77 παραλήφθηκαν από τη Χρυστάλλα Ραπάτη βάσει των εξουσιοδοτήσεων Τεκμήρια 114, 117, 116 και 118 αντίστοιχα και το Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 75 από τον Μ.Κ.22 βάσει της εξουσιοδότησης Τεκμήριο 120. Ο Μ.Κ.13 δεν αντεξετάστηκε επί των αναφορών του αυτών, τις οποίες αποδεχόμαστε και συνιστούν ευρήματα του Δικαστηρίου.

 

Ο Μ.Κ.19 έδωσε μαρτυρία αναφορικά με τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα που λήφθηκαν από την ΜΤΝ Τεκμήρια 133 έως 145. Η αντεξέταση του Μ.Κ.19 από τον ευπαίδευτο συνήγορο για την Κ.1, πέραν των διευκρινιστικών ερωτήσεων, περιορίστηκε στην αναγνώριση του ότι κάποιο πρόσωπο μπορεί να είναι συνδρομητής αλλά δεν είναι σε θέση να διακριβώσει κατά πόσο τον αριθμό χρησιμοποιεί όντως το πρόσωπο αυτό. Από τα όσα ο Μ.Κ.19 ανέφερε σημειώνουμε ότι δηλώθηκε ως παραδεκτό γεγονός ότι τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα που λήφθηκαν από την Αστυνομία για τους αριθμούς 99431659, 96212985, 96304150 και 99158844 λήφθηκαν νόμιμα στη βάση Δικαστικού διατάγματος και έτυχαν ορθής επεξεργασίας. Πέραν τούτου προέκυψε ότι ο κάτοχος του αριθμού 99431659 είναι ο ίδιος με τον κάτοχο των λοιπών αριθμών. Επίσης από τη σελίδα 5 του Τεκμηρίου 134 διαφαίνεται ότι ο αριθμό 99322284 ανήκει στον Κ.3 και από τη σελ. 9 του ιδίου Τεκμηρίου ότι ο αριθμός 99494998 ανήκει στον Κ.10. Δεδομένης και της μη αμφισβήτησης των πιο πάνω από πλευράς Κατηγορουμένων, τα πιο πάνω αποτελούν ευρήματά μας.

 

Η Μ.Κ.21 έδωσε τυπική μαρτυρία υπό την ιδιότητα της ως Βοηθός Γραμματειακός Λειτουργός στον Τομέα της Γενικής Απασχόλησης στα Θέματα Οικιακών Βοηθών, Εργατών και Καλλιτεχνίδων εξηγώντας τις διαδικασίες και τα κριτήρια για έκδοση αδειών αλλοδαπών με παραπομπές σε διοικητικούς φακέλους που βρίσκονται ενώπιον του Δικαστηρίου ως Τεκμήρια 69, 70, 72 και 81 ενώ συσχέτισε χωρίς αμφισβήτηση τα Τεκμήρια 4, 7, 13 και 15 με τους φακέλους Τεκμήρια 79, 66, 68 και 65 αντίστοιχα. Κατ’ επέκταση αποτελεί εύρημά μας ότι οι αποδείξεις που παραδόθηκαν από την Μαρία Σολωμού ως έγγραφα που ανήκαν στην Κ.1 Τεκμήρια 4, 7, 13 και 15 αφορούν σε κατάθεση εγγράφων στο Τ.Α.Π.Μ. αναφορικά με τις αιτήσεις των διοικητικών φακέλων των Τεκμηρίων 79, 66, 68 και 65 αντίστοιχα.

 

Ο Μ.Κ.31 αντεξετάστηκε μόνο από τον ευπαίδευτο συνήγορο για την Κ.1, ο οποίος δεν αμφισβήτησε ότι όντως τα χρήματα για τις εγγυητικές επιστολές του Τεκμηρίου 168 κατέθεσε η Κ.1 εκτός από μία για την οποία τα χρήματα κατέθεσε ο Κ.5, περιοριζόμενος απλώς στο ότι δεν είναι σε θέση ο Μ.Κ.31 να αναφέρει εάν κάποιο άλλο πρόσωπο είχε δώσει τα χρήματα στην Κ.1. Συνεπώς αποτελεί εύρημά μας ότι για τις πιο κάτω εγγυητικές επιστολές τα χρήματα κατέθεσε η Κ.1:

 

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50013/076/2013 ημερ.14.8.2013 με αιτητή την Φωτεινή Γεωργίου.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50009/076/2013 ημερ. 5.6.2013 με αιτητή την Μαρία Βρυωνίου.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003074 ημερ. 10.10.2013 με αιτητή την Μελού Ασπρή.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003234 ημερ. 12.3.2014 με αιτητή την Μελού Ασπρή.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50005/076/2013 ημερ. 23.4.2013 με αιτητή την Κ.1 για λογαριασμό της Μελούς Ασπρή.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003305 ημερ. 3.6.2014 με αιτητή τον Κ.3.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-003109 ημερ. 10.10.2013 με αιτητή τον Χρίστο Δημητρίου.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50012/076/2013 ημερ. 9.8.2013 με αιτητή την Μαρία Βρυωνίου.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50008/076/2013 ημερ. 22.5.2013 με αιτητή την Ελένη Ανδρέου.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00153-02-0001253 ημερ. 23.7.2014 με αιτητή την Μαρία Σολωμού.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50016/076/2012 ημερ. 19.10.2012 με αιτητή την Άννα Σολωμού.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 50004/076/2013 ημερ. 23.4.2013 με αιτητή την Άννα Σολωμού.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00153-02-0001244 ημερ. 7.7.2014 με αιτητή την Μαρία Σολωμού.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00153-02-0001324 ημερ. 5.11.2014 με αιτητή την Μαρία Σολωμού.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003190 ημερ. 13.2.2014 με αιτητή τον Κ.3.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003181 ημερ. 13.2.2014 με αιτητή την Ελένη Παπαλλή.

·                    Εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003092 ημερ. 10.10.2013 με αιτητή τον Χρίστο Δημητρίου.

 

Για την εγγυητική επιστολή αρ. 00129-02-0003341 ημερ. 19.6.2014 τα χρήματα κατέθεσε ο Κ.5.

 

Ο Μ.Κ.34 προσφέρθηκε από την Κ.Α. προς αντεξέταση στον ευπαίδευτο συνήγορο για τους Κ.3 και Κ.4. Η μαρτυρία αυτού που αφορούσε στη διαδικασία ακύρωσης συμβολαίων ασφάλειας υγείας δεν προσέθεσε οτιδήποτε ουσιαστικό στα επίδικα θέματα.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.2, 4, 5, 6, 7, 18, 25 και 33

 

Όλοι οι πιο πάνω μάρτυρες προσέφεραν μαρτυρία σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο διευθετήθηκε η άφιξή τους στην Κύπρο για σκοπούς εργασίας και στο τι συνέβη με την εργασία αυτή όταν πλέον είχαν έρθει. Μεγάλο μέρος της μαρτυρίας όλων αφορούσε στις Κατηγορίες για Εμπορία Προσώπων, Λαθρεμπόριο Μεταναστών και Εκμετάλλευσης στην Εργασία οι οποίες και έχουν απορριφθεί από το στάδιο του εκ πρώτης όψεως, όπως επίσης και στους Κ.10 και Κ.11 οι οποίοι έχουν ήδη αθωωθεί, με αποτέλεσμα πλείστα όσα ανέφεραν να μην αποτελούν πλέον επίδικα θέματα. Εξετάζοντας τη μαρτυρία τους στο στάδιο αυτό περιοριζόμαστε στα όσα αφορούν σε Κατηγορίες που εκκρεμούν και αφορούν στους Κ.Κ.1, 3, 4 και 7.

 

Σημειώνουμε εξ αρχής ότι όλοι οι πιο πάνω Παραπονούμενοι ήσαν ανεπιτήδευτοι μάρτυρες οι οποίοι τόνισαν εμφατικά την απόγνωση στην οποία περιήλθαν όταν αντιλήφθηκαν ότι δεν θα είχαν εργασία παρά το ότι είχαν καταβάλει τεράστια για τους ίδιους ποσά.

 

Όσον αφορά στους Μ.Κ. 2, 6 και 7 πρέπει να τονιστεί ότι η εκδοχή των γεγονότων που προέβαλαν και οι τρεις αυτοί Παραπονούμενοι παρέμεινε σταθερή και συνεπής καθ’ όλη τη διάρκεια της μαρτυρίας τους χωρίς να διαφοροποιείται σε οποιοδήποτε σημείο. Διαπιστώσαμε ότι όλοι αφηγούνταν τα σχετικά γεγονότα με απλό και φυσικό τρόπο, χωρίς αμφιταλάντευση και χωρίς να κλονιστεί η μαρτυρία τους επί ουσιωδών θεμάτων κατά την αντεξέταση στην οποία υποβλήθηκαν. Οι Μ.Κ.2, 6 και 7 περιέγραψαν με ταυτόσημο τρόπο το γεγονός ότι τοποθετήθηκαν αρχικά σε διαμέρισμα στην περιοχή Φανερωμένης, πράγμα το οποίο αποδεχόμαστε. Επίσης τα τρία αυτά άτομα μετέβησαν μαζί στην Κ.Ι.Σ.Α. όπου υπέβαλαν το παράπονο τους στον Μ.Κ.17, πράγμα το οποίο επιβεβαίωσε και ο τελευταίος στην μαρτυρία του. Ο Μ.Κ.17 επιβεβαίωσε επίσης ότι τηλεφώνησε στον κ. Χρίστο Δημητρίου Μ.Κ.11 (όπως εξάλλου δέχτηκε και ο Μ.Κ.11) ο οποίος αναγράφετο ως ο εργοδότης των Μ.Κ.2 και 7 στις άδειες εισόδου τους, και ο οποίος, παρόλο που είπε ότι θα έρθει να τους παραλάβει, εντούτοις ουδέποτε ήρθε. Και οι τρεις αυτοί ανέφεραν ότι την επόμενη μέρα ο Gurinder Singh (A) τους είπε ότι «η κα Γεωργία» είναι πολύ θυμωμένη για το τηλεφώνημα που έκαναν στον Μ.Κ.11. Με δεδομένο το ότι ο Μ.Κ.11 είπε ότι επικοινώνησε μετά το τηλεφώνημα από την Κ.Ι.Σ.Α. με την Κ.1, δεν έχουμε κανένα ενδοιασμό να καταλήξουμε ότι η αναφορά στην «κα Γεωργία» αποτελεί αναφορά στην Κ.1.

 

Η σύνδεση της Κ.1 με τους Μ.Κ.6 και 7 προκύπτει επίσης από το ότι αμφότεροι μεταφέρθηκαν στο σπίτι της Μ.Κ.15 στο Ακάκι για δουλειά, τον δε Μ.Κ.6 μετέφερε η ίδια η Κ.1 με το αυτοκίνητό της λέγοντάς του να μην δείξει τα χαρτιά του στους εκεί εργοδότες. Όσον αφορά στον Μ.Κ.7 η θέση του ότι η Μ.Κ.15 (όταν είδε ότι ο εργοδότης που αναγράφετο στη βίζα του ήταν ο Μ.Κ.11) πήρε τηλέφωνο κάποια Γεωργία την οποία και του έδωσε να μιλήσουν, επιβεβαιώνεται και από την ίδια την Μ.Κ.15. Αποτελεί συναφώς εύρημά μας ότι η Κ.1 διευθέτησε τη μεταφορά των Μ.Κ.6 και 7 στο σπίτι της Μ.Κ.15 στο Ακάκι για να εργαστούν.

 

Αποτελεί επίσης εύρημά μας ότι τα έγγραφα με Ερυθρά 14 και 16 του Τεκμηρίου 71 ενώ φέρουν τα στοιχεία του Μ.Κ.2, ουδέποτε εξασφαλίστηκαν από τον ίδιο. Ο Μ.Κ.7 δεν έχει υποβληθεί στις ιατρικές εξετάσεις που αναγράφονται στο Ερυθρό 16 του Τεκμηρίου 70. Όσον αφορά δε στον Μ.Κ.6 δεν έχει την πείρα που αναγράφεται στο Ερυθρό 20 του Τεκμηρίου 72, τα αποτελέσματα εξετάσεων ΙELTS του Ερυθρού 22 του Τεκμηρίου 72 δεν είναι δικά του και ούτε υπεβλήθη στις ιατρικές εξετάσεις που αναγράφονται στο Ερυθρό 26 του ιδίου Τεκμηρίου.

 

Εύρημά μας αποτελεί και το ότι στο Τεκμήριο 3 που παρέδωσε η Μαρία Σολωμού ως έγγραφα ιδιοκτησίας της Κ.1 περιέχεται η σύμβαση απασχόλησης μεταξύ Μ.Κ.6 και της Μελούς Ασπρή, η αίτηση για ανανέωση της Προσωρινής Παραμονής του Μ.Κ.6 η οποία φέρει τον αριθμό διαβατηρίου του, καθώς και πιστοποιητικό από εργαστήριο ιατρικών αναλύσεων το οποίο φέρει τα στοιχεία και τον αριθμό διαβατηρίου του Μ.Κ.6.

 

Ο Μ.Κ.4 δεν προέβη σε οιαδήποτε αναφορά στους Κ.Κ.1, 3, 4 ή 7. Αναφέρουμε ότι και αυτός μας έκανε καλή εντύπωση και διαπιστώσαμε ότι επρόκειτο για αγνό και ειλικρινή πρόσωπο το οποίο δυστυχώς περιέπεσε σε περιπέτειες στην προσπάθεια του να βρει εργασία. Η αντεξέταση στην οποία αυτός υποβλήθηκε από τους ευπαιδεύτους συνηγόρους για τους Κ.1 και Κ.10 περιορίστηκε σε θέματα που δεν είναι πλέον επίδικα. Δεδομένης της μη αμφισβήτησης της θέσης του Μ.Κ.4 επί των θεμάτων αυτών αποδεχόμαστε τη θέση του και αποτελεί συνακόλουθα εύρημά μας ότι ο Μ.Κ.4 δεν έχει δει ποτέ και ούτε υπεβλήθηκε στις εξετάσεις IELTS που αναγράφονται στο Ερυθρό 22 του Τεκμηρίου 67, ουδέποτε υπεβλήθη στις ιατρικές εξετάσεις που αναγράφονται στο Ερυθρό 25 του Τεκμηρίου 67 και ουδέποτε εργάστηκε στις εργασίες που καταγράφονται στο Ερυθρό 26 του ιδίου Τεκμηρίου.

 

Η αναφορά του Μ.Κ.5 ότι άκουσε μία φορά τον Κ.11 να αναφέρει σε τηλεφώνημα το όνομα «Γεωργία» δεν μπορεί να έχει οποιαδήποτε βαρύτητα ή να οδηγήσει σε οποιοδήποτε εύρημα αναφορικά με την Κ.1. Από τα όσα ο Μ.Κ.5 ανέφερε και αφορούν στις εναπομείνασες Κατηγορίες σημειώνουμε ότι δεν αντεξετάστηκε επί των όσων ανέφερε για έγγραφα του Τεκμηρίου 69 που του υποδείχθησαν. Αποτελεί συναφώς εύρημά μας ότι ο Μ.Κ.5 ουδέποτε παρακάθισε τις εξετάσεις τύπου IELTS που αναγράφονται στο Ερυθρό 22 του Τεκμηρίου 69, δεν υποβλήθηκε στις ιατρικές εξετάσεις που αναγράφονται στο Ερυθρό 24 του Τεκμηρίου 69 και δεν έχει την εργασιακή εμπειρία που αναγράφεται στο Ερυθρό 20 του Τεκμηρίου 69.

 

Όσον αφορά στην Μ.Κ.18 παρατηρούμε ότι η μαρτυρία της αφορούσε ως επί το πλείστο στις Κατηγορίες 103, 163 και 164 οι οποίες απορρίφθηκαν όλες από το στάδιο του εκ πρώτης όψεως. Μοναδικό σημείο που αφορά στα όσα είναι πλέον επίδικα είναι η αναφορά της ότι με την άφιξή της στην Κύπρο την παρέλαβε η Κ.1 από κάποιο περίπτερο και την μετέφερε σε ένα σπίτι στο Ακάκι. Η θέση της αυτή επιβεβαιώνεται και από τη μαρτυρία της Μ.Κ.15, στο σπίτι της οποίας και είχε πάει η Μ.Κ.18 και επί του οποίου δεν αμφισβητήθηκε. Αποτελεί κατ’ επέκταση εύρημά μας ότι η Κ.1 παρέλαβε τη Μ.Κ.18 και τη μετέφερε στο σπίτι της Μ.Κ.15 στο Ακάκι για να εργαστεί.

 

Η μαρτυρία της Μ.Κ.25, ένεκα του ότι αφορούσε στην Κατηγορία 102 η οποία διακόπηκε στις 16.3.2017 και στις Κατηγορίες 173 και 174 οι οποίες απορρίφθηκαν στο στάδιο του εκ πρώτης όψεως, δεν προσφέρει οτιδήποτε ουσιώδες στην υπό εκδίκαση υπόθεση. Ιδιαίτερα δεδομένου ότι δεν ήταν σε θέση να αναγνωρίσει ενώπιον του Δικαστηρίου οποιοδήποτε πρόσωπο αλλά ούτε και η Αστυνομία της είχε ζητήσει να προβεί σε κάποια αναγνώριση.

 

Τέλος ο Μ.Κ.33 μας έκανε πολύ καλή εντύπωση, η δε θέση του ότι η άδεια εισόδου του ανέγραφε ως εργοδότη την Σωτήρα Παπαγεωργίου επιβεβαιώνεται και από το Ερυθρό 58 του Τεκμηρίου 80. Ο Μ.Κ.33 παρέμεινε σταθερός στη θέση ότι ουδέποτε εργάστηκε στην Σωτήρα Παπαγεωργίου και ότι ουδέποτε γνώρισε ή συνάντησε το πρόσωπο που απεικονίζεται στην ταυτότητα Ερυθρά 9 και 45 του Τεκμηρίου 80 παρά την αντεξέταση στην οποία υπεβλήθη από τον ευπαίδευτο συνήγορο για τους Κ.Κ.3 και 4. Τη θέση του αυτή αποδεχόμαστε αφού δεν έχουμε πειστεί ότι υπήρχε κάποιος λόγος για τον Μ.Κ.33 να πει ψέματα για το εν λόγω θέμα απλώς για να αναγνωριστεί ως θύμα εμπορίας και να παραμείνει στην Κύπρο χωρίς εργοδότη. Ο Μ.Κ.33 ανέφερε ότι παρέμεινε χωρίς δουλειά στην Κύπρο και δεν μπόρεσε να στείλει καθόλου χρήματα στην οικογένειά του, θέση για την οποία έπεισε. Περαιτέρω από τα όσα ο Μ.Κ.33 ανέφερε αποδεχόμαστε ότι αυτός ουδέποτε υπεβλήθη στις ιατρικές εξετάσεις που αναγράφονται στο Ερυθρό 26 του Τεκμηρίου 80, ουδέποτε παρακάθισε τις εξετάσεις Αγγλικών IELTS που αναγράφονται στο Ερυθρό 22 του Τεκμηρίου 80 και ούτε έχει την εργασιακή εμπειρία που αναγράφεται στο Ερυθρό 19 του Τεκμηρίου 80.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.11 Χρίστος Δημητρίου Κκαφάς

 

Ο Μ.Κ.11 έδωσε μαρτυρία με τρόπο ο οποίος ενίοτε υποδηλούσε έλλειψη αντίληψης της φύσης μιας διαδικαστικής διαδικασίας. Δεν απαντούσε ευθέως σε ερωτήματα που του τίθεντο και δυσχέραινε το έργο του Δικαστηρίου. Παρά, όμως, τον απλοϊκό και ιδιόρρυθμο τρόπο με τον οποίο κατέθετε, η γενική εντύπωση μας ήταν ότι όσον αφορά στα ουσιώδη γεγονότα της μαρτυρίας του υπήρξε ειλικρινής. Ειδικότερα μας έπεισε ότι δεν υπέγραψε ο ίδιος τα έγγραφα που σχετίζονταν με την υποβολή αιτήσεων για τους Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7 αλλά ανέθεσε στην Κ.1 να κάνει τη διαδικασία, χωρίς όμως να την εξουσιοδοτήσει να υπογράψει εκ μέρους του, εφόσον επί του σημείου αυτού ήταν κατηγορηματικός. Επιπλέον δεν έχουμε διαπιστώσει η εκδοχή του αυτή να ηλαύνετο από οποιαδήποτε αλλότρια κίνητρα, ειδικότερα την ύπαρξη αρνητικής διάθεσης ή προκατάληψης σε βάρος της Κ.1. Το αντίθετο θα λέγαμε. Συνεπώς, από τα όσα ο Μ.Κ.11 ανέφερε αποδεχόμαστε ουσιαστικά τα όσα έχουν επιβεβαιωθεί και από μαρτυρία άλλων ατόμων, ήτοι:

 

-              Η μαρτυρία του ότι οι δύο τελευταίοι αλλοδαποί που ανέλαβε να του φέρει η Κ.1 ουδέποτε ήρθαν συνάδει με τη μαρτυρία των Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7.

 

-              Η μαρτυρία του ότι επικοινώνησε τηλεφωνικώς μαζί του κάποιο άτομο και του είπε ότι βρισκόταν με κάποιους Ινδούς συνάδει με τη μαρτυρία των Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7 αλλά και του Μ.Κ.17 ο οποίος ήταν το άτομο που είχε τηλεφωνήσει.

 

-              Σημειώνεται ότι ο κ. Πουργουρίδης δήλωσε ως παραδεκτό γεγονός ότι ο Μ.Κ.11 δεν υπέγραψε ο ίδιος τα έγγραφα, περιορίζοντας την εισήγηση του στο ότι ο Μ.Κ.11 είπε στην Κ.1 να το πράξει εκ μέρους του. Ο ίδιος ο Μ.Κ.11 ενώπιον μας ανέφερε ότι δεν υπέγραψε οποιοδήποτε από τα έγγραφα των Τεκμηρίων 70 και 71 πλην των δύο εγγυητικών επιστολών Τεκμήρια 109 Α και Β.

 

Αποτελεί συναφώς εύρημά μας ότι οι υπογραφές στα πιο κάτω δεν ανήκουν στον Μ.Κ.11 αλλά στην Κ.1:

 

Από το Τεκμήριο 71

-              Ερυθρό 37 – επιστολή στην οποία αναφέρεται ότι ο Μ.Κ.2 εγκατέλειψε την εργασία του.

-              Ερυθρό 20 – αίτηση Μ.58.

-              Ερυθρό 18 – Εξουσιοδότηση αντιπροσώπου (Κατηγορία 77).

-              Ερυθρό 11 – Δήλωση Εργοδότη.

-              Ερυθρό 2 – στην σελίδα 17 της σύμβασης απασχόλησης.

 

Από το Τεκμήριο 70:

-              Ερυθρό 25 – Αίτηση Μ.58.

-              Ερυθρό 18 – Εξουσιοδότηση προς τον Κ.3.

-              Ερυθρό 38 – Έντυπο παραπόνου.

-              Ερυθρό 37 – αντίγραφο επιστολής για τον Μ.Κ.7.

-              Ερυθρά 2 – 9 – Σύμβαση Απασχόλησης.

-              Ερυθρό 11 – Δήλωση Εργοδότη.

 

Κατά την ακροαματική διαδικασία δηλώθηκε ως παραδεκτό γεγονός ότι ο Μ.Κ.11 από το Τεκμήριο 70 δεν υπέγραψε τα Ερυθρά 19 και 20.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.9 Μαρία Βρυωνίου

 

Η Μ.Κ.9 μας έκανε εξαιρετική εντύπωση ως μάρτυρας. Διαπιστώσαμε ότι πρόκειται για άτομο το όνομα της οποίας χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα για σκοπούς υποβολής αιτήσεων για εργοδότηση αλλοδαπών εν αγνοία της. Τα Τεκμήρια 7, 8, 15 και 19 που παραδόθηκαν από την Μαρία Σολωμού ως έγγραφα που ανήκαν στην Κ.1 περιέχουν έγγραφα που αφορούν τη Μ.Κ.9. Σημειώνουμε ότι πέραν της πιο πάνω αξιολόγησης μας, η Μ.Κ.9 δεν αντεξετάστηκε από κανένα συνήγορο για τους Κατηγορούμενους με αποτέλεσμα η μαρτυρία της να έχει παραμείνει ούτως ή άλλως αναντίλεκτη. Από τα όσα η Μ.Κ.9 ανέφερε σημειώνουμε τα πιο κάτω τα οποία αποτελούν ταυτόχρονα και ευρήματά μας:

 

-              Η Μ.Κ.9 ουδέποτε εργοδότησε οποιοδήποτε αλλοδαπό στο σπίτι της και ουδέποτε κατέθεσε αιτήσεις για εργοδότηση του Gurinder Singh (A), Raj Kumar και Bara Singh (Τεκμήρια 64, 65 και 66 αντίστοιχα).

 

-              Η Μαρία Σολωμού σύζυγος του Μ.Κ.22 της είχε ζητήσει την ταυτότητά της και η Μ.Κ.10 της την είχε δώσει.

 

-              Η Μ.Κ.9 δεν γνωρίζει τους Κ.1 και Κ.3 και ουδέποτε εξουσιοδότησε για οτιδήποτε τον Κ.3.

 

-              Ουδέποτε εξουσιοδότησε την Στέλλα Χρυσάνθου να καταθέσει οποιοδήποτε έγγραφο εκ μέρους της.

 

-              Ουδέποτε επισκέφτηκε τον ιατρό Κ.4, δεν είναι υπέρβαρη και δεν πάσχει από υπέρταση ή περιφερική αρτηριοπάθεια των άκρων. Τις ιατρικές βεβαιώσεις Ερυθρό 6 του Τεκμηρίου 64, Ερυθρό 28 του Τεκμηρίου 65 και Ερυθρό 76 του Τεκμηρίου 66, παρά το ότι φέρουν τα στοιχεία της, δεν τις είχε ξαναδεί πριν από το Δικαστήριο.

 

-              Η Μ.Κ.9 ουδέποτε ζήτησε το Ερυθρό 7 του Τεκμηρίου 64 (Βεβαίωση Κοινωνικών Ασφαλίσεων) και ούτε έβαλε οποιοδήποτε άτομο να το εξασφαλίσει.

 

-              Ουδέποτε υπέβαλε πρόταση για ασφάλιση οποιουδήποτε αλλοδαπού είτε Ευθύνης Εργοδότη είτε Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης ή εξουσιοδότησε οποιοδήποτε άτομο να υποβάλει τέτοια εκ μέρους της, ούτε πλήρωσε οποιοδήποτε ποσό για τέτοιο σκοπό.

 

-              Η Μ.Κ.9 δεν υπέγραψε τα πιο κάτω έγγραφα:

·                    Από το Τεκμήριο 64 για τον Gurinder Singh (A):

-              Ερυθρό 2 – επιστολή εξουσιοδότησης προς Κ.3 για να καταθέσει χαρτιά.

-              Ερυθρό 3 - Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου.

-              Ερυθρό 11 – Δήλωση Εργοδότη.

-              Ερυθρό 12 – Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου.

-              Ερυθρά 19 έως 13 – Σύμβαση Εργοδότησης (επίσης Τεκμήριο 8).

-              Ερυθρό 21 – Δήλωση για Εργοδότηση Gurinder Singh.

-              Ερυθρά 28 και 29 – Πρόσθετος Τύπος Μ.58.

-              Ερυθρό 30 – Έντυπο Μ.58.

-              Ερυθρό 40 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου.

-              Ερυθρό 48 – Εξουσιοδότηση επί Πρόσθετου Τύπου Μ.61.

-              Ερυθρό 50 – Application for Renewal.

-              Ερυθρό 51 – Αίτηση για επιστροφή Εγγυητικής.

-              Ερυθρό 52 – Επιστολή προς Τμήμα Μετανάστευσης ότι ο Gurinder Singh έφυγε.

 

·                    Από το Τεκμήριο 65 για τον Raj Kumar:

-              Ερυθρό 13 – Χειρόγραφη Εξουσιοδότηση προς τη Στέλλα Χρυσάνθου.

-              Ερυθρό 14 – Δήλωση Εργοδότη για Release.

-              Ερυθρό 19 – Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου.

-              Ερυθρό 20 – Υπεύθυνη Δήλωση για Πιστοποίηση Πείρας και Γνώσης Αγγλικών/Ελληνικών.

-              Ερυθρό 30 – Πρόσθετος Τύπος Μ58.

-              Ερυθρό 32 – Έντυπο Μ.58.

-              Ερυθρό 33 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου.

-              Ερυθρό 37 – Αίτηση για Επιστροφή Μετρητών ή Εγγυητικής ημερ. 25.7.2013.

-              Ερυθρό 38 – Αίτηση για Επιστροφή Μετρητών ή Εγγυητικής ημερ. 8.11.2013.

 

·                    Από το Τεκμήριο 66 για τον Bara Singh:

-              Ερυθρά 63 έως 69 – Σύμβαση Απασχόλησης (επίσης Τεκμήριο 7).

-              Ερυθρό 73 – Υπεύθυνη Δήλωση Εργοδότη.

-              Ερυθρό 78 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου να Λαμβάνει Έγγραφα προς τον Κ.2.

-              Ερυθρό 82 – Δήλωση Εργοδότη για Release Papers.

-              Ερυθρό 84 – Υπεύθυνη Δήλωση για Καταλληλότητα Δωματίου.

-              Ερυθρό 92 – Μέρος του Πρόσθετου Τύπου Μ.58.

 

·                    Από το Τεκμήριο 72 για τον Gurinder Singh (N):

-              Ερυθρό 43 – Αίτηση για Επιστροφή Εγγυητικής.

 

Η Μ.Κ.9 επιπλέον ανέφερε ότι ουδέποτε υπέγραψε τη σύμβαση απασχόλησης για τον Raj Kumar Τεκμήριο 15, ενώ αναφορικά με τις δύο αποδείξεις είσπραξης από τη Liberty Life (δια μέσω του Κ.3) Τεκμήριο 19 είπε ότι ουδέποτε πλήρωσε τέτοιο ποσό για οποιαδήποτε ασφάλεια αλλοδαπών.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.12 Γεωργία Λιασίδου

 

Η Μ.Κ.12 ήταν αντικειμενική μάρτυρας η οποία δεν είχε οποιοδήποτε συμφέρον ή ενδιαφέρον στην υπόθεση αυτή αφού τελικώς δεν υπέβαλε αίτηση για εργοδότηση αλλοδαπού. Σημειώνουμε ότι ο ευπαίδευτος συνήγορος για την Κ.1 δήλωσε ότι είναι παραδεκτό ότι η Κ.1 συναντήθηκε με την Μ.Κ.12 στο γραφείο της Μ.Κ.10. Επίσης κατά την αντεξέταση στην οποία ο κ. Πουργουρίδης υπέβαλε τη Μ.Κ.12 δεν αμφισβήτησε και τα όσα λέχθηκαν απλώς περιορίστηκε στο ότι η Μ.Κ.12 δεν γνώριζε σε ποιο πράκτορα («agent») αναφερόταν η Κ.1.

 

Συνεπώς αποτελεί εύρημα μας ότι η Κ.1 συναντήθηκε με την Μ.Κ.12 στο γραφείο της Μ.Κ.10 και η Κ.1 της παρουσιάστηκε ως άτομο που είχε περάσει εξετάσεις για να γίνει agent για εργοδότηση αλλοδαπών. Η Κ.1 είπε στην Μ.Κ.12 ότι δεν εμπίπτουν τα προβλήματα υγείας της στα κριτήρια για έγκριση εργοδότησης αλλοδαπού και της είπε ότι μπορεί, εάν η Μ.Κ.12 το επιθυμούσε, να της διευθετήσει ιατρικό πιστοποιητικό με το οποίο το Τ.Α.Π.Μ. θα μπορούσε να την εγκρίνει από κάποιο δικό της γιατρό στον Άγιο Δομέτιο πράγμα που η Μ.Κ.12 δεν δέχτηκε.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.14 Γιώργος Γεωργίου

 

Ο Μ.Κ.14 αντεξετάστηκε για την αναγνώριση της Κ.1 ως της κυρίας με την οποία είχε στιχομυθία στο περίπτερο του Μ.Κ.22, πλην όμως δεν του υποβλήθηκε η θέση ότι επρόκειτο για εσφαλμένη αναγνώριση. Επί του θέματος αυτού σημειώνουμε ότι και ο μάρτυρας δέχτηκε ότι για πρώτη φορά του ζητήθηκε να αναγνωρίσει την Κ.1 ενώπιον του Δικαστηρίου. Το θέμα της αναγνώρισης στο εδώλιο του Κατηγορούμενου τυγχάνει εξέτασης σε άλλο μέρος της Απόφασης μας.

 

Σημειώνουμε όμως ότι στην κατάθεση του Έγγραφο 22 είχε περιγράψει την κυρία που συνάντησε ως «κοντή, ξανθή, καλοντυμένη την οποία έλεγαν νομίζω Γεωργία» ενώ είπε επιπλέον ότι αυτή οδηγούσε ένα αυτοκίνητο μάρκας Mercedes. Η αναγνώριση της Κ.1 έγινε με απόλυτη βεβαιότητα ενώπιον του Δικαστηρίου. Με το Τεκμήριο 110 φέρεται να έχει εξουσιοδοτηθεί η Κ.1 από τον Μ.Κ.14 να παραλάβει έγγραφα από το Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ενώ ο Μ.Κ.13 ανέφερε ότι όντως οι βεβαιώσεις που σχετίζονται με το Τεκμήριο 110 παραλήφθηκαν από την Κ.1. Με αυτά τα δεδομένα δεν έχουμε αμφιβολία ότι το πρόσωπο που ο Μ.Κ.14 συνάντησε στο περίπτερο του Μ.Κ.22 ήταν η Κ.1.

 

Παρά το γεγονός ότι ο Μ.Κ.14 ήταν φανερά ενοχλημένος από τον τρόπο με τον οποίο η Κ.1 συμπεριφέρθηκε στο περίπτερο, εντούτοις μας έπεισε περί της στιχομυθίας που περιέγραψε επί του περιεχομένου της οποίας ουσιαστικά δεν αμφισβητήθηκε. Τα όσα ανέφερε περί των αλλοδαπών αποτελούσαν απλώς εικασίες του Μ.Κ.14 στις οποίες δεν μπορεί να δοθεί βαρύτητα, όπως επίσης και στον τρόπο με τον οποίο βρέθηκαν τα στοιχεία της ταυτότητας του σε έγγραφα. Έπεισε όμως ότι ο ίδιος αρνήθηκε είτε να υπογράψει για τους Κ.1 ή Μ.Κ.22 οποιαδήποτε έγγραφα ή να τους εξουσιοδοτήσει να πράξουν κάτι τέτοιο, και ούτε έδωσε σε αυτούς την ταυτότητά του.

 

Αποτελεί συνεπώς εύρημά μας ότι ο Μ.Κ.14 συνάντησε την Κ.1 στο περίπτερο του Μ.Κ.22 και εκεί η Κ.1 του ζήτησε να υπογράψει εγγύηση για να φέρει κάποιον αλλοδαπό στην Κύπρο, πράγμα το οποίο ο Μ.Κ.14 αρνήθηκε. Ο Μ.Κ.14 δεν υπέγραψε το Ερυθρό 3 του Τεκμηρίου 72, ούτε το Ερυθρό 17 του Τεκμηρίου 65 και ούτε την εξουσιοδότηση Τεκμήριο 110 βάσει της οποίας παραλήφθηκαν οι βεβαιώσεις Ερυθρά 2 του Τεκμηρίου 72 και 15 και 16 του Τεκμηρίου 65, ενώ δεν έδωσε την ταυτότητά του είτε στην Κ.1 είτε στον Μ.Κ.22.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.15 Χρύσω Κυπριανού

 

Η Μ.Κ.15 δεν αμφισβητήθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο για την Κ.1 ότι το πρόσωπο το οποίο έφερε τους αλλοδαπούς στο σπίτι της για να εργαστούν ήταν όντως η Κ.1. Η δε μαρτυρία της ότι στο σπίτι τους στο Ακάκι πήγαν να εργαστούν οι Μ.Κ.6 και ο Μ.Κ.7 συνάδει πλήρως με τα όσα είπαν οι δύο μάρτυρες αυτοί, αλλά φαίνεται και από τις φωτογραφίες Τεκμήριο 105 που κατέθεσε ο Μ.Κ.7 στις οποίες απεικονίζεται ο τελευταίος με τον πατέρα της Μ.Κ.15. Επίσης ο Μ.Κ.7 ανέφερε ότι ο Gurinder Singh (A) του είχε πει ότι θα τον παραλάβουν οι εργοδότες από την πλατεία Σολωμού, η δε Μ.Κ.15 ανέφερε ότι η Κ.1 της είπε να πάνε να παραλάβουν τον Μ.Κ.7 από την πλατεία Σολωμού. Η θέση της ότι η Κ.1 έφερε την επόμενη μέρα άλλο αλλοδαπό τον οποίο έδιωξαν επειδή δεν ήθελαν να έχουν προβλήματα με το Τ.Α.Π.Μ. συνάδει με τη μαρτυρία του Μ.Κ.6 ο οποίος είπε ότι στο σπίτι στο Ακάκι παρέμεινε μόνο μία μέρα. Επιπλέον η περιγραφή των γεγονότων που έκανε η Μ.Κ.15 αναφορικά με το ότι στην άδεια εισόδου των Μ.Κ.6 και 7 εργοδότης αναγράφετο ο Μ.Κ.11 ήταν ταυτόσημη με την περιγραφή που έδωσαν οι Μ.Κ.6 και 7.

 

Κατ’ επέκταση αποτελεί εύρημά μας ότι η Μ.Κ.15 είχε ζητήσει από την Κ.1 να της φέρει οικιακή βοηθό και η Κ.1 της είπε να πάνε να παραλάβουν τον Μ.Κ.7 από την Πλατεία Σολωμού. Όταν ο Μ.Κ.7 έφτασε στο σπίτι της Μ.Κ.15 στο Ακάκι αυτή διαπίστωσε ότι στη βίζα του αναγράφετο ως εργοδότης ο Μ.Κ.11 και επικοινώνησε τηλεφωνικώς με την Κ.1. Ο Μ.Κ.7 ήθελε να φύγει από το σπίτι στο Ακάκι και έφυγε όντως την 9.11.13. Την 10.11.13 η Κ.1 έφερε με το αυτοκίνητό της στο σπίτι της Μ.Κ.15 τον Μ.Κ.6, αλλά στις 11.11.13 η αδελφή της Μ.Κ.15 τον ενημέρωσε ότι δεν θα τον χρειάζονταν. Αρχές 2015 με αιτήσεις που μέλη της οικογένειας της Μ.Κ.15 υπέγραψαν η Κ.1 τους έφερε για οικιακή βοηθό την Μ.Κ.18 η οποία όμως επίσης ήθελε να φύγει.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.16 Στέλλα Χρυσάνθου

 

Η Μ.Κ.16 υπήρξε μία αντικειμενική μάρτυρας η οποία δεν κλονίστηκε κατά την αντεξέταση στην οποία υπεβλήθη από τον ευπαίδευτο συνήγορο για την Κ.1. Σημειώνουμε ότι δεν αποτέλεσε θέση του συνηγόρου κατά την αντεξέταση ότι η Μ.Κ.16 δεν μετέφερε έγγραφα εκ μέρους της Κ.1 στο Τ.Α.Π.Μ. αλλά ότι δεν την πλήρωνε €50 κάθε φορά που το έπραττε, πράγμα το οποίο δέχτηκε και η Μ.Κ.16. Δέχτηκε ότι δεν γνώριζε τα πρόσωπα σε σχέση με τα οποία παραλάμβανε ή μετέφερε έγγραφα, ενώ έπεισε για τη θέση της ότι από τις εξουσιοδοτήσεις έλειπε απλώς το όνομα και η ταυτότητα του ατόμου που θα πήγαινε στο Τ.Α.Π.Μ.

 

Αποτελεί συναφώς εύρημά μας ότι η Κ.1 έδωσε στην Μ.Κ.16 τις εξουσιοδοτήσεις Ερυθρά 13 και 30 του Τεκμηρίου 65 και Ερυθρό 68 του Τεκμηρίου 79 και η Μ.Κ.16 κατέθεσε έγγραφα στο Τ.Α.Π.Μ. σε σχέση με τους διοικητικούς φακέλους αυτούς.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.17 Δώρος Πολυκάρπου

 

Ο Μ.Κ.17 έδειξε ιδιαίτερη καχυποψία για θέματα όμως που σχετίζονται με τις Κατηγορίες Εμπορίας Προσώπων που έχουν ήδη απορριφθεί. Δέχτηκε μάλιστα και ο ίδιος ότι σε σχέση με αυτά προέβαινε σε εικασίες και εξαγωγή συμπερασμάτων. Σημειώνουμε επίσης ότι η θέση που εξέφρασε ότι οι Μ.Κ.2, Μ.Κ.6 και Μ.Κ.7 δεν κρατούσαν τα διαβατήριά τους δεν ήταν ορθή.

 

Συνεπώς, από τα όσα ο Μ.Κ.17 ανέφερε αποδεχόμαστε μόνο ότι στις 28.11.13 μετέβησαν στην Κ.Ι.Σ.Α. οι Μ.Κ.2, Μ.Κ.6 και Μ.Κ.7 για να υποβάλουν παράπονο και ο Μ.Κ.17 επικοινώνησε τηλεφωνικώς με τον Μ.Κ.11 ο οποίος αναγράφετο επί της άδειας εισόδου των Μ.Κ.2 και Μ.Κ.7, μαρτυρία η οποία επιβεβαιώνεται και από τη μαρτυρία των Μ.Κ.2, Μ.Κ.6, Μ.Κ.7 και Μ.Κ.11.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.23 Νεκταρία Λουκά

 

Η Μ.Κ.23 υπήρξε μία σοβαρή και αντικειμενική μάρτυρας χωρίς οποιοδήποτε προσωπικό συμφέρον στην υπόθεση. Σημειώνουμε ότι η αναφορά που έκανε η Μ.Κ.23 σε αλλοδαπό αφορούσε σε πρόσωπο το οποίο δεν αναγνωρίστηκε αλλά ούτε βρισκόταν ενώπιον του Δικαστηρίου και άρα δεν μπορεί να ληφθεί υπόψιν. Αναγνώρισε την Κ.1 ως το πρόσωπο που ερχόταν στο περίπτερο του Μ.Κ.22 για πρώτη φορά ενώπιον του Δικαστηρίου. Η περιγραφή που έδωσε για τη Γεωργία στην κατάθεσή της ήταν ότι αυτή είναι «μία γυναίκα γύρω στα 45, κοντή, ξανθιά ίσια μαλλιά, τρεμοπαίζει λίγο τα μάτια της και γενικά είναι πολύ περιποιημένη» ενώ αποδεχόμαστε ότι την Κ.1 είδε αρκετές φορές στο περίπτερο του Μ.Κ.22. Η Μ.Κ.23 δεν αντεξετάστηκε επί της θέσης της ότι η Κ.1 τη ρώτησε κατά πόσο μπορούσε να της προσκομίσει ταυτότητα είτε από γιαγιά της είτε από κάποια γειτόνισσά της η οποία να είναι υπέρβαρη αλλά ούτε και για το ότι μετά την 3.3.15 η Κ.1 ήρθε στο περίπτερο του Μ.Κ.22 και έλεγε στη σύζυγο αυτού ότι ο Μ.Κ.22 δεν πρέπει να «σπάσει» και να μιλήσει στην Αστυνομία, μαρτυρία την οποία αποδεχόμαστε.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.35 Jaspreet Singh

 

Ο μάρτυρας αυτός κλήθηκε σε σχέση με τις μεταφράσεις των καταθέσεων των Μ.Κ.2, Μ.Κ.6 και Μ.Κ.7 κυρίως για θέματα που αφορούσαν στον Κ.11. Τούτου δεδομένου θεωρούμε ότι η μαρτυρία αυτού δεν προσθέτει πλέον κάτι ουσιαστικό στα γεγονότα της υπόθεσης.

 

Μαρτυρία Συγκατηγορούμενων Μ.Κ.3, 8, 10 και 22

 

Προτού αξιολογήσουμε τη μαρτυρία του Μ.Κ.3, 8, 10 και 22 (πρώην Κ.6, Κ9, Κ.8 και Κ.2) θα πρέπει να εξετάσουμε κατά πόσο αυτοί θεωρούνται συναυτουργοί.

 

Είναι συναυτουργός το πρόσωπο που συμμετέχει στη διάπραξη του αδικήματος είτε ως αυτουργός ή ως συνεργός πριν ή μετά το γεγονός ή είναι το πρόσωπο που διενεργεί ή προάγει την πράξη (in committing or procuring) ή που παρέχει βοήθεια. Σε όλες, όμως, αυτές τις ιδιότητες θα πρέπει να υπάρχει η εγκληματική πρόθεση (mens rea) η πρόθεση παραβίασης του Νόμου. Όπως αναφέρεται στην αγγλική υπόθεση Davies v. DPP (1954) A.C (H.L) 378, συνεργός (accomplice) είναι το πρόσωπο που συμμετέχει στη διάπραξη του αδικήματος είτε ως αυτουργός, είτε ως συνεργός, πριν ή μετά το αδίκημα ή το πρόσωπο που διενεργεί ή προάγει την πράξη ή που παρέχει βοήθεια ή παρακινεί^[3]. Ο ορισμός για το ποιος θεωρείται «συναυτουργός» όπως τέθηκε στην υπόθεση Davies v. D.P.P. (1954) A.C. (Η.L.) 378, υιοθετήθηκε στην υπόθεση Ευαγγέλου ν. Αστυνομίας (Αρ.1) (1999) 2 Α.Α.Δ. 24, ως ακολούθως:-

 

«...persons who are "participes criminis" in respect of the actual crime charged, whether as principals accessories before or after the fact ( in felonies) or persons committing, procuring or aiding and abetting (in the case of misdemeanours).»

 

Στη Mousoulides v. Republic (1983) 2 C.L.R. 336, το θέμα τ έθηκε ως εξής:

 

«For a witness to be treated as an accomplice, he must either be a self-confessed accomplice or his evidence must, judged solely or in combination with other evidence in the case, raise the issue of his complicity in the crimes committed.»

 

Δηλαδή, για να θεωρηθεί ένας μάρτυρας συναυτουργός, θα πρέπει είτε ο ίδιος να ομολογήσει τη συμμετοχή του στο αδίκημα ή η  μαρτυρία του κρινόμενη μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλη μαρτυρία στην υπόθεση, να εγείρει το θέμα της συμμετοχής του στα αδικήματα που έχουν διαπραχθεί.

 

Όπως επιγραμματικά λέχθηκε και στην υπόθεση Χριστοδούλου άλλως Ρόπας ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2000) 2 Α.Α.Δ. 628, στη σελ. 654, συνεργός μπορεί να χαρακτηριστεί άτομο το οποίο μετέχει στο έγκλημα πριν ή κατά τη διάπραξη του, ή παρέχει κάλυψη στους εγκληματίες μετά το έγκλημα. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται και άτομα που βαρύνονται με καταδίκη για εγκλήματα όμοια με τα υπό εκδίκαση και καταθέτουν στη δίκη του κατηγορούμενου.

 

Με βάση την ενώπιόν μας μαρτυρία, χωρίς αμφιβολία, καταλήγουμε ότι η συμμετοχή των πιο πάνω στην όλη αποδιδόμενη εγκληματική συμπεριφορά που καλύπτει τα γεγονότα της υπόθεσης τους καθιστά συνεργούς στην υπόθεση. Όχι μόνο αυτοί είναι συγκατηγορούμενοι μαζί με τους Κ.Κ.1, 3, 4 και 7 στην παρούσα υπόθεση, αλλά προέβησαν όλοι σε παραδοχή και τους έχει επιβληθεί ποινή.

 

Όπως αναγνωρίστηκε από τη νομολογία ένας συναυτουργός είναι σπιλωμένος μάρτυρας που η μαρτυρία του μπορεί να επηρεάζεται από τη σχέση του με το έγκλημα, γεγονός που έχουμε συνεχώς υπόψη μας.

 

Ανοίγουμε εδώ μια παρένθεση για να υπενθυμίσουμε τη δικαιολογητική βάση αυτού του κανόνα πρακτικής που το Κοινοδίκαιο καθιέρωσε αναφορικά με την προειδοποίηση του Δικαστηρίου για τους κινδύνους που ενέχει να βασισθεί επί της μαρτυρίας συνεργού χωρίς την ύπαρξη άλλης ενισχυτικής μαρτυρίας.

 

Συχνά πρόσωπα που ενέχονται με κάποιο τρόπο στη διάπραξη ενός αδικήματος και διώκονται μαζί με τον κατηγορούμενο τυγχάνει σε μεταγενέστερο στάδιο να προβούν σε παραδοχή και στη συνέχεια να κληθούν να καταθέσουν εναντίον του πρώην συγκατηγορουμένου τους. Σε μια τέτοια περίπτωση, ενόψει του προφανούς κινδύνου τέτοιο πρόσωπο να επιδιώξει να υποβαθμίσει τη δική του ευθύνη στη συμμετοχή στο έγκλημα επιρρίπτοντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης στον άλλο συνεργό και πρώην συγκατηγορούμενό του, υιοθετήθηκε ο πιο πάνω κανόνας πρακτικής[4].

 

Η νομική αρχή είναι ότι αν το Δικαστήριο αξιολογώντας τη μαρτυρία συναυτουργού, υπό το φως του συνόλου της μαρτυρίας και έχοντας και τον παράγοντα αυτό κατά νου, την κρίνει αξιόπιστη, τότε μπορεί να βασιστεί σ’ αυτήν και να καταδικάσει τον Κατηγορούμενο έστω και στην απουσία ενισχυτικής μαρτυρίας. Όμως, σε τέτοια περίπτωση οφείλει, όπως και πάλιν η νομολογία ορίζει, να προειδοποιήσει εαυτό εάν θα προχωρήσει χωρίς ενίσχυση, για τους εγγενείς κινδύνους που εμπεριέχει τέτοια μαρτυρία από το γεγονός ότι εμπλέκεται και ο ίδιος στη διάπραξη του αδικήματος^[5].

 

Αναφερόμενος στον πιο πάνω κανόνα του δικαίου της απόδειξης ο Βασιλειάδης Πρ. στην υπόθεση Peristianis v. The Police (1969) 2 CLR 137, έθεσε το θέμα ως εξής, στη σελίδα 143:

 

«No question of corroboration arises when the trial Court (or Judge) at the end of the trial, assessing the credibility of an accomplice-witness whom they heard and saw in the witness-box, feel in their judicial conscience, after duly warning themselves according to law, that they can safely act on his evidence in determining the crucial issue in the case. (See Zacharia v. The Republic, 1962, C.L.R. 52). The whole evidence adduced by all concerned, is already before them; and the Court have considered it in the light of comment and argument from all parties. If at that stage the Court felt that the accomplice’s evidence on the crucial issue is true and substantially correct, no question of corroboration arises».

 

Αν, όμως, η πίστη του Δικαστηρίου προς αυτή τη μαρτυρία του συναυτουργού δεν ικανοποιείται στο βαθμό που απαιτείται σε μια ποινική υπόθεση, τότε μπορεί και πρέπει να αναζητήσει ανεξάρτητη ενισχυτική μαρτυρία η οποία να τείνει προς την ενοχοποίηση του Κατηγορούμενου. Εκτός βέβαια και αν εκ προοιμίου τη θεωρεί αναξιόπιστη οπότε δεν είναι δυνατό υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις να βασιστεί σ’ αυτήν^[6].

 

Ανοίγουμε μια παρένθεση εδώ για να επισημάνουμε ότι η πατροπαράδοτη προσέγγιση ήταν να εξετάζεται σε πρώτο στάδιο η αξιοπιστία ενός συναυτουργού και να αναζητείται ενισχυτική μαρτυρία μόνο όταν ο μάρτυρας κρίνεται κατ’ αρχήν ως αξιόπιστος. Η προσέγγιση αυτή αμφισβητήθηκε στην A-G of Hong Kong v. Wong Muk-ping (1987) 2 All E.R. 488. Υποστηρίχθηκε ότι δεν υπάρχει λογικό έρεισμα στον κατατεμαχισμό της μαρτυρίας για σκοπούς αξιολόγησης και ότι η μαρτυρία πρέπει να κρίνεται ως ενιαίο σύνολο. Στην Κύπρο το ζήτημα συζητήθηκε σε σειρά αποφάσεων. Στην υπόθεση Τεβλετιάν ν. Αστυνομίας (2006) 2 Α.Α.Δ 512 υιοθετήθηκε με σαφήνεια η προσέγγιση ότι «η ενδεδειγμένη διαδικασία χειρισμού της μαρτυρίας συνενόχου ή μάρτυρα υπόπτων ελατηρίων είναι, κατ’ αρχήν, η αξιολόγηση της μαρτυρίας τέτοιου μάρτυρα συνολικά, στο πλαίσιο δηλαδή της όλης μαρτυρίας, και όχι απομονωμένα από την υπόλοιπη μαρτυρία.».

 

Αν εξεταζόμενη κατ’ αυτόν τον τρόπο τέτοια μαρτυρία κριθεί ως αναξιόπιστη, η μαρτυρία απορρίπτεται χωρίς άλλο. Αν κριθεί αξιόπιστη το Δικαστήριο στη συνέχεια προειδοποιεί τον εαυτό του για τον κίνδυνο καταδίκης κατηγορουμένου στη βάση μόνο μαρτυρίας συνενόχου ή μάρτυρα υπόπτων ελατηρίων. Αν αποφασίσει ότι είναι ασφαλές να καταδικάσει στη βάση μόνο τέτοιας μαρτυρίας, τότε μπορεί να το πράξει. Αν, όμως, κρίνει ότι δεν είναι ασφαλές να ενεργήσει κατ’ αυτό τον τρόπο, τότε αναζητεί ενισχυτική μαρτυρία και, αν βρει τέτοια μαρτυρία, τότε καταδικάζει τον Κατηγορούμενο, αν, όμως, δεν βρει τέτοια μαρτυρία τότε τον απαλλάσσει.

 

Όσον δε αφορά τον τρόπο προσέγγισης και αξιολόγησης της μαρτυρίας κάποιου μάρτυρα για τον οποίο, ως θέμα πρακτικής, αναζητείται ενίσχυση, παραπέμπουμε στο πιο κάτω απόσπασμα από τη σελ. 659, της υπόθεσης Ρόπα (ανωτέρω):-

 

«Ορθολογιστική αντιμετώπιση του θέματος επιβάλλει όπως πρώτα εξεταστεί κατά πόσο υπάρχει ενισχυτική μαρτυρία, πριν το δικάζον δικαστήριο προχωρήσει σε τελική κρίση της αξιοπιστίας της μαρτυρίας του συνεργού. Τονίζουμε τον όρο «ορθολογιστική», για να υπογραμμίσουμε ότι δεν ισχύει άκαμπτος κανόνας δικαίου ή πρακτικής για τον ακριβή τρόπο προσέγγισης και αξιολόγησης της μαρτυρίας συνεργού, αφού, βέβαια, δοθεί η πρέπουσα προειδοποίηση».

 

Στην απόφαση Ττοουλιάς ν. Δημοκρατίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 258, εξετάστηκε σε έκταση τι συνιστά ενισχυτική μαρτυρία. Με αναφορά στην απόφαση R v. Baskerville (1916) 2 Κ.Β. 685, έγινε επανάληψη των στοιχείων που συνθέτουν την ενισχυτική μαρτυρία. Συνοπτικά, πρέπει να έχει προέλευση ανεξάρτητη από τον μάρτυρα, τη μαρτυρία του οποίου αποβλέπει να ενισχύσει και να τείνει να καταδείξει ουσιωδώς ότι όχι μόνο διαπράχθηκε το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται ο υπόδικος, αλλά επίσης ότι εκείνος που το διέπραξε ήταν ο Κατηγορούμενος. Δεν απαιτείται όπως η ενισχυτική μαρτυρία αποδεικνύει αφ’ εαυτής τα αμφισβητούμενα γεγονότα ή τα συστατικά στοιχεία του εγκλήματος. Ό,τι απαιτείται είναι η μαρτυρία να έχει ανεξάρτητη προέλευση από το συνένοχο και να τείνει να καταδείξει σε μια ή περισσότερες ουσιώδεις λεπτομέρειες ότι διαπράχθηκε το κρινόμενο έγκλημα και ότι ο εγκληματίας είναι ο Κατηγορούμενος.

 

Ως προς την αποδεικτική αξία της ενισχυτικής μαρτυρίας έχει επαναβεβαιωθεί στην απόφαση Ττοουλιάς (ανωτέρω), σελ. 265, ότι ποικίλλει ανάλογα με το περιεχόμενό της και τη βεβαιότητα που δημιουργεί για την αξιοπιστία του συμμέτοχου. Αυτά είναι θέματα που ανάγονται κατ’ εξοχήν στην κρίση του εκδικάζοντος Δικαστηρίου.

 

Σκοπός της ενισχυτικής μαρτυρίας, όπως τέθηκε στην υπόθεση Χριστόδουλου άλλος Ρόπας κ.α. ν. Δημοκρατίας (Αρ.2) (2000) 2 Α.Α.Δ. 628 (στη σελ. 658):

 

«...είναι η άρση των εγγενών αμφιβολιών για την ποιότητα της μαρτυρίας του συνεργού, λόγω της συμμετοχής ή σύμπραξης του στο έγκλημα. Είναι προς άρση αυτών των αμφιβολιών, που αναζητείται ενισχυτική μαρτυρία για την ανάμειξη του κατηγορουμένου στο έγκλημα. Παραμένει, όμως, το δικάζον δικαστήριο κριτής του αξιόπιστου, της σημασίας και της βαρύτητας, που αποδίδεται στη μαρτυρία συνεργού και στην απουσία ενισχυτικής μαρτυρίας. Η απουσία της δεν αναιρεί το δικαίωμα του δικάζοντος δικαστηρίου να αποδεχτεί ως βάσιμη τη μαρτυρία συνεργού».

 

Μ.Κ.3

 

Η μαρτυρία του Μ.Κ.3 κινήθηκε ουσιαστικά γύρω από δύο άξονες, ήτοι ότι η Κ.1 του ζήτησε την ταυτότητα της γιαγιάς του την οποία της έδωσε αλλά και ότι η Κ.1 του κατέβαλε €100 επειδή της την έδωσε. Αξιολογώντας τη θέση του αυτή θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρέμεινε σταθερός στην εκδοχή του. Αντίγραφο της ταυτότητας της γιαγιάς του Μ.Κ.3, Αλίκης Χαραλάμπους, βρίσκεται στο διοικητικό φάκελο Τεκμήριο 67 ως Ερυθρό 3. Σημειώνουμε επίσης ότι έγγραφα που αφορούν στον ίδιο διοικητικό φάκελο παραδόθηκαν από την Μαρία Σολωμού ως έγγραφα που ανήκουν στην Κ.1 (Τεκμήριο 1). Από τα πιο πάνω προκύπτει και η σύνδεση της Κ.1 με την υποβολή αίτησης εκ μέρους της Αλίκης Χαραλάμπους για εργοδότηση αλλοδαπού.

 

Αποδεχόμαστε επιπλέον, αφού δεν αμφισβητήθηκε, ότι η γιαγιά του Μ.Κ.3 δεν είναι υπέρβαρη ούτε πάσχει από Αλτσχάιμερ ως αναφέρεται στο ιατρικό πιστοποιητικό Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 67 αλλά και ότι η διεύθυνση που αναγράφεται στο Ερυθρό 31 του Τεκμηρίου 67 δεν είναι της γιαγιάς του.

 

Δεν παραγνωρίζουμε ότι από τις γραφολογικές εξετάσεις δεν υπήρξε κατάληξη περί υπογραφής των Ερυθρών 5, 6, 9, 10, 12, 28, 30 και 31 του Τεκμηρίου 67 από τον Μ.Κ.3. Ούτε βεβαίως διαλανθάνει την προσοχή μας ότι δεν υπήρξε θετική μαρτυρία ως προς την κατάθεση του ποσού των €100 από την Κ.1 στο λογαριασμό του Μ.Κ.3. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η μαρτυρία, τόσο του Μ.Κ.28 γραφολόγου, όσον και του Μ.Υ.1(1), δεν οδήγησε στην κατάρριψη της εκδοχής του Μ.Κ.3. Αφενός ο Μ.Κ.28 περιορίστηκε στο να διατυπώσει την άποψη ότι δεν μπορούσε να συνδέσει τα έγγραφα με τον Μ.Κ.3. Αφετέρου ο Μ.Υ.1(1) δέχτηκε ότι υπήρξαν καταθέσεις διαφόρων ποσών, αλλά δεν μπορούσε να εντοπίσει το πρόσωπο από το οποίο αυτές έγιναν, περιοριζόμενος σε έρευνα που έκανε επί συγκεκριμένου λογαριασμού μόνο.

 

Αξιολογώντας τη μαρτυρία του Μ.Κ.3 διαπιστώσαμε ότι αυτή ήταν φυσική και ανεπιτήδευτη, ενώ ταυτόχρονα δεν διαπιστώσαμε να ηλαύνετο από οποιαδήποτε αλλότρια κίνητρα σε βάρος της Κ.1 έτσι ώστε να προωθήσει μίαν ανυπόστατη εκδοχή που θα επηρέαζε τα συμφέροντα της. Μάλλον το αντίθετο, αφού ενέπλεξε και τον εαυτό του σε κολάσιμες πράξεις. Δεν έχουμε, συνεπώς, ενδοιασμό να αποδεχτούμε τη μαρτυρία του Μ.Κ.3 χωρίς την ύπαρξη ενισχυτικής μαρτυρίας.

 

Μ.Κ.8 και 10

 

Η εκδοχή των Μ.Κ.8 και 10 υπήρξε εξ αρχής από τον καθένα η ίδια, αφού όσα ανέφεραν στις καταθέσεις τους υιοθετήθηκαν και επαναλήφθηκαν ενώπιον Δικαστηρίου. Αμφότεροι μας έκαναν καλή εντύπωση, δίδοντας την εικόνα αντικειμενικού μάρτυρα ο οποίος έλεγε την αλήθεια στο Δικαστήριο.

 

Η μαρτυρία του Μ.Κ.8 ενισχύεται από το γεγονός ότι η Μ.Κ.9, Μαρία Βρυωνίου, είπε ότι η ίδια δεν υπέγραψε τα Ερυθρά 78, 82, 83, 84 του Τεκμηρίου 66 ενώπιον του. Επίσης ο Μ.Κ.11 ανέφερε ότι δεν υπέγραψε ο ίδιος έγγραφα, αποτέλεσε δε θέση της Κ.1 ότι τα υπέγραψε η ίδια εκ μέρους του. Ο Μ.Κ.8 δεν κλονίστηκε κατά την αντεξέταση στην οποία υποβλήθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο για τους Κ.1 και Κ.5 και αποδεχόμαστε ότι έγγραφα για πιστοποίηση του έπαιρναν η Κ.1, ο Κ.5 ή η υπάλληλος της Κ.1, Χρυστάλλα Ραπάτη.

 

Από τα όσα ο Μ.Κ.8 ανέφερε αποδεχόμαστε και αποτελεί εύρημά μας ότι ο Μ.Κ.8 πιστοποίησε, υπέγραψε και σφράγισε τα πιο κάτω:

 

Από το Τεκμήριο 66 για τον Bara Singh:

-              Ερυθρό 84 – Υπεύθυνη Δήλωση στην οποία έγραψε ο ίδιος την ημερ. 7.6.2014. Η υπογραφή εργοδότη δεν είχε τεθεί ενώπιον του.

-              Ερυθρό 83 – Πιστοποίηση κοινοτάρχη ημερ. 7.6.2014, δέχτηκε δε ότι όταν το πιστοποιούσε δεν γνώριζε κατά πόσο η Μαρία Βρυωνίου ήταν εν ζωή ή αν ο σύζυγος αυτής είχε αποβιώσει.

-              Ερυθρό 82 - Δήλωση Εργοδότη, έθεσε την ημερ. 7.6.2014 ενώ δεν γνώριζε κατά πόσο αυτά που αναγράφονται ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η υπογραφή του Δηλούντος δεν είχε τεθεί ενώπιον του.

-              Ερυθρό 78 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου, ο ίδιος έθεσε την ημερ. 7.6.2014 και η υπογραφή εξουσιοδοτούντος δεν είχε τεθεί στην παρουσία του, ούτε γνώριζε κατά πόσο αυτή άνηκε όντως στη Μαρία Βρυωνίου.

 

Από το Τεκμήριο 71 (Ravinder Singh Aujla):

-              Ερυθρό 18 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου, ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 2.10.2013 και ανέφερε ότι η υπογραφή εξουσιοδοτούντος δεν είχε τεθεί ενώπιον του και είχε καταλάβει ότι αυτή δεν ήταν του Χρίστου Δημητρίου αλλά ρώτησε την Κ1 και η Κ1 του είπε ότι υπογράφει η ίδια για τον Μ.Κ.11.

-              Ερυθρό 12 – Βεβαίωση Κοινοτάρχη, ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 2.10.2013 και κατά τον χρόνο που πιστοποιούσε δεν γνώριζε κατά πόσο ο Μ.Κ.11 είχε κατάλληλο χώρο για διαμονή αλλοδαπού αλλά θεώρησε ότι θα είχε.

-              Ερυθρό 11 - Δήλωση Εργοδότη του Χρίστου Δημητρίου Μ.Κ.11, ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 2.10.13 και ανέφερε ότι και αυτό το έγγραφο ήταν από εκείνα που η Κ.1 του είπε ότι υπέγραφε ίδια.

 

Από το Τεκμήριο 70 για τον Mandeep Singh Gill:

-              Ερυθρό 18 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου, αφορά τον Χρίστο Δημητρίου Μ.Κ.11, ο Μ.Κ.8 ανέφερε ότι αυτός έθεσε την ημερ. 2.10.2013 και είναι από τα έγγραφα σε σχέση με τα οποία η Κ.1 του είπε ότι υπέγραφε η ίδια.

-              Ερυθρό 12 – Βεβαίωση Κοινοτάρχη, ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 2.10.2013 και κατά την 2.10.2013 δεν γνώριζε κατά πόσο ο Μ.Κ.11 διέθετε κατάλληλο χώρο για διαμονή αλλοδαπού.

-              Ερυθρό 11 – Δήλωση Εργοδότη, είναι ένα από αυτά για τα οποία η Κ.1 του είπε ότι υπέγραφε η ίδια.

 

Από το Τεκμήριο 73 για Balraj Kumar:

-              Ερυθρό 1–Δήλωση Εργοδότη – ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 25.4.2014 και δεν γνώριζε κατά το χρόνο που πιστοποιούσε κατά πόσο η Ελένη Ανδρέου είχε ποτέ εργοδοτήσει οποιοδήποτε αλλοδαπό.

-              Ερυθρό 12 – Πιστοποίηση Κοινοτάρχη – ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 25.4.2014 και δεν γνώριζε κατά το χρόνο που πιστοποιούσε κατά πόσο η Ελένη Ανδρέου είχε κατάλληλο δωμάτιο για αλλοδαπό.

-              Ερυθρό 13 – Υπεύθυνη Δήλωση – ο Μ.Κ.8 έθεσε την ημερ. 24.4.2014 και η υπογραφή της Ελένης Ανδρέου δεν τέθηκε στην παρουσία του.

 

Η Μ.Κ.10 έπεισε ότι η Κ.1 της είχε προτείνει να κάνει πιστοποιήσεις έναντι ποσού €2.00 έκαστη, αναφέροντας μάλιστα και τον αριθμό τηλεφώνου 99431659 ο οποίος, από τα παραδεκτά γεγονότα αλλά και τη μαρτυρία του Μ.Κ.19, έχει καταδειχθεί ότι ανήκει στην Κ.1. Έπεισε για το ότι η ίδια ενήργησε καλόπιστα θεωρώντας ότι εξυπηρετούσε ηλικιωμένα πρόσωπα τα οποία δεν μπορούσαν να μεταβούν στο γραφείο της τα ίδια. Σημειώνεται ότι κατά την αντεξέτασή της από τον κ. Πουργουρίδη τέθηκε βασικά το ότι η Μ.Κ.10 δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει ποιος υπέγραψε τα εν λόγω έγγραφα, πράγμα το οποίο και η ίδια δέχτηκε. Πέραν της γενικά αξιόπιστης εικόνας που έδωσε η Μ.Κ.10 σημειώνουμε ότι η περιγραφή της συνάντησης της Μ.Κ.12 με την Κ.1, που έδωσε η Μ.Κ.10, συνάδει πλήρως με αυτήν που έδωσε η Μ.Κ.12.

 

Έχοντας προειδοποιήσει τους εαυτούς μας για τους κινδύνους που κάτι τέτοιο ελλοχεύει και ιδιαίτερα ως προς τον κίνδυνο να αλλοίωνε πραγματικά γεγονότα προστατεύοντας τον εαυτό της, δεν έχουμε κανένα ενδοιασμό να αποδεχτούμε τη μαρτυρία της Μ.Κ.10 ως αξιόπιστη και χωρίς την ύπαρξη μαρτυρίας ενισχυτικής αυτής.

 

Της πιο πάνω αξιολόγησης δεδομένης αποτελεί εύρημά μας ότι η Μ.Κ.10 πιστοποίησε τα πιο κάτω έγγραφα χωρίς να είναι παρόντα τα άτομα που φαίνονται να τα έχουν υπογράψει και χωρίς να γνωρίζει αν αυτά που αναφέρονται επί των εγγράφων ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα:

 

Από το Τεκμήριο 77 για τον Jagtar Singh:

-              Ερυθρό 16 – Δήλωση Εργοδότη ημερ. 22.4.2013 της Μελούς Ασπρή.

-              Ερυθρό 17 – Υπεύθυνη Δήλωση Μελούς Ασπρή για Καταλληλότητα Δωματίου.

-              Ερυθρό 18 – Βεβαίωση της ίδιας χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που έγραφε ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα.

 

Από το Τεκμήριο 65 για τον Raj Kumar:

-              Ερυθρό 14–Δήλωση εργοδότη Μαρίας Βρυωνίου ημερ. 14.5.2013.

-              Ερυθρό 18 – Βεβαίωση της Μ.Κ.10 ότι η Μαρία Βρυωνίου είναι εν ζωή και έχει κατάλληλο δωμάτιο ημερ. 14.5.2013.

-              Ερυθρό 19 – Υπεύθυνη Δήλωση Μαρίας Βρυωνίου για Καταλληλότητα Δωματίου ημερ. 14.5.2013.

-              Ερυθρό 33 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου Μαρίας Βρυωνίου ημερ. 11.6.2013.

 

Από το Τεκμήριο 64 για τον Gurinder Singh (A):

-              Ερυθρό 3 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου από την Μαρία Βρυωνίου προς τον Κ.3.

-              Ερυθρό 10 – Βεβαίωση της ίδιας για την Μαρία Βρυωνίου ότι είναι εν ζωή και διαθέτει κατάλληλο δωμάτιο ημερ. 6.8.2013.

-              Ερυθρό 11 – Δήλωση Εργοδότη της Μαρίας Βρυωνίου ημερ. 6.8.2013.

-              Ερυθρό 12 – Υπεύθυνη Δήλωση της Μαρίας Βρυωνίου για καταλληλότητα δωματίου ημερ. 6.8.2013 (Κατηγορία 7).

 

Από το Τεκμήριο 72 για τον Gurinder Singh (N):

-              Ερυθρό 8 – Βεβαίωση της Μ.Κ.10 για την Μελού Ασπρή ημερ. 10.9.2013.

-              Ερυθρό 9 – Δήλωση Εργοδότη για την Μελού Ασπρή ημερ. 10.9.2013.

-              Ερυθρό 10 – Υπεύθυνη Δήλωση για δωμάτιο της Μελούς Ασπρή.

-              Ερυθρό 28 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου της Μελούς Ασπρή προς Κ.3 ημερ. 10.9.2013.

 

Από Τεκμήριο 78 για τον Gurpreet Singh:

-              Ερυθρό 11 – Πιστοποίηση της Μ.Κ.10 ημερ. 3.2.2014 ότι η Ελένη Ανδρέου είναι εν ζωή.

-              Ερυθρό 12 – Υπεύθυνη Δήλωση για Δωμάτιο ημερ. 3.2.2014.

-              Ερυθρό 13 – Δήλωση Εργοδότη ημερ. 3.2.2014.

-              Ερυθρό 30 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου ημερ. 3.2.2014 από την Ελένη Αντρέου προς τον Κ.3.

 

Από το Τεκμήριο 80 για τον Mandeep Sharma:

-              Ερυθρό 3 – Υπεύθυνη Δήλωση Σωτήρας Παπαγεωργίου για δωμάτιο ημερ. 3.2.2014.

-              Ερυθρό 4 – Δήλωση Εργοδότη Σωτήρας Παπαγεωργίου ημερ. 3.2.2014.

-              Ερυθρό 10 – Πιστοποίηση ιδίας ημερ. 3.2.2014 ότι η Σωτήρα Παπαγεωργίου είναι εν ζωή.

-              Ερυθρό 29 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου της Σωτήρας Παπαγεωργίου προς τον Κ.3 ημερ. 3.2.2014.

 

Από το Τεκμήριο 75 για τον Deep Sagar:

-              Ερυθρό 28 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου της Μελούς Ασπρή προς τον Κ.2 Χρίστο Κατσελλή ημερ 21.2.2014.

 

Από το Τεκμήριο 79 για τον Gupta Dheeraj:

-              Ερυθρό 43 – Δήλωση εργοδότη Άννας Σολωμού ημερ. 22.4.2013.

-              Ερυθρό 44 – Βεβαίωση ημερ. 22.4.2013 της ίδιας για την Άννα Σολωμού ότι είναι εν ζωή και ο σύζυγος της απεβίωσε.

-              Ερυθρό 45 – Υπεύθυνη Δήλωση για την Αννά Σολωμού για το δωμάτιο ημερ. 22.4.2013.

 

Μ.Κ.22

 

Όπως λέμε και πιο πάνω, από τη νομολογία αναγνωρίστηκε ότι ένας συναυτουργός είναι σπιλωμένος μάρτυρας, του οποίου η μαρτυρία δυνατόν να επηρεάζεται από τη σχέση του με το έγκλημα. Αυτό θα έχουμε συνεχώς υπ’ όψιν μας και για τον Μ.Κ.22, ελέγχοντας μήπως υπήρξε προσπάθεια από μέρους του διαφοροποίησης των γεγονότων οφειλόμενη σε επιθυμία εξασφάλισης είτε ευνοϊκότερης μεταχείρισης για τον εαυτό του είτε δυσμενέστερης για τους υπόλοιπους για κάποιο λόγο.

 

Εν πρώτοις σημειώνουμε το αυτονόητο ότι είναι από τους πιο ουσιαστικούς μάρτυρες στην υπόθεση καθότι εμπλέκει άμεσα την Κ.1 στη διάπραξη των υπό κρίση αδικημάτων. Με πλήρη επίγνωση της σημασίας αφενός των όσων κατατέθηκαν από τον Μ.Κ.22 και της ιδιότητάς του αφετέρου ως συνεργού και συμμετέχοντος στη διάπραξη των αδικημάτων τον παρακολουθήσαμε με απόλυτη προσήλωση και εξαιρετική προσοχή σε όλη τη διάρκεια της παράθεσης της μαρτυρίας του ενώπιον μας και ευρισκόμενοι σε συνεχή εγρήγορση προς επιβεβαίωση ότι τα όσα ισχυρίζετο δεν ήταν απότοκο αλλότριων κινήτρων και επηρεασμού ένεκα της συμμετοχής του στο έγκλημα. Εξετάσαμε ενδελεχώς κάθε πτυχή της μαρτυρίας του. Είχαμε την ευκαιρία να δούμε και να καταγράψουμε νοητικά την εντύπωση μας καθ’ ον χρόνο έδιδε μαρτυρία, τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του στις ερωτήσεις, τον τρόπο που απαντούσε, τη σαφήνεια και αμεσότητα των απαντήσεων του, ιδιαίτερα κατά το στάδιο της αντεξέτασης, τη μνήμη και τους λόγους που είχε να θυμάται αυτά που κατέθετε.

 

Εκείνο το οποίο πρέπει να επισημανθεί είναι το γεγονός ότι η εκδοχή την οποία προώθησε, παρά την ικανή και στοχευμένη αντεξέταση στην οποία υπεβλήθη από τον ευπαίδευτο συνήγορο της Κ.1, παρέμεινε σταθερή και συνεπής καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης του χωρίς, δηλαδή, να διαφοροποιείται σε οποιοδήποτε σημείο αυτής.

 

Ο Μ.Κ.22 υιοθετώντας το περιεχόμενο της γραπτής του κατάθεσης που έδωσε στην Αστυνομία ημερ. 5.3.15 (Έγγραφο 30) αναφέρθηκε σε έκταση και λεπτομέρεια στη σχέση που είχε με την Κ.1 και στις διάφορες ενέργειες στις οποίες, με βάση την εκδοχή που προώθησε στο Δικαστήριο, προέβη κατόπιν οδηγιών της Κ.1. Με απλό και ανεπιτήδευτο τρόπο ο οποίος, ωστόσο, δεν στερείτο σαφήνειας, αναφέρθηκε στις συνθήκες κάτω από τις οποίες γνώρισε την Κ.1 και στις πιεστικές, οικονομικές και άλλες καταστάσεις, που βίωνε κατά τον ουσιώδη χρόνο που τον οδήγησαν στην ανάγκη εξασφάλισης αλλοδαπού υπαλλήλου για τις ανάγκες του περιπτέρου του. Επίσης αναγνώρισε σε διάφορα έγγραφα που του υπεδείχθησαν από τους διοικητικούς φακέλους που αφορούσαν αλλοδαπά άτομα τον γραφικό του χαρακτήρα εξηγώντας τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτός τα είχε συμπληρώσει και ή υπογράψει. Δεν διέλαθε δε της προσοχής μας πως εκεί όπου ο ίδιος δεν ήταν σίγουρος δεν είχε κανένα ενδοιασμό να το δηλώσει αποδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο την ειλικρίνειά του και την πρόθεσή του να πει στο Δικαστήριο όσα πραγματικά ο ίδιος γνώριζε.

 

Ισχυρισμός για εμπλοκή της Κ.1 στη γραπτή κατάθεση ημερ. 5/3/15

 

Όπως προέκυψε και δεν αμφισβητήθηκε, της γραπτής αυτής κατάθεσης είχε προηγηθεί στις 3.3.15 προφορική ανάκριση στην οποία ο Μ.Κ.22 είχε ισχυρισθεί πως εκείνος που του έφερνε τις αιτήσεις για να τις συμπληρώνει ήταν κάποιος Μάριος Ινδός. Είναι λοιπόν προφανές πως ο Μ.Κ.22 δεν είχε εμπλέξει την Κ.1 εξ αρχής. Κλήθηκε, ως ήταν φυσικό, να εξηγήσει τον λόγο που το έπραξε και ισχυρίστηκε πως ενήργησε με αυτό τον τρόπο γιατί του το είχε ζητήσει η Κ.1 στην προσπάθειά της να μην γίνει οποιαδήποτε αναφορά στην ίδια και στο ρόλο της. Εξήγησε δε, δίδοντας εκτενείς λεπτομέρειες, ότι αυτή η προτροπή από την Κ.1 επαναλήφθηκε και κατά το στάδιο της συνάντησής τους με το δικηγόρο, τον οποίον εκείνη είχε βρει για να τους συμβουλεύσει, πριν ο Μ.Κ.22 επισκεφθεί το Τ.Α.Ε. Λευκωσίας για την παρούσα υπόθεση. Υπό τα δεδομένα της στιγμής, ήτοι το γεγονός ότι ξαφνικά ευρίσκετο αντιμέτωπος με την Αστυνομία και, προφανώς, υπό το κράτος του φόβου για το τι θα αντιμετώπιζε όταν θα πήγαινε στο Τ.Α.Ε. όπου θα καλείτο να δώσει κατάθεση - έχοντας ήδη προηγηθεί έρευνα στο σπίτι του -, δεν θεωρούμε καθόλου παράλογη, ούτε αφύσικη την εκδοχή του ότι η προτροπή της Κ.1 να μην την κατονομάσει στην υπόθεση και αντ’ αυτής να αναφέρει ένα άλλο ανύπαρκτο άτομο τον οδήγησε να πει αυτά που είπε στην προφορική του ανάκριση.

 

Το πιο κάτω απόσπασμα από τη μαρτυρία του, κατά τη γνώμη μας, αποτυπώνει γλαφυρά την πιο πάνω εικόνα:

 

«Ε.     Ναι. Έδωσες πρώτα μια κατάθεση.

Α.      Ναι.

Ε.      Και είπες άλλα πράγματα από αυτά που λέεις εις την κατάθεση σου τη γραπτή.

Α.      Κύριε Πουργουρίδη, να σας εξηγήσω. Εγώ, επειδή πρώτη φορά, κύριοι Δικαστές, συνέβηκε να πάω στο ΤΑΕ, να με πιάσει η Αστυνομία, τούτο όλο που εγίνηκε εγώ πρώτη φορά το έζησα και η Γεωργία, επειδή είπε μου τι θα πω στην Αστυνομία, να πω ότι είναι κάποιος Μάριος Ινδός που μου έφερνε τις αιτήσεις και τις συμπλήρωνα και ακόμα μου είπαν, ο δικηγόρος, να μην παραδεχθώ τούτα που υπόγραφα……….»

 

Όσον δε αφορά το λόγο που τελικώς ενέπλεξε την Κ.1 στην παρούσα υπόθεση η εκδοχή του ήταν ότι αυτό έγινε μετά την συνάντησή του στα Κρατητήρια με το δικηγόρο που του είχε ορίσει η Κ.1 και ως αποτέλεσμα των λεχθέντων σε αυτή. Όπως συγκεκριμένα το έθεσε:

 

«…………μια μέρα που ήρθε στα κρατητήρια ο δικηγόρος –

 

Δικαστήριο (προς μάρτυρα): Ο δικηγόρος ποιου;

 

Α.      Που μου έβαλε η Γεωργία, ήρθε, είπε μου "ξέρεις, να μεν συναφέρεις τη Γεωργία και εάν σου βάλουν άλλες μέρες προσωποκράτηση, δεν έχει πρόβλημα" και λαλώ και εγώ, αντί να έρθει να με βοηθήσει τώρα, αντί να μου πει τι θα γίνει, έρχεται και μιλά μου για τη Γεωργία; Αντί να σεβαστεί ότι είμαι μέσα;" Και εγώ έκατσα και σκέφτηκα, που καθάρισε λίγο ο νους μου, που ήμουν μόνος μες το κελί, είπα "ναι, θα πω την αλήθεια, γιατί δεν έκανα κάτι" και ήθελα να πω την αλήθεια. Τούτο ήταν. Δεν ήθελα να πω κάποιο ψέμα.»

 

Δεν είναι, κατά την άποψή μας, διόλου παράλογο για ένα άτομο το οποίο τελεί υπό κράτηση σε σχέση με διερευνώμενη σε βάρος του υπόθεση, στη βάση των πιο πάνω δεδομένων, να αντιδράσει με τον τρόπο που ο Μ.Κ.22 ισχυρίστηκε ότι αντέδρασε. Ήτοι να μην επιθυμεί πλέον να συγκαλύπτει τρίτο άτομο που ενέχεται στην υπόθεση όταν διαπιστώνει ότι ο ίδιος ο δικηγόρος ο οποίος υποτίθεται τον εκπροσωπεί ενδιαφέρεται κατά κύριο λόγο για τα συμφέροντα του τρίτου αυτού ατόμου και όχι για τον ίδιον. Θεωρούμε, κατά συνέπεια, απόλυτα πειστική την εξήγηση που ο Μ.Κ.22 έδωσε για το λόγο που αποφάσισε εν τέλει να πει όλα τα γεγονότα χωρίς να αποκρύβει οτιδήποτε. Αντεξετάστηκε για το λόγο που ανέφερε όσα καταγράφονται στη γραπτή του κατάθεση και με κατηγορηματικό τρόπο απέρριψε ότι αυτή ήταν αποτέλεσμα οποιασδήποτε υποκίνησης ή υπόσχεσης από την Αστυνομία. Ούτε προέκυψε από τη μαρτυρία του η ύπαρξη οποιουδήποτε αλλότριου κινήτρου ή οιασδήποτε σκοπιμότητας να εμπλέξει στην υπόθεση την Κ.1 με την οποία, μάλιστα, η Υπεράσπιση δεν αμφισβήτησε ότι αυτός είχε επαφή.

 

Στην αγόρευση του κ. Πουργουρίδη προβλήθηκε η εισήγηση πως με δεδομένο ότι η σύζυγος του Μ.Κ.22 προσήλθε στις 4/3/15 στο Τ.Α.Ε. και έδωσε συμπληρωματική ανακριτική κατάθεση στην οποία δηλώνει ότι ο Μ.Κ.22 της είχε πει να φέρουν στην Αστυνομία τα έγγραφα (που είχε στο περίπτερό του και τα οποία είχαν φυλάξει στο σπίτι τους) γιατί ήθελαν να συνεργαστούν με την Αστυνομία, ενώ την προηγουμένη μέρα δεν είχε δείξει διάθεση συνεργασίας όταν έδωσε την κατάθεσή της ημερ. 3.3.15, αποδεικνύει ότι είχε, στο μεταξύ, μεσολαβήσει κάποια διευθέτηση (του ζεύγους Κατσελλή) με την Αστυνομία. Και ότι μάλιστα αυτή έλαβε χώρα είτε το πρωί της 4.3.15, είτε στο περιθώριο της διαδικασίας προσωποκράτησης του Μ.Κ.22 την ίδια μέρα. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της αντεξέτασης του Μ.Κ.22, η Υπεράσπιση της Κ.1 δεν έθεσε σε αυτόν τέτοια υποβολή, ήτοι για ύπαρξη διευθέτησης ανάμεσα στο ζεύγος Κατσελλή με την Αστυνομία η οποία μάλιστα να συσχετίζεται με την απόφαση της Μαρίας Σολωμού να δώσει την κατάθεση που έδωσε στις 4.3.15. Μάλιστα κατά την αντεξέταση του ο Μ.Κ.22 ρωτήθηκε μόνο αν γνώριζε στις 3.3.15 κατά πόσο η σύζυγός του είχε δώσει κατάθεση και αν έμαθε ποιο ήταν το περιεχόμενο της κατάθεσης και ο Μ.Κ.22 με πειστικό τρόπο ανέφερε ότι κατ’ εκείνο το στάδιο δεν είχε μιλήσει με τη σύζυγό του και έτσι δεν γνώριζε αν αυτή είχε δώσει κατάθεση. Πρόσθεσε δε ότι το ότι είχε δώσει κατάθεση το είχε πληροφορηθεί μετά που «βγήκε», εννοώντας προφανώς όταν αφέθηκε ελεύθερος. Επισημαίνεται περαιτέρω ότι τα πιο πάνω δεν έτυχαν αμφισβήτησης από την Υπεράσπιση.

 

Το σχετικό απόσπασμα από τα πρακτικά (σελ.694-695) είναι κατατοπιστικό και το παραθέτουμε:

 

«Ε.     Η γυναίκα σου, σου είπε ότι έδωσε κατάθεση εις την Αστυνομία για αυτήν την υπόθεση;

A.      Την ημέρα, κύριε Πουργουρίδη, που πήγα μαζί με τη γυναίκα μου, την Τρίτη, επιάσαν την και επήραν τη μέσα τη γυναίκα μου.

Δικαστήριο (προς μάρτυρα): Τι εννοείτε μέσα;

A.      Μέσα σε κάποιο γραφείο και εγώ ήμουν τζιαμέ έξω, εκάθουμουν και ήρθε η κυρία Μελίνα και είπε μου ότι "είσαι υπό κράτηση".

Δικαστήριο (προς μάρτυρα): Η Μελίνα είναι αστυνομικός;

A.      Ναι, η αστυνομικός η Μελίνα και μου είπε ότι "είσαι υπό σύλληψη" είπε μου και τη γυναίκα μου είδα την που βγήκα.

Δικαστήριο (προς μάρτυρα): Η ερώτηση ήταν εάν σας είπε η γυναίκα σας, κατά πόσο έδωσε κατάθεση στην Αστυνομία.

A.      Όχι, απλά εγώ που εκάθουμουν τζιαμέ, υποψιάστηκα ότι έχουν τη μέσα και μιλούν της.

Δικαστήριο (προς μάρτυρα): Αλλά δεν είχατε οποιανδήποτε κουβέντα με τη γυναίκα σας;

A.      Όχι, δεν μιλήσαμε.

Δικαστήριο (προς μάρτυρα): Εάν πληροφορηθήκατε μετά;

A.      Μετά η γυναίκα μου, που βγήκα, η γυναίκα μου είπε μου ότι επιάσαν της κατάθεση.

E.      Σου είπε ότι έδωσε κατάθεση;

A.      Ναι.

E.      Σου είπε ότι στην κατάθεση της, η γυναίκα σου είπε ότι δεν είδε τη Γεωργία να σου δια 300 ευρώ, όπως εσύ ισχυρίζεσαι;

A.      Όχι κύριε, δεν μίλησα για τούτο το θέμα.

E.      Δεν σου είπε η γυναίκα σου;

A.      Όχι, δεν μιλήσαμε.

E.      Ούτε μιλήσατε για αυτό το πράγμα;

A.      Όχι.

E.      Ούτε γνωρίζεις εάν είπε αυτό το πράγμα στην κατάθεση της;

A.      Όχι, δεν γνωρίζω τίποτε.»

 

Ισχυρισμός για επίθεση και απειλές στις Κεντρικές Φυλακές

 

Ένα ζήτημα που απασχόλησε τόσο στην κυρίως εξέταση όσο και στην αντεξέταση του Μ.Κ.22 ήταν ο ισχυρισμός του ότι, όντας πλέον κατάδικος στις Κεντρικές Φυλακές, είχε δεχθεί επίθεση και απειλές για να μην καταθέσει εναντίον της Κ.1. Τοποθετώντας δε χρονικά το όλο συμβάν ανέφερε πως αυτό έλαβε χώρα μετά την συνάντηση που είχε με την εκπρόσωπο της Κ.Α. για να τον ρωτήσει αν θα κατέθετε ως μάρτυρας κατηγορίας. Παρά την έντονη αμφισβήτηση του πιο πάνω ισχυρισμού περί επίθεσης και απειλών από την Υπεράσπιση της Κ.1 κατά την αντεξέταση του Μ.Κ.22, αυτός παρέμεινε συνεπής και σταθερός στην εκδοχή του. Απέρριψε δε κατηγορηματικά τη θέση ότι ο εν λόγω ισχυρισμός είχε αναληθώς προβληθεί ως αποτέλεσμα της συνεργασίας που ο Μ.Κ.22 είχε με την Αστυνομία για να εκτίσει την ποινή του εντασσόμενος στο σύστημα προστασίας μαρτύρων. Μάλιστα όπως προέκυψε από την επανεξέταση του Μ.Κ.22 ο ίδιος ενημερώθηκε για την ένταξή του στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων τη στιγμή που θα γινόταν η μεταφορά του από τις Κεντρικές Φυλακές και όχι ενωρίτερα. Επιπλέον στη διάρκεια της αντεξέτασής του μέσω των απαντήσεων που έδωσε σε μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με το σύστημα προστασίας μαρτύρων ήταν προφανές, κατά την κρίση μας, ότι δεν είχε οποιαδήποτε γνώση ούτε για το τι είναι αυτό το σύστημα ούτε και για την ύπαρξή του^[7]. Το ότι ο Μ.Κ.22 επικαλούμενος φόβο για τη ζωή του δεν ήταν πρόθυμος να αποκαλύψει τα ονόματα των προσώπων που του είχαν επιτεθεί και απειλήσει δεν μας προκαλεί αρνητική εντύπωση, ούτε θεωρούμε ότι επηρεάζει την αξιοπιστία του λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι αναφερόταν σε άτομα εντός των Κεντρικών Φυλακών. Όντας δε και ο ίδιος στον χώρο αυτό το ότι δεν προέβη σε παράπονο στις αρχές των Φυλακών για το περιστατικό της επίθεσης και των απειλών δεν θεωρούμε ότι επηρεάζει την αξιοπιστία του. Ήταν χαρακτηριστική η αναφορά του σε σχέση με το τι ο ίδιος αισθάνετο όταν ερωτώμενος γιατί δεν είχε κάνει καταγγελία στις αρχές των Φυλακών η απάντηση που έδωσε, ήτοι ότι δεν μπορούσε «γιατί είναι διαφορετικά οι φυλακές».

 

Το ότι ο Μ.Κ.22 δεν αναφέρθηκε στη συνάντηση του με τους Μ.Κ.24 και Μ.Κ.27, τη μαρτυρία των οποίων ήδη αξιολογήσαμε πιο πάνω στην Απόφαση μας, ή για τις συνθήκες υπό τις οποίες περιελήφθη στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων δεν επηρεάζει, κατά τη γνώμη μας, την αξιοπιστία του. Αντικείμενο των ερωτήσεων που του υπεβλήθηκαν τόσο κατά την κυρίως εξέταση όσο και την αντεξέταση ήταν το κατά πόσο είχε δεχθεί απειλές και επίθεση μέσα στις Κεντρικές Φυλακές ενώ εξέτιε την ποινή του. Κατά συνέπεια τα όσα κατέθεσε απαντούσαν σε αυτό το ερώτημα και η μαρτυρία του, ως ήταν φυσικό, περιστράφηκε στην περιγραφή του συμβάντος.

 

Σημειώνουμε ότι η υποβολή της Υπεράσπισης ότι η ένταξη του Μ.Κ.22 ήταν το αποτέλεσμα συμφωνίας μεταξύ του Μ.Κ.22 και της Αστυνομίας πέραν του ότι απερρίφθη πειστικά από τον Μ.Κ.22 ελέγχεται και στη βάση της λογικής των δεδομένων που υφίσταντο κατά τον ουσιώδη χρόνο. Επισημαίνουμε εν προκειμένω πως με δεδομένο ότι ο Μ.Κ.22 είχε ήδη δώσει θεληματική κατάθεση στις 5.5.15 ενώ στις 11.3.16 εμφανιζόμενος ενώπιον του Δικαστηρίου ως κατηγορούμενος μαζί με τους υπόλοιπους, αφού παραδέχτηκε τις κατηγορίες, μέσω του δικηγόρου δήλωσε την πρόθεσή του να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας, δεν αντιλαμβανόμαστε να υπήρχε πλέον οποιοσδήποτε λόγος ή σκοπιμότητα για την Αστυνομία και, κατ’ επέκταση για την Κ.Α., να προβεί σε τέτοιου είδους συμφωνία με τον Μ.Κ.22.

 

Ο λόγος που ο Μ.Κ.22 συνεργάστηκε με την Κ.1

 

Όσον αφορά το λόγο που συμπλήρωνε και υπέγραφε τα έγγραφα που του υπεδείχθησαν στο Δικαστήριο και αναγνώρισε ο Μ.Κ.22 ισχυρίστηκε πως το έκαμνε γιατί ανέμενε από την Κ.1 να του φέρει άτομο για να τον βοηθά στο περίπτερό του και επειδή της είχε εμπιστοσύνη δεν αντιλήφθηκε πως έκανε ο ίδιος κάτι μεμπτό. Είναι προφανές από τα όσα ο Μ.Κ.22 κατάθεσε πως, ενώ στην αρχή η επιδίωξή του ήταν όπως μέσω της Κ.1 εξασφαλίσει αλλοδαπό υπάλληλο για το περίπτερό του, στην πορεία όντας ο ίδιος σε κακή οικονομική κατάσταση και βλέποντας ότι η Κ.1 σε δύο περιπτώσεις του έδωσε λεφτά ενώ παράλληλα του υπόσχετο ότι θα του εύρισκε και δουλειά στην Κυβέρνηση, δεχόταν να συμπληρώνει τα έγγραφα που του έφερνε.

 

Η πιο κάτω περικοπή από την κατάθεση του (Έγγραφο 30) είναι χαρακτηριστική:

 

«…… Μετά που λίγες μέρες ήρθε στο περίπτερο και μου είπε ότι εάν της πάρω την ταυτότητα της γιαγιάς θα μου κανόνιζε να μου φέρει αλλοδαπό και θα με κανόνιζε εμένα με το να μου δώσει 300 ευρώ στο χέρι. Εγώ παραξενεύτηκα και την ρώτησα από πού θα φκάλει αυτά τα λεφτά και αυτή μου έλεγε ότι θα τα κανονίσει και να μεν έχω ένοια. Εγώ είχα ανάγκη από κάποιον να με βοηθά νόμιμα και αφού δεν θα έχανα λεφτά αλλά αντιθέτως θα κέρδιζα κιόλας, αποδέχθηκα την πρότασή της και της έδωσα την ταυτότητα της γιαγιάς. Την ίδια ώρα μου έδωσε κάποιες φόρμες, τις ίδιες που μου έδωσε την πρώτη φορά, και τις συμπλήρωσα. Μου υπέδειχνε που να υπογράφω και μου έλεγε ότι ήταν όλα τυπικά…….».

 

Με ανάλογο τρόπο εκφράστηκε και όταν ρωτήθηκε κατά την κυρίως του εξέταση (σελ.685):

 

«Ε.     ……………Χρίστο, να σε ρωτήσω κάτι.  Όλα αυτά που είπες ότι υπέγραφες για άλλα πρόσωπα, χωρίς τις εξουσιοδοτήσεις τους, με οδηγίες της Γεωργίας, για ποιους λόγους το έκαμνες;

A.      Είχα της εμπιστοσύνη ότι θα με βοηθήσει, να μου βρει κάποιαν δουλειά, ήταν να μου φέρει το άτομο που ήθελα να με βοηθά στο περίπτερο μου και έδειχνα της εμπιστοσύνη.

E.      Στον τότε χρόνο που τα έκανες τούτα ούλλα μαζί με τη Γεωργία, τότε ποια ήταν η άποψη σου για τη Γεωργία; Τι ένιωθες για τη Γεωργία;

A.      Δεν ένιωθα κάτι, απλά ήταν να με βοηθήσει, δεν ένιωθα κάτι.»

 

Το ότι ο Μ.Κ.22 είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στην Κ.1 αποδεχόμενος χωρίς δεύτερη σκέψη και τα όσα εκείνη του έλεγε διαφαίνεται και από την αναφορά του ότι η Κ.1 θα του έφερνε υπάλληλο για το περίπτερό του ο οποίος θα πληρώνετο από το κράτος λόγω του ότι η πεθερά του Μ.Κ.22 είναι τυφλή^[8]. Μάλιστα δέχτηκε ότι ουσιαστικά συμπλήρωνε τα έγγραφα που του έφερνε η Κ.1 για να πετύχει την εξασφάλιση αλλοδαπού ο οποίος ενώ θα δούλευε στο περίπτερό του θα τον πλήρωνε το Κράτος. Επομένως είναι φανερόν ότι για τον Μ.Κ.22 η Κ.1 ήταν ένα άτομο που θεωρούσε ότι ήταν σε θέση να του εξασφαλίσει όφελος σε μια περίοδο που αυτός αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και με το οποίο αποδέχτηκε να συνεργάζεται χωρίς να αντιλαμβάνεται επακριβώς τη σοβαρότητα των πράξεων τις οποίες με παρότρυνση της Κ.1 εκτελούσε. Επί του τελευταίου δεν πρέπει να λησμονείται και το μορφωτικό επίπεδο του Μ.Κ.22 το οποίο δεν ήταν ιδιαίτερα ψηλό έχοντας φοιτήσει μόλις μέχρι την Α΄ Γυμνασίου. Πέραν από αυτό, παρακολουθώντας τον Μ.Κ.22 καθ’ όλη τη διάρκεια που έδιδε μαρτυρία, μας έδωσε έντονα την εντύπωση ενός απλοϊκού και αφελούς ατόμου που χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία μπορούσε να δώσει πίστη σε κάτι που του παρουσιάζετο.

 

Συνάντηση ζεύγους Κατσελλή και Κ.1 στο γραφείο δικηγόρου

 

Δεν διαφεύγει την προσοχή μας ότι τα όσα ο Μ.Κ.22 ανέφερε σε σχέση με το ότι είχαν συνάντηση όλοι τους, ήτοι το ζεύγος Κατσελλή και η Κ.1, στο γραφείο του Δικηγόρου που τους διευθέτησε η Κ.1 δεν έτυχαν οποιασδήποτε αμφισβήτησης κατά την αντεξέτασή του. Η επισήμανση αυτή έχει, θεωρούμε, τη σημασία της κατά το στάδιο αξιολόγησης της μαρτυρίας του Μ.Υ.2(1)[Στέλιου Στυλιανού].

 

Συνάντηση Μ.Κ.22 με Κ.7

 

Ένα ζήτημα που διερευνήθηκε κατά τη μαρτυρία του Μ.Κ.22 ήταν και ο ισχυρισμός του ότι κατόπιν οδηγιών της Κ.1 είχε επισκεφθεί το ιατρείο του Κ.7 στον Άγιο Δομέτιο. Το ζήτημα που απασχόλησε κυρίως ήταν το ότι η αναφορά του στην κατάθεση του ημερ. 5/3/15 ήταν ότι η Κ.1 του είχε πει να πάει σε ένα γιατρό ονόματι «Ταπανίδης» του οποίου το ιατρείο ήταν στον Άγιο Δομέτιο. Στην κυρίως του εξέταση, ωστόσο, διευκρίνισε πως όταν εμφανίστηκε με τους υπόλοιπους συγκατηγορούμενους του στο Δικαστήριο και αναφέρθηκαν τα ονόματα των Κατηγορουμένων διαπίστωσε πως ο γιατρός τον οποίο είχε, κατ’ εντολή της Κ.1 επισκεφθεί δεν ήταν ο Ταπανίδης αλλά ο Κ.7. Περιγράφοντας δε τον τόπο όπου πήγε εξήγησε με σαφήνεια ότι επρόκειτο για ένα σπίτι και ότι στο ιατρείο εισέρχετο κάποιος από το πλάι - που συνήθως χρησιμοποιείται από το αυτοκίνητο για σκοπούς στάθμευσης - και το οποίο ήταν στεγασμένο, υπήρχε δε πόρτα την οποία αφού κτύπησε μπήκε μέσα. Εισερχόμενος, πρόσθεσε ότι είδε ένα γραφείο, δύο καρέκλες και ένα κρεβατάκι και αντιλήφθηκε ότι ήταν το ιατρείο. Όταν του τέθηκε κατά την αντεξέταση του συνηγόρου του Κ.7 η θέση ότι εισερχόμενος ένας της πόρτας για το «ιατρείο» του Κ.7- αυτή ήταν η λέξη που χρησιμοποιήθηκε από το συνήγορο του Κ.7- βρίσκει πρώτα προθάλαμο, ακολούθως άλλο δωμάτιο το οποίο είναι βιβλιοθήκη και μετά ακολουθεί το δωμάτιο με το γραφείο του γιατρού και ένα κρεβάτι ο Μ.Κ.22 ήταν κατηγορηματικός σε σχέση με το τι είχε δει κατά τον ουσιώδη χρόνο και την περιγραφή που είχε δώσει του χώρου όπου συνάντησε τον Κ.7. Προσθέτοντας μάλιστα πειστικά ότι δεν γνωρίζει αν στο μεταξύ έγινε οποιαδήποτε αλλαγή ή ανακαίνιση επισημαίνοντας παράλληλα με τον ίδιο πειστικό αλλά και αποστομωτικό τρόπο ότι δεν είχε κάτι με τον Κ.7 και, συνεπώς, οποιοδήποτε λόγο να πει ψέματα. Επιπλέον να σημειώσουμε ότι δεν τέθηκε κατά την αντεξέταση του Μ.Κ.22 ότι είχε οποιοδήποτε λόγο ή κίνητρο για να εμπλέξει τον Κ.7 λέγοντας αναληθώς ότι είχε επισκεφθεί το ιατρείο του για να πάρει «κάποιο χαρτί» αναφορικά είτε με την Μελού Ασπρή, είτε με την Μαρία Βρυωνίου. Η μόνη υποβολή που του είχε τεθεί ήταν πως ουδέποτε ο Μ.Κ.22 είχε δώσει στον Κ.7 το ποσό των €50 και ότι η διαρρύθμιση του ιατρείου του Κ.7 (και όχι του σπιτιού) ήταν διαφορετική από εκείνη που περιέγραψε ο Μ.Κ.22.

 

Επιπλέον να επισημάνουμε πως η περιγραφή που έδωσε ο Μ.Κ.22 βασικά συνάδει με εκείνη που έδωσε και ο Μ.Κ.26^[9]. Και οι δύο μίλησαν για είσοδο μέσω στεγασμένου υπαίθριου χώρου στο πλάι του κτηρίου που ήταν σπίτι όπως και για την ύπαρξη ενός γραφείου και ενός κρεβατιού. Κατά συνέπεια η περιγραφή από τον Μ.Κ.22 του χώρου, η αναφορά στο στεγασμένο πάρκινγκ, και σε είσοδο από το πλάι αλλά και η περιγραφή της εσωτερικής διαρρύθμισης του ιατρείου του Κ.7 συνάδει με εκείνη που δόθηκε από τον Μ.Κ.26. Όπως ήδη επισημάναμε ανωτέρω κατά την αντεξέταση του Μ.Κ.22 από το συνήγορο του Κ.7 ο τελευταίος αναφερόταν στο «ιατρείο» του Κ.7 και όχι στο κτήριο (το σπίτι) γενικά εντός του οποίου ευρίσκετο το ιατρείο.

 

Κατ’ ακολουθίαν της πιο πάνω αξιολόγησης δεν έχουμε κανένα ενδοιασμό να αποδεχτούμε τη μαρτυρία του Μ.Κ.22 στο σύνολο της και χωρίς την ύπαρξη ενισχυτικής μαρτυρίας, έχοντας προειδοποιήσει τον εαυτό μας για τους κινδύνους που κάτι τέτοιο ελλοχεύει.

 

Ενόψει των πιο πάνω αποτελεί εύρημά μας ότι ο Μ.Κ.22 κατ’ εντολή της Κ.1 είχε κατά τον ουσιώδη χρόνο επισκεφθεί τον Κ.7 στον οποίον και έδωσε €50 και εκείνος κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης που είχε με την Κ.1 στην παρουσία του Μ.Κ.22 του έδωσε ένα έγγραφο στο οποίο προηγουμένως είχε θέσει την υπογραφή και σφραγίδα του.

 

Κατ’ ακολουθία όλων των πιο πάνω αποτελεί εύρημά μας πως ο Μ.Κ.22 συμπλήρωσε και/ή υπέγραψε τα πιο κάτω έγγραφα κατόπιν οδηγιών και παρακίνησης της Κ.1 και χωρίς να τον έχουν εξουσιοδοτήσει προς τούτο τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα:

 

Από το Τεκμήριο 79 για Gupta Dheeraj:

·                    Ερυθρό 43 – Δήλωση Εργοδότη ημερ. 22.4.2013 –το έγγραφο αυτό το συμπλήρωσε ο ίδιος και υπέγραψε ως Άννα Σολωμού.

·                    Ερυθρό 44 – Βεβαίωση Κοινοτάρχη ημερ. 22.4.2013 – υπέγραψε ως Άννα Σολωμού.

·                    Ερυθρό 45 – Υπεύθυνη Δήλωση για Καταλληλότητα Δωματίου ημερ. 22.4.2013 – συμπλήρωσε και υπέγραψε ως Άννα Σολωμού.

·                    Ερυθρά 59 έως 52 – Σύμβαση Απασχόλησης μεταξύ Άννας Σολωμού και Gupta Dheeraj ημερ. 5.4.2013 – υπέγραψε ως εργοδότης.

·                    Ερυθρό 60 – Υπεύθυνη Δήλωση για πιστοποίηση πείρας και γνώσης – υπέγραψε ο ίδιος ως Άννα Σολωμού.

·                    Ερυθρό 68 – Πρόσθετος τύπος Μ.58 ημερ. 5.4.2013 – υπέγραψε τη δήλωση εργοδότη και στο σημείο της υπογραφής εργοδότη.

·                    Ερυθρό 70 – Μ.58 ημερ. 20.5.2013– υπέγραψε ο Μ.Κ.22.

·                    Ερυθρό 73 – υπέγραψε ως εργοδότης στην τελευταία σελίδα σύμβασης εργοδότη μεταξύ Άννας Σολωμού και Gupta Dheeraj ημερ. 5.4.2013

·                    Ερυθρό 88 – υπέγραψε ως Άννα Σολωμού στη 2^η σελίδα πρόσθετου τύπου Μ.61.

 

Από το Τεκμήριο 72 για τον Gurinder Singh (N) :

·                    Ερυθρό 31 – συμπλήρωσε την Μ.58 και υπέγραψε ως Μελού Ασπρή.

·                    Ερυθρό 29 – συμπλήρωσε τα χειρόγραφα και υπέγραψε τον Πρόσθετο Τύπο Μ.58 στη 2^η σελίδα ως Μελού Ασπρή.

·                    Ερυθρό 28 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου ημερ. 10.9.2013 από την Μελού Ασπρή προς Κ.3.

·                    Ερυθρό 19 –  συμπλήρωσε τα χειρόγραφα επί της Υπεύθυνης Δήλωσης της Μελούς Ασπρή για πιστοποίηση της πείρας και γνώσης του αλλοδαπού.

·                    Ερυθρά 18 έως 11 – συμπλήρωσε και υπέγραψε ως εργοδότης τη Σύμβαση Απασχόλησης ημερ. 25.9.2013 μεταξύ Μελούς Ασπρή και Μ.Κ.6.

·                    Ερυθρό 10 – συμπλήρωσε και υπέγραψε ως Μελού Ασπρή την Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου ημερ. 10.9.2013.

·                     Ερυθρό 9 – συμπλήρωσε και υπέγραψε τη Δήλωση Εργοδότη Μελούς Ασπρή ημερ. 10.9.2013.

·                    Ερυθρό 8 – συμπλήρωσε τα χειρόγραφα επί της Βεβαίωσης Πιστοποιούντος Υπαλλήλου ημερ. 10.9.2013.

·                    Ερυθρό 3 – συμπλήρωσε και υπέγραψε ως Γεώργιος Γεωργίου την Υπεύθυνη Δήλωση Γεώργιου Γεωργίου (άνευ ημερομηνίας) ότι αναλαμβάνει τα έξοδα του αλλοδαπού.

 

Από το Τεκμήριο 75 για τον Deep Sagar:

·                    Ερυθρά 7 – υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου της Μελούς Ασπρή ημερ. 17.4.2014.

·                    Ερυθρό 4 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση της Μαρίας Σολωμού ότι αναλαμβάνει τα έξοδα του αλλοδαπού (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρά 15 έως 9 – υπέγραψε τη Σύμβαση Απασχόλησης μεταξύ της Μελούς Ασπρή και του Deep Sagar ημερ. 18.2.2014.

·                    Ερυθρό 29 – συμπλήρωσε τη Μ.58 με ημερ. Σφραγίδας 17.4.2014 και υπέγραψε ως Μελού Ασπρή (Κατηγορία 21).

·                    Ερυθρό 28 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου από Μελού Ασπρή προς Κ.2 ημερ. 21.2.2014.

·                    Ερυθρά 27 και 26 – συμπλήρωσε τον Πρόσθετο Τύπος Μ.61 (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρό 24 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Μελούς Ασπρή για πιστοποίηση πείρας και γνώσης.

 

Από το Τεκμήριο 65 για τον Raj Kumar:

·                    Ερυθρό 17 – συμπλήρωσε και υπέγραψε ως Γεώργιος Γεωργίου την Υπεύθυνη Δήλωση του Μ.Κ.14 ότι αναλαμβάνει τα έξοδα του αλλοδαπού  (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρό 14 – υπέγραψε τη Δήλωση Εργοδότη ημερ. 14.5.2013 ως Μαρία Βρυωνίου.

·                    Ερυθρό 19 – υπέγραψε ως δηλών εργοδότης την Υπεύθυνη Δήλωση Μαρίας Βρυωνίου για καταλληλότητα δωματίου ημερ. 14.5.2013 και έγραψε τον αριθμό τηλεφώνου της συζύγου του.

·                    Ερυθρό 20 – υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση της Μαρίας Βρυωνίου για πιστοποίηση πείρας και γνώσης (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρό 32 – υπέγραψε την Μ.58 με σφραγίδα 6.6.2013 ως Μαρία Βρυωνίου.

 

Από το Τεκμήριο 64 για τον Gurinder Singh (agent):

·                    Ερυθρό 2 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την χειρόγραφη εξουσιοδότηση από την Μαρία Βρυωνίου προς Κ.3, γράφοντας ότι του έλεγε η Κ.1.

·                    Ερυθρό 3 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Εξουσιοδότηση αντιπροσώπου της Μαρίας Βρυωνίου προς Κ.3 ημερ. 6.8.2013.

·                    Ερυθρό 5 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση της Μαρίας Σολωμού ότι αναλαμβάνει τα έξοδα του αλλοδαπού.

·                    Ερυθρό 10 – συμπλήρωσε το περιεχόμενο της Βεβαίωσης από πιστοποιούντα υπάλληλο ημερ. 6.8.2013 εκτός από την υπογραφή της Κ.8.

·                    Ερυθρό 11 – συμπλήρωσε και υπέγραψε τη Δήλωση Εργοδότη ημερ. 6.8.2013.

·                    Ερυθρό 12 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου ημερ. 6.8.2013.

·                    Ερυθρά 20 έως 13 – υπέγραψε τη Σύμβαση απασχόλησης μεταξύ Μαρίας Βρυωνίου και Gurinder Singh ημερ. 22.7.2013.

·                    Ερυθρό 21 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Μαρίας Βρυωνίου για πιστοποίηση πείρας και γνώσης (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρά 29 και 28 – υπέγραψε και στα δύο σημεία του Ερυθρού 28 Πρόσθετου Τύπου Μ.58.

·                    Ερυθρό 30 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Μ.58.

·                    Ερυθρό 40 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Εξουσιοδότηση αντιπροσώπου Μαρίας Βρυωνίου προς Κ.3 (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρά 49 και 48 – συμπλήρωσε και υπέγραψε τον Πρόσθετο Τύπο Μ.61.

·                    Ερυθρό 50 – συμπλήρωσε και υπέγραψε το Application for Renewal of a Temporary Permit.

 

Από το Τεκμήριο 66 για τον Bara Singh:

·                    Ερυθρά 63 έως 69 – συμπλήρωσε και υπέγραψε στη θέση εργοδότη στη Σύμβαση απασχόλησης μεταξύ Μαρίας Βρυωνίου και Bara Singh.

·                    Ερυθρό 73 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση της Μαρίας Βρυωνίου για πιστοποίηση πείρας και γνώσης (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρό 78 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Εξουσιοδότηση αντιπροσώπου από την Μαρία Βρυωνίου προς Μ.Κ.22 ημερ. 7.6.2014.

·                    Ερυθρό 81 – έγραψε το ποσό και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση από Κ.5 ότι αναλαμβάνει τα έξοδα του αλλοδαπού.

·                    Ερυθρό 82 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Δήλωση εργοδότη ημερ. 7.6.2014.

·                    Ερυθρό 83 – συμπλήρωσε το όνομα και τα στοιχεία της Μαρίας Βρυωνίου στην Πιστοποίηση κοινοτάρχη ημερ. 7.6.2014.

·                    Ερυθρό 84 – συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου ημερ. 7.6.2014.

·                    Ερυθρό 92 και 93 – υπέγραψε τον Πρόσθετο Τύπο Μ.61.

·                    Ερυθρό 94 – συμπλήρωσε και υπέγραψε  την Μ.58 με σφραγίδα 1.7.2014 – συμπλήρωσε και υπέγραψε ο Κ.2.

·                    Ερυθρό 95 – συμπλήρωσε τα χειρόγραφα στην σφραγίδα «παραλήφθηκε» της άδειας εισόδου.

 

Από το Τεκμήριο 67 για τον Mandeep Singh:

·                    Ερυθρό 9 – συμπλήρωσε τις λέξεις «Αλίκη Χαραλάμπους από το Δάλι» στη Δήλωση Εργοδότη Αλίκης Χαραλάμπους.

·                    Ερυθρό 10 – συμπλήρωσε τα χειρόγραφα στην Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου ημερ. 16.6.2014.

·                    Ερυθρό 12 – Πιστοποίηση κοινοτάρχη – ο Κ.2 συμπλήρωσε τα στοιχεία της Αλίκης Χαραλάμπους.

·                    Ερυθρό 30 – συμπλήρωσε τα χειρόγραφα στην Εξουσιοδότηση αντιπροσώπου από Αλίκη Χαραλάμπους προς Μ.Κ.22 (άνευ ημερομηνίας).

·                    Ερυθρό 32 – υπέγραψε και συμπλήρωσε τα χειρόγραφα στη σφραγίδα «παραλήφθηκε» επί της άδειας εισόδου.

 

Από το Τεκμήριο 1 (φάκελοι που παραλήφθηκαν από την οικία του που του είχε δώσει η Κ.1) αναγνώρισε τα γράμματα ως δικά του στην Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου της Αλίκης Χαραλάμπους προς τον ίδιο.

 

Από το Τεκμήριο 110 εξουσιοδότηση του Γιώργου Γεωργίου προς την Κ.1 να παραλάβει έγγραφα από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις ο Μ.Κ.22 την είχε υπογράψει αυτός.

 

Από το Τεκμήριο 112 επιστολή προς Κοινωνικές Ασφαλίσεις της Μαρίας Βρυωνίου για να εφοδιαστεί με βεβαίωση, ο Μ.Κ.22 την συμπλήρωσε και υπέγραψε ο ίδιος.

 

Από το Τεκμήριο 120 επιστολή προς Κοινωνικές Ασφαλίσεις της Μαρίας Σολωμού για να εφοδιαστεί με βεβαίωση, ο Μ.Κ.22 την συμπλήρωσε και υπέγραψε ο ίδιος.

 

Το Τεκμήριο 2 που παραλήφθηκε από την οικία του περιείχε μία σύμβαση απασχόλησης μεταξύ της Άννας Σολωμού και του Raza Ali ημερ. 12.4.2013 σε σχέση με την οποία τα γράμματα και η υπογραφή στην τελευταία σελίδα είναι του Μ.Κ.22 και τα συμπλήρωσε με την παρακίνηση της Κ.1. Το πρόσωπο που φαίνεται στη φωτογραφία εντός του φακέλου είναι ο Σαλίμ, ο αλλοδαπός για τον οποίο ο Κ.2 είχε ζητήσει από την Κ.1 να διευθετήσει να έρθει να εργαστεί κοντά του. Τα χειρόγραφα επί των εγγράφων στο φάκελο είναι όλα δικά του.

 

Το Τεκμήριο 4 που παραλήφθηκε από την οικία του περιέχει μία σύμβαση απασχόλησης μεταξύ της Άννας Σολωμού και του Gupta Dheeraj ημερ. 5.4.2013 στην οποία ο Μ.Κ.22 αναγνώρισε την υπογραφή στη σελ. 7 ως μία εξ αυτών που τέθηκε από τον ίδιο. Στον ίδιο φάκελο υπάρχει και άλλη σύμβαση μεταξύ των ιδίων της ίδιας ημερομηνίας. Στο Release Agreement μέσα στον ίδιο φάκελο την υπογραφή ως Άννα Σολωμού έβαλε ο Μ.Κ.22, όπως και τις δύο υπογραφές στη 2^η σελίδα του εντύπου με τίτλο «Συμπληρωματικά Στοιχεία». Τις δύο υπογραφές ως Μαρία Σολωμού επί των δύο Υπεύθυνων Δηλώσεων που ήταν στο ίδιο φάκελο έθεσε ο Μ.Κ.22.

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας Γραφολόγων Μ.Κ.28 και Μ.Υ.4(1)

 

Κρίνουμε σκόπιμο όπως εξετάσουμε παράλληλα τη μαρτυρία του γραφολόγου που προσκόμισε η Κ.Α. με τη μαρτυρία γραφολόγου που προσκόμισε η υπεράσπιση της Κ.1.

 

Μαρτυρία Μ.Κ.28

 

Ο Μ.Κ.28 αναφέρθηκε στην εμπειρία του στον τομέα της γραφολογίας, καταθέτοντας μέσω του Εγγράφου 36 το βιογραφικό του. Από αυτό αλλά και τα όσα προσέθεσε στο στάδιο της κυρίως εξέτασής του προέκυψε και δεν αμφισβητήθηκε ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι Υπεύθυνος του Εργαστηρίου Γραφολογίας της Αστυνομίας, έχοντας μέχρι σήμερα υπηρετήσει συνολικά δώδεκα χρόνια. Ούτε, βεβαίως, αμφισβητήθηκε ότι το εν λόγω Εργαστήριο ασχολείται με θέματα που αφορούν στη δικανική εξέταση γραφής και υπογραφής ως προς την αναγνώριση του συγγραφέα ή υπογραφέα μιας γραφής ή υπογραφής και διάφορες άλλες εξετάσεις ως προς τα έντυπα, δηλαδή διαχωρισμό μελανιού, εμφάνιση αποτυπωμάτων γραφής ή εμφάνιση γραφής από διορθωτικό υγρό και γενικά σε ότι αφορά χειρόγραφη γραφή ή υπογραφή. Κατέθεσε συναφώς Πιστοποιητικό Διαπίστευσης ημερ. 1/7/2015 (Τεκμήριο 162) του Εργαστηρίου Γραφολογίας το οποίο χορηγήθηκε από τον Κυπριακό Οργανισμό Προώθησης Ποιότητας και Διαπίστευσης (εφεξής «Κ.Ο.Π.Π.»), στη βάση του οποίου χορηγείται διαπίστευση τόσο της μεθοδολογίας που ακολουθείται σε αυτό όσο και του χώρου εργασίας. Η ύπαρξη της εν λόγω διαπίστευσης ουδόλως αμφισβητήθηκε από πλευράς Υπεράσπισης. Αποτέλεσε, ωστόσο, εκδοχή της Υπεράσπισης ότι η έρευνα που διεξήχθη και διεξάγεται από τον Κ.Ο.Π.Π. για σκοπούς χορήγησης οποιουδήποτε πιστοποιητικού, περιλαμβάνοντας και τη γραφολογία, είναι μια επιφανειακή έρευνα, ενώ ουδεμία έρευνα διεξάγεται προς διακρίβωση των επιστημονικών προσόντων των υπό διερεύνηση Τμημάτων ή Οργανισμών. Για το ζήτημα αυτό και ειδικότερα για το είδος της έρευνας εν σχέσει με το Εργαστήριο και τον ίδιο προσωπικά ο Μ.Κ.28 έδωσε, κατά την άποψή μας, πλήρεις και σαφείς λεπτομέρειες επεξηγώντας τη διάρκεια αλλά και τη φύση της έρευνας που διεξάγεται από τους εμπειρογνώμονες της Κ.Ο.Π.Π., καταρρίπτοντας πειστικά με αυτό τον τρόπο τα όσα αντίθετα του υποβλήθηκαν από την Υπεράσπιση.

 

Όσον αφορά την κατάρτισή του στο υπό εξέταση θέμα, στο Έγγραφο 36 παρατίθενται στοιχεία και λεπτομέρειες τόσο σε σχέση με την εκπαίδευση που έτυχε στην Υπηρεσία του όσο και σε σχέση με τη μετεκπαίδευση που έτυχε σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Παράλληλα, στο Έγγραφο αυτό αλλά και στην προφορική του μαρτυρία έγινε αναφορά και στη συμμετοχή του σε όλες τις συναντήσεις του Ευρωπαϊκού Φορέα Γραφολόγων της Κεντρικής Επιτροπής (European Network of Forensic Handwriting Experts - ENFHEX), του οποίου ο ίδιος αποτελεί εξελεγμένο μέλος.

 

Όσον αφορά την εμπειρία του στον τομέα της δικανικής εξέτασης γραφής και υπογραφής σε έγγραφα, ο μάρτυρας ανέφερε ότι ο ίδιος εξέτασε προσωπικά γύρω στις 1500 υποθέσεις, αρκετές εκ των οποίων κλήθηκε και έδωσε μαρτυρία στο Δικαστήριο.

 

Τόσο η εκπαίδευση που έτυχε στα θέματα γραφολογίας όσο και η εμπειρία του μέσω της δικανικής εξέτασης αμφισβητούμενης γραφής και υπογραφής σε έγγραφα δεν έχει τύχει αμφισβήτησης από την Υπεράσπιση. Πέραν και ανεξάρτητα τούτου, τα δεδομένα που έθεσε ενώπιον του Δικαστηρίου αναμφίβολα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Μ.Κ.28 είναι εμπειρογνώμονας σε θέματα δικαστικής γραφολογίας και υπό την ιδιότητα αυτή θα εξεταστεί η μαρτυρία του.

 

Όπως έχει συναφώς νομολογηθεί ο εμπειρογνώμονας, κατ’ εξαίρεση προς τον γενικό κανόνα που απαγορεύει την έκφραση γνώμης από μάρτυρα, δύναται να εκφράσει γνώμη αναφορικά με ζητήματα που εμπίπτουν στη σφαίρα της ειδικότητας του[10]. Αρκεί δε σε συντομία να λεχθεί ότι ο ρόλος των εμπειρογνωμόνων είναι να προσφέρουν στο Δικαστήριο τα απαιτούμενα στοιχεία ούτως ώστε το Δικαστήριο να κρίνει την ορθότητα των συμπερασμάτων τους και όχι να αντικαταστήσουν την κρίση του Δικαστηρίου. Γι’ αυτό ο εμπειρογνώμονας πρέπει να είναι σε θέση να παρουσιάσει την (επιστημονική ή άλλη) βάση επί της οποίας εργάστηκε, ούτως ώστε το Δικαστήριο να μπορέσει να εξαγάγει τα δικά του ανεξάρτητα συμπεράσματα. Η εμπειρογνωμοσύνη σε κάποιο θέμα δεν βασίζεται μόνο στα ακαδημαϊκά προσόντα, αλλά δυνητικά και στην πραγματική εμπειρία που αποκτάται στο θέμα αυτό^[11].

 

Ο Μ.Κ.28, αφού υιοθέτησε την Έκθεση που ετοίμασε, εξήγησε αναλυτικά και με λεπτομέρεια τα αποτελέσματά του και τη διεργασία που ακολούθησε για να καταλήξει σε αυτά. Ενώπιον του Δικαστηρίου παρουσίασε Φωτογραφικούς Συγκριτικούς Πίνακες τόσο σε ψηφιακή μορφή (Τεκμήριο 163) όσο και σε έντυπη μορφή (Τεκμήριο 163Α). Στους Συγκριτικούς Πίνακες που κατέθεσε και καθόσον αφορά τις εξετάσεις που έχει διενεργήσει στα δείγματα γραφής τα οποία είχαν δοθεί στην Αστυνομία από την Κ.1 παρουσίασε μέρος του δειγματικού υλικού που αποδίδεται σε αυτή για να εξηγήσει στη συνέχεια τη θέση που προέβαλε ότι εντός αυτού του υλικού υπάρχει προσπάθεια παραποίησης, σε κάποιο βαθμό, του φυσιολογικού τρόπου γραφής. Μέσω δε φωτογραφικών μεγεθύνσεων που συμπεριέλαβε στους Συγκριτικούς Πίνακες που κατέθεσε αναφέρθηκε αναλυτικά και με κάθε λεπτομέρεια σε διάφορα γράμματα που απαντούνται στα δείγματα γραφής τα οποία θεώρησε ως μέρος παραποιημένης γραφής. Στο πλαίσιο αυτό έδωσε λεπτομερή περιγραφή σε σχέση με το κάθε γράμμα και κάνοντας αναφορά σε στοιχεία όπως διπλογραφίες, αργό ρυθμό ροής του γραφικού μέσου, αδικαιολόγητα σταματήματα σε κάποια σημεία τα οποία, όπως υποστήριξε, απέκλειαν το ενδεχόμενο να συνιστούσαν ποικιλία γραφής ή φυσική παραλλαγή των γραμμάτων, εξειδίκευσε σε τι συνίσταντο η παραποίηση.

 

Παράλληλα παρουσίασε φωτογραφικές μεγεθύνσεις διαφόρων γραμμάτων που προκύπτουν από το δειγματικό υλικό, τόσο εκείνο που δόθηκε στην Αστυνομία όσο και εκείνο του ανύποπτου χρόνου, το οποίο ενέταξε, για τους λόγους που σε έκταση ανέλυσε, στη φυσιολογική γραφή ως αποκαλύπτων τα ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά της γραφής. Ειδικότερα συγκρίνοντας τόσο τα δείγματα που δόθηκαν εν γνώσει όσο και εκείνα του ανύποπτου χρόνου προέβη σε εξειδίκευση των ομοιοτήτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που εντόπισε για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το δειγματικό υλικό έγινε από την Κ.1.

 

Το επόμενο και τελικό στάδιο της παρουσίασης της όλης εργασίας που διενήργησε ο Μ.Κ.28 ήταν η σύγκριση των δειγμάτων γραφής και υπογραφής που αποδίδονταν στην Κ.1 με την αμφισβητούμενη γραφή και υπογραφές. Και σε αυτό το στάδιο ο Μ.Κ.28 προέβη αρχικά μέσω των φωτογραφικών μεγεθύνσεων που ετοίμασε σε παρουσίαση των ομοιοτήτων που εντόπισε μέσω της σχετικής σύγκρισης στην οποία προέβη. Ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε σε κάθε ένα από τα αμφισβητούμενα έγγραφα και παραπέμποντας σε συγκεκριμένα γράμματα εξειδίκευσε τις ομοιότητες που είχε αναπτύξει στο πλαίσιο επεξήγησης της φυσιολογικής γραφής που είχε εντοπίσει στο δειγματικό/συγκριτικό υλικό, όπως π.χ. στον τρόπο σχηματισμού, στον τρόπο ενώσεων των γραμμάτων και γενικώς των χαρακτηριστικών που τα περιβάλλουν. Μέσω αυτής της διεργασίας κατέληξε στο συμπέρασμά του, ήτοι την ισχυρή πεποίθηση πως τόσο το δειγματικό υλικό όσο και η αμφισβητούμενη γραφή έγιναν από το ίδιο πρόσωπο.

 

Δύο ήταν οι βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους κινήθηκε η αντεξέταση της Υπεράσπισης της Κ.1.

 

Κατά πρώτον αμφισβητήθηκε το συμπέρασμα του Μ.Κ.28 περί ύπαρξης αυτοαλλοίωσης ή ύπαρξης παραποιημένης γραφής στο δειγματικό υλικό που δόθηκε στην Αστυνομία στη βάση του ότι, κατά την Υπεράσπιση, δεν υπήρχε επαρκές δείγμα της φυσιολογικής γραφής.

 

Ως προέκταση δε των πιο πάνω και με δεδομένη την κατάληξη του Μ.Κ.28 για ύπαρξη παραποιημένης γραφής στα δείγματα που είχαν δοθεί στην Αστυνομία του τέθηκε κατά δεύτερον ότι εκείνο που απέμενε ήταν το δείγμα ανύποπτου χρόνου το οποίο δεν ήταν ποσοτικά και ποιοτικά επαρκές για να μπορεί ο Μ.Κ.28 να εκφέρει γνώμη.

 

Σε σχέση με τα τεθέντα κατά την αντεξέταση ζητήματα ο Μ.Κ.28 εξήγησε εν πρώτοις πως το δειγματικό υλικό που είχε προς εξέταση ήταν επαρκές παραπέμποντας τόσο στα δείγματα που είχαν δοθεί εν γνώσει (στην Αστυνομία) όσο και το δείγμα ανύποπτου χρόνου. Όπως προέκυψε και δεν αμφισβητήθηκε στα πρώτα εντάσσονται συνολικά 56 δείγματα γραφής/υπογραφής (Τεκμήρια 56-63 - Σημ. 13.1-13.56) όπως επίσης τρία φύλλα με τρείς υπογραφές (Τεκμήριο 85Α - Σημ. 27.1-27.3) και τέσσερα φύλλα με έξι υπογραφές και γραφή 6 γραμμών (Τεκμήριο 85Β - Σημ.28.1-28.6). Σε σχέση με το δεύτερο πρόκειται για μια χειρόγραφη επιστολή με γραφή και υπογραφή μίας σελίδας (Τεκμήριο 23 - Σημ.14).

 

Στην υποβολή ότι ενώ με βάση την βιβλιογραφία ως δείγμα απαιτούνται κατ’ ελάχιστον 3-4 σελίδες καλογραμμένου φυσικού κειμένου[12] και ότι στην προκειμένη περίπτωση αυτό που είχε ήταν 8 γραμμές μιας επιστολής ο Μ.Κ.28 ευθαρσώς απέρριψε τέτοια θέση παραπέμποντας στο σύνολο του δειγματικού υλικού που είχε, όπως περιγράφηκε ανωτέρω. Πράγματι η θέση αυτή υποστηρίζεται από τα πιο πάνω δεδομένα και τη δεχόμαστε. Είναι δηλαδή φανερό ότι δεν στηρίχθηκε η έρευνα του μόνο στο δείγμα ανύποπτου χρόνου (Τεκμήριο 23- Σημ.14). Πέραν και ανεξάρτητα από αυτό σε ό,τι αφορά γενικά το ζήτημα της επάρκειας του δειγματικού υλικού ο Μ.Κ.28 παρέπεμψε στο ακόλουθο απόσπασμα από το Σύγγραμμα “Handwriting Identification: Facts and Fundamentals” των Roy a. Huber A.M. Headrick:

 

“Since humans are not inanimate machines operating mechanically within narrow tolerances, natural writing has in its elements a degree of variation from one writing occasion to the next, the range of which is peculiar to the person. Writing standards should be sufficient to portray the range of those variations. For skilled or practised hands, a half dozen signatures or one or two pages of extended writing might prove adequate. For others, the requirement might be greater. Suffice it to say, one can never have too much”.

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Έχοντας λοιπόν ο Μ.Κ.28 ενώπιόν του το πιο πάνω δειγματικό υλικό και εξετάζοντας το στο σύνολό του εντόπισε στα δείγματα που δόθηκαν στην Αστυνομία προσπάθεια παραποίησης του φυσιολογικού τρόπου γραφής. Εξήγησε συναφώς τι εννοούσε με αυτό κάνοντας πρώτα μια γενική περιγραφή των όσων είχε διαπιστώσει, όπως π.χ. διπλογραφίες, αργό ρυθμό ροής του γραφικού μέσου, αδικαιολόγητα σταματήματα σε κάποια σημεία. Δεν έμεινε, όμως, στη γενική περιγραφή των στοιχείων και χαρακτηριστικών που τον οδήγησαν σε αυτή την κατάληξη. Προχώρησε και με ιδιαίτερη λεπτομέρεια αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε διάφορα γράμματα τα οποία παρουσίασε στον Πίνακα του Τεκμηρίου 163Α με τις διάφορες διαφοροποιήσεις αυτών επεξηγώντας αναλυτικά τον τρόπο σχηματισμού της κάθε εκδοχής του ιδίου γράμματος, τον ρυθμό γραφής, κίνησης και ροής μελανιού, την ύπαρξη αστάθειας και σταματημάτων, την έλλειψη αυτοματισμού. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η επεξήγηση των όσων ο ίδιος ο μάρτυρας εντόπισε σε συγκεκριμένα γράμματα και η παρουσίαση τους μέσω των φωτογραφικών μεγεθύνσεων κατέστησε το Δικαστήριο κοινωνό της όλης περιγραφής ούτως ώστε να είναι σε θέσει να αντιληφθεί με επάρκεια τους σχηματισμούς των γραμμάτων και όλες τις σχετικές παρατηρήσεις στις οποίες ο Μ.Κ.28 προέβη σε κάθε περίπτωση, διαδικασία απαραίτητη για να μπορεί να καταλήξει το ίδιο στα δικά του συμπεράσματα.

 

Η δυνατότητα ενός γραφολόγου να εντοπίσει και να αναγνωρίσει γραφή η οποία αποτελεί προσπάθεια παραποίησης του φυσιολογικού τρόπου γραφής, πέραν του ότι υποστηρίχθηκε με σαφήνεια και πειστικότητα από τον Μ.Κ.28, επιρρωνύεται και από σχετικό απόσπασμα στο οποίο ο μάρτυρας παρέπεμψε.

 

Η σχετική περικοπή από το Σύγγραμμα «Γραφή με το χέρι & Πλαστογραφία» του Κωνσταντίνου Βέννη έχει ως ακολούθως:

 

«Η μεταμφίεση κατά την εξέταση εγγράφων σημαίνει σκόπιμη αλ­λαγή ή μετατροπή της εμφάνισης μιας γραφής ή υπογραφής ……………………………

Ο πλαστογράφος αυτής της περίπτωσης δυσκολεύεται ιδιαίτερα να παράγει μια μη-αναγνωρίσιμη, μεταμφιεσμένη γραφή ή υπογραφή που ο εξεταστής Ειδικός Δικαστικός Γραφολόγος να μην μπορεί να την αποκαλύψει.

……………………………………………………………………………………………..

Λόγω της δυσκολίας της, η μεταμφιεσμένη γραφή συχνά προδίδει στοιχεία σύγκρουσης, κι έτσι γενικά είναι λιγότερο επιδέξια στην πα­ραγωγή της από την κανονική γραφή του ίδιου ατόμου. Μπορεί να δείχνει τραβηγμένη και να περιέχει δισταγμό, μπορεί να χαρακτηρίζεται από ακανονικότητες, αναντιστοιχίες, όπως παραλλαγές στην κλίση και περίεργες ή χονδροειδείς μορφές γραμμάτων. Συνήθως τα κεφαλαία και η κλίση είναι τα κυριότερα στοιχεία που υφίστανται τη μεγαλύτερη αλλοίωση, ενώ τα πιο αφανή στοιχεία, που ο γράφων μπορεί να μην συνειδητοποιεί διατηρούν τα κανονικά αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά τους τα οποία μπορεί να εντοπίσει ο έμπειρος εξεταστής Ειδικός Δικαστικός Γραφολόγος.»

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Στο πλαίσιο εξέτασης του ιδίου δειγματικού υλικού ο Μ.Κ.28 εντόπισε και φυσιολογική γραφή με τα ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά της. Όπως και κατά το στάδιο παρουσίασης και επεξήγησης των χαρακτηριστικών τα οποία παρέπεμπαν σε παραποιημένη γραφή έτσι και σε αυτό μέσω φωτογραφικών μεγεθύνσεων παρουσίασε εκείνα τα γράμματα τα οποία αποκάλυπταν ομοιότητες στη μορφή και στο σχηματισμό τους. Με τον ίδιο δε λεπτομερή και αναλυτικό τρόπο που τον χαρακτήριζε και στο προηγούμενο στάδιο παράθεσης της μαρτυρίας του περιέγραψε ένα προς ένα τα στοιχεία τα οποία αποκάλυπταν ίδιους ή παρόμοιους τρόπους σχηματισμού και/ή των γραφικών κινήσεων των εν λόγω γραμμάτων και γενικά ομοιοτήτων.

 

Κατά συνέπεια ο εντοπισμός της φυσιολογικής γραφής και των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών της έγινε από τα δείγματα εν γνώσει, τα δείγματα από τις καταθέσεις αλλά και το δείγμα ανύποπτου χρόνου. Δεν έγινε, δηλαδή, μόνο από το δείγμα ανύποπτου χρόνου, όπως ήταν η υποβολή της Υπεράσπισης.

 

Εκείνο πάντως που πρέπει εξ αρχής να επισημανθεί είναι πως, όπως προέκυψε, στο πλαίσιο εξέτασης του συνόλου του δειγματικού υλικού που είχε ενώπιόν του ο Μ.Κ.28 ξεχώρισε τόσο το μέρος εκείνο που αποτελούσε προσπάθεια αυτοαλλοίωσης ή παραποίησης όσο και το μέρος εκείνο το οποίο αποτελούσε φυσιολογική γραφή έχοντας ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα, όπως προέκυψε και από σχετική ερώτηση που του υπεβλήθη κατά την αντεξέταση, η θέση του Μ.Κ.28 ότι το μέρος από το δειγματικό υλικό που αφορά σε παραποιημένη γραφή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς σύγκρισης αλλά μόνο εκείνο που συνιστά φυσιολογική γραφή μπορεί να αποτελέσει βάση σύγκρισης με τα αμφισβητούμενα έγγραφα δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση.

 

Το τελικό στάδιο της όλης διεργασίας που ο Μ.Κ.28 ακολούθησε ήταν η σύγκριση των δειγμάτων με την αμφισβητούμενη γραφή και υπογραφές στα έγγραφα. Και σε αυτό το στάδιο η ανάλυση και η σύγκριση των γραμμάτων που υπήρχαν από την μια στην αμφισβητούμενη γραφή και υπογραφές και από την άλλη στο δειγματικό υλικό ήταν ιδιαίτερα λεπτομερής και επεξηγηματική. Μέρος δε αυτής παρουσιάστηκε στο Δικαστήριο μέσω φωτογραφικών μεγεθύνσεων ενώ για αυτά που δεν υπήρχαν στους συγκριτικούς Πίνακες φωτογραφικές μεγεθύνσεις ο Μ.Κ.28 προέβη σε ανάλυση των διαφόρων γραμμάτων που υπήρχαν στα υπό αμφισβήτηση έγγραφα υποδεικνύοντας παράλληλα τις ομοιότητες και τα ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά και γραφολογικά γνωρίσματα τα οποία ο μάρτυρας είχε ήδη περιγράψει προηγουμένως σε αντίστοιχα γράμματα από το δειγματικό υλικό.

 

Σημειώνουμε ότι ο ίδιος ο Μ.Κ.22 αναγνώρισε ενώπιον του Δικαστηρίου το ότι ο ίδιος είχε συμπληρώσει και υπογράψει τα έγγραφα που καταγράφονται στην αξιολόγηση της δικής του μαρτυρίας πιο πάνω. Μεγάλο μέρος της γραφής αυτής, ο Μ.Κ.28 είχε στο πλαίσιο της δικής του γραφολογικής εξέτασης αποδώσει και αυτός στον Μ.Κ.22.

 

Εν κατακλείδι λέμε ότι ο τρόπος με τον οποίο ο Μ.Κ.28 ανέλυσε ενώπιον μας την έρευνα που έκανε και τα αποτελέσματα στα οποία έφτασε μας άφησε με πολύ θετικές εντυπώσεις. Παρά δε το γεγονός ότι αντεξετάστηκε κατά τρόπο επιδέξιο και ικανό από τον κ. Πουργουρίδη η άποψη του παρέμεινε μέχρι τέλους σταθερή και ακλόνητη. Ήταν δε πάντα έτοιμος να δώσει πειστικές και ικανοποιητικές απαντήσεις σε κάθε ερώτηση που του υποβάλλετο.

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας Ασπασίας Ευσταθίου [Μ.Υ. 4(1)]

 

Η Μ.Υ.4(1) κατέθεσε στο πλαίσιο της μαρτυρίας που προσέφερε η Υπεράσπιση της Κ.1. Αρχικώς έκανε αναφορά στα ακαδημαϊκά της προσόντα και την εμπειρία της. Όπως προέκυψε χωρίς να αμφισβητηθεί κατά την αντεξέταση είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου (Master of Science) στο αντικείμενο της Δικαστικής Γραφολογίας από το Πανεπιστήμιο University of Central Lancashire. Όσον αφορά την πρακτική της άσκηση εκπαιδεύτηκε και ειδικεύθηκε στον Ειδικό Δικαστικό Γραφολόγο Νικόλαο Καλαντζή κατά τα έτη 2012-2013 - συγκεκριμένα από τον Οκτώβριο του 2012 μέχρι τον Ιούνιο του 2013 - έχοντας, όπως διευκρίνισε κατά την αντεξέταση της, ενεργή συμμετοχή σε 25 υποθέσεις (και όχι μεγαλύτερο αριθμό). Από το 2013 μέχρι σήμερα ασκεί το επάγγελμα του Δικαστικού Γραφολόγου έχοντας προβεί σε 11 με 12 γραφολογικές εξετάσεις. Η παρούσα ποινική υπόθεση αποτελεί την πρώτη υπόθεση στην οποία κατέθεσε ως ειδική γραφολόγος. Είναι επίσης Associate Member της Βρετανικής Εταιρείας Εγκληματολογικών Επιστημών (Chartered Society of Forensic Sciences) στην οποία ενεγράφη, όπως επεσήμανε όταν ρωτήθηκε σχετικά κατά την αντεξέταση της, χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε εξέταση ένεκα του ότι είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου.

 

Από τα πιο πάνω προκύπτει πως, πέραν των ακαδημαϊκών προσόντων στο αντικείμενο της Δικαστικής Γραφολογίας, η Μ.Υ.4(1) είχε μια εκπαίδευση σε Ειδικό Δικαστικό Γραφολόγο για μια περίοδο 8 μηνών στη διάρκεια της οποίας συμμετείχε ενεργά ως ασκούμενη δικαστική γραφολόγος σε αριθμό υποθέσεων. Επιπλέον έχει πρακτική εμπειρία 4 περίπου ετών από το 2013 που ασκεί το επάγγελμα αυτό μέχρι και σήμερα.

 

Αποτέλεσε θέση της εκπροσώπου για την Κατηγορούσα Αρχή πως η Μ.Υ.4(1) «δεν είχε την απαιτούμενη πείρα ως εμπειρογνώμονας γραφολόγος» και ότι «και για αυτό οδηγήθηκε και σε λάθος συμπεράσματα/ευρήματα». Μέσω της θέσης αυτής δεν έχουμε αντιληφθεί να αμφισβητείται αυτή καθ’ εαυτή η εμπειρογνωμοσύνη της μάρτυρος αλλά το αποτέλεσμα της γραφολογικής της έρευνας και για λόγους που αφορούν, ανάμεσα στα άλλα, και την μη ύπαρξη της απαιτούμενης πείρας.

 

Όπως είναι πάγια νομολογημένο αρμόδιο είναι το Δικαστήριο να αποφασίσει κατά πόσον κάποιος είναι ικανός να δώσει μαρτυρία ως εμπειρογνώμονας. Στο πλαίσιο αυτό όπως επισημάνθηκε στην υπόθεση Σιακόλα ν. Αστυνομίας, (2013) 2 Α.Α.Δ. 110, ένα από τα βασικά ερωτήματα που εξετάζει είναι «κατά πόσο ο μάρτυρας έχει αποκτήσει είτε κατόπιν σπουδών είτε λόγω εμπειρίας επαρκή γνώση του αντικειμένου ώστε η γνώμη του να καθίσταται πολύτιμη (of value) στην επίλυση των επίδικων θεμάτων».

 

Όπως δε συνοψίστηκε λίγο αργότερα στην υπόθεση Kayat Trading Ltd v. Genzyme Corporation, (2013) 1 Α.Α.Δ. 438, «[Π]ροκειμένου ένας διάδικος να μπορέσει να προσφέρει μαρτυρία εμπειρογνώμονα θα πρέπει να καταδειχθεί ότι η μαρτυρία αυτή είναι αναγκαία στα περιστατικά της υπόθεσης και ότι ο προτιθέμενος να καταθέσει «εμπειρογνώμονας» έχει τα προσόντα που χρειάζονται ώστε να δώσει μαρτυρία».

 

Στην προκειμένη περίπτωση καθοδηγούμενοι από τις πιο πάνω αρχές και έχοντας κατά νουν αφενός τα ακαδημαϊκά προσόντα της Μ.Υ.4(1) και χωρίς βεβαίως να αγνοούμε ή να μην συνυπολογίζουμε αφετέρου και την όποια πρακτική εμπειρία μέχρι σήμερα απέκτησε, θεωρούμε ότι είναι ικανή να δώσει μαρτυρία ως εμπειρογνώμονας και υπό αυτή την ιδιότητα θα προσεγγισθεί και αξιολογηθεί η μαρτυρία της, όπως δηλαδή και στην περίπτωση του Μ.Κ.28.

 

Αντικείμενο της γραφολογικής έρευνας που διεξήγαγε η Μ.Υ.4(1) αποτέλεσε το κατά πόσο τα ευρήματα της Έκθεσης Πραγματογνωμοσύνης του Μ.Κ.28 ημερ. 10.3.2016 δικαιολογούνταν. Όσον αφορά το συγκριτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για σκοπούς της εν λόγω γραφολογικής έρευνας αυτό συνίστατο στα ακόλουθα:

 

(Ι)      Σημ. 13.1-13.56 (Τεκμήρια 56 – 63).

(ΙΙ)     Σημ. 14 (Τεκμήριο 23).

(ΙΙΙ)    Σημ. 27.1 – 27.3 (Τεκμήριο 85Α).

(IV)    Σημ. 28.1 – 28.6 (Τεκμήριο 85Β).

 

Η κατάληξη της Μ.Υ.4(1) ήταν ότι απαιτείτο περαιτέρω συλλογή συγκριτικού υλικού, συγχρόνου, επαρκούς και κατάλληλου ώστε να μπορεί να γίνει σύγκριση με το υπό αμφισβήτηση υλικό. Αποτέλεσε θέση της ότι το υλικό που είχε τεθεί ενώπιον του Μ.Κ.28, με τους περιορισμούς που είχε, δεν δικαιολογούσε οποιοδήποτε εύρημα διότι δεν παρείχε οποιαδήποτε πληροφορία ως προς το εύρος της φυσιολογικής γραφής ενός ανθρώπου.

 

Επιπλέον διατυπώθηκε η θέση ότι στη γραφολογική εξέταση του Μ.Κ.28 χρησιμοποιήθηκε ως μέρος του συγκριτικού υλικού υλικό για το οποίο δεν υπήρχε βεβαιότητα από την πλευρά του γραφολόγου αν είναι μέρος της φυσιολογικής γραφής και όχι προσπάθεια αυτοαλλοίωσης. Όπως υποστήριξε, όταν υπάρχει υποψία αυτοαλλοίωσης ο γραφολόγος θα πρέπει είτε να επιβεβαιώσει είτε να αποκλείσει το κατά πόσο υπάρχει στα συγκεκριμένα έγγραφα αυτοαλλοίωση. Μετά δε από αυτή τη διεργασία το υλικό που θα μπορεί να ληφθεί υπόψη ως μέρος του συγκριτικού υλικού θα είναι εκείνο για το οποίο ο γραφολόγος θα είχε καταλήξει ότι δεν ήταν αυτοαλλοιωμένο.

 

Στην προκειμένη περίπτωση αποτέλεσε θέση της Μ.Υ.4(1) ότι αφενός το συγκριτικό υλικό που είχε ο Μ.Κ.28 ήταν ανεπαρκές και αφετέρου, χωρίς να κάνει την απαραίτητη διαδικασία σύγκρισης ως προς το ποια στοιχεία της κατ’ ισχυρισμό αυτοαλλοιωμένης γραφής ήταν μέρος της φυσιολογικής γραφής και ποια όχι, το ενέταξε στο συγκριτικό υλικό.

 

Εξετάζοντας δε κάθε μια κατηγορία του συγκριτικού υλικού όπως έχει εκτεθεί ανωτέρω, η Μ.Υ.1 προέβη στις ακόλουθες παρατηρήσεις και επισημάνσεις:

 

(α)     Σε σχέση με το Σημ. 14 (Τεκμήριο 23) ανέφερε ότι πρόκειται για εξαιρετικά περιορισμένο συγκριτικό υλικό (ένα φύλο γραφής) απομακρυσμένο χρονικά από το υπό αμφισβήτηση υλικό το οποίο χαρακτήρισε ανεπαρκές ποσοτικά και ποιοτικά.

 

(β)      Σε σχέση με τα Σημ. 13.1 – 13.56 (Τεκμήρια 56-63) και Σημ. 28.1 – 28.6 (Τεκμήριο 85Β), για τα οποία υπάρχει υποψία αυτοαλλοίωσης, δεν έγινε η απαιτούμενη διεργασία σύγκρισης ώστε τελικώς να ενταχθούν στο συγκριτικό υλικό μόνο τα φυσιολογικά στοιχεία γραφής εκ της αυτοαλλοιωμένης γραφής. Ειδικότερα, για το Σημ. 28.1 – 28.6 αναφέρθηκε περαιτέρω ότι, ενώ παρουσιάζει καταλληλότητα χρονική, εντούτοις υπάρχει ακαταλληλότητα ως προς την ποιότητα και την ποσότητα.

 

(γ)      Σε σχέση με το Σημ. 27.1 – 27.3 (Τεκμήριο 85Α) επεσήμανε ότι, ενώ υπάρχει χρονική καταλληλότητα, ανέφερε ότι παρουσιάζει ακαταλληλότητα ως προς την ποιότητα και την ποσότητα.

 

Το τελικό συμπέρασμα της Μ.Υ.4(1) ήταν ότι στην απουσία αντικειμενικών ενδείξεων η έρευνα είναι αναποτελεσματική και τα ευρήματα τέτοια που οδηγούν σε αναποτελεσματικό συμπέρασμα. Ως εκ τούτου κατέληξε ότι δεν μπορούσε να εκφραστεί μια αξιόπιστη άποψη σχετικά με το αν στα υπό εξέταση έγγραφα η γραφή ήταν της Κ.1.

 

Διατύπωσε, τέλος, τη θέση ότι απαιτείτο περαιτέρω συλλογή συγκριτικού υλικού, σύγχρονου, επαρκούς και κατάλληλου ώστε να μπορεί να γίνει σύγκριση:

 

α)      Με το υλικό με υποψία αυτοαλλοίωσης.

 

β)       Με το υπό αμφισβήτηση υλικό.

 

Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω το αντικείμενο εξέτασης της Μ.Υ.4(1) ήταν το κατά πόσον τα ευρήματα της Έκθεσης Πραγματογνωμοσύνης ημερ. 10.3.2016 του Μ.Κ.28 δικαιολογούνταν από το υλικό. Για να ελέγξει δε τα ευρήματα του Μ.Κ.28, πέραν από την πιο πάνω Έκθεση (Έγγραφο 38), είχε στην κατοχή της τα παραρτήματα της Έκθεσης που αποτελούσαν τα φωτοαντίγραφα των αμφισβητουμένων εγγράφων και τα φωτοαντίγραφα δειγμάτων γραφής και υπογραφής. Όπως δε ξεκάθαρα διευκρίνισε, όταν ρωτήθηκε σχετικά στην αντεξέταση, δεν είχε διαβάσει την ένορκη μαρτυρία του Μ.Κ.28 και τα όσα αυτός προσέθεσε και συμπλήρωσε στην δια ζώσης μαρτυρία του ενώπιον του Δικαστηρίου. Μάλιστα, όπως η ίδια χαρακτηριστικά το έθεσε, δεν την απασχόλησε ο τρόπος που ο Μ.Κ.28 επεξήγησε τα ευρήματα του γιατί «ο σύγχρονος τρόπος με τον οποίο συντάσσεται και παραδίδεται μια γραφολογική έκθεση» είναι να περιγράψουν πλήρως οτιδήποτε σχετίζεται με τα ευρήματα και την έρευνά τους. Η εν λόγω επισήμανση έχει τη σημασία της όπως θα διαφανεί στη συνέχεια της αξιολόγησής μας.

 

Αποτέλεσε βασική θέση της Μ.Υ.4(1) ότι στην προκειμένη περίπτωση λόγω του ότι ο Μ.Κ.28 είχε υποψία για αυτοαλλοίωση στη γραφή σε κάποια από τα έγγραφα του δειγματικού υλικού χωρίς να προχωρήσει στην ενδεδειγμένη διαδικασία σύγκρισης με άλλο κατάλληλο συγκριτικό υλικό για να καταλήξει ποιο μέρος αποτελεί περίπτωση αυτοαλλοίωσης και ποιο μέρος συνιστά φυσιολογική γραφή ενέταξε το υλικό αυτό στο συγκριτικό το οποίο και χρησιμοποίησε. Στη βάση αυτής της θέσης η ίδια, όπως κατέθεσε, θα απέκλειε τα 56 δείγματα γραφής εξ ολοκλήρου ως συγκριτικό υλικό. Μάλιστα σχολιάζοντας η Μ.Υ.4(1) στη δική της Γραφολογική Έκθεση (Έγγραφο 43Β) την Έκθεση του Μ.Κ.28 τόνισε πως, «δεν προκύπτει από την έρευνα και την έκθεση καταγραφή από το υλικό 13.1-13.56 και 28.1-28.6, ποία κομμάτια και στοιχεία της γραφής είναι αλλοιωμένα, από ποία συγκριτική μέθοδο προέκυψε αυτό και γιατί αποκλείεται όπως αυτά ανήκουν στο εύρος της φυσιολογικής γραφής ή να οφείλονται σε κάποιο άλλο γεγονός». Μάλιστα πρόσθεσε ότι τυχόν διάκριση και αν προκύπτει στο Παράρτημα «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ» (Τεκμήριο 163Α) είναι ανεδαφική αφού ο Μ.Κ.28 δεν γνωρίζει ποια είναι η φυσιολογική γραφή της ύποπτης και ποιο το εύρος αυτής. Ενώ καθόσον αφορά τα όσα παρουσιάζονται υπό τον τίτλο «ΠΑΡΑΠΟΙΗΜΕΝΗ ΓΡΑΦΗ» δεν δικαιολογούνται από τα στοιχεία της έρευνας του Μ.Κ.28 και την απουσία πληροφοριών για τη φυσιολογική χάραξη.

 

Είναι φανερό, κατά την άποψή μας, πως η Μ.Υ.4(1) έχοντας στην κατοχή της μόνο την Έκθεση του Μ.Κ.28 και τους «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ» (Τεκμήριο 163Α) και χωρίς να γνωρίζει τα όσα ο Μ.Κ.28 κατέθεσε στην ένορκή του μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου και ειδικότερα την επεξήγηση και ανάλυση που έκανε (και μέσω φωτογραφικών μεγεθύνσεων που παρουσίασε), δεν είχε η ίδια ολοκληρωμένη εικόνα της γραφολογικής εξέτασης που είχε διενεργήσει ο Μ.Κ.28. Αν τα είχε αυτά υπόψη της θα είχε διαπιστώσει τον τρόπο που είχε διενεργήσει τη γραφολογική εξέταση του ο Μ.Κ.28 και κυρίως το ότι στο πλαίσιο εξέτασης του συνόλου του δειγματικού υλικού που είχε ενώπιον του ο Μ.Κ.28 είχε ξεχωρίσει τόσο το μέρος εκείνο που αποτελούσε προσπάθεια αυτοαλλοίωσης ή παραποίησης όσο και το μέρος εκείνο το οποίο αποτελούσε φυσιολογική γραφή έχοντας ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά. Έχουμε ήδη κατά το στάδιο αξιολόγησης της μαρτυρίας του Μ.Κ.28 αναφερθεί εν εκτάσει στον τρόπο που αυτός εργάστηκε και ειδικότερα τη διεργασία που ακολούθησε για να διαχωρίσει από το ενώπιον του δειγματικό υλικό την παραποιημένη από την φυσιολογική γραφή περιγράφοντας αναλυτικά και με κάθε λεπτομέρεια σε διάφορα γράμματα ένα προς ένα τα στοιχεία τα οποία είτε αποκάλυπταν ίδιους ή παρόμοιους τρόπους σχηματισμού και/ή των γραφικών κινήσεων των γραμμάτων και γενικά ομοιοτήτων, είτε προσπάθεια παραποίησης.

 

Το ότι η Μ.Υ.4(1) δεν είχε στην πραγματικότητα αντιληφθεί τον τρόπο που εργάστηκε ο Μ.Κ.28 ακριβώς γιατί δεν φρόντισε να εξασφαλίσει το σύνολο της μαρτυρίας του προκύπτει και από το ότι αντεξεταζόμενη είχε αναφέρει πως ο Μ.Κ.28 δεν είχε αποκλείσει από τα Σημ. 13.1-13.56 (Τεκμήρια 56-63) το μέρος που αποτελούσε προσπάθεια αυτοαλλοίωσης. Το πιο κάτω απόσπασμα από τα πρακτικά είναι διαφωτιστικό:

 

«A.     Αν εξαιρέσουμε αυτά για τα οποία υπήρχε υποψία αυτοαλλοίωσης και τα οποία εγώ αποκλείω από την δική μου έρευνα, δεν υπήρχε οτιδήποτε περαιτέρω ή δεν τέθηκε και δεν τέθηκε στην έκθεση.

E.      Όταν λέτε αποκλείεται σ' αυτά που υπάρχουν υποψία αυτοαλλοίωσης, εννοείτε ότι τα αποκλείετε τα 56 δείγματα γραφής, πόσα ήταν, παντελώς, φεύγουν από την μέση;

A.      Εγώ‑‑

Δικαστήριο: Ως συγκριτικό υλικό δηλαδή;

Μάρτυρας: Ως συγκριτικό υλικό. Στην απουσία εικόνας για τη φυσιολογική γραφή, δεν μπορεί η υποψία αυτοαλλοίωσης, η υποψία αυτοαλλοίωσης δεν επιτρέπει σ' αυτά να ενταχθούν στο συγκριτικό υλικό. Εγώ θα τα απέκλεια εάν το υλικό μου παρέμεινε ως έχει, εδώ θα τα απέκλεια.

E.      Δηλαδή, για να αντιληφθώ‑‑

Δικαστήριο: Εννοείτε εξολοκλήρου;

Μάρτυρας: Μάλιστα, εξολοκλήρου, χωρίς να υπάρχει δείγμα, το εύρος της φυσιολογικής γραφής δεν μπορώ να γνωρίζει ποια από αυτά είναι φυσιολογική γραφή και ποια δεν είναι.

Δικαστήριο (κα Παπαδοπούλου): Η θέση σας είναι ότι ο μάρτυρας δεν τα απέκλεισε;

Μάρτυρας: Ναι. Δεν τα απέκλεισε.

Δικαστήριο (κα Παπαδοπούλου): Τα χρησιμοποίησε για σύγκριση;

Μάρτυρας: Μάλιστα.

………………………………………………………………………………………

Μάρτυρας: Μα αυτό σας λέω, ότι τα 56 στο σύνολο τους δεν γνωρίζουμε αν αποτελούν γραφή της κυρίας Γεωργίας Αντρέου, αφού ο ίδιος ο συνάδελφος καταλήγει στο ότι υπάρχει υποψία αυτοαλλοίωσης. Αυτή η υποψία είτε επιβεβαιώνεται, είτε αποκλείεται, δεν μπορεί να γίνει άλμα να προχωρήσει η έρευνα.

E.      Εγώ σας υποβάλλω ότι εσείς μπορεί να μην γνωρίζετε ποια είναι η φυσιολογική γραφή σ' αυτά τα 56 δείγματα, ο γραφολόγος τα εξέτασε, ξεχώρισε ποια είναι η φυσιολογική γραφή μέσα σ' αυτά τα 56 δείγματα και αγνόησε το μέρος των δειγμάτων που υπήρχε υποψία αυτοαλλοίωσης.

A.      Διαφωνώ. Το έχω εξηγήσει. Γίνεται ένα άλμα στην Έκθεση, αδικαιολόγητο.»

 

Το σημαντικό είναι πως ενώ συμφώνησε βασικά με την προσέγγιση που και ο Μ.Κ.28 προώθησε, ήτοι ότι γενικά στην έρευνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από έγγραφα για τα οποία γνωρίζουμε ότι υπάρχει αυτοαλλοίωση μέρος το οποίο δεν είναι αυτοαλλοιωμένο, στην προκειμένη περίπτωση φάνηκε ότι δεν γνώριζε ότι ακριβώς με αυτό τον τρόπο - που ήταν και ο ενδεδειγμένος - είχε εργαστεί ο Μ.Κ.28. Εντάσσοντας, δηλαδή, στο συγκριτικό του υλικό που χρησιμοποίησε για σκοπούς σύγκρισης με τα υπό αμφισβήτηση έγγραφα μόνο εκείνα τα οποία περιείχαν τη φυσιολογική γραφή και αποκλείοντας το μέρος που συνιστούσε παραποιημένη γραφή.

 

«κα Κυθραιώτου: Η θέση σας είναι δηλαδή, όταν υπάρχουν τέτοιο μέγεθος δειγμάτων, τέτοια ποσότητα δειγμάτων γραφής, που υπάρχουν στοιχεία προσπάθειας αυτοαλλοίωσης, δεν μπορούν να εντοπίσουν ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά του αντιγραφέα;

A.      Με ρωτάτε υποθετικά ή στη συγκεκριμένη περίπτωση;

E.      Δεν είναι υποθετικά. Εγώ σας μιλώ για τις αρχές της γραφολογίας. Γενικά που μιλούμε. Συγκεκριμένα εξετάσετε εσείς κανονικά όλα τα δείγματα και είδετε όλα τα ατομικά ή όχι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της υπόθεσης;

A.      Μάλιστα. Αυτό δεν έχετε αντιληφθεί‑‑

………………………………………………………………………………………………

Μάρτυρας: Γενικά, από έγγραφα για τα οποία γνωρίζουμε ότι υπάρχει αυτοαλλοίωση μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μέρος το οποίο δεν είναι αυταλλοιωμένο στην έρευνα. Αυτό μπορεί να γίνει».

 

Όσον αφορά τη θέση της Μ.Υ.4(1) ότι το συγκριτικό υλικό που είχε ο Μ.Κ.28 ήταν ανεπαρκές και ειδικότερα σε σχέση με τα όσα ανέφερε για το Σημ. 14 (δείγμα ανύποπτου χρόνου) [Τεκμήριο 23], την αιτιολόγησε λέγοντας ότι ενώ αυτό παρέχει κάποιες πληροφορίες ποσοτικά, εν τούτοις ποιοτικά, λόγω του ότι απέχει τουλάχιστον 10 χρόνια από το υπό αμφισβήτηση έγγραφο, δεν μπορεί να παρέχει πολλές λεπτομέρειες. Το αξιοπρόσεκτο, όμως, στην προκειμένη περίπτωση, όπως προέκυψε από την αντεξέταση, είναι πως η κατάληξη της για το ότι αυτό το υλικό ήταν εξαιρετικά περιορισμένο συγκριτικό υλικό - ποσοτικά και ποιοτικά όπως αναφέρεται και στην Έκθεση της βασίστηκε αποκλειστικά και μόνο στο ότι έφερε προγενέστερη ημερομηνία. Όπως δε παραδέχτηκε, δεν προέβη σε αξιολόγηση της ποικιλίας του εφόσον ούτε εξέτασε το εν λόγω έγγραφο, ούτε διαπίστωσε τι αυτό περιλάμβανε και πόσες φορές επαναλαμβάνονταν τα γράμματα. Σε ό,τι δε αφορά τον χαρακτηρισμό της ότι ήταν ποσοτικά ακατάλληλο βασικά το στήριξε στο γεγονός ότι επρόκειτο για ένα φύλλο χαρτιού τονίζοντας ότι με βάση τη βιβλιογραφία απαιτούνται 4-5 σελίδες συνεχούς γραφής.

 

Δεν διαφεύγει δε την προσοχή μας ότι τέτοιου είδους εξέταση αναφορικά με την ποσότητα έκανε σε σχέση με τα Σημ. 28.1-28.6 (Τεκμήριο 85Β) και Σημ. 27.1-27.3 (Τεκμήριο 85Α) όπου μάλιστα αναφέρεται ειδικά στην Έκθεσή της στο περιορισμένο των πληροφοριών που προκύπτουν από αυτά.[13].

 

Το πιο κάτω απόσπασμα από την αντεξέταση της Μ.Υ.4(1) είναι αποκαλυπτικό του τρόπου που εξέτασε το Σημ.14 (δείγμα ανύποπτου χρόνου) [Τεκμήριο 23]. Το παραθέτουμε:

 

«E.     Εσείς συγκεκριμένα προβήκατε στην αξιολόγηση του συγκεκριμένου εγγράφου, Τεκμηρίου;

A.      Όταν λέτε αξιολόγηση, τι εννοείτε;

E.      Στην εξέταση, να εξετάσετε την ποικιλία του, το τι περιλαμβάνει, πόσες φορές επαναλαμβάνονται τα γράμματα.

A.      Όχι.

E.      Και χωρίς να εξετάσετε αυτά όλα, την ποιότητα ουσιαστικά του εγγράφου, καταλήγετε μεταξύ άλλων ότι είναι εξαιρετικά περιορισμένο συγκριτικό υλικό;

A.      Από το γεγονός και μόνο ότι φέρει προγενέστερη ημερομηνία τόσων χρόνων, ναι.

………………………………………………………………………………

A.      Μα σας λέω ποσοτικά ως ένα φύλλο δεν επαρκεί και ποιοτικά για το γεγονός ότι είναι 10 χρόνια προγενέστερο, δεν επαρκεί.

E.      Μα γιατί δεν επαρκεί, αφού δεν εξετάσετε το περιεχόμενο του.

..……………………………………………………………………………

E.      Μα πώς αξιολογεί την ποσότητα ενός εγγράφου, δηλαδή μετρά τις κόλλες;

A.      Ναι, όταν έχουμε γραφή μετρούμε τις κόλλες, ναι. Όταν η βιβλιογραφία απαιτεί τέσσερις με πέντε σελίδες συνεχούς γραφής, ναι, θα μετρήσω τις κόλλες».

 

Κατ’ αρχάς όπως ήδη προέκυψε από τη μαρτυρία του Μ.Κ.28 κατόπιν της αξιολόγησης της οποίας έχουμε προβεί αυτός δεν περιορίστηκε για σκοπούς της γραφολογικής του εξέτασης στο Σημ. 14 (δείγμα ανύποπτου χρόνου) [Τεκμήριο 23]. Έπειτα με βάση και τις παραπομπές που έγιναν στη σχετική βιβλιογραφία και έχουν εκτεθεί ανωτέρω πουθενά δεν καθορίζεται άτεγκτος/ανελαστικός κανόνας για ένα ελάχιστο (minimum) αριθμό φύλλων χαρτιού για να μπορεί κάποιο δείγμα να θεωρηθεί επαρκές (ποσοτικά). Εξαρτάται από την κάθε περίπτωση η οποία και εξετάζεται στη βάση των δικών της δεδομένων.

 

Πέραν των πιο πάνω διαπιστώσαμε και ορισμένες ανακολουθίες και/ή αντιφάσεις στη μαρτυρία της οι οποίες ήταν και αυτές ενδεικτικές του τρόπου που απαντούσε. Σε ερώτηση κατά πόσο όταν γίνεται αναφορά σε ποσοτικά και ποιοτικά κατάλληλο υλικό περιλαμβάνονται τόσο τα αμφισβητούμενα όσο και μη αμφισβητούμενα έγγραφα απάντησε ότι η ποσότητα αναζητείται στο συγκριτικό υλικό ενώ το αμφισβητούμενο υπάρχει και ότι ποιοτικά μπορεί το υπό αμφισβήτηση να μην είναι επαρκές. Στην Έκθεσή της, ωστόσο, αναφέρεται ότι η έρευνα ξεκινά με την αξιολόγηση της ποιότητας και ποιότητας της γραφής προς σύγκριση και αφορά τόσο το υπό αμφισβήτηση υλικό (Questioned) όσο και το γνωστό υλικό (known)[14].

 

Διαπιστώσαμε επίσης ότι στο πλαίσιο της Έκθεσης της η Μ.Υ.4(1) και σε μια προσπάθεια προφανώς να πλήξει τα ευρήματα του Μ.Κ.28 να προβαίνει σε αυθαίρετες τοποθετήσεις οι οποίες δεν συνήδαν με τα πραγματικά δεδομένα. Για παράδειγμα στη σελ.19/29 αναφέρει πως στην Έκθεση του Μ.Κ.28 «δεν αναφέρεται η κατάσταση των εγγράφων, αν είναι πρωτότυπα ή όχι». Της πιο πάνω αναφοράς προηγείται στη σελίδα 17/29 η αναφορά σε παράγοντες που αφορούν στην ποιότητα και ποσότητα του συγκριτικού υλικού. Ένας δε εξ αυτών είναι και η κατάσταση του εγγράφου, αν είναι δηλ. πρωτότυπο ή αντίγραφο. Όπως όμως διαφάνηκε στη συνέχεια στην αντεξέτασή της, αυτή δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει - αφού δεν επεδίωξε να πληροφορηθεί σχετικά και αφού δεν είδε τα Τεκμήρια που είχαν κατατεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου - κατά πόσον τα επίδικα έγγραφα, τόσο τα δείγματα γραφής εν γνώσει και ανύποπτου χρόνου όσο και τα υπό αμφισβήτηση, ήταν ή όχι σε πρωτότυπη μορφή[15]. Όπως δε προέκυψε από τη μαρτυρία του Μ.Κ.28 και δεν αμφισβητήθηκε ο ίδιος εξέτασε αυτούσια όλα τα έγγραφα τα οποία και κατατέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου ως Τεκμήρια και τα οποία αποτελούσαν πρωτότυπα έγγραφα πλην κάποιων περιπτώσεων που τα έγγραφα ήταν φωτοαντίγραφα και τα οποία εξειδίκευσε στην Έκθεσή του.

 

Κατ’ ακολουθίαν όλων των πιο πάνω καταλήγουμε πως ο Μ.Κ.28 κατέθεσε ενώπιόν μας με αντικειμενικό τρόπο αλλά και πληρότητα έχοντας διενεργήσει τη γραφολογική του εξέταση με βάση την ενδεδειγμένη μεθοδολογία και αφού έλαβε υπόψη του όλα τα ενώπιον του δεδομένα. Στη βάση δε των αντικειμενικών δυσκολιών και περιορισμών που υπήρχαν και τις οποίες ο μάρτυρας ουδόλως παραγνώρισε τα ευρήματά του διατυπώθηκαν όχι στη βάση της πλήρους βεβαιότητας αλλά της ισχυρής πεποίθησης. Ως εκ τούτου το σύνολο των ευρημάτων του καθίστανται ευρήματα του Δικαστηρίου.

 

Αντίθετα η θέση που εκφράστηκε από την Μ.Υ.4(1) στηρίχθηκε σε ελλιπή δεδομένα και χωρίς να έχει υπόψη της το σύνολο της μαρτυρίας του Μ.Κ.28 από την οποία και προέκυπτε ο τρόπος και η μεθοδολογία που είχε ακολουθήσει για να καταλήξει στα ευρήματα του. Επιπλέον σε ουσιαστικά ζητήματα ήταν εντελώς θεωρητική αλλά και αυθαίρετη παραγνωρίζοντας ή μη λαμβάνοντας υπόψιν σημαντικά δεδομένα της υπό εξέταση περίπτωσης. Ως εκ τούτου το συμπέρασμα που διατύπωσε δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και απορρίπτεται.

 

Αξιολόγηση μαρτύρων Υπεράσπισης

 

Ανώμοτες Δηλώσεις Κ.1 και Κ.7

 

Οι ανώμοτες δηλώσεις στις οποίες προέβησαν οι Κ.1 και Κ.7 λαμβάνονται υπ’ όψιν ως αναφέρεται και σε αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου^[16]. Αν και δεν αξιολογούνται, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν καμία αποδεικτική αξία. Λαμβάνονται υπ’ όψιν ώστε να δώσουν μία άλλη υφή στα γεγονότα εάν και εφόσον αυτό επιτρέπεται από την δοθείσα μαρτυρία. Η επιλογή αυτή των Κατηγορουμένων 1 και 7 σε καμία περίπτωση, και ούτε φυσικά και στην προκειμένη, μπορεί να οδηγήσει στην εξαγωγή αρνητικών συμπερασμάτων ή ακόμη και ενδείξεων ενοχής^[17]. Στην υπόθεση Πολύβιος Σίφουνας κ.ά. ν. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 91, επαναλήφθηκε η νομολογιακή αρχή ότι η αξία της ανώμοτης δήλωσης του κατηγορουμένου είναι μάλλον περιορισμένη αφού δεν υποβάλλεται στη δοκιμασία της αντεξέτασης. Η ανώμοτη δήλωση έχει πειστική παρά αποδεικτική αξία^[18].

 

Εξετάζοντας με τη δέουσα προσοχή το περιεχόμενο των ανώμοτων δηλώσεων των Κατηγορουμένων επισημαίνουμε ότι στην περίπτωση της Κ.1 συνίστατο απλώς στην αναφορά ότι είχε αποφασίσει να δημιουργήσει με τα παιδιά της ιδιωτικό γραφείο εργασίας αλλά επειδή δεν είχε άδεια από το Υπουργείο συμβούλευαν τους ενδιαφερόμενους ως προς τις ενέργειες στις οποίες έπρεπε να προβαίνουν για να εξασφαλίσουν άδειες εργασίες. Πέραν τούτου εξέφρασε τη θέση της ότι δεν έχει συμπληρώσει οποιοδήποτε από τα έγγραφα που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο, δεν έκανε οποιαδήποτε πλαστογραφία ούτε συμμετείχε σε οποιαδήποτε παρανομία.

 

Ο Κ.7 αποδέχτηκε ότι εξέδωσε τις δύο ιατρικές βεβαιώσεις το Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 67 για την Αλίκη Χαραλάμπους και Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75 για την Μελού Ασπρή αλλά ισχυρίστηκε ότι ουδέποτε εξέδωσε οποιαδήποτε ιατρική βεβαίωση χωρίς να εξετάσει τον ασθενή προσωπικά και ούτε γνωρίζει την Κ.1. Ουδέποτε συνέβαλε ή συμφώνησε με οποιοδήποτε πρόσωπο να εκδώσει ή εξέδωσε ψεύτικες ιατρικές βεβαιώσεις ούτε είχε σκοπό να καταδολιεύσει οποιονδήποτε.

 

Παρατηρούμε ότι σε καμία εκ των δύο δηλώσεων έγινε οποιαδήποτε αναφορά σε συγκεκριμένα γεγονότα. Ενόψει τούτου δεν θεωρούμε ότι οι ανώμοτες δηλώσεις του Κ.1 και Κ.7 έχουν οποιαδήποτε αξία ενώ δεν έχουν κλονίσει με οποιοδήποτε τρόπο το αξιόπιστο της εκδοχής που προώθησε μέσω της μαρτυρίας της η Κ.Α.

 

Μάρτυρες Υπεράσπισης που κλήθηκαν από πλευράς Κ.1

 

Μαρτυρία Μ.Υ.1(1) Νίκου Στυλιανίδη

 

Ο μάρτυρας αυτός έδωσε μαρτυρία υπό την υπηρεσιακή του ιδιότητα ως υπάλληλος της Τράπεζας Κύπρου. Η αντεξέτασή του από την ευπαίδευτο συνήγορο για την Κ.Α. περιορίστηκε σε διευκρινιστικού τύπου ερωτήσεις, τις απαντήσεις στις οποίες αποδεχόμαστε. Ο Μ.Υ.1(1) εξήγησε πειστικά τη διαφορά της κατάθεσης από τη μεταφορά χρημάτων. Δεχόμαστε επίσης τη θέση του ότι δεν μπορεί να γνωρίζει ποιος έκανε την κατάθεση ημερ. 20.1.2014 και κρίνουμε λογικό το συμπέρασμά του ότι για να έγινε αυτή από αυτόματη ταμειακή μηχανή το άτομο το οποίο έκανε την κατάθεση να κρατούσε την κάρτα του κάτοχου λογαριασμού. Αποτελεί επίσης εύρημα μας ότι από την κατάσταση λογαριασμού που ο Μ.Υ.1(1) κατέθεσε ως Τεκμήριο 181 έγιναν δύο ξεχωριστές καταθέσεις την 19.8.2014 εκ €50 έκαστη, ήτοι μία στο Δάλι και μία στη Λακατάμεια, αναφορικά με τις οποίες επίσης δεν μπορεί να υπάρχει κατάληξη ως προς το άτομο το οποίο τις έκανε.

 

Μαρτυρία Μ.Υ.2(1) Στέλιου Στυλιανού

 

Ο μάρτυρας αυτός δεν μας έκανε καλή εντύπωση ως μάρτυρας. Απέφευγε να απαντήσει ευθέως στις ερωτήσεις που του τίθεντο κατά την αντεξέταση και μιλούσε γενικά ώστε να μη χρειαστεί να τοποθετηθεί επί των γεγονότων της συγκεκριμένης υπόθεσης. Περιέπεσε σε αντιφάσεις και η μαρτυρία του στερείτο πειστικότητας σε πολλά σημεία. Στις απαντήσεις του επεκτεινόταν αχρείαστα και ανάγκασε το Δικαστήριο σε διάφορα σημεία να επέμβει ώστε να τον αναγκάσει να απαντήσει με σαφήνεια. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα πιο κάτω:

 

-              Δεδομένης της ιδιότητας του μάρτυρα ως δικηγόρου δεν μπορεί να μην προκαλέσει εντύπωση η θέση του ότι συμβούλεψε τον πελάτη του, Μ.Κ.22, να κρύψει οποιαδήποτε ενοχοποιητικά στοιχεία τυχόν έχει (έστω και αν το απέσυρε μετά) καθώς και το ότι η νομική του συμβουλή περιλάμβανε και το «να ρίξει τα βάρη σε κάποιον άλλο».

 

-              Ο Μ.Υ.2(1) αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι ο Μ.Κ.22 και η σύζυγός του ανέφεραν οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο ως εμπλεκόμενο στην ουσία της υπόθεσης, σε άλλο όμως στάδιο της μαρτυρίας του δέχτηκε ότι είχαν αναφέρει κάποιο αλλοδαπό ονόματι «Μάριο-Dhillon».

 

-              Ερωτηθείς να πει στο Δικαστήριο ποιο ήταν το πρόσωπο που τον είχε πάρει τηλέφωνο για να του πει να εμφανιστεί ως δικηγόρος των Κ.1 και Κ.5 στη διαδικασία προσωποκράτησης απέφυγε επιμελώς να απαντήσει λέγοντας μάλιστα «μπορεί να είναι αστυνομικός, μπορεί να είναι Υπουργός, θα τον φέρουμε και εκείνον μάρτυρα;» (σελ. 1244 των πρακτικών) απάντηση η οποία δείχνει και τον επιπόλαιο τρόπο με τον οποίο ο Μ.Υ.2(1) αντιμετώπισε τη διαδικασία. Ισχυρίστηκε περαιτέρω ότι ο λόγος που αρνείτο να πει το όνομα του προσώπου αυτού ήταν επειδή δεν είχε σημασία στην υπόθεση. Όταν πιέστηκε να το αναφέρει απάντησε «κάποιος Κώστας γνωστός μου, δεν έχω άλλα στοιχεία» (σελ.1245 των πρακτικών) απάντηση που συνιστούσε ξεκάθαρη υπεκφυγή. Συνολικά, αποκομίσαμε την εντύπωση ότι η απάντηση αυτή δεν ανταποκρίνετο στην αλήθεια δεδομένου ότι ο Μ.Υ.2(1) είχε ισχυριστεί ότι επρόκειτο για άτομα τα οποία του έστελναν κατά διαστήματα πελάτες και ο ίδιος δεν μας έδωσε την εικόνα δικηγόρου ο οποίος αναλαμβάνει σοβαρές ποινικές υποθέσεις ελαφρά τη καρδία και κατόπιν τυχαίων τηλεφωνημάτων από αγνώστους. Πιο κάτω, αναφερόμενος στο άτομο αυτό είπε ότι «στα 33 χρόνια πάλι που είμαι δικηγόρος, κυκλοφορώντας στο Δικαστήριο και στο Δικαστήριο έτυχε να τον δω, έτυχε να με παρακολουθήσει να δικάζω. Και έξω τον είδα, σε κλαμπ, παλαιότερα και σε γάμους τον έχω δει». Η γενική εντύπωσή μας είναι ότι ουσιαστικά απέφευγε να αναφέρει ποιος του είχε στείλει ως πελάτη τον Μ.Κ.22 δίδοντας διάφορες γενικόλογες απαντήσεις σε μία προσπάθεια να παραπλανήσει.

 

-              Ισχυρίστηκε ότι ο Μ.Κ.22 «αναγκάστηκε» και είπε αυτά που είπε στην Αστυνομία ένεκα του ότι η σύζυγος αυτού «έσπασε» (σελ. 1251 των πρακτικών). Από την ενώπιόν μας μαρτυρία, όμως, διαφαίνεται ότι η πρώτη επαφή που είχε ο Μ.Κ.22 με την Αστυνομία στην οποία είχε αναφέρει τον «Μάριο» έλαβε χώρα πριν να δώσει κατάθεση η σύζυγός του.

 

-              Ο Μ.Υ.2(1) ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε την Κ.1 πριν να εμφανιστεί στην προσωποκράτηση. Η θέση αυτή καταρρίπτεται από το ότι στα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα Τεκμήριο 133 φαίνεται ότι ο αριθμός 99431659 που ανήκει στην Κ.1 είχε καλέσει τον Μ.Υ.2(1) στις 2.3.2015, πράγμα που οδηγεί στο ότι προτού έρθει ο Μ.Κ.22 στο γραφείο του Μ.Υ.2(1) είχε καλέσει τον τελευταίο η Κ.1 στο κινητό του. Επίσης στα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα Τεκμήριο 124 αναφορικά με τον αριθμό 97683603 (ο οποίος επίσης ανήκει στην Κ.1) φαίνονται κλήσεις προς το κινητό του Μ.Υ.2(1) αλλά και στο γραφείο του την 3.3.15, 5.3.15 και 6.3.15. Ο ισχυρισμός του Μ.Υ.2(1) όταν του υποδείχθηκαν τα πιο πάνω ότι πιθανόν να τηλεφωνούσε κάποιο άλλο πρόσωπο από το τηλέφωνο της Κ.1 δεν έπεισε. Μάλιστα δεν μπορεί να μην παρατηρήσουμε ότι ερωτηθείς να πει ποιος είναι αυτός που τον έπαιρνε από το τηλέφωνο της Κ.1 ο Μ.Υ.2(1) απήντησε αρχικά «Ε δεν θα σας πω» και μετέπειτα ισχυρίστηκε ότι «ήταν εκείνος ο Κώστας που την έστειλε» (σελ. 1257 των πρακτικών) και ο ίδιος πίστευε ότι ο αριθμός τηλεφώνου ήταν του Κώστα.

 

-              Επιπλέον επισημαίνουμε ότι ο ισχυρισμός του ότι ο Μ.Κ.22 είχε έρθει στο γραφείο του για να τον συμβουλευτεί συνοδευόμενος μόνο από τη σύζυγό του, αρνούμενος ότι παρούσα ήταν και η Κ.1 στη συνάντηση αυτή, ουδέποτε τέθηκε κατά το στάδιο της αντεξέτασης του Μ.Κ.22 για να τοποθετηθεί, (γεγονός που αναπόφευκτα επηρεάζει την εκ των υστέρων προώθηση μιας τέτοιας εκδοχής από την υπεράσπιση της Κ.1 – όπως εξηγούμε ανωτέρω).

 

Των πιο πάνω δεδομένων αποτελεί εύρημα μας ότι η Κ.1 μίλησε τηλεφωνικώς με τον Μ.Υ.2(1) προτού ο τελευταίος συναντηθεί με τον Μ.Κ.22. Δεν έχουμε αμφιβολία ότι αυτή που έστειλε τον Μ.Κ.22 στον Μ.Υ.2(1) για νομική εκπροσώπηση ήταν όντως η Κ.1 όπως ανέφερε και ο Μ.Κ.22. Είναι δε προφανές πως η Κ.1 ζήτησε στα πλαίσια αυτά τη βοήθεια, καθώς και συγκεκριμένο χειρισμό από τον Μ.Υ.2(1) και έτσι εξηγούνται τα όσα ο τελευταίος συμβούλευσε τον Μ.Κ.22.

 

Μαρτυρία Μ.Υ.3(1) Υπαστυνόμου Ανδρέα Παπασιάντη

 

Ο Μ.Υ.3(1) υπήρξε επίσης τυπικός μάρτυρας, ο οποίος ουσιαστικά δεν αμφισβητήθηκε επί της αλήθειας των ισχυρισμών του κατά την αντεξέταση. Δεχόμαστε συνεπώς ότι ο Μ.Κ.22 κατά το χρόνο που ευρίσκετο υπό κράτηση στα Κρατητήρια Λακατάμειας δέχτηκε δύο επισκέψεις στις 6.3.15 μία από τη σύζυγο του και μία από την Μ.Κ.23. Μετακινήθηκε δύο φορές, μία προς το Δικαστήριο την 4.3.15 και μία προς το Τ.Α.Ε. την 5.3.15. Δεχόμαστε επίσης ότι είναι πιθανόν να δέχτηκε και επίσκεψη από δικηγόρο η οποία να μην καταγράφηκε στο φάκελο.

 

Μαρτυρία Μ.Υ.5(1) Καίτης Χρίστου

 

Η μάρτυρας αυτή κλήθηκε αναφορικά με τα έγγραφα που σχετίζονται με την ένταξη του Μ.Κ.22 στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων. Δεδομένης της ενδιάμεσης απόφασης του Δικαστηρίου ημερ. 22.6.2017 με την οποία δεν επετράπη η κατάθεση αυτών, η μαρτυρία της Μ.Υ.5(1) παρέμεινε άνευ ουσίας.

 

Μαρτυρία Μ.Υ.6(1) Λοχία 1538 Χαράλαμπου Αγαθοκλέους

 

Ο Μ.Υ.6(1) έδωσε μία παντελώς τυπική μαρτυρία υπό την υπηρεσιακή του ιδιότητα επί της οποίας δεν αντεξετάστηκε. Αποτελεί συνεπώς εύρημά μας ότι η Μαρία Σολωμού συνελήφθη η ώρα 15.00 της 3.3.15 και αφέθη ελεύθερη την ίδια μέρα η ώρα 18.40.

 

Μαρτυρία Μ.Υ.7(1) Παναγιώτη Τσολιά

 

Και ο μάρτυρας αυτός κλήθηκε σε σχέση με την ένταξη του Μ.Κ.22 στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων. Αναφορά έκανε στο ότι την 28.5.16 ο Αστ. 2390, Κ. Κλεάνθους, παρέλαβε τον Μ.Κ.22 και τον μετέφερε στο Πρόγραμμα, ενώ ο Μ.Κ.22 απολύθηκε από τις Κεντρικές Φυλακές στις 7.4.17, τα οποία και αποδεχόμαστε και αποτελούν συνακόλουθα και ευρήματα μας. Όπως είπε περαιτέρω ο Μ.Υ.7(1) τα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε την ένταξη του Μ.Κ.22 στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων δεν υπήρχαν στο φάκελο του Αρχείου των Φυλακών, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να προσθέσει οτιδήποτε το ουσιώδες στο θέμα.

 

Κατηγορούμενος 3

 

Ο Κ.3 μας έδωσε την εντύπωση ότι έδιδε μαρτυρία με κύριο στόχο την αποφυγή ευθύνης παρά την παράθεση των αληθινών γεγονότων. Περιέπεσε σε αντιφάσεις και δεν έπεισε για την εκδοχή που προώθησε αναφορικά με τα θέματα των αιτήσεων που είχαν υποβληθεί εκ μέρους της Ελένης Ανδρέου και της Σωτήρας Παπαγεωργίου. Ειδικότερα σημειώνουμε τα πιο κάτω:

 

-              Ο Κ.3 δεν έπεισε ότι η Ελένη Ανδρέου ήταν ασθενής του Κ.4. Ο ίδιος προσωπικά δεν την πήρε ποτέ για εξέταση σε αυτόν απλώς υπέθεσε ότι θα πρέπει να την είχαν πάρει άλλοι συγγενείς της λόγω της ύπαρξης του ιατρικού πιστοποιητικού Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 78. Σημειώνουμε δε ότι στην κατάθεσή του, Τεκμήριο 171, στην ερώτηση 11 απάντησε ότι ούτε ο ίδιος αλλά ούτε και οποιοδήποτε μέλος της οικογένειάς του είχε επισκεφτεί τον Κ.4 ιατρό.

 

-              Δεν μπορεί παρά να προκαλέσει απορία ο ισχυρισμός ότι δήθεν ο Κ.4 έδωσε στον Κ.3 το φάκελο της Ελένης Ανδρέου περί το Μάιο 2017 αρκετά μετά που είχε ξεκινήσει η ακρόαση της υπόθεσης. Λογικό θα ήταν κάτι τέτοιο να γινόταν το συντομότερο ειδικά αφού οι δύο εκπροσωπούνται από τον ίδιο συνήγορο. Στην δε κατάθεσή του, Τεκμήριο 172, ο Κ.3 στην απάντηση 10 αναφερόμενος στο ιατρικό πιστοποιητικό που είχε εκδώσει ο Κ.4 για την Ελένη Ανδρέου Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 78 είχε πει ότι «δεν είναι αληθινό».

 

-              Ο Κ.3 ισχυρίστηκε ότι η Ελένη Ανδρέου κατά τον ουσιώδη χρόνο έπασχε από γεροντική άνοια. Κάτι τέτοιο όμως δεν αναφέρεται στο πιστοποιητικό του Δρος Ροκόπου Ερυθρό 24 του Τεκμηρίου 76. Η δε Ελένη Ανδρέου το 2015 είχε δώσει κατάθεση στην Αστυνομία. Τα πιο πάνω μας οδηγούν στο ότι ο Κ.3 ανέφερε τα περί γεροντικής άνοιας απλώς για να δικαιολογήσει τα όσα ο Κ.4 καταγράφει στο πιστοποιητικό Ερυθρό 1 του Τεκμήριου 78.

 

-              Ισχυρίστηκε ότι το πιστοποιητικό από τον Δρ Ροκόπο ο ίδιος το είχε παραλάβει, ενώ στην κατάθεση του Τεκμήριο 155 είχε αναφέρει ότι ήταν η Κ.1 που το είχε παραλάβει.

 

-              Σημειώνουμε επίσης ότι ήταν θέση του Κ.3 ότι το όνομα του Κ.4 του το είχε αναφέρει η Κ.1 καθώς και ότι ο Κ.3 δέχτηκε ότι τα χαρτιά για την Ελένη Ανδρέου έδωσε στην Κ.1.

 

-              Ισχυρίστηκε ότι ο αλλοδαπός Joginder Singh ήρθε και εργάστηκε στο σπίτι της Ελένης Ανδρέου το καλοκαίρι του 2014. Η αίτηση Μ.58 Ερυθρό 25 του Τεκμηρίου 76 όμως υποβλήθηκε από τον Κ.3 την 21.5.2013. Δέχτηκε επίσης σε άλλο σημείο ότι τον Πρόσθετο Τύπο Μ.61 Ερυθρά 45 και 46 του Τεκμηρίου 76 υπέγραψε ο ίδιος και υπέβαλε την 6.9.2013.

 

-              Για την Σωτήρα Παπαγεωργίου ο Κ.3 δέχτηκε ότι ουδέποτε υπήρξε ασθενής του Κ.4 πράγμα το οποίο αποτέλεσε και παραδεκτό γεγονός. Επίσης δέχτηκε ότι τα όσα αναφέρονται στο Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 80 δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια.

 

-              Ισχυρίστηκε ότι τα χρήματα για την εγγυητική επιστολή στο Τεκμήριο 80 έβαλε η αρραβωνιαστικιά του Ελένη Παπαλλή πράγμα που βρίσκεται σε αντίφαση με την απάντηση αρ. 13 που έδωσε στην κατάθεσή του Τεκμήριο 172 είπε ότι τα χρήματα έβαλε η Κ.1 και η Ελένη Παπαλλή απλώς πήγε στην Τράπεζα και υπέγραψε.

 

-              Ισχυρίστηκε ότι όλα τα γεγονότα που αφορούσαν στο Τεκμήριο 80 έλαβαν χώρα το 2014. Το ιατρικό πιστοποιητικό Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 80 όμως φέρει ημερομηνία 22.11.2013.

 

-              Η θέση του Κ.3 ότι ο Μ.Κ.33 ήρθε στο σπίτι της Σωτήρας Παπαγεωργίου καταρρίφθηκε από τον Μ.Κ.33 ο οποίος είπε ότι ουδέποτε πήγε να εργαστεί στο σπίτι εκείνο ούτε και είχε δει ποτέ την Σωτήρα Παπαγεωργίου.

 

-              Αναφορικά με το ότι είχε εμπλέξει αρχικά κάποιο αλλοδαπό ονόματι Μάριο, ήταν η θέση του Κ.3 ότι αυτό το είπε επειδή του είπε να το πει η Κ.1, όπως είχε πει και στην κατάθεση του Τεκμήριο 171. Η θέση αυτή γίνεται δεκτή ενόψει του ότι πανομοιότυπη θέση εκφράστηκε από όλους τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση. Με βάση όμως τη θέση του ότι ο ίδιος δεν έκανε οτιδήποτε παράνομο δεν είναι λογικό το γεγονός ότι αυτός δέχτηκε τόσο αβασάνιστα να το πράξει. Ειδικά όταν η Κ.1 του ανέφερε ότι εμπλέκεται η αστυνομία στην υπόθεση δεν είναι λογικό να μην είχε προβληματιστεί.

 

-              Στο ίδιο πλαίσιο δεν δεχόμαστε ούτε τη θέση του Κ.3 ότι έμαθε ότι η Κ.1 δεν ήταν αδειούχα πράκτορας μόνο μετά που είχε συλληφθεί. Ούτως ή άλλως στην κατάθεση του Τεκμήριο 174 στη σελ. 2 ο Κ.3 ανέφερε ότι η Κ.1 δεν πήγαινε ποτέ στο Τ.Α.Π.Μ. λόγω του ότι δεν ήθελε να φαίνεται ένεκα του ότι δεν ήταν αδειούχα.

 

Κατ’ ακολουθία της πιο πάνω αξιολόγησης αποτελεί εύρημά μας ότι τόσο η Ελένη Ανδρέου, γιαγιά του Κ.3, όσο και η Σωτήρα Παπαγεωργίου, γιαγιά της αρραβωνιαστικιάς του Κ.3, ουδέποτε εξέφρασαν την επιθυμία να εργοδοτήσουν αλλοδαπό και ουδέποτε εξουσιοδότησαν οποιονδήποτε να υποβάλει εκ μέρους τους αίτηση για εργοδότηση αλλοδαπού.

 

Αποτελεί ακολούθως εύρημά μας ότι ο Κ.3 υπέγραψε ως Ελένη Ανδρέου τα πιο κάτω έγγραφα του Τεκμηρίου 78:

 

·                    Ερυθρό 12 – Υπεύθυνη Δήλωση για καταλληλότητα δωματίου.

·                    Ερυθρό 13 – Δήλωση εργοδότη.

·                    Ερυθρό 21 – 14 – Σύμβαση Απασχόλησης.

·                    Ερυθρό 22 – Υπεύθυνη Δήλωση για Πιστοποίηση Πείρας.

·                    Ερυθρό 30 – Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου.

·                    Ερυθρό 31 – Πρόσθετος Τύπος Μ.61.

·                    Ερυθρό 33 – Μ.58.

·                    Ερυθρό 35 – Αίτηση για επιστροφή μετρητών.

·                    Ερυθρό 37 – Επιστολή ενημέρωσης ότι ο Gurpreet Singh ειδοποίησε ότι δεν θα έλθει στην Κύπρο.

 

Αποτελεί εύρημά μας ότι ο Κ.3 υπέγραψε ως Ελένη Ανδρέου τα πιο κάτω έγγραφα του Τεκμηρίου 76:

 

·                    Ερυθρό 45 – Πρόσθετος Τύπος Μ.61.

 

Αποτελεί εύρημά μας ότι ο Κ.3 υπέγραψε ως Ελένη Ανδρέου τα πιο κάτω έγγραφα του Τεκμηρίου 73:

 

·                    Ερυθρό 32 – Μ.58.

·                    Ερυθρό 50 – Πρόσθετος Τύπος Μ.61.

 

Αποτελεί εύρημά μας ότι ο Κ.3 υπέγραψε ως Σωτήρα Παπαγεωργίου τα πιο κάτω έγγραφα του Τεκμηρίου 80:

 

·                    Ερυθρό 31 – Μ.58.

·                    Ερυθρό 55 – Πρόσθετος Τύπος Μ.61.

 

Από το Τεκμήριο 80 ο Κ.3 υπέβαλε την αίτηση Ερυθρό 57.

 

Μαρτυρία Μ.Υ.2(3) Ελένη Παπαλλή

 

Η Μ.Υ.2(3) δεν μας έπεισε ότι έδωσε μαρτυρία με αντικειμενικό τρόπο αλλά έδωσε την εντύπωση ότι πρωταρχικός της στόχος ήταν να εξυπηρετήσει τον αρραβωνιαστικό της Κ.3. Στο πλαίσιο της προσπάθειάς της αυτής προέβη σε αναφορές οι οποίες δεν βρίσκουν έρεισμα στη λογική. Ενδεικτικά παραθέτουμε τα πιο κάτω:

 

-              Η θέση της ότι τα λεφτά της εγγυητικής της τα έδωσε ο Κ.3 για να τα δώσει στην Κ.1 δεν μπορεί να ευσταθεί με δεδομένο ότι η ίδια η Μ.Υ.2(3) μετέβη στην Τράπεζα για να υπογράψει την εγγυητική επιστολή και άρα το λογικό θα ήταν να είχε καταβάλει τα χρήματα στην Τράπεζα η ίδια απευθείας. Σημειώνουμε δε ότι ο Κ.3 στην κατάθεσή του Τεκμήριο 172 αναφέρει ότι τα χρήματα για την εγγυητική τα έβαλε η Κ.1.

 

-              Το γεγονός ότι η Μ.Υ.2(3) δεν ενδιαφέρθηκε να πάρει πίσω τα χρήματα της εγγυητικής όταν ο αλλοδαπός δεν ήρθε ισχυριζόμενη ότι «ξεχάστηκε» επειδή είχε άλλα πράγματα να ασχοληθεί, δεν πείθει δεδομένου ότι επρόκειτο για το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των €850. Η στάση της αυτή ενισχύει και το ότι τα χρήματα δεν ήταν δικά της.

 

-              Η Μ.Υ.2(3) ισχυρίστηκε ότι είχε δώσει τα χαρτιά για την γιαγιά της Σωτήρα Παπαγεωργίου στον Κ.3 ώστε να διευθετηθεί το ιατρικό πιστοποιητικό. Εάν όμως κάτι τέτοιο αποτελούσε αλήθεια θα ήταν λογικό να το είχε αναφέρει στην κατάθεσή της Έγγραφο 46, ειδικά αφού ρωτήθηκε συγκεκριμένα για την ιατρική βεβαίωση που είχε εκδώσει ο Κ.4 Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 80. Ούτε και είναι λογικό το ότι σχολιάζοντας το ιατρικό πιστοποιητικό αυτό δεν την προβλημάτισε το ότι σε αυτό δεν αναφέρετο οτιδήποτε για τα ογκολογικά προβλήματα της Σωτήρας Παπαγεωργίου. Εάν η Μ.Υ.2(3) είχε όντως δώσει τα ιατρικά χαρτιά της γιαγιάς της στον Κ.3 το λογικό θα ήταν να υπήρχε αναφορά σε ένα τόσο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα σε μία ιατρική βεβαίωση αντί αυτή να περιορίζεται στο υπέρβαρο της ασθενούς.

 

Εν κατακλείδι είναι η θέση μας ότι δεν μπορούμε να στηριχτούμε στην μαρτυρία της Μ.Υ.2(3) ως αντικειμενική και αληθή για την εξαγωγή οποιωνδήποτε ευρημάτων.

 

Μαρτυρία Κατηγορουμένου 4

 

Ο Κ.4 είναι Ιατρός Παθολόγος και ασκεί το επάγγελμα του σε ιατρείο που διατηρεί στην Κοκκινοτριμιθιά.

 

Ενώπιον μας υιοθέτησε τη Γραπτή του Δήλωση (Έγγραφο 47) όπως και το περιεχόμενο των δύο ανακριτικών καταθέσεων που έδωσε ημερ. 12.3.15 και 21.3.15 οι οποίες κατατέθηκαν στο Δικαστήριο ως Τεκμήρια 127 και 128 αντίστοιχα και στη συνέχεια υπεβλήθη σε μια εκτεταμένη αντεξέταση. Στο πλαίσιο αυτής κλήθηκε να απαντήσει σε σωρεία ερωτήσεων οι οποίες κάλυψαν κάθε σημείο που μπορούσε να είχε σχέση με την παρούσα υπόθεση. Τόσο σε σχέση με την επαφή του που είχε με την Κ.1 όσο και για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εξέδωσε ιατρικές βεβαιώσεις για συγκεκριμένα ηλικιωμένα άτομα.

 

Έχοντας αξιολογήσει τη μαρτυρία του με κάθε δυνατή προσοχή και πάντοτε με την απαραίτητη διασταύρωση και αντιπαραβολή της με την υπόλοιπη μαρτυρία λέμε εξ αρχής ότι στα κρίσιμα της υπόθεσης επίδικα ζητήματα δεν μας έχει πείσει για τους λόγους που αναλυτικά και σε έκταση εξηγούμε κατωτέρω. Κατά τη διάρκεια της αντεξέτασης του αρκετά από τα σημεία της μαρτυρίας του κλονίστηκαν και διεφάνησαν αντιφάσεις και αυτοαναιρέσεις, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι εξηγήσεις που έδωσε κάλλιστα μπορούν να χαρακτηριστούν ως παράδοξες και εντελώς απίστευτες. Σε καίρια σημεία της εκδοχής του ήταν εμφανής η αμηχανία και η έλλειψη βεβαιότητας. Δεν αποτελεί λοιπόν υπερβολή να επισημάνουμε πως εκδοχές που προώθησε, ακόμη και χωρίς ενασχόληση με τη δοκιμασία της αντεξέτασής του, αντιτίθενται σε κάθε αρχή λογικής συμπεριφοράς και ανθρώπινης εμπειρίας.

 

Εν πρώτοις έχοντας ο Κ.4 αναγνωρίσει ότι μια ιατρική βεβαίωση στην οποία καταγράφονται, για παράδειγμα, τα σωματομετρικά στοιχεία ενός ασθενούς έχει περισσότερη βαρύτητα από μια βεβαίωση ενός απλού πολίτη που καταγράφει τα ίδια αυτά στοιχεία γιατί ο γιατρός είναι ένας «ορκισμένος επιστήμονας», κλήθηκε, ως ήταν αναμενόμενο, να εξηγήσει τον λόγο που ο ίδιος βασίζετο στα σωματομετρικά στοιχεία των ηλικιωμένων ασθενών που η Κ.1 του έδιδε μέσω δικών της χειρόγραφων σημειώσεων. Με δεδομένο ότι είχε, επίσης, αναγνωρίσει, σε σχετική ερώτηση, ότι δεν θα ανέμενε ο ίδιος βλέποντας μια ιατρική βεβαίωση οι αναφορές στα σωματομετρικά στοιχεία του ασθενούς να ήταν το αποτέλεσμα των στοιχείων που είχε δώσει ένας πολίτης αλλά το αποτέλεσμα της φυσικής εξέτασης του ασθενούς από τον ίδιο το γιατρό, η απάντηση του ότι το έκανε γιατί είχε δείξει εμπιστοσύνη στην Κ.1 προφανώς και δεν πείθει. Ούτε και η θέση που προέβαλε ότι τα στοιχεία που είχε ενώπιον του, ήτοι οι χειρόγραφες σημειώσεις που του έδιδε η Κ.1 αναφορικά με τα σωματομετρικά στοιχεία, τον ικανοποιούσαν για να μπορέσει να εκδώσει το πιστοποιητικό του, μπορεί να θεωρηθεί ως μια λογική και πειστική απάντηση.

 

Ισχυρίστηκε στη Γραπτή του Δήλωση (Έγγραφο 47) ότι για την έκδοση του ιατρικού πιστοποιητικού επ’ ονόματι της Ελένης Ανδρέου του προσκομίστηκαν τα απαραίτητα έγγραφα από την Κ.1 «τα οποία της τα είχαν δώσει οι οικείοι της Ελένης Ανδρέου». Σε ερώτηση, ωστόσο, πώς γνώριζε αυτό το γεγονός απάντησε ότι δεν το γνώριζε, δεν ήταν σίγουρος και ότι απλώς το είχε υποθέσει λέγοντας «για να έχει αυτά τα στοιχεία από ποιους θα τα έπαιρνε;». Όταν δε στη συνέχεια του τέθηκε ότι στο Έγγραφο 47 υπήρξε απόλυτος για αυτό το θέμα διαφώνησε για να καταλήξει, στο τέλος, να δεχτεί πως μεταξύ της Γραπτής του Δήλωσης και της αντεξέτασής του υπήρχε διαφορά στον τρόπο που αναφέρθηκε για το θέμα αυτό αδυνατώντας να δώσει επί τούτου οποιαδήποτε εξήγηση. Επιπλέον ουδεμία εξήγηση μπόρεσε να προσφέρει για την παράλειψη αμφισβήτησης του Κ.3 όταν ο τελευταίος καταθέτοντας στο Δικαστήριο και αναφερόμενος στο Τεκμήριο 192 είχε πει πως το αντίγραφο αυτό (του ιατρικού φακέλου της γιαγιάς του) του το είχε παραδώσει εκ των υστέρων ο Κ.4 ο οποίος μάλιστα, με βάση την εκδοχή του Κ.3, του είχε πει ότι το τηρούσε στο γραφείο του.

 

Είναι γνωστές οι συνέπειες από την παράλειψη αντεξέτασης ενός μάρτυρα επί ενός ουσιαστικού ζητήματος. Όπως τονίστηκε στην υπόθεση Μοσχάτου v. Μοσχάτου (1999) 1 Α.Α.Δ. 785:

 

«…. Στην απουσία δέουσας εξήγησης της παράλειψης (αντεξέτασης) το Δικαστήριο μπορεί εύλογα να μη λάβει υπόψιν τους ισχυρισμούς επί γεγονότων που διατυπώθηκαν στους μάρτυρες της άλλης πλευράς λόγω του ότι δεν δόθηκε η ευκαιρία στον αντίδικο να αντικρούσει με μαρτυρία τους ισχυρισμούς αυτούς. Στην απουσία μιας τέτοιας αντιπαράθεσης το Δικαστήριο μένει μόνο με την μια πλευρά της ιστορίας και μπορεί για το λόγο αυτό να την απορρίψει ως μονόπλευρη και ασύμβατη με το δικαίωμα της άλλης πλευράς να έχει την κατάλληλη ευκαιρία να παρουσιάσει την υπόθεση της επί του σημείου».

 

Είναι δε άξιο απορίας και δεν μας έχει πείσει ότι, παρά το γεγονός ότι είχε διεξαχθεί έρευνα από την Αστυνομία στο γραφείο του Κ.4, εντούτοις το Τεκμήριο 192 δεν εντοπίστηκε αλλά αυτό, με βάση την εκδοχή του Κ.4, εντοπίστηκε από τον ίδιο τυχαία μετά την έναρξη της εκδίκασης της παρούσας υπόθεσης.

 

Το αξιοπερίεργο είναι πως ενώ στη Γραπτή του Κατάθεση ο Κ.4 (Έγγραφο 47) επικαλέστηκε το Τεκμήριο 192 ως βάση για να εκδώσει τα ιατρικά πιστοποιητικά στο όνομα της Ελένης Ανδρέου - και προφανώς τα όποια ιατρικά προβλήματα καταγράφονται σε αυτό -, στα πιστοποιητικά του η μόνη αναφορά που υπάρχει είναι ότι η Ελένη Ανδρέου πάσχει από γεροντική άνοια και είναι υπέρβαρη, χωρίς δηλ. να γίνεται αναφορά σε οποιοδήποτε από τα ιατρικά προβλήματα περιέχονται στο πιο πάνω Τεκμήριο. Δέχτηκε μάλιστα ότι από το Τεκμήριο 192 δεν προκύπτει η γεροντική άνοια. Για να προσθέσει στη συνέχεια ότι αναφέρθηκε στη γεροντική άνοια επειδή γνώριζε την Ελένη Ανδρέου λόγω του ότι την είχε δει, όπως ισχυρίστηκε, μια φορά στο σπίτι της. Σε ερώτηση δε γιατί ενώ ισχυρίστηκε ότι έλαβε υπόψη του το Τεκμήριο 192 για να εκδώσει τις δύο ιατρικές βεβαιώσεις για την Ελένη Ανδρέου δεν υπήρχε σε αυτές οτιδήποτε σχετικό με τα προβλήματα υγείας που αναφέρονται στο Τεκμήριο 192, απάντησε ότι θεώρησε τη «γεροντική άνοια» και το «υπέρβαρη» αρκετά ως δικαιολογητικά για να μπορεί να φέρει η πιο πάνω ηλικιωμένη οικιακή βοηθό και ότι δεν υπήρχε λόγος να αναφερθεί σε όλα τα προβλήματά της. Όταν δε του υπεδείχθη ότι δεν είναι εδώ η περίπτωση όπου ενώ αναφέρθηκε σε κάποια ιατρικά προβλήματα που καταγράφονται στο Τεκμήριο 192 δεν αναφέρθηκε σε όλα, διαφοροποίησε εκ νέου την εκδοχή του λέγοντας ότι στην ιατρική του βεβαίωση κάμνει αναφορά «στα πιο πάνω χρόνια προβλήματα» της Ε. Ανδρέου για να δεχτεί στη συνέχεια ότι η πιο πάνω φράση δεν μπορεί παρά να αναφέρεται στη γεροντική άνοια και το υπέρβαρη.

 

Πέραν των πιο πάνω διαπιστώσαμε πως σε αρκετά σημεία η μαρτυρία του Κ.4 δεν συνήδε ούτε και με τις ανακριτικές του καταθέσεις τις οποίες είχε υιοθετήσει ως μέρος της κυρίως εξέτασης. Θα δώσουμε κάποια ενδεικτικά παραδείγματα.

 

Ενώ στην μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου είχε ισχυριστεί ότι τα 5 άτομα τα οποία αφορούν οι ιατρικές βεβαιώσεις τις οποίες είχε εκδώσει ήταν πελάτες/ασθενείς του, στην κατάθεση του Τεκμήριο 127 στην Απάντηση 18 είχε αναφέρει ότι η Ελένη Ανδρέου δεν ήταν πελάτης του. Κληθείς να δώσει κάποια εξήγηση για αυτή την διάσταση ανέφερε ότι δεν ήταν πελάτης του τη συγκεκριμένη περίοδο που έδιδε κατάθεση, παραγνωρίζοντας πλήρως ότι σε άλλο σημείο της μαρτυρίας του είχε ισχυριστεί πως την είχε επισκεφθεί κατ’ οίκον εντός του 2012 και άρα πριν το στάδιο που έδινε την ανακριτική του κατάθεση. Και δεν ήταν μόνο αυτό το πρόβλημα στην εκδοχή του. Προηγουμένως στην αντεξέταση του είχε ισχυριστεί ότι εντός του ορισμού «πελάτης/ασθενής» περιλάμβανε και άτομα με τα οποία μπορούσε να μην έχει καν προσωπική επαφή υπό την έννοια της ιατρικής εξέτασής τους από τον ίδιο αλλά να είχε απλώς εκδώσει για λογαριασμό τους ιατρική βεβαίωση.

 

Επί του τελευταίου σχετική είναι η πιο κάτω περικοπή από την αντεξέταση του:

 

«κα Κυθραιώτου: Δηλαδή εσείς κύριε Ταπανίδη, θεωρείτε κάποιον πελάτη σας, ασθενή σας, αφού είναι ταυτόσημα και το λαμβάνω ως δεδομένο και κάποιον ο οποίος δεν έχετε δει ποτέ στη ζωή σας;

A.      Μάλιστα.

E.      Απλώς είναι αυτό που λέτε ότι ασχοληθήκατε, για παράδειγμα μπορεί να μελετήσετε την περίπτωση του για σκοπούς έκδοσης του ιατρικού πιστοποιητικού;

A.      Μάλιστα.

Και στο πλαίσιο απάντησης του σε άλλη ερώτηση ανέφερε:

……..όπως έχω πει και όπως έχω εξηγήσει και για τη φράση «ο ασθενής μου», είπα ότι θεωρώ τον οποιονδήποτε, είτε μου ζητήσει ιατρικό πιστοποιητικό είτε υπό οποιεσδήποτε συνθήκες εκδώσω ένα ιατρικό πιστοποιητικό για κάποιο άτομο, τον θεωρώ ασθενή μου και δεν είπα ποτέ ότι εξέτασα αυτούς τους ηλικιωμένους.»

 

Ενώ λοιπόν έδινε αυτή την ερμηνεία στις λέξεις «πελάτης» ή «ασθενής» όταν ρωτήθηκε το αυτονόητο, ήτοι να εξηγήσει το λόγο που όταν έδινε την ανακριτική του κατάθεση είχε ισχυριστεί ότι η Ελένη Ανδρέου δεν ήταν πελάτης του δεν ήταν σε θέση να δώσει οποιαδήποτε εξήγηση.

 

Το πιο κάτω απόσπασμα θεωρούμε ότι μεταφέρει την εικόνα της ποιότητας της μαρτυρίας που προσέφερε:

 

«E.     Κύριε Ταπανίδη, απλώς για να αντιληφθώ, εσείς όχι εγώ, δίνετε έναν ορισμό το τι σημαίνει πελάτης, ασθενής και περιλαμβάνετε μέσα σε αυτόν τον ορισμό και άτομα τα οποία μπορεί να μην είχατε καν προσωπική επαφή μαζί τους, να μην τα έχετε εξετάσει, αλλά να εκδώσετε για λογαριασμό τους ένα ιατρικό πιστοποιητικό. Είτε εξετάσατε την Ελένη Αντρέου, θα έρθουμε μετά, είτε όχι, για εσάς σύμφωνα με τον δικό σας ισχυρισμό, αφού εκδώσατε την ιατρική βεβαίωση και την είχατε ενώπιον σας, που σας υπόδειξε η Αστυνομία, σύμφωνα με τον δικό σας ισχυρισμό, έπρεπε να ήταν πελάτης σας ακόμα και μετά τη λήψη των ανακριτικών καταθέσεων;

A.      Να δώσω εξήγηση; Στη συγκεκριμένη περίοδο που έδωσα την κατάθεση μου δεν ήμουν στο γραφείο μου. Ήταν ακριβώς μετά τη σύλληψη μου, οδηγήθηκα από τα κρατητήρια στο ΤΑΕ Λευκωσίας και εκεί έδωσα αυτήν την κατάθεση. Δεν ήξερα ακόμα εκείνην την στιγμή περί τίνος πρόκειτο, γιατί αντιλήφθηκα, γιατί όχι, κτλ. Όταν ρωτήθηκα για αυτήν την ηλικιωμένη, δεν είχα εις γνώση μου ότι την ήξερα, ότι είχα κάρτα στο ιατρείο μου. Δεν το ήξερα, γι' αυτό είπα ότι δεν είναι πελάτης μου. Μετά είχα διαπιστώσει ότι την είχα δει σε κατ’ οίκον επίσκεψη και μετά είχα δει ότι την έχω δει ακόμα δύο ‑ τρεις φορές. Γι' αυτόν τον λόγο είπα στην κατάθεση μου ότι δεν είναι πελάτης μου, δεν είναι ασθενής μου.

………………………………………………………………………………………

E.      ……………………. Είτε πήγατε να ελέγξετε, είτε δεν ελέγξατε το αρχείο σας είτε όχι, είτε είχατε σημειώσεις για την Ελένη Αντρέου, σύμφωνα, αυτό λέω εγώ, με τον δικό σας ορισμό που δίνετε σήμερα στη λέξη ασθενής μου ‑ πελάτης μου και βλέπετε ιατρική βεβαίωση που σας υποδεικνύεται από την Αστυνομία, χωρίς να ξέρετε τίποτε άλλο, έπρεπε να πείτε της Αστυνομίας, «Ναι, αφού έκδωσα ιατρική βεβαίωση, είτε την είδα είτε όχι, εγώ τη θεωρώ πελάτιδα μου», σύμφωνα με τον δικό σας ορισμό, αυτό λέω. Εσείς εν το αντίθετο που λέτε. Για να σας βοηθήσω, ήταν αρκετό το ότι είχατε μπροστά σας την ιατρική βεβαίωση.

Δικαστήριο (κα Παπαδοπούλου): Είναι πολύ απλό όπως το λέτε, δηλαδή έχει περιλάβει μέσα στους πελάτες οποιοδήποτε άτομο μέσα στους οποίους έχει εκδώσει ιατρική βεβαίωση κατ' επέκταση από την ώρα που είδατε την ιατρική βεβαίωση, εάν και τότε θεωρούσατε ότι η ερμηνεία του πελάτη ήταν η ίδια, θα έπρεπε από τότε να πείτε ότι «είναι πελάτης μου». Δεν είναι έτσι;

κα Κυθραιώτου: Ναι, είναι ακριβώς αυτό σύμφωνα με τον δικό του ορισμό.

Μάρτυρας: Δεν έχω να πω κάτι.»

 

Κληθείς ακόμη να εξηγήσει το λόγο που στην ανακριτική του κατάθεση ενώ κατά την εκδοχή του είχε επισκεφθεί την Ελένη Ανδρέου κατ’ οίκον εντός του 2012 ανέφερε ότι δεν ήταν πελάτης του προσπάθησε να αποδώσει αυτή του την αναφορά τη ψυχολογική του κατάσταση κατά το χρόνο λήψης της κατάθεσης του και την αδυναμία του να θυμηθεί για τον κάθε ηλικιωμένο πότε τον είχε δει τον καθένα και αν τον είχε εξετάσει. Όταν δε στη συνέχεια ρωτήθηκε το αυτονόητο, ήτοι το λόγο που δεν επέλεξε τότε εφόσον έτσι ήταν η κατάσταση του να πει ότι δεν ήταν σε θέση θυμηθεί, ενώ συμφώνησε ότι αυτό θα ήταν το αναμενόμενο να πράξει, μη έχοντας προφανώς κάτι άλλο να πει, προσέθεσε ότι λόγω του ότι δεν είχε την «νομική κατάρτιση» είπε τα πράγματα με τον τρόπο που καταγράφονται^[19]. Είναι φανερόν ότι ευρισκόμενος ο Κ.4 ενώπιον αντιφατικών του εκδοχών κατέφευγε σε τοποθετήσεις που, κατά το επιεικέστερο που μπορεί να λεχθεί, στερούνταν οποιασδήποτε λογικής και πειστικότητας.

 

Το ότι προσπαθούσε να αποστασιοποιηθεί από την παρούσα υπόθεση και κυρίως από ενδεχόμενη ανάμειξη διαφάνηκε και από τις αναφορές του ότι με την Κ.1 δεν είχε «συνεργασία». Κατά την αντεξέταση απέφευγε επιμελώς να δεχτεί ότι υπήρχε μεταξύ των δύο συνεργασία λέγοντας ότι δεν είχε συνάψει οποιαδήποτε συμφωνία και ότι απλώς η Κ.1 του είχε αναφέρει ότι έφερνε αλλοδαπούς για εργοδότηση στην Κύπρο και ότι θα του έφερνε κατά καιρούς κάποιους ηλικιωμένους για να εκδίδει αυτός ιατρικό πιστοποιητικό. Στην απλή ερώτηση κατά πόσο μεταξύ των δύο υπήρχε συνεργασία σχετικά με τα πιστοποιητικά που εξέδιδε απαντούσε με υπεκφυγές ζητώντας να του οριοθετηθεί ο όρος «συνεργασία» ωσάν η λέξη αυτή να ήταν μία λέξη που επιδέχετο διάφορες ερμηνείες, χωρίς στο τέλος, να δίδει μια άμεση και ξεκάθαρη απάντηση^[20]. Και τούτο παρά το γεγονός ότι ανακρινόμενος προφορικά από την Αστυνομία, όπως τελικά παραδέχτηκε, ο ίδιος είχε χρησιμοποιήσει τη λέξη συνεργασία. Το αξιοσημείωτο εδώ είναι ότι χρειάστηκε να μεσολαβήσει η υποβολή αριθμού ερωτήσεων από την εκπρόσωπο της ΚΑ για να παραδεχτεί στο τέλος το τι είχε αναφέρει στο στάδιο της προφορικής του ανάκρισης και αν όντως ήταν ο ίδιος που είχε ισχυριστεί ότι είχε συνεργασία με την Κ.1 χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό την εν λόγω λέξη. Βεβαίως οι διευκρινίσεις που προσπάθησε να δώσει υπογραμμίζοντας ότι η συνεργασία που είχε ισχυριστεί ότι είχε ήταν συνεργασία «με την καλή έννοια» καταδεικνύουν την αμήχανη στάση στην οποίαν ευρίσκετο και η οποία τον οδηγούσε στην προσφορά αντιφατικών και παράδοξων εκδοχών.

 

Η πιο κάτω περικοπή από τη μαρτυρία του στην αντεξέταση είναι ακόμη μια φορά ενδεικτική του τρόπου που απαντούσε και γενικότερα της ποιότητας της μαρτυρίας του:

 

«Ε.     Είναι αλήθεια ή διαφωνείτε μαζί μου ότι κατά την προφορική σας ανάκριση στην Αστυνομία, πριν τη λήψη των καταθέσεων σας, είχατε εσείς αναφερθεί στον όρο συνεργασία με τη Γεωργία για την έκδοση κάποιων βεβαιώσεων σχετικά με τα άτομα;

A.      Αυτό είναι αλήθεια, ναι, γιατί και μπορώ να δώσω εξήγηση γι' αυτό, τότε με είχε ρωτήσει συγκεκριμένα ο αστυνομικός ανακριτής εάν είχα κάποια συνεργασία με τη Γεωργία. Εγώ είχα απαντήσει απλά και μόνο στην ερώτηση του και του είπα όχι, καμιά συνεργασία. Τώρα με ποια έννοια μου έλεγε, μου έκαμε την ερώτηση αυτήν και ήθελε να του απαντήσω αν είχα κάποια συνεργασία ή όχι, δεν κατάλαβα.

E.      Εγώ σας υποβάλλω ότι είναι εσείς ο ίδιος που το έχετε πει και χρησιμοποιήσατε αυτήν τη λέξη και είχατε πει ότι υπήρξε συνεργασία με τη Γεωργία Αντρέου. Αυτό, όχι «όχι δεν υπήρχε». Υπήρξε.

A.      Το ότι ανέφερα εγώ αυτήν τη λέξη, τη λέξη συνεργασία, ναι το παραδέχομαι, εγώ το είπα. Αλλά δεν ήξερα ότι, δεν υποψιάστηκα, δεν μπορούσα να υποψιαστώ ότι θα μπορούσε να δοθεί άλλη ερμηνεία ή να δοθεί άλλη έννοια σε αυτήν τη λέξη. Αν το ήξερα ότι θα με ενέπλεκε η λέξη αυτή, δεν θα το έλεγα. Γιατί δεν είχα καμιά συνεργασία υπό την έννοια που λέτε εσείς.

………………………………………………………………………………………

Δικαστήριο: Δύο πράγματα. Ένα ότι το είπατε και δεύτερον ότι στην πραγματικότητα είχατε και συνεργασία. Είναι δύο πράγματα, καταλάβετε.

Μάρτυρας: Ναι, το είπα παραδέχομαι ότι το είπα και παραδέχομαι ότι είπα είχα συνεργασία. Είχα συνεργασία με ποια έννοια; Με την έννοια του ότι θα μου έφερνε κάποια άτομα και στη βάση αυτών, βάσει κάποιων στοιχείων, θα έκδιδα ένα πιστοποιητικό εφόσον το έκρινα ότι ήμουν, εφόσον έκρινα ότι μου το επέτρεπε η κρίση μου και η άποψη μου, μέσα στα πλαίσια πάντα του εφικτού να εκδώσω αυτό το πιστοποιητικό. Δηλαδή υπό αυτήν την έννοια. Δηλαδή δεν σύναψα καμιά συμφωνία, ούτε είχα καμιά προφορική συνεννόηση με τη Γεωργία, ότι, «Ξέρεις, θα μου κάμνεις αυτήν τη δουλειά και ...» δεν ξέρω και εγώ, «θα αμείβεσαι με έτσι με αυτό». Δεν είχα απολύτως καμιά συνεργασία, ούτε καμιά συμφωνία με τη Γεωργία υπό την έννοια τούτη. Γιατί αντιλαμβάνομαι ότι θέτοντας μου τούντο ερώτημα, αν είχα κάποια συνεργασία με τη Γεωργία, προσπαθείτε να με ενοχοποιήσετε κατά κάποιον τρόπο ότι συμμετείχα σε αυτόν τον δόλο, σε αυτήν την απάτη.»

 

Συνεχίζοντας επί των αντιφάσεων που υπήρξαν μεταξύ της ένορκης μαρτυρίας του και ανακριτικών καταθέσεων του επισημαίνουμε και τα όσα ανέφερε σε σχέση με την Άννα Σολωμού. Ενώ στην ανακριτική του κατάθεση Τεκμήριο 127 σε ερώτηση σχετική με την ιατρική βεβαίωση που εξέδωσε ημερ. 25.4.13 στην Απάντηση 19 είχε αναφέρει «πιστεύω ότι εξέτασα την Άννα Σολωμού στο ιατρείο μου και ότι σε μεγάλο βαθμό ήταν τυφλή», στην γραπτή του δήλωση, Έγγραφο 47, στην παράγραφο 17, είχε καταγράψει πως για την Άννα Σολωμού η Κ.1 του είχε προσκομίσει στο ιατρείο του ιατρική βεβαίωση άλλου γιατρού σύμφωνα με την οποία η πιο πάνω είχε τύφλωση λόγω σακχαρώδη διαβήτη. Η εξήγηση του Κ.4 για τη διάσταση αυτή ότι τη χρονική περίοδο που έδιδε τις καταθέσεις του τα πράγματα ήταν «τόσο πρωτόγνωρα» για τον ίδιο που δεν έδιδε τόση σημασία «στην έννοια των λέξεων» αλλά περισσότερο να περιγράψει κάποια γεγονότα, προφανώς και δεν πείθει. Το αναμενόμενο υπό τις περιστάσεις θα ήταν εάν ο Κ.4 δεν ενθυμείτο κάποια πράγματα  να το αναφέρει και να μην τοποθετείται με αυτόν τον τρόπο.

 

Κατά την αντεξέτασή του προέκυψε, επίσης, ότι ενώ στη γραπτή του Δήλωση Έγγραφο 47, όπως ήδη επισημάνθηκε ανωτέρω, επικαλέστηκε ιατρική βεβαίωση άλλου γιατρού σύμφωνα με την οποία η Άννα Σολωμού είχε τύφλωση λόγω σακχαρώδους διαβήτη, στην ιατρική του βεβαίωση, ερυθρό 10 του Τεκμηρίου 68, - η οποία υποτίθεται ετοιμάστηκε στη βάση εκείνης της ιατρικής βεβαίωσης - καταγράφεται επιπλέον και πρόβλημα υπέρτασης. Η όψιμη προσπάθειά του δε όταν αυτό του υπεδείχθη, να ισχυριστεί, ότι το πρόβλημα της υπέρτασης θα αναφέρετο στην ιατρική βεβαίωση του άλλου γιατρού κάθε άλλο παρά πειστική ήταν.

 

Πέραν των πιο πάνω αντιφάσεων, ανακολουθιών και παλινδρομήσεων η όλη εκδοχή του Κ.4 αναφορικά με τις συνθήκες ετοιμασίας της ιατρικής του βεβαίωσης ημερ. 25/4/13 σχετικά με την Άννα Σολωμού ελέγχεται και στη βάση της κοινής λογικής. Και εξηγούμαστε. Ποια η αναγκαιότητα έκδοσης της δικής του ιατρικής βεβαίωσης αφ’ ης στιγμής υπήρχε η ιατρική βεβαίωση, ως ήταν ο ισχυρισμός του Κ.4, ενός άλλου γιατρού; Επί αυτού του ερωτήματος ο Κ.4 δεν ήταν σε θέση να δώσει οποιαδήποτε απάντηση^[21].

 

Ένα ακόμη παράδειγμα παράλογων και ασυνάρτητων εκδοχών ήταν και τα όσα ανέφερε σχετικά με σταθερούς και μη σταθερούς πελάτες/ασθενείς του για να υποστηρίξει ότι δεν κρατούσε αρχείο για τους μη σταθερούς ασθενείς του. Η απάντηση που έδωσε κληθείς να εξηγήσει με ποιο σκεπτικό αποφασίζει να κρατήσει στοιχεία και να ανοίξει φάκελο για ένα ασθενή που τον επισκέπτεται για πρώτη φορά, ήτοι ότι μπορεί να το προβλέψει, δεν μπορεί παρά να αποτελεί ακόμη ένα καλό παράδειγμα της κακής ποιότητας της μαρτυρίας του και της γενικότερης αναξιοπιστίας του.

 

Παραθέτουμε και σε αυτό το σημείο χαρακτηριστικό απόσπασμα από τη μαρτυρία του που δίδει, κατά την άποψη μας, παραστατικά την εν λόγω εικόνα που πιο πάνω περιγράψαμε:

 

«A.     Εδώ όταν λέω για τους πελάτες μου και αναφέρομαι σε ασθενείς μου, όταν λέω για τους πελάτες μου εννοώ για αυτούς τους οποίους βλέπω συχνά ή ξέρω ότι θα τους βλέπω συχνά ή ότι έχουν συχνά προβλήματα και θα τους παρακολουθώ πιο συχνά, πιο τακτικά, σε πιο τακτά διαστήματα.

Δικαστήριο: Και πότε το ξέρετε αυτό; Αν θα γίνει κάποιος πελάτης σας με αυτήν την έννοια;

Μάρτυρας: Ανάλογα με το ιστορικό που θα μου δώσει, ανάλογα με τα προβλήματα που έχει.

κα Κυθραιώτου: Κύριε Ταπανίδη, μπαίνω εγώ στο ιατρείο σας και έχω ένα απλό κρυολόγημα, μια απλή γρίπη και πρέπει να με εξετάσετε, τους πνεύμονες μου και ούτω καθεξής. Γνωρίζετε εκείνην τη στιγμή κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μου και της εξέταση μου από εσάς κατά πόσο εγώ έχω πρόθεση, σε περίπτωση οποιουδήποτε άλλου ιατρικού προβλήματος να σας επισκεφθώ ή όχι, να σας ξαναεπισκεφθώ;

A.      Όχι, αλλά μπορώ να προβλέψω κατά πόσο θα είστε συχνός ασθενής ή όχι, αλλά έστω και ‑‑

Δικαστήριο: Πώς, αυτό το τελευταίο που έχετε πει, πώς θα το προβλέψετε;

Μάρτυρας: Πώς θα το προβλέψω;

Δικαστήριο: Επειδή έχετε πει, «Μπορώ να το προβλέψω».

Μάρτυρας: Εάν είναι ασθενής από την περιοχή για παράδειγμα ή εάν είναι ασθενής από κάποιο κοντινό χωριό ή με τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται σε εμένα, το πώς εκφράζεται ο ασθενής ή ο πελάτης κοντά μου, με ποιο τρόπο ήρθε κοντά μου να με βρει. Ε, είναι πολλοί παράγοντες από τους οποίους μπορεί κάποιος να εξάξει ένα συμπέρασμα, εάν θα παραμείνει ασθενής του ή όχι. Όμως και σε τέτοια περίπτωση που μας ανάφερε η Κατηγορούσα Αρχή, ναι, θα πάρω τα στοιχεία και θα ανοίξω έναν φάκελο.»

 

Το αξιοσημείωτο, επίσης, με τη μαρτυρία του Κ.4 ήταν ότι ακόμη και στο στάδιο της κυρίως εξέτασης του υπήρχαν αντιφάσεις εφόσον μέσω της γραπτής δήλωσης που κατέθεσε (Έγγραφο 47) υιοθέτησε πλήρως το περιεχόμενο των ανακριτικών του καταθέσεων στις οποίες υπήρχαν ισχυρισμοί αντίθετοι με αυτά που προέβαλε ενώπιον του Δικαστηρίου^[22]. Θα δώσουμε ένα παράδειγμα. Ενώ για τη Σωτήρα Παπαγεωργίου είχε στην κυρίως εξέταση του αναφέρει ότι η έκδοση της ιατρικής του βεβαίωσης είχε στηριχθεί σε κάποια έγγραφα που του προσκομίστηκαν, στην  πρώτη ανακριτική του κατάθεση, Τεκμήριο 127, στην Απάντηση 17 ανέφερε ότι εξ όσων θυμόταν την είχε εξετάσει στο ιατρείο του και στην δεύτερη ανακριτική του κατάθεση, Τεκμήριο 128, στην Απάντηση 12 είχε αναφέρει ότι δεν γνώριζε προσωπικά την Σωτήρα Παπαγεωργίου, ούτε μπορούσε να θυμηθεί εάν την εξέτασε στο ιατρείο του ή οπουδήποτε αλλού. Όταν του τέθηκε το ζήτημα για να τοποθετηθεί και να δώσει μια εξήγηση, ήτοι γιατί εν έτει 2017 υιοθετούσε το σύνολο των ανακριτικών του καταθέσεων όπου υπήρχαν και αντιφατικές με την ένορκη μαρτυρία του εκδοχές, χωρίς να απαντά επί του προκειμένου, αναφέρθηκε στην άσχημη ψυχολογική του κατάσταση όταν έδινε τις ανακριτικές του καταθέσεις, μη δίδοντας, στο τέλος, απάντηση στο απλό αυτό ερώτημα που του είχε υποβληθεί. Και για να προσθέσει στη συνέχεια ότι ο ίδιος δεν διαπίστωνε οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ της εκδοχής «δεν την εξέτασα» με την εκδοχή «Εξ όσων θυμάμαι την έχω εξετάσει» κάτι, ωστόσο, που αναίρεσε στην αμέσως επόμενη ερώτηση που του τέθηκε, παραδεχόμενος τελικά ότι υπήρχε όντως διαφορά στις πιο πάνω εκδοχές^[23].

 

Σε αρκετά σημεία της μαρτυρίας του διαπιστώσαμε ότι στην προσπάθεια να δικαιολογήσει την παράλειψη του να αναφερθεί σε ζητήματα που ο ίδιος στη συνέχεια προέβαλε έδιδε εξηγήσεις οι οποίες στερούνταν οποιασδήποτε λογικής. Για παράδειγμα κληθείς να εξηγήσει κατά την αντεξέταση της εκπροσώπου της ΚΑ γιατί όταν αντεξετάζετο από τον κ. Πουργουρίδη ισχυρίστηκε για πρώτη φορά ότι αναφορικά με την Σωτήρα Παπαγεωργίου είχε δει κάποια έγγραφα από τα οποία εξήγαγε το συμπέρασμα ότι αυτή έπασχε από καρκίνο ενώ τέτοιο ισχυρισμό δεν είχε προβάλει στην κυρίως εξέταση του απάντησε ότι το έπραξε λόγω του ότι για τον ίδιο το θέμα του καρκίνου είναι ένα ευαίσθητο δεδομένο και αποφεύγει να το καταγράφει σε ιατρική βεβαίωση. Όταν στη συνέχεια του επισημάνθηκε ότι η ερώτηση που του είχε υποβληθεί ήταν διαφορετική από αυτό που απαντούσε, επικαλέστηκε εκ νέου την πρακτική που ακολουθούσε και ότι για αυτό δεν το ανέφερε και στο Έγγραφο 47 ενώ ακολούθως ισχυρίστηκε πως όταν ρωτήθηκε από τον κ. Πουργουρίδη θεώρησε ότι ήτο υπόχρεος να το πει στο Δικαστήριο. Χωρίς πάλι να εξηγεί γιατί τέτοιο ισχυρισμό δεν είχε συμπεριλάβει στο Έγγραφο 47 που ήταν η κυρίως εξέταση του ενώπιον του Δικαστηρίου. Τελικώς, ωστόσο, και υπό την πίεση της αντεξέτασής του διαφοροποίησε και πάλι την εκδοχή του λέγοντας ότι δεν είχε ιδιαίτερο λόγο να μην το αναφέρει στο Έγγραφο 47.

 

Η εκδοχή του Κ.4 ότι επέλεγε να μην καταγράφει (σε ιατρικές βεβαιώσεις που ετοίμαζε) κάποιες παθήσεις που κατά τον ίδιο τις θεωρούσε ευαίσθητο δεδομένο και που θα άγγιζε τα όρια της ψυχολογίας του κάθε ασθενούς δεν μπορεί να μην συσχετισθεί με το γεγονός ότι στην ιατρική βεβαίωση που είχε εκδώσει για την Σωτήρα Παπαγεωργίου δεν αναγράφεται η πάθηση του καρκίνου αλλά μόνο το ότι είναι υπέρβαρη^[24]. Βασικά η εκδοχή του ήταν ότι ενώ η Κ.1 του είχε προσκομίσει στοιχεία από τα οποία προέκυπτε ότι η πιο πάνω ηλικιωμένη έπασχε από καρκίνο, εκείνος συνειδητά επέλεξε να μην περιλάβει την πιο πάνω πάθηση στην ιατρική του βεβαίωση - η οποία ήταν αναγκαία για να εργοδοτήσει η συγκεκριμένη ηλικιωμένη οικιακή βοηθό - για να μην επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία της ασθενούς. Δεν χρειάζεται πιστεύουμε να τονίσουμε ιδιαίτερα πως μια τέτοια εκδοχή εκφεύγει των ορίων της λογικής συμπεριφοράς και ανθρώπινης εμπειρίας και ως τέτοια δεν μπορεί να κριθεί αξιόπιστη. Πρόκειται κατά την άποψή μας για μια ευφάνταστη προσπάθεια του Κ.4 να δικαιολογήσει το γεγονός της μη αναγραφής στην ιατρική βεβαίωση του της πάθησης του καρκίνου.

 

Στο ζήτημα της ιατρικής βεβαίωσης της Σωτήρας Παπαγεωργίου υπήρχε και συνέχεια. Ερωτηθείς να εξηγήσει με βάση τα γραφόμενα του στην εν λόγω βεβαίωση πως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πιο πάνω ηλικιωμένη ήταν ανίκανη να διεκπεραιώσει τις καθημερινές της ανάγκες απάντησε ότι λόγω του ότι ήταν καρκινοπαθής αλλά και υπέρβαρη «μπορεί να καθιστά κάποιο άτομο ανίκανο για να διεκπεραιώσει τις προσωπικές του ανάγκες». Σε ερώτηση του Δικαστηρίου κατά πόσο (στην προκειμένη περίπτωση) είχε προβεί σε μια υπόθεση, η απάντηση του ήταν ότι πάντα ρωτούσε την Κ.1 όταν δεν έφερνε το ηλικιωμένο άτομο και εκείνη του απαντούσε ότι «είναι κρίμα» ή ότι «είναι στο κρεβάτι» και άλλα παρόμοια. Δέχτηκε δε ότι ο ίδιος δεν γνώριζε κατά πόσο η πιο πάνω ηλικιωμένη ήταν υπέρβαρη και ότι βασίστηκε σε στοιχεία που του είχε φέρει η Κ.1. Ενώ στη συνέχεια αποδέχτηκε πως ένας υπέρβαρος δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι θα βρίσκεται επί 24ώρου βάσεως στο κρεβάτι και να μην μπορεί να διεκπεραιώνει κάποιες ανάγκες του, κληθείς στην προκειμένη περίπτωση να εξηγήσει πως είχε προκύψει η Σωτήρα Παπαγεωργίου να βεβαιούται από τον ίδιο ότι ήταν κλινήρης επί 24ώρου βάσεως, απάντησε ότι στηρίχθηκε στο ότι αυτή ήταν υπέρβαρη και επίσης σε όσα του είχε πει η Κ.1. Εν ολίγοις ο Κ.4 προσπάθησε να υποστηρίξει ότι παρά το γεγονός ότι είχε ενώπιόν του ιατρικά στοιχεία που έδειχναν ότι η πιο πάνω ηλικιωμένη έπασχε από καρκίνο που αποτελούσε και ένα από τα κριτήρια για την έκδοση άδειας εργοδότησης αλλοδαπού εντούτοις επέλεξε, για λόγους ηθικής και για την ψυχολογία της ασθενούς, να μην καταγράψει στην βεβαίωση του αυτό το ιατρικό πρόβλημα της αλλά να καταγράψει τα όσα του μετέφερε η Κ.1 και για τα οποία δεν είχε ενώπιον του οποιαδήποτε στοιχεία είτε από συνάδελφό του, είτε από βιβλιάρια υγείας που εκδίδονταν από τις Νοσηλευτικές Υπηρεσίες^[25]. Είναι φανερό από τις πιο πάνω απαντήσεις που έδωσε ότι, υπό την πίεση της αντεξέτασης και στην απέλπιδα προσπάθεια του να δικαιολογήσει την ιατρική βεβαίωση που είχε εκδώσει για την Σωτήρα Παπαγεωργίου, προέβαλε για πρώτη φορά τον ισχυρισμό ότι, πέραν των σωματομετρικών στοιχείων που του έφερνε η Κ.1 - που ήταν ένας από τους αρχικούς του ισχυρισμούς - του έδινε και περαιτέρω πληροφορίες για το ηλικιωμένο άτομο.

 

Ακόμη ένα τρανταχτό παράδειγμα της ποιότητας της μαρτυρίας που έδωσε ενώπιον του Δικαστηρίου και των εξωπραγματικών, παράδοξων αλλά και απίστευτων εκδοχών που προσπάθησε να προωθήσει για να δικαιολογήσει τα γραφόμενα του στις επίδικες ιατρικές βεβαιώσεις που εξέδωσε ήταν και τα όσα ανέφερε σε σχέση με την  ιατρική βεβαίωση αναφορικά με την Μαρία Βρυωνίου (ερυθρό 28 του Τεκμηρίου 65). Συγκεκριμένα εξήγησε ότι η αναφορά του σε αυτή ότι «ζει μόνη της» προέκυψε από το γεγονός του ότι λόγω χηρείας δεν είχε σύζυγο και ότι, στη βάση αυτού, υπέθεσε ότι ζει μόνη της^[26].

 

Αποτέλεσε ισχυρισμό του Κ.4 στην κυρίως εξέταση του μέσω του Εγγράφου 47 (παράγραφος 11) ότι υπήρξαν περιπτώσεις που του είχε ζητηθεί από την Κ.1 η έκδοση επαναληπτικών ιατρικών πιστοποιητικών ηλικιωμένων τους οποίους είχε εξετάσει ή για τους οποίους είχε εκδώσει το αρχικό ιατρικό πιστοποιητικό και ότι, όποτε συνέβαινε αυτό, ο ίδιος της εξέδιδε νέο πιστοποιητικό με νέα ημερομηνία. Όταν, ωστόσο, του υπεδείχθησαν δύο πρωτότυπες βεβαιώσεις για τη Μαρία Βρυωνίου ημερ. 31.7.13 και οι δύο, ερυθρό 6 του Τεκμηρίου 64 και ερυθρό 76 του Τεκμηρίου 66 αντίστοιχα, αρχικώς δεν ήταν σε θέση να δώσει οποιαδήποτε εξήγηση. Στη συνέχεια προσπάθησε προβαίνοντας σε υπόθεση και εικασία να το αποδώσει στο ενδεχόμενο να είχε έρθει η Κ.1 μετά από λίγες μέρες και να του είπε ότι είχε χάσει τη βεβαίωση και να ζήτησε να της εκδώσει άλλη οπόταν της εκτύπωσε εκ νέου από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή του αυτή που είχε εκδώσει. Πρόκειται για ακόμη μια περίπτωση όπου ο Κ.4 ευρισκόμενος αντιμέτωπος με τα ενώπιον του δεδομένα τα οποία τον διέψευδαν και κατέρριπταν ισχυρισμούς που είχε προηγουμένως προβάλει, προσπαθούσε, ανεπιτυχώς, να βρει μια εξήγηση.

 

Διαπιστώσαμε επίσης κατά τη διάρκεια της αντεξέτασής του και των απαντήσεων που έδιδε μια εμφανή έλλειψη σιγουριάς και θετικότητας σε αυτά που έλεγε ο Κ.4. Για παράδειγμα όταν ρωτήθηκε για την επανέκδοση της ιατρικής βεβαίωσης αναφορικά με την Μελού Ασπρή ημερ. 26.8.13 τέσσερεις μήνες μετά την έκδοση της αρχικής ημερ. 17.4.13 δεν έδωσε εξαρχής μια θετική και ξεκάθαρη απάντηση. Αρχικά επικαλέστηκε το μικρό χρονικό διάστημα που είχε παρέλθει σε συνάρτηση με τα χρόνια, όπως χαρακτήρισε, προβλήματα που αντιμετώπιζε η πιο πάνω ηλικιωμένη. Στη συνέχεια προέβαλε ως εξήγηση το ότι η Κ.1 δεν του είχε φέρει άλλα στοιχεία γεγονός που, όπως ανέφερε, σήμαινε ότι δεν υπήρχε οποιαδήποτε μεταβολή της κατάστασης της πιο πάνω.

 

Ήταν έκδηλη, κατά την άποψη μας, η προσπάθεια του Κ.4 κάθε φορά που του ετίθετο υπόψη κάποιο έγγραφο/τεκμήριο που είχε σχέση με την παρούσα υπόθεση να δικαιολογήσει τις θέσεις του με όποιο τρόπο μπορούσε προβαίνοντας αρκετές φορές σε παράλογους και ενίοτε αντιφατικούς, ακόμη και με την ίδια τη μαρτυρία του, ισχυρισμούς.

 

Ολοκληρώνοντας επιθυμούμε να επισημάνουμε ότι τα πιο πάνω αποτελούν ενδεικτικά και μόνο παραδείγματα της αναξιοπιστίας της όλης μαρτυρίας του Κ.4 χωρίς να έχει διενεργηθεί εξαντλητική παράθεση όλων των σχετικών περιπτώσεων.

 

Εν κατακλείδι έχοντας με πολλή προσοχή εξετάσει τη μαρτυρία του στο σύνολο της και αξιολογώντας τη σε συνάρτηση με την υπόλοιπη μαρτυρία που προσκομίστηκε ενώπιον του Δικαστηρίου δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι ο Κ.4 προσπάθησε με ανυπόστατους ισχυρισμούς να προωθήσει μια εκδοχή που θα τον βοηθούσε να αποστασιοποιηθεί από τις επίδικες κατηγορίες και από οποιανδήποτε ανάμειξη στην παρούσα υπόθεση. Μέσα στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας προέβη σε ασυνάρτητους και αλλοπρόσαλλους ισχυρισμούς, ενώ κατά τη διάρκεια της αντεξέτασής του αρκετά από τα σημεία της μαρτυρίας του κλονίστηκαν και διεφάνησαν ουσιώδεις αντιφάσεις. Σε άλλες δε περιπτώσεις οι εξηγήσεις που προσπάθησε να δώσει ήταν πλήρεις παραδοξοτήτων και εντελώς απίστευτες.

 

Ως αποτέλεσμα επί των αμφισβητουμένων της υπόθεσης ζητημάτων η μαρτυρία του Κ.4 απορρίπτεται με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ως παντελώς αναξιόπιστη και ανειλικρινής.

 

Κατ’ ακολουθία της πιο πάνω αξιολόγησης αποτελεί εύρημά μας ότι μεταξύ του Κ.4 και της Κ.1 υπήρχε συνεργασία. Συγκεκριμένα, για εκπλήρωση του σκοπού της Κ.1 να εξασφαλίσει άδειες εργασίας από το Τ.Α.Π.Μ. για αλλοδαπούς, ο Κ.4 ετοίμαζε ιατρικά πιστοποιητικά που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν στη βάση των νομοθετικών κριτηρίων την έκδοση τέτοιων αδειών. Ο Κ.4 στη βάση αντιγράφου ταυτοτήτων που του προσκόμιζε η Κ.1 προέβαινε στην έκδοση ιατρικών βεβαιώσεων για ηλικιωμένα άτομα χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε φυσική εξέταση του ενδιαφερόμενου ηλικιωμένου ατόμου και χωρίς να ελέγχει κατά πόσο αυτά που βεβαίωνε ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. Οι ιατρικές βεβαιώσεις που εξέδωσε τοιουτοτρόπως είναι:

 

·                    Ερυθρό 7 του Τεκμηρίου 72 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 26.8.2013 για την Μελού Ασπρή.

·                    Ερυθρό 19 του Τεκμηρίου 77 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 17.4.2013 για την Μελού Ασπρή.

·                    Ερυθρό 48 του Τεκμηρίου 79 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 25.4.2013 για την Άννα Σολωμού.

·                    Ερυθρό 10 του Τεκμηρίου 68 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 25.4.2013 για την Άννα Σολωμού.

·                    Ερυθρό 28 του Τεκμηρίου 65 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 10.4.2013 για την Μαρίας Βρυωνίου.

·                    Ερυθρό 76 του Τεκμηρίου 66 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 31.7.2013 για την Μαρία Βρυωνίου.

·                    Ερυθρό 6 του Τεκμηρίου 64 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 31.7.2013 για την Μαρία Βρυωνίου.

·                    Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 78 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 3.6.2014 για την Ελένη Ανδρέου.

·                    Ερυθρό 8 του Τεκμηρίου 73 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 25.11.2013 για την Ελένη Ανδρέου.

·                    Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 80 – ιατρική βεβαίωση ημερ. 22.11.2013 για την Σωτήρα Παπαγεωργίου.

 

 

Μαρτυρία Κατηγορουμένου 5

 

Ενώ ευρίσκετο σε εξέλιξη η αντεξέταση του Κ.5 και πριν την ολοκλήρωσή της η δίωξη εναντίον του ανεστάλη. Παρά την εξέλιξη αυτή στο πλαίσιο της αντεξέτασής του από την εκπρόσωπο της Κ.Α., η οποία για όσο διήρκεσε κάλυψε αρκετά ζητήματα, διεφάνη με τον πλέον εμφανή τρόπο η προσπάθεια του να μην αναφέρει οτιδήποτε το ενοχοποιητικό τόσο για τον ίδιο όσο και για τη σύζυγό του (Κ.1). Στην προσπάθειά του αυτή υπέπεσε σε αρκετές αντιφάσεις και αυτοαναιρέσεις ενώ προέβαλε ισχυρισμούς και εκδοχές εντελώς αλλοπρόσαλλες και παράλογες. Σε αρκετά δε σημεία της μαρτυρίας του ήταν διάχυτη η αμηχανία του καθώς και η δυσκολία του να δώσει απαντήσεις σε απλά ερωτήματα που του υποβάλλονταν. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποια, ενδεικτικά της ποιότητας της μαρτυρίας του.

 

Ενώ ανέφερε πως οι σχέσεις του με τη σύζυγο του Κ.1 είναι άριστες και ότι μεταξύ τους υπάρχει καλή επικοινωνία ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε τις λεπτομέρειες των δραστηριοτήτων της Κ.1 πέραν του ότι ενεργούσε για να έρθουν αλλοδαποί στην Κύπρο και ότι μάλιστα μετά τη σύλληψή του αντελήφθηκε πως «κάτι δεν πήγαινε σωστά». Είναι δε εκπληκτική η αναφορά του ότι δεν γνώριζε υπό ποια ιδιότητα ενεργούσε η σύζυγός του για να έρθουν αλλοδαποί στην Κύπρο^[27].

 

Ανέφερε πως ενώ είχε δει τη σύζυγό του λίγες μέρες πριν τη σύλληψή της να είναι αρκετά ανήσυχη και ότι μάλιστα η ίδια του είχε πει ότι πιθανόν να συλλαμβάνετο, εντούτοις αυτός ισχυρίστηκε πως την καθησύχασε αρκούμενος στην εξήγηση που του έδωσε, ότι δηλ. είχε κάποιες διαφορές με αλλοδαπούς. Στο λογικό και αυτονόητο ερώτημα που του υποβλήθηκε γιατί υπό αυτές τις περιστάσεις δεν την είχε ρωτήσει να του πει τι προβλήματα ήταν αυτά ώστε να υπάρχει ο κίνδυνος σύλληψής της προέβαλε τον παράδοξο ισχυρισμό ότι η σύζυγος του δεν τον ενημέρωνε για οτιδήποτε και ότι τα κρατούσε για τον εαυτό της. Μάλιστα υπό την πίεση της αντεξέτασης όταν ρωτήθηκε εκ νέου αν όντως την είχε ρωτήσει να του πει το λόγο που ανέμενε τη σύλληψη της, ισχυρίστηκε πως εκείνη του είχε πει πως ήταν κάτι που την αφορά εκείνη και ότι ήταν καλύτερα αυτός να μην γνωρίζει^[28]. Δεν χρειάζεται πιστεύουμε να εξηγήσουμε ιδιαίτερα πως μια τέτοια εκδοχή αντιτίθεται σε κάθε αρχή λογικής συμπεριφοράς και ανθρώπινης εμπειρίας και ως τέτοια ασφαλώς δεν μπορεί να πείσει. Πρόκειται δε για μια απεγνωσμένη προσπάθεια του πρώην Κ.5 να προφασιστεί άγνοια ζητημάτων που είχαν  σχέση με τις δραστηριότητες της Κ.1.

 

Το ότι προσπαθούσε να μην πει οτιδήποτε το ενοχοποιητικό φαίνεται και από το γεγονός ότι ενώ στην γραπτή του Δήλωση Έγγραφο 48 είχε αναφέρει ότι ποτέ πριν τη σύλληψη τους δεν είχε αντιληφθεί να κάνει η σύζυγος του οτιδήποτε παράνομο, στην αντεξέταση του κληθείς να εξηγήσει αυτή την αναφορά είπε ότι μετά αντελήφθηκε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με βάση τα όσα άκουσε στο Δικαστήριο και το μαρτυρικό υλικό που παρουσιάστηκε.

 

Το ότι η όλη προσπάθεια του ήταν να βοηθήσει την υπεράσπιση της Κ.1 διεφάνη επίσης και από το ότι στην γραπτή του Δήλωση Έγγραφο 48 προέβαλε τον ισχυρισμό ότι ο Μ.Κ.22 έλεγε ψέματα όταν είπε πως η Κ.1 του είχε δώσει €300 στην παρουσία του πρώην Κ.5 ενώ τέτοιο ισχυρισμό δεν είχε προβάλει στην ανακριτική του κατάθεση εξασκώντας το δικαίωμά του να μην απαντήσει στο ερώτημα αν είχε η Κ.1, στην παρουσία του, δώσει το πιο πάνω ποσό στον Μ.Κ.22. Βεβαίως το ότι ο πρώην Κ.5 είχε κάθε δικαίωμα να μην απαντήσει στις ερωτήσεις που του υπεβλήθηκαν στο πλαίσιο της ανακριτικής κατάθεσης που του λήφθηκε ποσώς και δεν αμφισβητείται και είναι απόλυτα σεβαστό. Το ζήτημα που θίγουμε, ωστόσο, εδώ, είναι το σκεπτικό που ο ίδιος προσπάθησε στο πλαίσιο του Εγγράφου 48 να προωθήσει αναφέροντας το λόγο που δεν απάντησε κάποιες ερωτήσεις στη διάρκεια της ανάκρισής του, ήτοι για να μην βλάψει τη σύζυγό του^[29]. Εκείνο, ωστόσο, που και ο ίδιος δεν μπόρεσε να εξηγήσει, αν και κλήθηκε προς τούτο κατά την αντεξέταση, ήταν με ποιο τρόπο θα έβλαπτε τα συμφέροντα της συζύγου του εάν από τότε απαντούσε στη σχετική ερώτηση που του είχε υποβληθεί προβάλλοντας την εκδοχή που για πρώτη φορά προέβαλε ενώπιον του Δικαστηρίου^[30].

 

Το ότι ο πρώην Κ.5 δεν ήταν διατεθειμένος να πει όσα πραγματικά γνώριζε για την παρούσα υπόθεση και ότι επιδίωκε να αποφύγει με κάθε τρόπο να αναφέρει οτιδήποτε μπορούσε να είναι ενοχοποιητικό για τη σύζυγό του και τον ίδιο διεφάνη με τον πλέον σαφέστατο τρόπο όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με το ερώτημα αν γνώριζε κατά πόσο η σύζυγός του κατά τις μέρες που την είχε δει αναστατωμένη - προ της σύλληψης - χρησιμοποιούσε άλλη κάρτα κινητού. Η αντίδραση του, αρχικώς, ήταν να επικαλεστεί άγνοια. Το ίδιο έπραξε και αμέσως μετά όταν ρωτήθηκε συγκεκριμένα για τον αριθμό 97683603 λέγοντας ότι ο αριθμός (του κινητού) της συζύγου του είναι 99431659, προφασιζόμενος άγνοια για τον άλλο αριθμό που ερωτήθηκε. Η ίδια στάση, ήτοι της άγνοιας, συνεχίστηκε και όταν του τέθηκαν τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα αναφορικά με τις κλήσεις του αριθμού 97683603 (Τεκμήριο 124) όπου προέκυψε ότι υπήρχαν κλήσεις του δικού του αριθμού κινητού με τον πιο πάνω αριθμό σε αρκετές περιπτώσεις στη διάρκεια της περιόδου από 3.3.15 μέχρι 8.3.15. Εν τέλει μην μπορώντας, προφανώς, να αποφύγει τα αναπόφευκτα συμπεράσματα που προέκυπταν από τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα που του τέθηκαν^[31], αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι ο αριθμός για τον οποίο είχε ερωτηθεί στην αρχή και για τον οποίο δήλωνε άγνοια ήταν ένας αριθμός που του είχε δώσει η Κ.1 για να της τηλεφωνά και να του τηλεφωνά όπως και έγινε στην πράξη.

 

Οι πιο κάτω περικοπές από τα πρακτικά είναι διαφωτιστικές:

 

«(σελ.1706):

E.      Η θέση σας παραμένει, ότι δεν θυμάστε ποιος είναι αυτός ο αριθμός που είχατε αυτές τις επικοινωνίες;

A.      Ναι, ο αριθμός της γυναίκας μου της Γεωργίας, ήταν το 534106.

E.      Τι ήταν ο αριθμός;

A.      99431659 συγγνώμη. Αυτός ο αριθμός είναι ο αριθμός ο οποίος όπως δείχνουν και τα γεγονότα, είναι ότι είναι ένας αριθμός που μου είχε δώσει, μου είχε τηλεφωνήσει η Γεωργία και της είχα τηλεφωνήσει.

………………………………………………………………………………………

(σελ.1707):

Δικαστήριο (κ. Χαραλάμπους): Πρέπει να είναι ένας αριθμός που σας έδωσε η κυρία Γεωργία και της τηλεφωνούσατε εκείνη την περίοδο; Αυτό λέτε;

Μάρτυρας: Μάλιστα. Είναι ο αριθμός που μου έδωσε η Γεωργία και της τηλεφωνούσα και μου τηλεφωνούσε. Το παραδέχομαι.».

 

Είναι στο πλαίσιο της ίδιας στάσης του, να μην πει όσα γεγονότα γνώριζε για την παρούσα υπόθεση που, κατά την άποψή μας, απέφυγε και στην ανακριτική του κατάθεση ημερ. 13.3.15 (Τεκμήριο 130), λίγες μέρες μόνο μετά την τελευταία μέρα που υπήρξε επαφή μεταξύ του αριθμού της κάρτας του κινητού του και εκείνου της κάρτας που χρησιμοποιούσε η Κ.1 (8.3.15), να αναφέρει και τον πιο πάνω αριθμό κινητό όταν ρωτήθηκε από την Αστυνομία να πει το αριθμό τηλεφώνου που χρησιμοποιούσε η Κ.1 αναφέροντας μόνο τον αριθμό 99431659^[32]. Η εξήγηση που προσπάθησε δε να δώσει, ήτοι ότι δεν θυμόταν τον άλλο αριθμό, ασφαλώς και δεν μπορεί να είναι πειστική.

 

Χωρίς να έχουμε προβεί σε μια εξαντλητική παράθεση όλων των περιπτώσεων θεωρούμε ότι τα πιο πάνω είναι ενδεικτικά και μόνο παραδείγματα των ασυνάρτητων και παράλογων εκδοχών που προσπάθησε ο Κ.5 να προωθήσει και γενικότερα της αναξιοπιστίας της όλης μαρτυρίας που προσέφερε μέχρι το στάδιο που η αντεξέταση διεκόπη.

 

Ως αποτέλεσμα επί των αμφισβητουμένων  της υπόθεσης ζητημάτων η μαρτυρία του πρώην Κ.5 απορρίπτεται ως παντελώς αναξιόπιστη και ανειλικρινής.

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας Μαρίας Σολωμού

 

Το Τεκμήριο 195Α έχει ήδη κατατεθεί όντως ως εξ ακοής μαρτυρία για την αξιολόγηση της αλήθειας του περιεχομένου του. Με την αποδοχή του στο στάδιο που κατατέθηκε είναι αυτονόητο πως έχει ενταχθεί ήδη στο υλικό που θα πρέπει να αξιολογηθεί, διατηρουμένης, βεβαίως, της δυνατότητας κάθε ποινικού Δικαστηρίου σε οποιοδήποτε στάδιο να μην αποδεχθεί εξ ακοής μαρτυρία αν κρίνει ότι τούτο εξυπηρετεί τους σκοπούς ορθής απονομής της δικαιοσύνης (βάσει της επιφύλαξης του Άρθρου 24).

 

Εφόσον δεν παρουσιάστηκε ως μάρτυρας στο Δικαστήριο το πρόσωπο το οποίο προέβη στην εξ ακοής δήλωση, ήτοι η Μαρία Σολωμού, η αξιολόγηση της βαρύτητας που θα προσδοθεί στο Τεκμήριο 195Α πρέπει να γίνει με βάση τους παράγοντες του Άρθρου 27 του ΚΕΦ.9 οι οποίοι έχουν ως εξής[33]:

 

«27.-(1) Κατά την αξιολόγηση της βαρύτητας που θα προσδοθεί σε εξ ακοής μαρτυρία, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη το σύνολο των περιστάσεων, από τις οποίες μπορεί εύλογα να συναχθεί συμπέρασμα αναφορικά με την αποδεικτική αξία της εν λόγω μαρτυρίας.

(2)      Ειδικότερα, και χωρίς επηρεασμό της γενικότητας του εδαφίου (1), το Δικαστήριο θα λαμβάνει υπόψη τα πιο κάτω:

(α)     Κατά πόσο θα ήταν εύλογο και εφικτό ο διάδικος, που έχει προσαγάγει τη μαρτυρία, να είχε κλητεύσει ως μάρτυρα στη διαδικασία το πρόσωπο που έκαμε την αρχική δήλωση

(β)     το χρονικό διάστημα μεταξύ της αρχικής δήλωσης και του γεγονότος στο οποίο αυτή αναφέρεται·

(γ)      το βαθμό της εξ ακοής μαρτυρίας, δηλαδή κατά πόσο η μαρτυρία περιλαμβάνει εξ ακοής μαρτυρία πέραν του πρώτου βαθμού·

(δ)      κατά πόσο οποιοδήποτε εμπλεκόμενο πρόσωπο είχε οποιοδήποτε κίνητρο να αποκρύψει ή να παραποιήσει τα γεγονότα·

(ε)      κατά πόσο η αρχική δήλωση μεταφέρθηκε επακριβώς ή όχι·

(στ)    το πλαίσιο μέσα στο οποίο, ή οποιοσδήποτε σκοπός για τον οποίο έγινε η αρχική δήλωση·

(ζ)      κατά πόσο η εξ ακοής μαρτυρία είναι ουσιωδώς διαφορετική από την αρχική δήλωση·

(η)      κατά πόσο, υπό τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες προσάγεται η εξ ακοής μαρτυρία, φαίνεται ότι δεν διευκολύνεται η ορθή αξιολόγηση της βαρύτητας της μαρτυρίας ή γίνεται προσπάθεια παρεμπόδισης της ορθής αξιολόγησης της βαρύτητας της μαρτυρίας».

 

Στην πιο πάνω κατάθεση της Μαρίας Σολωμού εντοπίζονται, μεταξύ άλλων, οι πιο κάτω εξ ακοής δηλώσεις, δεδομένου ότι δεν κατέθεσε η ίδια:

 

·                    Ότι κατά τη συνάντηση που είχαν η ίδια (Μαρία Σολωμού), ο Μ.Κ.22 και η Κ.1 στο γραφείο του δικηγόρου, η τελευταία είχε ζητήσει να μην αναφέρουν το όνομά της και να ισχυριστούν ότι αυτός που «τα έκανε όλα» (δηλαδή έφερνε αιτήσεις και τις συμπλήρωνε ο Μ.Κ.22) ήταν κάποιος Μάριος.

·                    Ότι τον δικηγόρο που είχαν επισκεφθεί πριν να παν στην αστυνομία να δώσουν κατάθεση τους τον είχε συστήσει η Κ.1.

·                    Ότι υπήρχαν έγγραφα που κατά τον ουσιώδη χρόνο ευρίσκονταν στο περίπτερο του Μ.Κ.22 και τα οποία στη συνέχεια, κατόπιν εντολής της Κ.1, μεταφέρθηκαν σπίτι τους και η Μαρία Σολωμού παρέδωσε στη Μ.Κ.32.

·                    Η δήλωση της Μαρίας Σολωμού «δεν θυμάμαι να είδα ποτέ να δώσει χρήματα στο Χρίστο και σίγουρα όχι σε μένα».

 

Στα πλαίσια αυτά έχουμε υπόψιν το σύνολο των περιστάσεων οι οποίες σχετίζονται με τη δήλωση αυτή και ειδικότερα:

 

(i)           Η γραπτή κατάθεση της Μαρίας Σολωμού προσκομίστηκε μετά την κλήση των Κατηγορουμένων σε απολογία και κατατέθηκε εκ συμφώνου για όλους τους σκοπούς χωρίς να τίθεται θέμα στην πραγματικότητα για κλήτευση της Μαρίας Σολωμού προς αντεξέταση από οποιαδήποτε πλευρά. Δεν παραγνωρίζουμε βέβαια πως η Υπεράσπιση της Κ.1 προσανατολίζετο αρχικά να την καλέσει ως μάρτυρα υπεράσπισης πλην όμως επέλεξε τελικά να μην την παρουσιάσει.

 

Συγκεκριμένα κατά την δικάσιμο της 24.7.17 [σελ.1420 των πρακτικών], ο συνήγορος της Κ.1 δήλωσε στο Δικαστήριο ότι έγιναν προσπάθειες να επιδοθεί κλήση στη Μαρία Σολωμού αλλά αυτό δεν έγινε κατορθωτό και ως εκ τούτου αναγκαστικά θα έκλεινε την υπόθεση του για την Κ.1. Αμέσως μετά η εκπρόσωπος της Κ.Α. προέβη στην πιο κάτω δήλωση:

 

«κα Κυθραιώτου: Επειδή δεν θέλω με οποιονδήποτε τρόπο να επηρεαστούν τα δικαιώματα οποιωνδήποτε Κατηγορουμένων, δεν ξέρω γιατί δεν έχει επιδοθεί, αλλά θα μπορέσω να κάνω εγώ ενέργειες, αν το θεωρεί απαραίτητο ο κύριος Πουργουρίδης, για να εντοπιστεί η Μαρία Σολωμού. Επομένως αν το επιθυμεί ο κύριος Πουργουρίδης πριν να κλείσει την υπόθεση του μπορώ να βοηθήσω ως Κατηγορούσα Αρχή στον εντοπισμό της μάρτυρας αυτής. Το δηλώνω γιατί δεν θέλω να επηρεαστούν, με οποιονδήποτε τρόπο τα δικαιώματα της Υπεράσπισης.»

 

Τελικώς επεδόθη μαρτυρική κλήση στην Μαρία Σολωμού και αυτή εμφανίστηκε ενώπιον του Δικαστηρίου κατά την δικάσιμο της 2.10.17.

 

Εκείνη την ημερομηνία ο κ. Πουργουρίδης δήλωσε ότι δεν θα προχωρούσε να καλέσει την Μαρία Σολωμού να καταθέσει ως Μάρτυρας Υπεράσπισης για το λόγο ότι δεν την έκρινε πλέον ως μάρτυρα της αλήθειας ένεκα της δήλωσης που είχε γίνει από την εκπρόσωπο της Κ.Α. στις 29.9.17 σχετικά με την λόγω μάρτυρα.

 

Η σχετική δήλωση του συνηγόρου της Κ.1 ήταν ως ακολούθως:

 

«κος Χ. Πουργουρίδης: Τώρα το βλέπω, ότι είναι η κυρία Σολωμού εδώ, την είχα κλητεύσει για μάρτυρα Υπεράσπισης, μετά τη δήλωση που έκανε στο τέλος της ακροαματικής διαδικασίας την προηγούμενη φορά η κυρία Κυθραιώτου, δεν έχω πρόθεση να την καλέσω ως μάρτυρα, διότι όταν καλείς έναν μάρτυρα, τον παρουσιάζεις ως μάρτυρα αληθείας ενώπιον του Δικαστηρίου. Επειδή εγώ δεν θεωρώ, ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι αληθής, την απαλλάσσω, δεν θα την παρουσιάσω ως μάρτυρα Υπεράσπισης.

 

          Η δήλωση της εκπροσώπου της ΚΑ στις 29/9/17 ήταν ότι «έχω πληροφορηθεί χθες ότι έγινε μια προσπάθεια η οποία έχει ενημερωθεί και η Αστυνομία, να δεχθεί ανώνυμο τηλεφώνημα η Μαρία Σολωμού, στην οποία υπήρχε μια πρόθεση για κλήτευση της και θα κληθεί νομίζω ενώπιον του Δικαστηρίου σας, να δεχθεί, όπως λέχθηκε, να δεχτεί την πρόταση του κυρίου Πουργουρίδη, όπως της ελέχθηκε στο τηλέφωνο, δεν υπαινίσσομαι κάτι για τον κύριο Πουργουρίδη, αναφέρω τα γεγονότα απλώς και ότι θα υπάρξει αμοιβή».

 

(ii)          Η κατάθεση της Μαρίας Σολωμού λήφθηκε από την Μ.Κ.32 στις 4/3/15 και τα γεγονότα τα οποία αναφέρονται είχαν διαδραματιστεί βασικά κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης με συνέπεια να είναι σύντομο το διάστημα που είχε μεσολαβήσει μεταξύ της αρχικής δήλωσης και του γεγονότος στο οποίο αυτή αναφέρετο.

 

(iii)         Η δήλωση, όπως έχει μεταφερθεί ενώπιον μας, δεν περιλαμβάνει εξ ακοής μαρτυρία πέραν του πρώτου βαθμού.

 

(iv)         Δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι η Μαρία Σολωμού ήτο σύζυγος εμπλεκομένου προσώπου στην υπόθεση και έχουμε υπόψη ότι ενδεχομένως να είχε το κίνητρο να επιρρίψει ευθύνες στην Κ.1, πλην όμως σημειώνουμε από την άλλη πλευρά πως με τα όσα ανέφερε δεν προέκυπτε αναπόφευκτα ευθύνη της Κ.1.

 

(v)          Οι αρχικές δηλώσεις της Μαρίας Σολωμού όπως έχουν εκτεθεί ανωτέρω εφόσον καταγράφονται στην γραπτή δήλωση της Τεκμήριο 195Α έχουν μεταφερθεί ακριβώς.

 

(vi)         Οι αρχικές δηλώσεις έγιναν στα πλαίσια γραπτής κατάθεσης της Μαρίας Σολωμού κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης. Σκοπός της κατάθεσης, εξ όσων προκύπτει, ήταν να καταγραφεί οτιδήποτε γνώριζε η Μαρία Σολωμού σχετικό με την υπόθεση ή τους εμπλεκόμενους.

 

(vii)        Η εξ ακοής μαρτυρία δεν διαφέρει καθόλου από την αρχική δήλωση εφόσον η τελευταία παρουσιάστηκε ενώπιον μας αυτούσια.

 

(viii)      Ούτε δημιουργείται οποιοδήποτε πρόβλημα ορθής αξιολόγησης της βαρύτητας της υπό τις περιστάσεις υπό τις οποίες έχει προσαχθεί.»

 

Συνεκτιμώντας όλους τους πιο πάνω παράγοντες και γενικά τα κριτήρια του Άρθρου 27 δεν διατηρούμε οποιαδήποτε αμφιβολία ότι η εξ ακοής μαρτυρία που περιέχεται στις πιο πάνω δηλώσεις της Μαρίας Σολωμού στη συμπληρωματική της κατάθεση (Τεκμήριο 195(Α)) ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

 

Παρέλκει βεβαίως να πούμε ότι με την τελευταία πιο πάνω δήλωση «δεν θυμάμαι να είδα ποτέ να δώσει χρήματα στο Χρίστο και σίγουρα όχι σε μένα», δεν προέβη σε κάποιο θετικό ισχυρισμό και στην πραγματικότητα αφήνετο ανοικτό το ενδεχόμενο να είχαν δοθεί χρήματα και η ίδια, απλώς, να μην το είχε αντιληφθεί.

 

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

 

1.           Προτροπή της Κ.1 να μην γίνει αναφορά στο όνομά της

 

Ένα ζήτημα που εγέρθηκε κατά τη διάρκεια της μαρτυρίας τόσο του Μ.Κ.22 όσο και των Κ.3 και 4 ήταν ο ισχυρισμός τους ότι η Κ.1 τους είχε ζητήσει όπως μη αναφερθεί το όνομα της στην Αστυνομία και αντί εκείνης να ισχυριστούν ότι εμπλοκή στην υπόθεση είχε κάποιος αλλοδαπός ονόματι «Μάριος».

 

Ήδη έχουμε αποδεχτεί τη μαρτυρία του Μ.Κ.22 ως αξιόπιστη με αποτέλεσμα ο σχετικός ισχυρισμός που προέβαλε για το πιο πάνω ζήτημα να συνιστά και δικό μας εύρημα.

 

Όσον αφορά τον Κ.4 παραπέμπουμε στα όσα σχετικά ισχυρίστηκε στην παράγραφο 22 της γραπτής του Δήλωσης (Έγγραφο 47) τα οποία, σημειωτέον, δεν έτυχαν οποιασδήποτε αμφισβήτησης από την Υπεράσπιση της Κ.1 με αποτέλεσμα να παραμείνουν αναντίλεκτα. Αν η Κ.1 ήθελε να αμφισβητήσει ένα τέτοιο ισχυρισμό το αναμενόμενο θα ήταν να το έπραττε μέσω της αντεξέτασης του Κ.4.

 

Στο πλαίσιο επεξήγησης του λόγου που αρχικά είχε εμπλέξει στην υπόθεση κάποιον αλλοδαπό ονόματι Μάριο ο Κ.3 προέβαλε παρόμοιο ισχυρισμό. Ήτοι ότι ενήργησε στη βάση των όσων του είχε πει η Κ.1. Όπως ήδη επισημάναμε στο στάδιο αξιολόγησης της μαρτυρίας η θέση αυτή γίνεται αποδεκτή.

 

Επιπλέον να πούμε πως δεν έχουμε διαπιστώσει ο πιο πάνω ισχυρισμός να ήταν αποτέλεσμα οποιασδήποτε προσυνεννόησης μεταξύ του Μ.Κ.22 και των Κ.3 και 4, ούτε και προβλήθηκε τέτοια θέση.

 

Αποτελεί συνεπώς εύρημα μας ότι μετά που άρχισε η διερεύνηση της παρούσας υπόθεσης από την Αστυνομία η Κ.1 επικοινώνησε με εμπλεκόμενους ζητώντας τους όπως μην αναφέρουν το όνομα της στην Αστυνομία αλλά να ισχυριστούν ότι εμπλοκή στην υπόθεση είχε κάποιος αλλοδαπός ονόματι «Μάριος».

 

2.           Τα όσα ανέφερε η Κ.1 στη σύζυγο του Μ.Κ.22 στην παρουσία της Μ.Κ.23

 

Αποτέλεσε ισχυρισμό της Μ.Κ.23 ότι η Κ.1 στην παρουσία της είπε στη σύζυγο του Μ.Κ.22, Μαρία Σολωμού ότι «ο Χρίστος δεν πρέπει να σπάσει, να μην μιλήσει, να μην την δώσει και όσα και να χρειαστεί, τον άνδρα της θα τον βγάλει από τη φυλακή και χτυπούσε χαρακτηριστικά το χέρι της πάνω στο ταμείο "τζιαι 10 τζιαι 20 τζιαι 30 χιλιάδες, όσα πρέπει εγώ εν να τα δώκω να τον φκάλω που τη φυλακή"». Επισημαίνεται ότι η βασική υποβολή προς την Μ.Κ.23 από την Υπεράσπιση της Κ.1 ήταν ότι τα όσα είχε αναφέρει στην κατάθεση της, ήτοι το Έγγραφο 31 το οποίο υιοθέτησε ως μέρος της κυρίως εξέτασης της, ήταν αποτέλεσμα προτροπής από την Αστυνομία για να βοηθηθεί ο Μ.Κ.22. Ο πιο πάνω ισχυρισμός της Μ.Κ.23 δεν περιέχετο στην κατάθεσή της εφόσον αφορούσε, όπως προέκυψε, σε γεγονότα τα οποία είχαν διαδραματισθεί μετά τις 3.3.15 που είχε δώσει την κατάθεση της. Ως εκ τούτου πέραν του ότι η Μ.Κ.23 δεν αντεξετάστηκε για το πιο πάνω περιστατικό, η σχετική υποβολή της Υπεράσπισης της Κ.1 ουδόλως το αφορά με αποτέλεσμα τα όσα σχετικά με το πιο πάνω περιστατικό ανέφερε η Μ.Κ.23 να παραμείνουν αναντίλεκτα και αδιαμφισβήτητα. Πέραν και ανεξάρτητα από αυτό, όπως ήδη αναφέραμε στο στάδιο αξιολόγησης της μαρτυρίας της, η Μ.Κ.23 μας άφησε με καλές εντυπώσεις ως μια σοβαρή και αντικειμενική μάρτυρας η οποία χωρίς να έχει οποιοδήποτε προσωπικό συμφέρον ή σκοπιμότητα κατέθεσε γεγονότα που είχαν περιέλθει στη γνώση της. Στη βάση αυτή είχαμε λοιπόν αποδεχτεί τη μαρτυρία της συμπεριλαμβανόμενων και των όσων κατέθεσε για το πιο πάνω περιστατικό.

 

3.           Χρήση άλλου αριθμού κινητού τηλεφώνου από την Κ.1

 

Με βάση τα παραδεκτά γεγονότα η κάρτα τηλεφώνου με τον αριθμό 97683603 η οποία ανήκε στην προπληρωμένη υπηρεσία So Easy για την οποία δεν υπάρχουν καταχωρημένα στοιχεία συνδρομητή ενεργοποιήθηκε στις 3.3.15 και χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά στις 8.3.15.

 

Επί του θέματος αυτού άκρως αποκαλυπτική υπήρξε η μαρτυρία του πρώην Κ.5 ο οποίος αντεξεταζόμενος αναγκάστηκε στο τέλος να παραδεχτεί ότι ο αριθμός 97683603, για τον οποίο αρχικά προφασίστηκε άγνοια, ήταν ένας αριθμός που του είχε δώσει η Κ.1 για να επικοινωνεί μαζί της, όπως είχε γίνει στην πράξη.

 

Επιπλέον με βάση τη μαρτυρία της Μ.Κ.15 μετά τις 26.2.15, που ήταν η ημερομηνία που η Μ.Κ.15 είχε δώσει την κατάθεση της στην Αστυνομία, δέχτηκε τηλεφώνημα από την Κ.1 από ένα άγνωστο αριθμό και συγκεκριμένα από τον αριθμό 97683603. Ο εν λόγω ισχυρισμός δεν έτυχε οποιασδήποτε αμφισβήτησης κατά τη διάρκεια της αντεξέτασής της από το συνήγορο της Κ.1 με αποτέλεσμα να παραμείνει αναντίλεκτος. Πέραν από αυτή την επισήμανση λέμε πως δεν έχουμε διαπιστώσει να υπήρχε οποιοδήποτε κίνητρο ή σκοπιμότητα η Μ.Κ.15 να προβάλει τέτοιο ισχυρισμό τον οποίο, συνεπώς, δεχόμαστε προβαίνοντας σε ανάλογο εύρημα.

 

Όπως προκύπτει δεν ήταν διόλου τυχαία η χρήση του πιο πάνω αριθμού τηλεφώνου από την Κ.1 στην συγκεκριμένη σύντομη και κρίσιμη για τη διερεύνηση της υπόθεσης χρονική περίοδο που αναφέρθηκε ανωτέρω. Υπενθυμίζουμε πως, όπως προέκυψε από την μαρτυρία του Μ.Κ.22 που αποδεχτήκαμε, στις 3.3.15, ημερομηνία ενεργοποίησης της κάρτας τηλεφώνου με τον πιο πάνω αριθμό, η Κ.1 ήδη γνώριζε για το ότι είχε αρχίσει η διερεύνηση της υπόθεσης εφόσον είχε μεταβεί με τον Μ.Κ.22 και τη σύζυγο του Μαρία Σολωμού στο γραφείο του δικηγόρου Μ.Υ.2(1) που η ίδια είχε διευθετήσει να συναντήσουν. Ούτε φαίνεται να είναι τυχαίο το γεγονός ότι η πιο πάνω κάρτα τηλεφώνου χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά στις 8.3.15 που ήταν η ημερομηνία της σύλληψης της Κ.1.

 

4.           Προσπάθεια της Κ.1 για παραποίηση των δειγμάτων γραφής της

 

H προσπάθεια της Κ.2 για παραποίηση και αυτοαλλοίωση της φυσιολογικής γραφής της προέκυψε από τη μαρτυρία του γραφολόγου Μ.Κ.28 την οποία για τους λόγους που αναλύσαμε στο στάδιο αξιολόγησης της μαρτυρίας έγινε αποδεκτή.

 

Επιπλέον με βάση τη μαρτυρία της Μ.Κ.32, την οποία επίσης κρίναμε αντικειμενική και αξιόπιστη, κατά το στάδιο λήψης δειγμάτων γραφής υπήρξε προσπάθεια από μέρους της Κ.1 να αλλοιώσει τη γραφή της.

 

Αποτελεί εύρημα μας ότι η Κ.1 κατά το στάδιο λήψης δειγμάτων γραφής της από την Αστυνομία προέβη σε προσπάθεια παραποίησης της φυσιολογικής της γραφής.

 

 

5.           Επίθεση και Απειλές στις Κεντρικές Φυλακές

 

Αποτέλεσε εύρημά μας πως ο Μ.Κ.22 όντας πλέον κατάδικος στις Κεντρικές Φυλακές και πριν παρουσιαστεί στο Δικαστήριο για να καταθέσει ως Μάρτυρας Κατηγορίας είχε δεχθεί επίθεση και απειλές να μην καταθέσει εναντίον της Κ.1.

 

Ευρήματα

 

Πέραν των ευρημάτων που καταγράφονται συγκεκριμένα μετά από αξιολόγηση κάθε μάρτυρα, προβαίνουμε και στα πιο κάτω ευρήματα:

 

Η Κ.1 κατά πάντα ουσιώδη για την παρούσα υπόθεση χρόνο ενώ δεν ήταν εγγεγραμμένη αδειούχος εντούτοις αναλάμβανε να εξασφαλίσει άδειες εργασίας από το Τ.Α.Π.Μ. για αλλοδαπούς προερχόμενους από την Ινδία. Για τον σκοπό αυτό είχε συνεργασία με γιατρούς για την ετοιμασία των απαραίτητων ιατρικών πιστοποιητικών που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την έγκριση της άδειας, με πιστοποιούντες υπαλλήλους και κοινοτάρχες για πιστοποίηση των απαραίτητων εγγράφων και άτομα που ενεργούσαν εκ μέρους της για παράδοση και παραλαβή των εγγράφων. Οι πλείστες αιτήσεις υποβάλλονταν στο όνομα ηλικιωμένων προσώπων τα οποία δεν είχαν γνώση περί τούτων και ούτε είχαν εξουσιοδοτήσει την Κ.1 να ενεργήσει εκ μέρους τους για εργοδότηση αλλοδαπού. Προς τούτο η Κ.1 επεδίωκε την εξασφάλιση ταυτοτήτων των ηλικιωμένων αυτών προσώπων, τις οποίες ζητούσε από οικεία των ηλικιωμένων πρόσωπα έναντι ανταλλάγματος. Τα έγγραφα, αφού συμπληρώνονταν και υπογράφονταν από πρόσωπα άλλα από τους φερόμενους ως αιτητές, υποβάλλονταν στο Τ.Α.Π.Μ., και στη βάση αυτών το Τ.Α.Π.Μ. μη αντιλαμβανόμενο την πραγματική κατάσταση εξέδιδε τις σχετικές άδειες εργασίας.

 

Η διαδικασία έκδοσης άδειας εισόδου αλλοδαπού από τρίτες χώρες προαπαιτούσε την υποβολή της αίτησης Μ.58 η οποία έπρεπε να συμπληρωθεί από τον ενδιαφερόμενο εργοδότη και σε αυτήν να καταγράφονται τα στοιχεία του αλλοδαπού που το άτομο αυτό επιθυμούσε να εργοδοτήσει. Στην αίτηση έπρεπε να επισυνάπτονται διάφορα έγγραφα, όπως η σύμβαση απασχόλησης, αντίγραφο ταυτότητας του εργοδότη, πιστοποιητικά σχετικά με την υγεία, το λευκό ποινικό μητρώο και τη μόρφωση του αλλοδαπού, βεβαιώσεις κοινοτάρχη ως προς την καταλληλότητα δωματίου για διαμονή του αλλοδαπού, εγγυητική επιστολή για έξοδα επαναπατρισμού του αλλοδαπού, υπεύθυνες δηλώσεις για ανάληψη εξόδων και πιστοποίηση πείρας και γνώσης και, σε περίπτωση που η αίτηση στηρίζετο σε λόγους υγείας του ενδιαφερόμενου εργοδότη, το σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό. Επισημαίνεται ότι έγκριση για λόγους υγείας επιτρέπετο μόνο σε σχέση με καθορισμένες ασθένειες και παθήσεις. Τα έντυπα του Τ.Α.Π.Μ. έχουν αλλάξει από 29.9.2014 όμως τα έγγραφα που τα συνοδεύουν παραμένουν τα ίδια.

 

Οι Ινδοί Μ.Κ.2, 4, 5, 6, 7, 18 και 33 αφίχθησαν στην Κύπρο δυνάμει αδειών που εξασφαλίστηκαν τοιουτοτρόπως, πλην όμως ουδείς εξ αυτών εργάστηκε στον εργοδότη που αναγράφετο επί της άδειας εισόδου του.

 

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΚΑΙΗΣ ΔΙΚΗΣ

 

Ο συνήγορος της Κ.1 κατά το στάδιο των τελικών αγορεύσεων ισχυρίστηκε ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος της Κ.1 σε δίκαιη δίκη ένεκα του τρόπου διερεύνησης της παρούσας υπόθεσης.

 

Ειδικότερα επικαλέστηκε τα πιο κάτω:

 

             i.                Δεν ακολουθήθηκαν οι καθιερωμένες αρχές για την αναγνώριση υπόπτων.

 

           ii.                Οι καταθέσεις από πολλούς μάρτυρες λήφθηκαν κατά παράβαση των Δικαστικών Κανόνων και της Νομολογίας.

 

         iii.                Υπήρξαν ανεπίτρεπτες συναντήσεις μεταξύ μαρτύρων κατηγορίας και εκπροσώπου της Κατηγορούσας Αρχής και/ή των μελών της Αστυνομίας. 

 

(Ι)      Αναγνώριση Κ.1 εντός Δικαστηρίου (Dock Identification)

 

Ήταν η θέση του κ. Πουργουρίδη ότι πολλοί μάρτυρες προέβησαν σε αναγνώριση των Κατηγορουμένων από το εδώλιο του κατηγορούμενου. Παράλληλα τονίστηκε πως ενώ το θέμα της αναγνώρισης κάποιων τουλάχιστον από τους Κατηγορούμενους ήταν καίριας σημασίας δεν ακολουθήθηκαν οι ορθόδοξες και καθιερωμένες από τη νομολογία αρχές.

 

Εν πρώτοις κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί πως με δεδομένο ότι ο κ. Πουργουρίδης, μετά την αναστολή της δίωξης εναντίον του Κ.5, εκπροσωπεί μόνο την Κ.1 δεν νομιμοποιείται να προβάλει οιονδήποτε ισχυρισμό περί παραβίασης των δικαιωμάτων των υπολοίπων Κατηγορουμένων τους οποίους δεν εκπροσωπεί. Επιπλέον σημειώνεται πως για αυτούς τους Κατηγορούμενους οι δικηγόροι που τους εκπροσωπούν δεν ήγειραν τέτοιο ζήτημα.

 

Ερχόμενοι τώρα στις αρχές που διέπουν το θέμα της αναγνώρισης ενός κατηγορουμένου εντός Δικαστηρίου παραπέμπουμε στην Ενδιάμεση Απόφαση μας ημερ. 30.5.16 όπου είχαμε την ευκαιρία να τις σκιαγραφήσουμε.

 

Αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι στην περίπτωση κατά την οποία η ταυτότητα του δράστη ενός εγκλήματος είναι υπό αμφισβήτηση ή ακόμα και η φύση της εμπλοκής του σε αυτό, η αναγνώριση Κατηγορουμένου από μάρτυρα κατηγορίας για πρώτη φορά στην αίθουσα του Δικαστηρίου ενώ βρίσκεται στο εδώλιο του κατηγορούμενου εγκυμονεί κινδύνους πρόκλησης αδικίας στον Κατηγορούμενο. Η μειονεκτικότητα της ως μεθόδου η οποία να μπορεί να αποδώσει μια δίκαιη αναγνώριση είχε τονιστεί στην υπόθεση R. v. Cartwright, (1914) 10 Cr. App.R. 219. Πρόσφατη αγγλική νομολογία επισημαίνει, ωστόσο, ότι η αναγνώριση κατηγορούμενου στο εδώλιο δεν συνιστά αφ’ εαυτής μη αποδεκτή μαρτυρία, ούτε η αποδοχή της γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις^[34]. Σε κάθε περίπτωση το Δικαστήριο θα πρέπει να εξετάζει κατά πόσο η αποδοχή τέτοιας μαρτυρίας, ειδικότερα εκεί όπου ο Κατηγορούμενος τυγχάνει αναγνώρισης για πρώτη φορά, ενδέχεται να επηρεάσει τη δίκαιη δίκη του Κατηγορούμενο. Στην υπόθεση Holland v. HM Advocate (2005) UKPC D1; 2005 1 SC (PC), τονίσθηκε ότι η αποδοχή διενέργειας αναγνώρισης εντός Δικαστηρίου δεν αποτελεί αφ’ εαυτής ενέργεια η οποία παραβιάζει το δικαίωμα του κατηγορούμενου σε δίκαιη δίκη. Παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται υπόψιν και συνεκτιμούνται για να διαπιστωθεί κατά πόσον ο κατηγορούμενος έτυχε δίκαιης δίκης συμπεριλαμβάνουν το κατά πόσο ο κατηγορούμενος εκπροσωπείτο από συνήγορο ο οποίος ήτο σε θέση να αμφισβητήσει την αποδεκτότητα της μαρτυρίας και να προβεί σε αντεξέταση των μαρτύρων, η σημασία της υπό αμφισβήτησης μαρτυρίας στο πλαίσιο του συνόλου της μαρτυρίας της Κατηγορούσας Αρχής και κατά πόσο υπήρχε και άλλη μαρτυρία που να εμπλέκει τον κατηγορούμενο και γενικότερα ο τρόπος που το Δικαστήριο χειρίστηκε τέτοια μαρτυρία δίδοντας δηλαδή στον εαυτό του τις κατάλληλες αυτοπροειδοποιήσεις. Σε σχέση με το τελευταίο σε ορκωτά Δικαστήρια γίνεται αναφορά στις οδηγίες τις οποίες δίδει ο Δικαστής στους ενόρκους αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της μαρτυρίας αναγνώρισης.

 

Είναι γεγονός πως κάποιοι μάρτυρες κατηγορίας προέβησαν σε αναγνώριση της Κ.1 εντός του Δικαστηρίου και ενώ αυτή ευρίσκετο εντός του εδωλίου του κατηγορούμενου. Τέτοια ήταν περίπτωση καθόσον αφορά τον Μ.Κ.3 (πρώην Κ.6), τον Μ.Κ.8 (πρώην Κ.9), την Μ.Κ.10 (πρώην Κ.8), τον Μ.Κ.14, τον Μ.Κ.22 ((πρώην Κ.2) και την Μ.Κ.23. Είναι, επίσης, γεγονός ότι της αναγνώρισης εντός Δικαστηρίου δεν είχε προηγηθεί απ’ όλους η λήψη κατάθεσης από την Αστυνομία στην οποία να δίδεται η περιγραφή της Κ.1, ούτε διενεργήθηκε αναγνωριστική παράταξη στην οποία να συμμετάσχει η Κ.1. Το σημαντικό, ωστόσο, στοιχείο το οποίο προέκυψε στην προκειμένη περίπτωση είναι πως η όποια αναγνώριση της Κ.1 εντός Δικαστηρίου που έγινε από τους πιο πάνω Μάρτυρες Κατηγορίας δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση η οποία περιορίστηκε στο να διερευνήσει μόνο το κατά πόσο οι μάρτυρες αυτοί είχαν δώσει οποιαδήποτε περιγραφή της Κ.1 στην Αστυνομία και το αν τους ζητήθηκε να αναγνωρίσουν την Κ.1 στο πλαίσιο διαδικασίας αναγνώρισης. Ειδικότερα σε κανένα στάδιο δεν τέθηκε από την Υπεράσπιση ότι η αναγνώριση της Κ.1 που έγινε εντός Δικαστηρίου ήταν λανθασμένη. Επίδικο θέμα, επομένως, δεν αποτέλεσε η μαρτυρία που προσφέρθηκε αναφορικά με την αναγνώριση της Κ.1 αλλά άλλες πτυχές της εκδοχής που οι Μάρτυρες Κατηγορίας είχαν προωθήσει και τις οποίες η Υπεράσπιση αμφισβήτησε στη βάση του ότι οι μάρτυρες δεν έλεγαν την αλήθεια, ήτοι εκείνη της αναξιοπιστίας.

 

Όπως αναφέρεται στην σχετική νομολογία, στην περίπτωση όπου η ακρίβεια και η ορθότητα της αναγνώρισης - σε αντιδιαστολή με την ειλικρίνεια και αξιοπιστία - του μάρτυρα κατηγορίας δεν συνιστά επίδικο ζήτημα, τότε ούτε οι κατευθυντήριες γραμμές της Αγγλικής αυθεντίας στην υπόθεση R v. Turnbull and others (1976) 3 All E.R. 549, ούτε οι διαδικασίες αναγνώρισης των ανακριτικών αρχών τυγχάνουν εφαρμογής.

 

Η πιο κάτω περικοπή από το Σύγγραμμα Blackstone΄s Criminal Practice 2018 F.19.3 είναι διαφωτιστική:

 

“If the accuracy of a purported identification (as opposed to the honesty of the accusing witness) is not in issue, then neither the Turnbull guidelines nor Code D will need to be considered. In such cases any attempt to apply the Turnbull guidelines would merely serve to confuse the jury by focusing their attention on the wrong issue (Courtnell [1990] Crim LR 115; Cape [1996] 1 Cr App R 191; Panesar If, for example, the witness claims to have known D well and for many years and to have observed him at close range in conditions of perfect visibility for several minutes, or to have conversed with him in the same room, it is unlikely that any identification issue could arise. Such cases are neither rare nor wholly exceptional (Capron v The Queen [2006] UKPC 34)”.

 

Πέραν και ανεξάρτητα από τα πιο πάνω επισημαίνουμε ότι ο ισχυρισμός της Υπεράσπισης της Κ.1 για παραβίαση του δικαιώματος της για δίκαιη δίκη παρέμεινε γενικός και αόριστος χωρίς οποιαδήποτε εξειδίκευση ή τεκμηρίωση αναφορικά με τον τρόπο που επηρεάστηκαν τα δικαιώματα της και κυρίως αυτό που αφορά στην δίκαιη δίκη.

 

(ΙΙ)     Ισχυρισμός για παράβαση των Δικαστικών Κανόνων

 

O συνήγορος της Κ.1 εισηγήθηκε ότι η Αστυνομία κατά το στάδιο λήψης των καταθέσεων των Κ.1 (κατάθεση ημερ. 29.3.15, Τεκμήριο 85Β), Κ.3 (κατάθεση ημερ. 21.3.15, Τεκμήριο 174), Κ.4 (κατάθεση ημερ. 21.315, Τεκμήριο 128), και Κ.7 (κατάθεση ημερ. 26.3.15, Τεκμήριο 131), είχε στην κατοχή της τέτοια μαρτυρία που όφειλε να προχωρήσει στη βάση Δικαστικού Κανόνα ΙΙΙ και όχι να λάβει τις πιο πάνω καταθέσεις με βάση το Δικαστικό Κανόνα ΙΙ.

 

Οι νομικές αρχές που διέπουν το υπό εξέταση θέμα έχουν ορθώς παρατεθεί από τον κ. Πουργουρίδη. Τις συνοψίζουμε. Οι Δικαστικοί Κανόνες προβλέπουν τρία στάδια στις ανακρίσεις που καταλήγουν στην προσαγωγή ενός προσώπου ενώπιον Δικαστηρίου σε σχέση με ποινικό αδίκημα. Το πρώτο είναι το στάδιο συλλογής πληροφοριών όπου τυγχάνει εφαρμογής ο Δικαστικός Κανόνας I, το δεύτερο το στάδιο κατά το οποίο αρχίζει να εμφανίζεται μαρτυρία οπόταν τυγχάνει εφαρμογής ο Δικαστικός Κανόνας II και το τελικό στάδιο κατά το οποίο προσάπτεται η κατηγορία και έχει εφαρμογή ο Δικαστικός Κανόνας III. Επισημαίνεται ότι τα περιθώρια μέσα στα οποία μπορεί να κινείται ο ανακριτής περιορίζονται δραστικά κατά το τελικό στάδιο των ανακρίσεων, όταν δηλ. ο ύποπτος έχει κατηγορηθεί ή έχει πληροφορηθεί ότι θα κατηγορηθεί.

 

Ο Δικαστικός Κανόνας II^[35] εφαρμόζεται στο στάδιο των ανακρίσεων κατά το οποίο αρχίζει να εμφανίζεται μαρτυρία που παρέχει εύλογη βάση για να δημιουργηθούν υποψίες εναντίον συγκεκριμένου προσώπου.

 

Σε σχέση με το πότε χρησιμοποιείται ο Κανόνας II χρήσιμο είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την Αγγλική απόφαση R. v. Osborne and Virtue [1973] Q.B. 678, στην σελ. 688, του Λόρδου Lawton:

 

“But a police officer when carrying out an investigation meets a stage in between the mere gathering of information and the getting of enough evidence to prefer the charge. He reaches a stage where he has got the beginnings of evidence.  It is at that stage that he must caution.  ……….. he is not bound to caution until he has got some information which he can put before the Court as the beginnings of a case”.

 

Και σε μετάφραση:

 

«Ένας αστυνομικός όταν διενεργεί μια ανάκριση φτάνει σε κάποιο στάδιο που είναι ενδιάμεσο ανάμεσα στην απλή συλλογή στοιχείων (Βλ. Κανόνα Ι) και τη λήψη αρκετής μαρτυρίας για να προσάψει κατηγορία. Φτάνει σε στάδιο που έχει εξασφαλίσει την απαρχή της μαρτυρίας.  Είναι σ’ αυτό το στάδιο που οφείλει να δώσει την προειδοποίηση (δυνάμει του Κανόνα ΙΙ) ….. δεν έχει υποχρέωση να δώσει την προειδοποίηση ως την ώρα που θα έχει τέτοια στοιχεία που να μπορεί να θέσει μπροστά σ’ ένα δικαστήριο για το ξεκίνημα μιας υπόθεσης».

 

Μαρτυρία για τους σκοπούς του Δικαστικού Κανόνα II σημαίνει πληροφορίες και στοιχεία που μπορούν να τεθούν ενώπιον του Δικαστηρίου^[36].

 

Σε ό,τι αφορά το πεδίο εφαρμογής του Δικαστικού Κανόνα III σχετικές είναι οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου Republic v. Pierides (1971) 2 C.L.R 181, Koutrouzas v. Republic (1972) 2 C.L.R 9 και Azinas and another v. Police (1981) 2 C.L.R 9. Εκείνο που προκύπτει από τις εν λόγω υποθέσεις είναι ότι εδώ στην Κύπρο τα Δικαστήρια δίδουν μια πιο ελεύθερη ερμηνεία στον Δικαστικό Κανόνα III(α) παρά στην Αγγλία^[37], ούτως ώστε εκεί που αντικειμενικά υπάρχει επαρκής μαρτυρία για να εφαρμοστεί ο Δικαστικός Κανόνας ΙΙΙ τότε η Αστυνομία θα πρέπει να εφαρμόζει τον Κανόνα αυτό, δηλαδή είτε να κατηγορεί τον Κατηγορούμενο, είτε να τον πληροφορεί ότι δυνατόν να διωχθεί ποινικά ούτως ώστε να μην επιτρέπεται η υποβολή περαιτέρω ερωτήσεων αλλά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπως διαλαμβάνει ο Κανόνας ΙΙΙ(β)^[38].

 

Εν πρώτοις να επισημάνουμε ότι η κατάθεση της Κ.1 ημερ. 29.3.15, Τεκμήριο 85Β κατατέθηκε στις 28.3.15 από την Μ.Κ.1 για τον περιορισμένο σκοπό ότι το Τεκμήριο 85Β αποτελούσε ένα από τα Τεκμήρια τα οποία είχε παραλάβει από την Μ.Κ.24. Σε μεταγενέστερο στάδιο όταν κατάθεσε η Μ.Κ.32 η οποία ήταν εκείνη η οποία έλαβε από την Κ.1 την κατάθεση Τεκμήριο 85Β η Υπεράσπιση της Κ.1 δεν έθεσε οποιοδήποτε ζήτημα είτε κατά το στάδιο διεύρυνσης του σκοπού της κατάθεσης του εν λόγω τεκμηρίου, είτε κατά το στάδιο της αντεξέτασης της Μ.Κ.32. Ειδικότερα δε το στάδιο λήψης της εν λόγω κατάθεσης από την Μ.Κ.32 και το κατά πόσο η διερεύνηση της υπόθεσης είχε ολοκληρωθεί δεν αποτέλεσαν αντικείμενο εξέτασης από τον συνήγορο της Κ.1 κατά την αντεξέταση της Μ.Κ.32, ούτε προβλήθηκε η θέση ότι η λήψη της κατάθεσης από την Κ.1 σε εκείνο το στάδιο συνιστούσε παρέκκλιση και/ή παραβίαση των Δικαστικών Κανόνων.

 

Όσον αφορά τις καταθέσεις των Κ.3, Κ.4 και Κ.7 επισημαίνεται ότι αυτές κατατέθηκαν από κοινού ως μέρος παραδεκτών γεγονότων. Συγκεκριμένα όλες οι καταθέσεις του Κ.3 συμπεριλαμβανομένης και της κατάθεσης ημερ. 21.3.15, Τεκμήριο 174 κατατέθηκαν στο πλαίσιο του Καταλόγου παραδεχτών γεγονότων Τεκμηρίου Γ^[39]. Ενώ όλες οι καταθέσεις του Κ.4 συμπεριλαμβανομένης και της κατάθεσης ημερ. 21.3.15, Τεκμήριο 128 κατατέθηκαν στο πλαίσιο του Καταλόγου παραδεχτών γεγονότων Τεκμηρίου Β^[40].

 

Επιπλέον να πούμε πως η Υπεράσπιση της Κ.1 σε κανένα στάδιο της αντεξέτασης μαρτύρων που είχαν εμπλοκή στη λήψη των πιο πάνω καταθέσεων δεν υπέβαλε οτιδήποτε σχετικό με τον πιο πάνω ισχυρισμό ούτε και διερεύνησε με οποιονδήποτε τρόπο το χρόνο λήψης των εν λόγω καταθέσεων σε συνάρτηση με το στάδιο διερεύνησης της παρούσας υπόθεσης.

 

Πέραν και ανεξαρτήτως των πιο πάνω επισημάνσεων μας, τα οποία θεωρούμε καταλυτικά για την στοιχειοθέτηση του πιο πάνω ισχυρισμού, ορθώνεται ακόμη ένα εμπόδιο για την Υπεράσπιση της Κ.1. Η Υπεράσπιση της Κ.1 δεν έχει εξηγήσει ούτε τεκμηριώσει τον επηρεασμό των δικαιωμάτων της και γενικότερα την επίδραση της όποιας παραβίασης των Δικαστικών Κανόνων στο δικαίωμα της Κ.1 να τύχει δίκαιης δίκης. Σε σχέση με το ζήτημα αυτό δεν είναι άνευ σημασίας το γεγονός ότι με βάση το περιεχόμενο της ανακριτικής κατάθεσης της Κ.1 ημερ. 29.3.15 η Κ.1 δεν προέβη σε οποιαδήποτε δήλωση και ότι σε όλες τις ερωτήσεις που της υπεβλήθηκαν από την Αστυνομία είχε απαντήσει πως ό,τι είχε να πει θα το έλεγε στο Δικαστήριο.

 

Ο κ. Πουργουρίδης ισχυρίστηκε επίσης πως «όλες οι γραπτές καταθέσεις από τους Κύπριους μάρτυρες έχουν ληφθεί κατά παράβαση του Δικαστικού Κανόνα IV». Εν πρώτοις να επισημάνουμε πως με δεδομένο ότι ο συνήγορος επικαλείται παράβαση του Δικαστικού Κανόνα IV με βάση τα προβλεπόμενα στην παράγραφο (δ) αυτού διαλαμβάνεται πως «Όταν την κατάθεση την καταγράφει αστυνομικός, οφείλει να καταγράφει αυτούσια τα λόγια που χρησιμοποιήθηκαν από το πρόσωπο που δίνει την κατάθεση, δίχως να του υποβάλλονται οποιεσδήποτε ερωτήσεις, εκτός εκεί που χρειάζεται για να δοθεί συνοχή στην κατάθεση ή για να την καταστήσουν καταληπτή και σχετική προς τα ουσιώδη ζητήματα. Δεν πρέπει να τον παροτρύνει.».

 

Στην υπόθεση R. ν. Williams (1978) 67 Cr. Αpp. R. 10 το Δικαστήριο αποφάσισε ότι, αν ο ύποπτος την ώρα που δίνει την κατάθεση ύστερα από προειδοποίηση δυσκολεύεται να εκφραστεί και να διαλέξει τα κατάλληλα λόγια, δεν είναι παράτυπο για τον Αστυνομικό να τον βοηθήσει υποβάλλοντάς του μη καθοδηγητικές ερωτήσεις, δεδομένου ότι αυτό που θα καταγραφεί είναι η γλώσσα του ίδιου του υπόπτου και η κατάθεση απεικονίζει αυτό που είπε ο ύποπτος και όχι αυτά που είπε κάποιος άλλος.

 

Όπως τέθηκε στην πιο πάνω υπόθεση (σελ. 13):

 

“It is most important in this case that the questions were not leading in character and did not suggest answers and did not, on the face of them, affect the power of the accused to choose his own words and use his own language. If it is clear that a suspect when making a voluntary statement has any difficulty with articulation and does not find it easy to choose the right words, there is absolutely no reason why he should not have assistance from the police as long as they keep off leading questions and realise the importance of recording the accused's own language”.

 

Λέμε, σε συμφωνία με τα όσα υποστήριξε η εκπρόσωπος της ΚΑ, ότι η σχετική εισήγηση του κ. Πουργουρίδη εκλαμβάνει ως δεδομένο, χωρίς δηλαδή να υπάρχει το απαραίτητο πραγματικό υπόβαθρο, ότι σε όλες τις καταθέσεις των Κυπρίων μαρτύρων έχουν υποβληθεί ερωτήσεις από την Αστυνομία. Δεν έχουμε διαπιστώσει αυτό το ζήτημα να αποτέλεσε μέσω της αντεξέτασης από πλευράς της Υπεράσπισης της Κ.1 αντικείμενο διερεύνησης αναφορικά με όλους τους μάρτυρες. Όσον δε αφορά τη θέση του συνηγόρου πως «απλή ανάγνωση της κατάθεσης του Μ.Κ.22 Χρίστου Κατσελλή, έγγραφο 30, οδηγεί στο αβίαστο συμπέρασμα ότι είναι παντελώς αδύνατο να είπε ο Κατσελλής τα όσα είναι καταγραμμένα χωρίς να του έχουν υποβληθεί ερωτήσεις» ανάγεται σε μια απλή υπόθεση ενώ αντεξεταζόμενος ο ίδιος ο Μ.Κ.22 αποτέλεσε σταθερή του θέση όταν ρωτήθηκε σχετικά πως, κατά το στάδιο λήψης της κατάθεσης του, έλεγε τα γεγονότα όπως αυτά συνέβησαν μέσω διήγησης χωρίς να θυμάται να του είχε υποβληθεί από την Αστυνομία οποιαδήποτε ερώτηση αλλά και χωρίς να αποκλείει κάποιες φορές την υποβολή ερωτήσεων σε κάποια σημεία^[41].

 

Αναφερόμενος ο κ. Πουργουρίδης στην κατάθεση της Μαρίας Σολωμού (Τεκμήριο 195Α) διερωτήθηκε για το πώς είναι δυνατόν να απαντά εκτεταμένα σε μια ερώτηση που της υποβλήθηκε από την Αστυνομία. Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, είναι πως για το ζήτημα αυτό ουδεμία διερεύνηση δεν έγινε στο στάδιο της αντεξέτασης της Μελίνας Ξενή με αποτέλεσμα η σχετική εισήγηση του να κρίνεται αυθαίρετη και χωρίς οποιαδήποτε πραγματική βάση.

 

(ΙΙΙ)    Η συνάντηση της εκπροσώπου της Κ.Α. με τον Μ.Κ.22

 

Αποτέλεσε θέση του Συνηγόρου της Κ.1 πως η εκπρόσωπος της Κ.Α. δεν είχε κανένα δικαίωμα να επισκεφθεί τον Μ.Κ.22 για να τον ρωτήσει αν εξακολουθούσε να επιθυμεί να παρουσιαστεί ως μάρτυρας κατηγορίας και να συζητήσει μαζί του το περιεχόμενο της κατάθεσης του. Αυτή τη διερεύνηση, πρόσθεσε, θα μπορούσε να την έκανε ο δικηγόρος του ή κάποιο μέλος της Αστυνομίας που δεν είχε σχέση με τη διερεύνηση της υπόθεσης. Έγινε επίσης αναφορά και σε συναντήσεις που η εκπρόσωπος της Κ.Α. είχε με άλλους μάρτυρες και με τους οποίους συζήτησε το περιεχόμενο της κατάθεσης τους. Η εν λόγω συνάντηση εντάσσεται εντός της ενότητας η οποία αναφέρεται σε «ανεπίτρεπτες συναντήσεις μεταξύ μαρτύρων κατηγορίας και εκπροσώπου της Κ.Α.».

 

Επί της αρχής εν πρώτοις να επισημάνουμε πως το συμφέρον της ορθής απονομής της δικαιοσύνης υπαγορεύει ότι ένας μάρτυρας καταθέτει ενώπιον του Δικαστηρίου ελεύθερα και ανεπηρέαστα τα γεγονότα που βρίσκονται στη γνώση και αντίληψη του. Είναι δε για αυτό τον λόγο που δεν επιτρέπεται η προσυνεννόηση μεταξύ μαρτύρων και οι κοινές συναντήσεις μεταξύ αυτών ούτως ώστε να μην γνωρίζει ένας μάρτυρας τι θα καταθέσει ένας άλλος. Εντός του ίδιου πλαισίου εντάσσεται και η αρχή ότι η προετοιμασία (coaching) και/ή η εκπαίδευση (training) ενός μάρτυρα αναφορικά με το τι θα πει και πως θα καταθέσει ενώπιον του Δικαστηρίου είναι αθέμιτη και ανεπίτρεπτη πρακτική^[42]. Και αυτό σε αντίθεση με την απλή εξοικείωση (familiarisation) του μάρτυρα με τη δικαστική αίθουσα στην οποία θα καταθέσει και την επεξήγηση των διαφόρων φάσεων της δικαστικής διαδικασίας^[43].

 

Στην υπόθεση Regina ν. Momodou and another (2005) EWCA Crim. 177 αναφέρθηκαν στην παρα.61 τα εξής σχετικά:

 

“61 There is a dramatic distinction between witness training or coaching, and witness familiarisation. Training or coaching for witnesses in criminal proceedings (whether for prosecution or defence) is not permitted. This is the logical consequence of the well-known principle that discussions between witnesses should not take place, and that the statements and proofs of one witness should not be disclosed to ang other witness. (See R. v Richardson (1971) 55 Cr.App.R. 244, /19711 2 O.B. 484 ; R. v Arif (Dogan) The Times, June 22, 1993 ; R. v Skinner (1994) 99 Cr.App.R. 212: and R. v Shaw 120021 EWCA Crim 3004 .) The witness should give his or her own evidence, so far as practicable uninfluenced by what anyone else has said, whether in formal discussions or informal conversations. The rule reduces, indeed hopefully avoids, any possibility that one witness may tailor his evidence in the light of what anyone else said, and equally avoids any unfounded perception that he may have done so. These risks are inherent in witness training ”.

(η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Είναι δε σκόπιμο να καταστήσουμε σαφές ότι η προηγούμενη επαφή και συνέντευξη του εκπροσώπου της Κ.Α. με ένα μάρτυρα κατηγορίας, ήτοι πριν το στάδιο της έναρξης της μαρτυρίας του ενώπιον του Δικαστηρίου, δεν απαγορεύεται. Αντιθέτως ο εκπρόσωπος της Κ.Α. δικαιούται να έχει τέτοια επαφή η οποία δυνατόν να συμπεριλαμβάνει την ανάγνωση της κατάθεσης του μάρτυρα που έδωσε στην Αστυνομία, την υποβολή οποιωνδήποτε διευκρινιστικών ερωτήσεων και την πιθανή εξασφάλιση/προσθήκη νέων στοιχείων στη μαρτυρία. Σε καμία, βεβαίως, περίπτωση δεν πρέπει η επαφή αυτή με τον μάρτυρα να έχει ως στόχο την βελτίωση ή ενδυνάμωση της μαρτυρίας που αυτός θα δώσει όταν θα καταθέσει στο Δικαστήριο ή την όποια καθοδήγηση προς αυτό.

 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται ο Κώδικα Πρακτικής που ισχύει και εφαρμόζεται στην Αγγλία και ο οποίος εκδόθηκε από τον Director of Public Prosecutions για σκοπούς καθοδήγησης των εκπροσώπων της Κ.Α. (Pre-Trial Witness Interviews: Code of Practice):

 

“Interviews to which this Code of Practice applies

 

“A prosecutor may conduct a pre-trial interview with a witness when they considers that it will enable them to reach a better informed decision about any aspect of the case. Pre-trial Interviews must not be held for the purpose of improving a witness's evidence or performance although a prosecutor conducting a pre-trial interview may answer a. witness's questions about court procedure.

 

Where a prosecutor conducts a pre-trial interview to assess the reliability of a witness's evidence, the witness may be asked about the content of their statement or other issues that relate to reliability. This may include taking the witness through their statement, asking questions to clarify and expand evidence, asking questions relating to character, exploring new evidence or probing the witness's account.

 

A pre-trial interview may take place at any stage of the proceedings (including pre-charge) until the witness starts to give evidence at trial.

 

However, no interview should be conducted until the witness has provided to the police a signed witness statement or has taken part in a visually recorded, evidential interview”.

(η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Εν πάση δε περιπτώσει επισημαίνουμε στο σημείο αυτό πως ουδέποτε τέθηκε από την Υπεράσπιση της Κ.1 κατά την αντεξέταση ότι αντικείμενο ή αποτέλεσμα τέτοιας επαφής είτε της εκπροσώπου της Κ.Α., είτε μελών της Αστυνομίας με τον Μ.Κ.22 ή άλλο μάρτυρα κατηγορίας ήταν η καθοδήγηση τους ως προς τη μαρτυρία που θα έδιναν ή η υποβολή των όσων θα έπρεπε να καταθέσουν και γενικά οποιασδήποτε μορφής ανεπίτρεπτη και/ή αθέμιτη ενέργεια.

 

Σε σχέση με τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες έγιναν οι αναφερόμενες συναντήσεις αποτέλεσε εύρημά μας πως η εκπρόσωπος της Κ.Α. συνοδευόμενη από την Μ.Κ.24 είχε στις Κεντρικές Φυλακές μία συνάντηση με τον Μ.Κ.22 μετά που ο τελευταίος, κατόπιν παραδοχής του, είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση. Κατά τη συνάντηση αυτή αρχικώς ο Μ.Κ.22 ερωτήθηκε από την εκπρόσωπο της Κ.Α. αν επιθυμούσε να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας επισημαίνοντας του ταυτόχρονα πως αποτελούσε θέμα δικό του αν θα το έπραττε και ότι δεν ετίθετο ζήτημα να του δοθεί οποιοδήποτε αντάλλαγμα είτε από την Αστυνομία, είτε από τη Νομική Υπηρεσία. Ακολούθως δόθηκε στον Μ.Κ.22 από την εκπρόσωπο της Κ.Α. αντίγραφο της κατάθεσης που είχε δώσει στην Αστυνομία και ρωτήθηκε αν ήθελε να αλλάξει οτιδήποτε οπόταν και ο Μ.Κ.22, αφού τη διάβασε, προέβη σε μία διόρθωση.

 

Αποτέλεσε, επίσης, εύρημά μας πως κατόπιν οδηγιών της εκπροσώπου της Κ.Α. υπήρξε και δεύτερη συνάντηση με τον Μ.Κ.22 στις Κεντρικές Φυλακές, αυτή τη φορά της Μ.Κ.24 τη συνοδεία του Μ.Κ.27. Και σε αυτή τη συνάντηση ο Μ.Κ.22 ερωτήθηκε κατά πόσο εξακολουθούσε να επιθυμεί να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας και έδωσε εκ νέου καταφατική απάντηση. Αποτέλεσε, επίσης, εύρημα μας πως για αυτή του την πρόθεση δεν ζήτησε οποιοδήποτε αντάλλαγμα.

 

Οι φάκελοι που παρέδωσε η Μαρία Σολωμού στην Αστυνομία:

 

Αποτέλεσε εισήγηση του κ. Πουργουρίδη στο πλαίσιο της τελικής του αγόρευσης ότι οι φάκελοι που παρέδωσε η σύζυγος του Μ.Κ.22 στην Αστυνομία, δεν έχουν καμία αποδεικτική αξία λόγω της παράλειψης της Κ.Α. να αποδείξει όλη την αλυσίδα διακίνησης των φακέλων και την ασφαλή φύλαξη τους. Προέβαλε, επίσης, τη θέση ότι η απουσία της Μαρίας Σολωμού ως μάρτυρα κατηγορίας άφησε κενά στην όλη αλυσίδα.

 

Προς το σκοπό εξέτασης του πιο πάνω ισχυρισμού καθίσταται αναγκαίο όπως γίνει αναφορά στη μαρτυρία που συναφώς κατατέθηκε συμπεριλαμβανομένων και των παραδεκτών γεγονότων.

 

Συγκεκριμένα:

 

ð    Οι πιο πάνω φάκελοι μαζί με τα έγγραφα που περιέχονται σε αυτούς κατατέθηκαν από την Μ.Κ.1 σύμφωνα με τον Κατάλογο τεκμηρίων Τεκμήριο Α.

 

ð    Αποτέλεσε παραδεκτό γεγονός με βάση τον Κατάλογο Παραδεκτών Γεγονότων Τεκμήριο Β  ότι :

 

(ι)      «Τα Τεκμήρια 1 έως 86 παραλήφθηκαν και ή λήφθηκαν νόμιμα από την Αστυνομία, και από την ημέρα λήψης και ή παραλαβής τους από την Αστυνομία μέχρι και την κατάθεσή τους στο Δικαστήριο διακινήθηκαν νομότυπα και καμία επέμβαση και ή αλλοίωση δεν έγινε σε αυτά, εκτός αυτής που έγινε κατά την επιστημονική εξέταση συγκεκριμένων τεκμηρίων από το Λοχία 837 Γιώργο Χρυσάνθου της Υπηρεσίας Εγκληματολογικών Ερευνών (Εργαστήριο Γραφολογίας), Αστ. 1248 Κωνσταντίνου Αναστασίου του Δικανικού Εργαστηρίου Ηλεκτρονικών Δεδομένων (όσο αφορά το ΤΚ82) και το Εργαστήριο Φωτογραφίας, Εικόνας και Γραφικών της ΥΠΕΓΕ Αρχηγείο Αστυνομίας (όσο αφορά το ΤΚ83).»

 

και ότι:

 

(ιι)     «Τα Τεκμήρια 1 έως 18 παραδόθηκαν από την Μαρία Σολωμού, σύζυγο του πρώην Κατηγορούμενου 2, στην Αστ. 1912 Μελίνα Ξενή του ΤΑΕ Λευκωσίας στις 4.3.15. Τα Τεκμήρια 1 έως 17 ήταν εντός του Τεκμηρίου 18.»

 

ð    Κατά την παράδοση από την Μαρία Σολωμού στην Μ.Κ.32 των Τεκμηρίων 1-18 η Μαρία Σολωμού ανέφερε στην τελευταία ότι αυτά ήταν τα έγγραφα της Κ.1 που η Κ.1 είχε στο περίπτερο του συζύγου της, Μ.Κ.22[44]. Η εν λόγω μεταφορά από την Μ.Κ.32 των λεχθέντων της Μαρίας Σολωμού δεν έτυχε οποιασδήποτε αμφισβήτησης κατά την αντεξέταση και, συνεπώς, παρέμεινε αναντίλεκτη.

 

Είναι προφανές πως ενώπιον μας η πιο πάνω δήλωση παρουσιάστηκε για να αποδείξει την αλήθεια του περιεχομένου της. Όσον αφορά δε το περιεχόμενο της δήλωσης της Μαρίας Σολωμού προς την Μ.Κ.32 αυτό συνιστά εξ ακοής μαρτυρία η οποία αξιολογείται στη βάση των παραγόντων του Άρθρου 27 του Κεφ.9.

 

Επ’ αυτής, πέραν του ότι λαμβάνουμε υπόψιν το σύνολο των περιστάσεων, σημειώνουμε τα εξής:

 

(i)           Όσον αφορά τη δυνατότητα παρουσίασης της Μαρίας Σολωμού δεν έχει προσφερθεί οποιαδήποτε μαρτυρία από πλευράς Κ.Α. Η δε Υπεράσπιση δεν ζήτησε άδεια του Δικαστηρίου για κλήτευση της Μαρίας Σολωμού για σκοπούς αντεξέτασης. Υπό τις περιστάσεις δεν θεωρούμε ότι δεν ήταν εύλογο και εφικτό να κλητευθεί στο Δικαστήριο και θα το έχουμε υπόψιν στην αξιολόγηση αυτή.

 

(ii)         Η δήλωση αυτή έγινε κατά την παράδοση των Τεκμηρίων 1-18 στην Μ.Κ.32 χωρίς να προσδιοριστεί το χρονικό διάστημα που είχε μεσολαβήσει μεταξύ της αρχικής δήλωσης και του γεγονότος στο οποίο αυτή αναφέρετο.

 

(iii)        Η δήλωση, όπως έχει μεταφερθεί ενώπιον μας, δεν περιλαμβάνει εξ ακοής μαρτυρία πέραν του πρώτου βαθμού.

 

(iv)        Δεν υπάρχει οποιαδήποτε μαρτυρία ή ένδειξη ή στοιχείο ότι είτε η Μαρία Σολωμού, είτε η Μ.Κ.32 είχαν οποιοδήποτε κίνητρο να αποκρύψουν ή να παραποιήσουν τα γεγονότα.

 

(v)          Η αρχική δήλωση της Μαρία Σολωμού (ότι τα Τεκμήρια 1-17 ήταν τα έγγραφα της Κ.1 που είχε η Κ.1 στο περίπτερο του συζύγου της) δεν είναι εκτενής ή πολύπλοκη και κατά συνέπεια δεν τίθεται και οποιοδήποτε ζήτημα παραποίησης οποιουδήποτε μέρους κατά τη μεταφορά της από τη Μ.Κ.32. Είναι αντιθέτως, μια πολύ σύντομη και απλή δήλωση. Δεν έχουμε λοιπόν οποιαδήποτε αμφιβολία ότι η αρχική δήλωση μεταφέρθηκε επακριβώς ενώπιον μας.

 

(vi)        Η αρχική δήλωση έγινε στο πλαίσιο διερεύνησης της υπόθεσης και κατά τη διάρκεια λήψης από την Μ.Κ.32 συμπληρωματικής κατάθεσης από την Μαρία Σολωμού. Σκοπός της κατάθεσης, εξ όσων προκύπτει, ήταν να καταγραφεί οτιδήποτε γνώριζε η Μαρία Σολωμού σχετικό με την υπόθεση ή τους εμπλεκόμενους.

 

(vii)      Σημειώνουμε ότι η Μ.Κ.32 δεν έτυχε οποιασδήποτε αντεξέτασης ως προς το κατά πόσο της είπε η Μαρία Σολωμού τα όσα η ίδια ισχυρίστηκε. Με δεδομένο αυτό και τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω κρίνουμε ότι η δήλωση μετεφέρθη επακριβώς και δεν τίθεται οποιοδήποτε ζήτημα ουσιώδους διαφοροποίησης της.

 

(viii)     Ούτε δημιουργείται οποιοδήποτε πρόβλημα ορθής αξιολόγησης της βαρύτητας της υπό τις περιστάσεις υπό τις οποίες έχει προσαχθεί.

 

Συνεκτιμώντας όλους τους πιο πάνω παράγοντες και γενικά τα κριτήρια του Άρθρου 27 δεν διατηρούμε οποιαδήποτε αμφιβολία ότι η εξ ακοής μαρτυρία που περιέχει τη δήλωση της Μ.Κ.32 ότι στο πλαίσιο της κατάθεσης που έλαβε από τη σύζυγο του Μ.Κ.22 στις 4.3.15, και κατά την παράδοση των Τεκμηρίων 1-18 της ανέφερε ότι τα Τεκμήρια 1-17 ήταν τα έγγραφα της Κ.1 που είχε η Κ.1 στο περίπτερο του συζύγου της ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

 

ð    Ο Μ.Κ.22 αναγνώρισε τα πιο πάνω Τεκμήρια 1 μέχρι 17 (τους χακί φακέλους μαζί με το περιεχόμενο τους) ως τα έγγραφα που, κατά τους επίδικους χρόνους άφηνε η Κ.1 στο περίπτερό του και που, μετά που είχε έρθει η Αστυνομία σπίτι του, αυτός είχε μεταφέρει εκεί αφού προηγουμένως τα τοποθέτησε σε μια σακούλα. Με οδηγίες δε της Κ.1 τα φύλαξε εκεί. Όπως δε ανέφερε δεν υπήρξε σε αυτά τα έγγραφα οποιαδήποτε επέμβαση ενόσω τα είχε υπό τον δικό του έλεγχο και κατοχή[45]. Η πιο πάνω μαρτυρία, πέραν του ότι ήταν αξιόπιστη, δεν αμφισβητήθηκε κατά τη διάρκεια της αντεξέτασης και, συνεπώς, παρέμεινε αναντίλεκτη.

 

Στη βάση όλων των πιο πάνω δεν διαπιστώνεται οποιοδήποτε κενό στην αλυσίδα διακίνησης των εν λόγω Τεκμηρίων. Ειδικότερα δε ουδέν κενό προέκυψε από το γεγονός ότι δεν κλήθηκε να καταθέσει ως Μάρτυρας Κατηγορίας η Μαρία Σολωμού.

 

ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ

 

Μελετώντας τις Κατηγορίες διαφαίνεται ότι αυτές χωρίζονται σε ομάδες, και κρίνουμε πρόσφορο να εξεταστούν με αυτόν τον τρόπο.

 

 

 

 

Κατηγορίες Συνωμοσίας προς καταδολίευση, Συνωμοσίας προς διάπραξη Κακουργήματος και Συνωμοσίας προς διάπραξη Πλημμελήματος

 

Στην υπό εκδίκαση υπόθεση κατηγορίες Συνωμοσίας προς Καταδολίευση αντιμετωπίζουν οι Κ.1, 3 και 4.

 

Όπως διατυπώνονται οι λεπτομέρειες αδικημάτων των Κατηγοριών 2, 89, 165, 166, 167, 168, 169, 170 και 171 για να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα των εν λόγων κατηγοριών στη βάση του Άρθρου 302 του Ποινικού Κώδικα θα πρέπει να καταδειχθεί ότι οι Κατηγορούμενοι:

 

i)        Συνωμότησαν με άλλον

ii)       όπως με απάτη ή άλλο δόλιο μέσο

iii)      καταδολιεύσουν τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.

 

Επιπλέον η Κ.1 αντιμετωπίζει δύο κατηγορίες συνωμοσίας προς διάπραξη κακουργήματος κατά παράβαση των αρ. 371 και 335 του Κεφ. 154 (Κατηγορίες 16 και 90) και δύο κατηγορίες συνωμοσίας προς διάπραξη πλημμελήματος κατά παράβαση των Άρθρων 372 και 305 του Κεφ. 154 (Κατηγορίες 17 και 91).

 

Είναι γνωστές οι αρχές που αφορούν το γενικότερο αδίκημα της συνωμοσίας προς διάπραξη άλλων αδικημάτων (Άρθρα 371 και 372 του Ποινικού Κώδικα).

 

Όπως τονίσθηκε στην υπόθεση Λαζάρου κ.α. ν. Δημοκρατίας (2010) 2 Α.Α.Δ 633, το αδίκημα της συνωμοσίας συντελείται από τη στιγμή που δύο ή περισσότερα πρόσωπα συμφωνούν να διαπράξουν αδίκημα ή να επιτύχουν νόμιμο σκοπό με παράνομα μέσα. Δεν είναι αναγκαίο για τη συμπλήρωση του αδικήματος να έχει τελεστεί οτιδήποτε πέραν από τη συμφωνία^[46]. Το κατά πόσον οι συνωμότες μετάνιωσαν, σταμάτησαν, παρεμποδίστηκαν, απέτυχαν ή δεν είχαν την ευκαιρία να προωθήσουν το σκοπό της συνωμοσίας, είναι αδιάφορο^[47]. Είναι χωρίς σημασία το κατά πόσο αυτό που τελικά πραγματοποιείται διαφέρει από αυτά που έχουν συμφωνηθεί. Στη Λαζάρου (ανωτέρω) επισημάνθηκε, ακόμη, ότι η συνωμοσία, εκτός της ύπαρξης συμφωνίας περιλαμβάνει και το στοιχείο της πρόθεσης (mens rea) και για τούτο η Κατηγορούσα Αρχή θα πρέπει να αποδεικνύει όχι μόνο τη συμφωνία μεταξύ των κατ’ ισχυρισμό συνωμοτών να εκτελέσουν ένα παράνομο σκοπό (αποδεικνυόμενης είτε με λόγια, είτε με άλλο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ τους), αλλά επιπρόσθετα θα πρέπει να αποδεικνύει την πρόθεση στη σκέψη καθενός κατ’ ισχυρισμό συνωμότη να εκτελέσει τον παράνομο σκοπό^[48]. Σημειώνουμε ότι η πρόθεση δεν είναι δεκτική άμεσης απόδειξης και κατά κανόνα αναδύεται ως εξυπακουόμενο στοιχείο μέσα από τα παρουσιαζόμενα γεγονότα τα οποία και αποτελούν τα ευρήματα του Δικαστηρίου^[49]. H συμφωνία σπανίως αποδεικνύεται μέσω άμεσης μαρτυρίας (direct evidence) αλλά συνήθως με την εξαγωγή ευλόγων συμπερασμάτων από τη συντονισμένη δράση (concerted action) - είτε αυτή συνίσταται σε πράξεις (acts), είτε σε δηλώσεις (declarations) - των κατηγορουμένων^[50]. Eπισημαίνεται ότι το αδίκημα δεν συνίσταται στη συντονισμένη δράση (concerted action) αλλά στην εξυπακουόμενη προηγούμενη συμφωνία (inferred anterior agreement) και η συντονισμένη δράση συνιστά μαρτυρία για το αδίκημα της συνωμοσίας.

 

Το πιο κάτω απόσπασμα από το Σύγγραμμα Smith and Hogan’s Criminal Law 13ed, στις σελίδες 431-432 είναι σχετικό:

 

“Direct evidence of it, even in an era of covert surveillance and telephone tapping, will rarely be available. Agreements are frequently proved by showing that the parties concerted in the pursuit of a common object in such manner as to show that their actions must have been coordinated by arrangement beforehand. The danger is that the importance attached to the acts done may obscure the fact that these acts do not in themselves constitute a conspiracy, but are only evidence of it. If the jury are left in reasonable doubt, when all the evidence is in, whether the two or more accused persons were acting in pursuance of an agreement, they should acquit, even though the evidence shows that they were simultaneously pursuing the same object”.

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Η συντονισμένη δράση που αναφέρθηκε ανωτέρω αφορά σε ενέργειες και πράξεις γνωστές στο Αγγλικό δίκαιο ως “overt acts”^[51] από τις οποίες δύναται να συναχθεί η ύπαρξη της συμφωνίας αντικείμενο της συνωμοσίας.

 

Παρόλο λοιπόν που μια συνωμοσία δύναται να αποδειχθεί μέσω περιστατικής μαρτυρίας, το γεγονός ότι διαφορετικά πρόσωπα έχουν ακολουθήσει τον ίδιο παράνομο σκοπό (same unlawful end), από μόνο του δεν συνεπάγεται ότι προηγήθηκε η ύπαρξη συμφωνίας μεταξύ τους. Με άλλα λόγια, το απλό γεγονός ότι δυο άτομα ανεξάρτητα επιδιώκουν τον ίδιο στόχο (same end), δεν τους καθιστά συνωμότες.

 

Σχετική παραπομπή μπορεί να γίνει στο Σύγγραμμα Glanville Williams Criminal Law, The General Part, (2^nd edition) σελ. 667 όπου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, “The mere fact that two persons independently persue the same end does not render them conspirators”.

 

Και τούτο είναι λογικό ενόψει του ότι ενώ από τις πράξεις κάποιων προσώπων δύναται να συναχθεί μεταξύ τους εξυπακουόμενη προηγούμενη συμφωνία παραμένει η ανάγκη προς απόδειξη της αναγκαίας ένοχης διάνοιας (mens rea), ήτοι του κατά πόσον ένα πρόσωπο έχει πράγματι συμφωνήσει στην προώθηση του παράνομου σκοπού.

 

Υπενθυμίζουμε στο σημείο αυτό τη βασική αρχή του δικαίου της Απόδειξης ότι πράξεις και ή δηλώσεις δύο ή περισσοτέρων προσώπων που ενεργούν από κοινού για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού οι οποίες γίνονται στο πλαίσιο της επιδίωξης ή προαγωγής του κοινού σκοπού γίνονται δεκτές ενάντια στον άλλο ή τους άλλους^[52].

 

Όπως αναφέρεται στο Σύγγραμμα Russell on Crime Vol. 3, p.166:

 

“It is a mistake to say that a conspiracy must be proved before the acts of the alleged conspirators can be given in evidence; … that species of evidence [i.e., that of a person present when the parties conspired] is hardly ever to be adduced before a jury; but the unlawful conspiracy is to be inferred from the conduct of the parties; and if several men are seen taking several steps, all tending towards one obvious purpose, and they are seen through a continued portion of time taking steps that lead to one end, it is for the jury to say whether those persons had not combined together to bring about that end, which their conduct seems so obviously adapted to effectuate.”

 

Σχετικές με όλα τα πιο πάνω είναι και οι ακόλουθες περικοπές από το Σύγγραμμα Archbold (2016) στις παραγράφους 33-15 και 33-14:

 

«33-15

Mens rea is an essential element in conspiracy only in that there must be an intention to be a party to an agreement to do an unlawful act. In R. v. Anderson [1986] A.C. 27, HL, Lord Bridge said:

 

"But, beyond the mere fact of agreement, the necessary mens rea of the crime is, in my opinion, established if, and only if, it is shown that the accused, when he entered into the agreement, intended to play some part in the agreed course of conduct in furtherance of the criminal purpose which the agreed course of conduct was intended to achieve. Nothing less will suffice; nothing more is required"(at p. 39E

 

The point was emphasised in Yip Chiu-Cheung v. R., 99 Cr.App.R. 406, PC, where an undercover officer who entered into an agreement to export drugs was held to have had the necessary mens rea for conspiracy. Lord Griffiths said

 

The crime of conspiracy requires an agreement between two or more persons to commit an unlawful act with the intention of carrying it out. It is the intention to carry out the crime that constitutes the necessary mens rea for the offence. As Lord Bridge pointed out, an undercover agent who has no intention of committing the crime lacks the necessary mens rea to be a conspirator"(at p. 410).

 

Proving the agreement

33-14

The agreement may be proved in the usual way or by proving circumstances from which the jury may presume it: R. v. Parsons (1763) 1 W.Bl. 392; R. v. Murphy (1837) 8 C. & P. 297. Proof of the existence of a conspiracy is generally a “matter of inference, deduced from certain criminal acts of the parties accused, done in pursuance of an apparent criminal purpose in common between them»

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Η αντικειμενική υπόσταση (actus reus) του αδικήματος της συνωμοσίας συνίσταται στη συμφωνία δύο ή περισσοτέρων προσώπων να διαπράξουν αδίκημα ή να επιτύχουν νόμιμο σκοπό με παράνομα μέσα. Η συμφωνία δεν είναι τίποτα άλλο παρά το αποτέλεσμα της εξωτερίκευσης της κρυφής πρόθεσης (secret intention) που ο καθένας έχει στο μυαλό του η οποία εκδηλώνεται μέσω της προώθησης της δια κοινών και αμοιβαίων διαβουλεύσεων οι οποίες έχουν ως κατάληξη τη συμφωνία. Επομένως δεν είναι αρκετό δύο ή περισσότερα άτομα να επιδιώκουν τον ίδιο παράνομο σκοπό. Η ύπαρξη, απλώς, πρόθεσης δεν στοιχειοθετεί το αδίκημα της συνωμοσίας.

 

Παραπέμπουμε σχετικά στα ακόλουθα αποσπάσματα από την υπόθεση Mulcahy v. The Queen, (1868) L.R. 3 H.L. 306:

 

“….A conspiracy consists not merely in the intention of two or more, but in the agreement of two or more to do an unlawful act, or to do a lawful act by unlawful means. So long as such a design rests in intention only, it is not indictable. When two agree to carry it into effect, the very plot is an act in itself, and the act of each of the parties, promise against promise, actus contra actum, capable of being enforced, if lawful, punishable if for a criminal object or for the use of criminal means…………………………………………………………………

………It is a mistake to say that conspiracy rests in intention only. It cannot exist without the consent of two or more persons, and their agreement is an act in advancement of the intention which each of them has conceived in his mind. The argument confounds the secret arrangement of the conspirators amongst themselves with the secret intention which each must have previously had in his own mind, and which did not issue in act until it displayed itself by mutual consultation and agreement.”

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Παρομοίως στην υπόθεση R. v. Thomson (1966) 50 Cr.App.Rep. σελ. 1, αφού επαναλήφθηκαν τα ανωτέρω, λέχθηκαν και τα εξής:

 

“When a man makes an agreement, he assents with his mind to the offer of the other party and communicates his assent to the other party by words or conduct. For the purposes of the law of contract, the words or conduct by which a man manifests his assent are binding on him and the law does not allow him to say that his mind did not go with his conduct. The criminal law, however, is concerned with punishing wrongdoing; the essential element in any crime, other than in the limited class of absolute offences, is a guilty mind. Evidence that the accused person acted and spoke as if he was making and had made an agreement may provide cogent evidence of a guilty mind; but it is only evidence and can be rebutted by other evidence”.

 

Σχετική με τα πιο πάνω είναι και η ακόλουθη περικοπή από το Σύγγραμμα Archbold (2016) στην παράγραφο 33-8:

 

“Uncommunicated intentions

33-8

The offence of conspiracy cannot exist without the agreement, consent or combination of two or more persons: Mawji v. R. [1957] A.C. 126, PC; R. v. Plummer [1902] 2 K.B. 339. So long as a design rests in intention only, it is not indictable: there must be agreement. Accordingly a secret and uncommunicated intention to join an illegal enterprise, should the occasion arise, does not amount to an agreement: R. v. Scott (Valerie), 68 Cr.App.R. 164, CA.”

 

Τα πιο πάνω αποτελούν γενικότερες αρχές οι οποίες έχουν εφαρμογή και στο ειδικότερο επίδικο αδίκημα συνωμοσίας προς καταδολίευση.

 

Η έννοια του συστατικού στοιχείου της πρόθεσης καταδολίευσης που περιλαμβάνεται στο πιο πάνω αδίκημα δεν καθορίζεται με οποιαδήποτε ρητή πρόνοια στον Ποινικό Κώδικα. Με βάση τη σχετική αγγλική νομολογία όπως αποκρυσταλλώθηκε στην υπόθεση Welham v. D.P.P. (1961) A.C.103, H.L., η «πρόθεση καταδολίευσης» σημαίνει πρόθεση προκλήσεως ή κίνδυνο προκλήσεως βλάβης σε ένα πρόσωπο ως αποτέλεσμα εξαπατήσεως. Η υπόθεση Welham ξεκαθάρισε ότι η πρόθεση καταδολίευσης δεν περιορίζεται στην πρόκληση ή στον κίνδυνο πρόκλησης οικονομικής ζημιάς στο θύμα της απάτης αλλά καλύπτει γενικά και οποιαδήποτε άλλη βλάβη στο θύμα, έστω και αν αυτή δεν είναι χρηματικής ή οικονομικής φύσεως. Επισημαίνεται δε ότι προηγούμενες αγγλικές αποφάσεις στις οποίες λέχθηκε ότι η πρόθεση καταδολίευσης σημαίνει πρόθεση να προκληθεί βλάβη σε δικαίωμα ιδιοκτησίας (proprietary right) ενός προσώπου ή οικονομική ζημιά αναφέρθηκαν «εν παρόδω» (obiter).

 

Κρίνουμε σκόπιμο στο σημείο αυτό να παραπέμψουμε στο Σύγγραμμα Archbold 2016 παρ.17-62 και 17-63 όπου συνοψίζεται αυθεντικά, κατά την άποψη μας, η ερμηνεία της επίμαχης φράσης:

 

«17-62

(a) “To defraud” or to act “fraudulently” is dishonestly to prejudice or to take the risk of prejudicing another’s right, knowing that you have no right to do so: Welham v. DPP [1961] A.C. 103, HL…………The word “dishonestly” is inserted in deference to opinions, mostly obiter, expressed in several cases (e.g. R. v. Sinclair , 52 Cr.App.R. 618, CA; Wai Yu Tsang v. R. [1992] 1 A.C. 269, PC). In the leading case of Welham, however, there is no mention of any need to tell the jury that they must be satisfied that the accused was acting dishonestly. It is submitted that the reason for this is that their Lordships considered it beyond argument that intentionally to take the risk of prejudicing another’s right, knowing that there is no right to do so, is dishonest. In Scott v. Metropolitan Police Commr [1975] A.C. 819, HL, Lord Diplock suggested, obiter, that where the intended victim of a conspiracy to defraud is a private individual, the purpose of the conspirators must be to cause economic loss; this view is inconsistent with Welham and has been rejected by the Court of Appeal (R. v. Alsop, 64 Cr.App.R. 29) and the Privy Council (Wai Yu Tsang v. R., ante). In general, fraudulent conspirators neither desire nor foresee loss or injury to another; the fraud consists in taking the risk of injuring another’s right which the accused know they have no right to take.

 

17-63

(b) It is not confined to a risk of possible injury resulting in economic loss, though most cases do involve this: Welham v. DPP, ante; Adams v. R. [1995] 2 Cr.App.R. 295, PC. In Scott, ante, Lord Diplock also suggested, obiter, that where the intended victim of a conspiracy to defraud is a private individual, the risk must be of economic loss. It is submitted, however, that this is wrong as being inconsistent with Welham (see per Lord Radcliffe at p. 124, and per Lord Denning at p. 131) and with the obiter opinion of the remainder of their Lordships in Scott (see per Viscount Dilhorne at p. 839). Where, however, an allegation of conspiracy to defraud is based on economic loss, it is necessary for the prosecution to prove that the victim had a right or interest which was capable of being prejudiced either by actual loss or by being put at risk: Adams v. R., ante”.

 

Ανάλυση του όρου πρόθεση καταδολίευσης (intent to defraud) έγινε στην Ioannou v. The Police (1985) 2 C.L.R. 14 όπου αναφέρθηκε με επιδοκιμασία η αγγλική υπόθεση Welham (ανωτέρω) σύμφωνα με την οποία η έννοια του εν λόγω όρου δεν συνεπαγόταν ούτε περιορίζετο στην πρόκληση οικονομικής ζημιάς στο θύμα.

 

«......................................................... The important thing about this definition is that it is not limited to the idea of economic loss, nor to the idea of depriving someone of something of value. It extends generally to the purpose of fraud and deceit. Put shortly, 'with intent to defraud' means 'with intent to practise a fraud' on someone or other. It need not be anyone in particular someone in general will suffice. If anyone may be prejudiced in any way by the fraud, that is enough".

 

In Rex v. Allsop [1977] 64 Cr. App. R. 29 (C.A.) in which the appellant was convicted of conspiracy to defraud by false hire purchase applications, Shaw, L.J. in deliver­ing the judgment of the Court of Appeal dismissing the appeal, said the following at page 31:

 

«Generally the primary objective of fraudsmen is to advantage themselves. The detriment that results to their victims is secondary to that purpose and in­cidental. It is 'intended' only in the sense that is a contemplated outcome of the fraud that is perpetrated. If the deceit which is employed imperils the economic interest of the person deceived, this is sufficient to constitute fraud even though in the event no actual loss is suffered and notwithstanding that the deceiver did not desire to bring about an actual loss».

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

 

Καταληκτικά όσον αφορά στο θέμα της στοιχειοθέτησης συνωμοσίας παραπέμπουμε στο Σύγγραμμα Kenny’s Outlines of Criminal Law, 9^η έκδοση, όπου στις σελ. 431-432, αναφέρεται ότι:

 

“…it rarely happens that the actual fact of the conspiring, can be proved by direct evidence, since such agree­ments are usually entered into both swiftly and secretly. Hence they ordinarily can be proved only by an inference from the subsequent conduct of the parties, in committing some overt acts which tend so obviously towards the alleged unlawful result as to suggest that they must have arisen from an agreement to bring it about”.

 

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι προς απόδειξη των Κατηγοριών τέθηκε ενώπιον μας τόσο άμεση μαρτυρία όσο και περιστατική μαρτυρία. Η περιστατική μαρτυρία αφορά τόσο σε γεγονότα που περιστοιχίζουν τη διάπραξη των αδικημάτων όσο και στην συμπεριφορά της Κ.1 μετά τη διάπραξη των αδικημάτων. Σε σχέση με το τελευταίο παραπέμπουμε στα επιμέρους ζητήματα 1 έως 5 πιο πάνω.

 

Επισημαίνουμε ότι η συμπεριφορά του Κατηγορουμένου μετά τη διάπραξη του αδικήματος είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως περιστατική μαρτυρία ενοχής. Όπως αναφέρεται στο Σύγγραμμα «Το Δίκαιο της Απόδειξης Δικονομικές και Ουσιαστικές Πτυχές» Ηλιάδη & Σάντη στις σελίδες 570-571, τέτοιο συμπέρασμα μπορεί να συναχθεί από ενέργειες του δράστη όπως να αποκρύψει ή καταστρέψει μαρτυρία ή να επηρεάσει μάρτυρες.

 

Σε σχέση με την Κατηγορία 2 που αφορά στους Κ.1 και 4 από τα ευρήματα μας πιο πάνω προκύπτει ότι ο Κ.4 στο πλαίσιο της συνεργασίας του με την Κ.1 εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 26.8.2013 Ερυθρό 7 του Τεκμηρίου 72 χωρίς να έχει εξετάσει την αναφερόμενη σε αυτήν Μελού Ασπρή. Από την μαρτυρία του Μ.Κ.22 προέκυψε ότι η Μελού Ασπρή ουδέποτε είχε επισκεφθεί τον Κ.4 ενώ δεν έπασχε από διαβήτη, καρδιοπάθεια και δεν ήταν υπέρβαρη. Προκύπτει επίσης από την ανακριτική κατάθεση του Κ.4 (Τεκμήριο 127) την οποία υιοθέτησε ενώπιον του Δικαστηρίου ως μέρος της Κυρίως Εξέτασής του, ότι η Κ.1 του είχε ζητήσει την έκδοση ιατρικών βεβαιώσεων για να παραδοθούν στο Τμήμα Μετανάστευσης (Απαντήσεις 8 & 9). Στην πραγματικότητα οι ως άνω Κατηγορούμενοι διευθέτησαν και συνεργάστηκαν στον καταρτισμό εγγράφου το οποίο επιβεβαίωνε καταστάσεις χωρίς να έχει προηγηθεί η νενομισμένη φυσική εξέταση οποιουδήποτε προσώπου, εν γνώσει τους ότι αυτό (το έγγραφο) θα προσκομίζετο σε αρμόδια Υπηρεσία με απώτερο στόχο να εξαπατηθεί η Υπηρεσία αυτή και να ενεργήσει βασιζόμενη σε τέτοιο έγγραφο.

 

Συνεπώς έχουν αποδειχθεί όλα τα συστατικά στοιχεία της Κατηγορίας 2.

 

Κατά τον ίδιο τρόπο έχουν ετοιμαστεί και άλλα έγγραφα όπως εξηγείται κατωτέρω.

 

Οι Κατηγορίες 165, 166 και 170 αφορούν σε συνωμοσία προς καταδολίευση μεταξύ της Κ.1 και του Μ.Κ.22. Από την αξιολόγηση της μαρτυρίας του Μ.Κ.22 πιο πάνω προκύπτει ως εύρημα ότι ο Μ.Κ.22 κατόπιν οδηγιών και παρακίνησης της Κ.1 και χωρίς να τον έχουν εξουσιοδοτήσει προς τούτο τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα φερόμενα ως αιτητές υπέγραψε τα πιο κάτω έγγραφα ώστε να πετύχει η Κ.1 την εξασφάλιση άδειας εισόδου και εργοδότησης αλλοδαπού στο όνομα των ενδιαφερομένων προσώπων:

 

Από το Τεκμήριο 65 για τον Raj Kumar τα Ερυθρά 17, 14, 19, 20 και 32, από το Τεκμήριο 66 για τον Bara Singh τα Ερυθρά 63 – 69, 73, 78, 81, 82, 83, 84, 92, 93, 94 και 95, από το Τεκμήριο 72 για τον Gurinder Singh τα Ερυθρά 31, 29, 28, 19, 18 – 11, 10, 9, 8 και 3.

 

Τα πιο πάνω οδηγούν στο ότι έχουν αποδειχθεί όλα τα συστατικά στοιχεία των Κατηγοριών 165, 166 και 170.

 

Η Κατηγορία 89 αναφέρεται σε συνωμοσία προς καταδολίευση μεταξύ της Κ.1 και του Μ.Κ.3. Από τη μαρτυρία του Μ.Κ.3 ως αυτή έχει αξιολογηθεί πιο πάνω προέκυψε ως εύρημά μας ότι χωρίς αυτός να έχει εξουσιοδότηση της γιαγιάς του Αλίκης Χαραλάμπους μετά από πρόταση της Κ.1 να του φέρει την ταυτότητα κάποιας ηλικιωμένης έναντι του ποσού των €100, παρέδωσε όντως στην Κ.1 την ταυτότητα και υπέγραψε τα Ερυθρά 3, 9, 10, 12 και 31 του Τεκμηρίου 67 ώστε να επιτευχθεί η έκδοση άδειας εισόδου και εργοδότησης αλλοδαπού στο όνομα της γιαγιάς του.

 

Και η Κατηγορία αυτή έχει στοιχειοθετηθεί.

 

Οι Κατηγορίες 167, 168 και 169 αφορούν συνομωσία προς καταδολίευση μεταξύ της Κ.1 και του Κ.3. Από τα ευρήματά μας προκύπτει ότι ο Κ.3 συνεργαζόμενος με την Κ.1 υπέβαλαν δύο αιτήσεις για εργοδότηση αλλοδαπού επ’ ονόματι της γιαγιάς του Ελένης Ανδρέου και μία αίτηση για εργοδότηση αλλοδαπού επ’ ονόματι της γιαγιάς της τότε αρραβωνιαστικιάς του Σωτήρας Παπαγεωργίου. Ο Κ.3 υπέγραψε όλες τις πιο πάνω αιτήσεις ως Ελένη Ανδρέου και Σωτήρα Παπαγεωργίου άνευ της εξουσιοδότησης των εν λόγω ατόμων και ειδικότερα τα Ερυθρά 32 και 50 του Τεκμηρίου 73 (για τον Balraj Kumar), τα Ερυθρά 12, 13, 21, 22, 30, 31, 33, 35 και 37 του Τεκμηρίου 78 (για τον Gurpreet Singh) και τα Ερυθρά 31 και 55 του Τεκμηρίου 80 (για τον Mandeep Sharma). Ουδείς εξ αυτών εργάστηκε στα σπίτια των πιο πάνω κυριών, ενώ στους φακέλους Τεκμήρια 21, 14 και 20 που ανήκαν στην Κ.1 υπήρχαν έγγραφα που αφορούσαν τους πιο πάνω αλλοδαπούς.

 

Επιπλέον σημειώνεται ότι ο Κ.3 σε σχέση με το Τεκμήριο 73 κατέθεσε στο Τ.Α.Π.Μ. την 19.6.2014 την αίτηση Μ58 Ερυθρά 31 και 32 και παρέλαβε την 23.6.2014 την άδεια εισόδου Ερυθρό 33. Σε σχέση με το Τεκμήριο 78 ο Κ.3 κατέθεσε στο Τ.Α.Π.Μ. την 20.2.2014 τις αιτήσεις Μ.58 και Μ.61 Ερυθρά 31, 32 και 33 και παρέλαβε την 12.3.2014 την άδεια εισόδου Ερυθρό 34. Σε σχέση με το Τεκμήριο 80 ο Κ.3 κατέθεσε στο Τ.Α.Π.Μ. τα Ερυθρά 27, 28 και 57 ενώ παρέλαβε την άδεια εισόδου Ερυθρό 35.

 

Συνεπώς είμαστε ικανοποιημένοι ότι έχουν αποδειχτεί οι Κατηγορίες 167, 168 και 169 για Κ.1 και Κ.3.

 

Η Κ.1 αντιμετωπίζει δύο κατηγορίες Συνωμοσίας προς διάπραξη Κακουργήματος, ήτοι τις Κατηγορίες 16 και 90. Σε σχέση με την Κατηγορία 16 αυτή αφορά σε συνομωσία με τον Μ.Κ.22 για τη διάπραξη του αδικήματος της πλαστογραφίας τον Φεβρουάριο 2014. Από τα ευρήματά μας διαφαίνεται ότι ο Μ.Κ.22 τον Φεβρουάριο 2014 υπέγραψε ως Μελού Ασπρή τη Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 15 – 9 του Τεκμηρίου 75 και την εξουσιοδότηση αντιπροσώπου Ερυθρό 28. Τα έγγραφα αυτά υπέγραψε κατόπιν οδηγιών και παρακίνησης της Κ.1 με σκοπό την υποβολή τους στο Τ.Α.Π.Μ.

 

Η Κατηγορία 16 στοιχειοθετείται για Κ.1.

 

Η Κατηγορία 90 η οποία αφορά σε συνωμοσία με τους Μ.Κ.22 και Μ.Κ.3 για το αδίκημα της πλαστογραφίας τον Ιούνιο 2014. Στη βάση των ευρημάτων μας δεν προέκυψε θετική μαρτυρία ως προς την πλαστογραφία των εγγράφων Ερυθρά 5, 6, 9, 10, 12, 28, 30 και 31 του Τεκμηρίου 67 είτε από την Κ.1 είτε από τους Μ.Κ.3 ή Μ.Κ.22, ο δε Μ.Κ.22 ανέφερε απλώς ότι συμπλήρωσε τα χειρόγραφα επί των Ερυθρών 9, 10, 12, 30 και 32 του Τεκμηρίου 67.

 

Έπεται πως η Κατηγορία αυτή δεν έχει αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για Κ.1.

 

Η Κ.1 επίσης αντιμετωπίζει δύο Κατηγορίες Συνωμοσίας προς διάπραξη Πλημμελήματος, τις Κατηγορίες 17 και 91. Η Κατηγορία 17 αφορά σε συνωμοσία με τον Μ.Κ.22 για τη διάπραξη του αδικήματος της εξασφάλισης άδειας εισόδου αλλοδαπού δια ψευδών παραστάσεων τον Φεβρουάριο 2014. Από τα όσα αναφέρονται πιο πάνω προκύπτει ότι η άδεια εισόδου του αλλοδαπού Deep Sagar Τεκμήριο 75 εξεδόθη μεταξύ άλλων στη βάση της Σύμβασης Απασχόλησης Ερυθρά 15 – 9 του Τεκμηρίου 75 και της εξουσιοδότησης αντιπροσώπου Ερυθρό 28, τα οποία είχε πλαστογραφήσει ο Μ.Κ.22 κατόπιν παρακίνησης της Κ.1. Προκύπτει συνεπώς η συμφωνία τους όπως διαπράξουν το αδίκημα της εξασφάλισης άδειας εισόδου δια των πιο πάνω ψευδών παραστάσεων.

 

Η Κατηγορία 91 αφορά σε συνωμοσία με τους Μ.Κ.22 και Μ.Κ.3 για τη διάπραξη του αδικήματος της εξασφάλισης άδειας εισόδου αλλοδαπού δια ψευδών παραστάσεων τον Ιούνιο 2014. Από τα ευρήματά μας προκύπτει ότι ο Μ.Κ.3 έδωσε στην Κ.1 την ταυτότητα της γιαγιάς του Αλίκης Χαραλάμπους γνωρίζοντας ότι αυτή θα χρησιμοποιείτο για υποβολή αίτησης για εργοδότηση αλλοδαπού και ο Μ.Κ.22 συμπλήρωσε τα χειρόγραφα επί των Ερυθρών 9, 10, 12, 30 και 32 του Τεκμηρίου 67 γνωρίζοντας το τι είχε διαμειφθή μεταξύ Μ.Κ.3 και Κ.1.

 

Κατάληξη μας αποτελεί ότι η Κ.Α. έχει αποδείξει πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας τις Κατηγορίες 2, 16, 17, 89, 91, 165, 166, 167, 168, 169 και 170.

 

Κατηγορίες Πλαστογραφίας και Κυκλοφορίας Πλαστών Εγγράφων

 

Οι επίδικες Κατηγορίες βασίζονται στα Άρθρα 331, 333 (α) και 335 του Ποινικού Κώδικα Κεφ.154.

 

Ο ορισμός της πλαστογραφίας δίδεται από το Άρθρο 331 του Ποινικού Κώδικα Κεφ.154. Σύμφωνα με το Άρθρο αυτό, πλαστογραφία είναι ο καταρτισμός πλαστού εγγράφου με σκοπό καταδολίευσης.

 

Τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της πλαστογραφίας είναι λοιπόν τα εξής:

 

(α)     ο καταρτισμός πλαστού εγγράφου,

(β)      με σκοπό καταδολίευσης

 

Το πότε καταρτίζεται πλαστό έγγραφο εντοπίζεται στις διατάξεις του Άρθρου 333 του Κεφ.154. Ειδικότερα, το εδάφιο (α) του Άρθρου αυτού στο οποίο στηρίζονται οι επίδικες Κατηγορίες διαλαμβάνει ότι «καταρτίζει πλαστό έγγραφο όποιος καταρτίζει έγγραφο που εμφανίζεται ως ον ό,τι δεν είναι στην πραγματικότητα».

 

Θεωρούμε πως το Αγγλικό κείμενο του Ποινικού Κώδικα, που ήταν το επίσημο κείμενο πριν από τη μετάφραση του στην Ελληνική, αποδίδει με περισσότερη σαφήνεια το νόημα της παραγράφου αυτής. Αυτό έχει ως ακολούθως:

 

“Any person makes a false document, who

(α)      makes a document purporting to be what in fact it is not..”

 

Σε καλύτερη Ελληνική απόδοση θα μπορούσε να διαβάζεται έτσι ώστε να περιλάμβανε την κατασκευή εγγράφου το οποίο εμφανίζεται να είναι κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι.

 

Όσον αφορά το πότε ένα έγγραφο θεωρείται πλαστό σχετικό είναι το απόσπασμα από την Georghiou v. The Republic (1984) 2 C.L.R. 65, σελ. 91:

 

«No forgery is committed unless the document tells a lie about itself. This proposition is generally sound in law and is reflected in the definition of "forgery" in R. v. Ritson [1869] L.R. 1 C.L.R. 200^[53], defining the crime as the fraudulent making of an instrument which purports to be that which it is not».

 

Όπως παρατηρείται στο σύγγραμμα Russel on Crime 10^th Ed. Vol. 2, 1953, σελ. 1219, και επιβεβαιώθηκε μεταξύ άλλων και στην Αγγλική απόφαση R. v. More (1987) 1 W.L.R. 1578 και στο πλαίσιο ερμηνείας του Άρθρου 9(1) του Forgery and Counterfeiting Act 1981^[54], για να είναι πλαστό ένα έγγραφο πρέπει να λέγει ένα ψέμα για τον εαυτό του. Για παράδειγμα να παρουσιάζεται να έχει γίνει από ένα πρόσωπο που δεν το κατάρτισε ή να φαίνεται ότι έγινε υπό περιστάσεις που στην πραγματικότητα δεν ισχύουν^[55].

 

Στην υπόθεση R. v. Donnelly 79 Cr.App.R. 76 CA^[56] ο Διευθυντής ενός χρυσοχοείου ετοίμασε και υπέγραψε μια γραπτή εκτίμηση αναφορικά με είδη χρυσαφικών που καταγράφονταν σε σχετικό πίνακα. Στην εκτίμηση αυτή υπήρχε δήλωση ότι ο εφεσείων είχε εξετάσει τα συγκεκριμένα είδη χρυσαφικών και ότι τα αναγραφόμενα ποσά αποτελούσαν την αξία τους για σκοπούς ασφάλισης τους. Η εκτίμηση αυτή αποσκοπούσε στο να εξαπατήσει μια ασφαλιστική εταιρεία εφόσον στην πραγματικότητα κανένα είδος χρυσαφικών δεν υπήρχε για σκοπούς εκτίμησης. Κρίθηκε πως το εν λόγω έγγραφο συνιστούσε πλαστό έγγραφο εφόσον αυτό παρίστανε πως αποτελούσε εκτίμηση κατόπιν εξέτασης συγκεκριμένων χρυσαφικών που δεν υφίσταντο.

 

Όπως τονίσθηκε στη σελ.78 της πιο πάνω υπόθεσης:

 

“This valuation purported to be made after the appellant had examined the items of jewellery set out in the schedule. He did not make it after examining these items because they did not exist. That which purported to be a valuation after examination of items was nothing of the kind: it was a worthless piece of paper. … This purported valuation was a forgery.”

 

Παρόμοια υπήρξε η προσέγγιση και στην υπόθεση Mahube v. The State 2007 (3) BLR 850 (HC), στην οποία μας παρέπεμψε η κα Κυθραιώτου στην αγόρευσή της, κατά το εκ πρώτης όψεως στάδιο, όπου στο πλαίσιο ερμηνείας ταυτόσημης πρόνοιας με τη δική μας^[57] έντυπο επιβεβαίωσης (verification form) το οποίο συμπληρώθηκε από τον εφεσείων όπου πιστοποιείτο η παραλαβή αγαθών για σκοπούς αποδέσμευσης του ποσού πληρωμής τους κρίθηκε πλαστό εφόσον δεν είχε στην πραγματικότητα διενεργηθεί εξέταση και πιστοποίηση παραλαβής των αγαθών.

 

Σχετικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την εν λόγω υπόθεση:

 

“In my view para (a) of s 341 envisages as making a false document, the making of a document in circumstances in which it was not in fact made. In the present appeal, the procedure for making a valid verification letter required a physical and visual inspection of the goods, that is, a physical and visual ascertainment that all the goods purchased by the entrepreneur have been delivered and received by him. These are the circumstances in which a verification form had to be completed. If the appellant did not inspect the goods and did not satisfy herself that all the goods had been delivered and received or noted that some of the goods had not been delivered but nonetheless completed the verification form to the effect that all the goods had been delivered, her verification form would be a false document because it would not have been made in circumstances in which it purports to have been made.”

 

Το Άρθρο 334 του Ποινικού Κώδικα δημιουργεί τεκμήριο «πρόθεσης καταδολίευσης» στις περιπτώσεις όπου:

 

«Πρόθεση καταδολίευσης τεκμαίρεται, αν φαίνεται ότι κατά το χρόνο όταν καταρτίστηκε το πλαστό έγγραφο υπήρχε συγκεκριμένο πρόσωπο, εξακριβωμένο ή όχι, που δύναται να καταδολιευθεί με το έγγραφο, και το τεκμήριο αυτό δεν ανατρέπεται με την απόδειξη ότι ο υπαίτιος έλαβε ή προτίθετο να λάβει μέτρα για να αποτρέψει την καταδολίευση στην πράξη τέτοιου προσώπου, ή για το γεγονός ότι ο υπαίτιος είχε ή νόμιζε ότι είχε δικαίωμα στο πράγμα που θα αποκτώταν με το πλαστό έγγραφο.»

 

Η έννοια του συστατικού στοιχείου της πρόθεσης καταδολίευσης που περιλαμβάνεται στο πιο πάνω αδίκημα δεν καθορίζεται με οποιαδήποτε ρητή πρόνοια στον Ποινικό Κώδικα. Όπως προκύπτει από τη σχετική νομολογία^[58] η πρόθεση καταδολίευσης σε σχέση με το Άρθρο 331 του Ποινικού Κώδικα αποδεικνύεται εφόσον οι ενέργειες του κατηγορούμενου θα μπορούσαν να οδηγήσουν κάποιο πρόσωπο - όχι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο - να ενεργήσει σε βλάβη του. Περαιτέρω η πρόθεση καταδολίευσης δεν περιορίζεται στην πρόθεση πρόκλησης ή στον κίνδυνο πρόκλησης οικονομικής ζημιάς στο θύμα της απάτης που προκαλείται από το πλαστό έγγραφο αλλά καλύπτει γενικά και οποιαδήποτε άλλη βλάβη στο θύμα, έστω και αν αυτή δεν είναι χρηματικής ή οικονομικής φύσεως^[59].

 

Στην υπόθεση Georghiou v. Republic (1984) 2 C.L.R. 65, αφού έγινε εκτενής αναφορά σε αγγλική νομολογία τονίστηκε πως η «πρόθεση καταδολιεύσεως» σε σχέση με το Άρθρο 331 του Ποινικού Κώδικα δεν συνεπάγεται την ύπαρξη προθέσεως προκλήσεως βλάβης σε συγκεκριμένο πρόσωπο. Πέραν τούτου η βλάβη δεν περιορίζεται σε οικονομική βλάβη. Το αδίκημα της πλαστογραφίας αποδεικνύεται εφόσον η απάτη που προκαλείται με το ψεύτικο έγγραφο μπορεί να οδηγήσει κάποιο πρόσωπο - όχι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο - να ενεργήσει σε βλάβη του, όχι κατ' ανάγκη οικονομικής φύσεως.

 

Το αδίκημα της κυκλοφορίας πλαστού εγγράφου διαλαμβάνεται στο άρθρο 339 του Κεφ.154 το οποίο προνοεί τα εξής:

 

«Όποιος εν γνώσει και δολίως θέτει σε κυκλοφορία πλαστό έγγραφο, είναι ένοχος ποινικού αδικήματος του ίδιου είδους και υπόκειται στην ίδια ποινή ως εάν είχε πλαστογραφήσει το πράγμα για το οποίο γίνεται λόγος».

 

Μελέτη των διατάξεων του πιο πάνω άρθρου καθιστά σαφές ότι τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος αυτού είναι:

 

(α)     Ο κατηγορούμενος εν γνώσει του ότι ένα έγγραφο είναι πλαστό,

(β)      το θέτει σε κυκλοφορία,

(γ)      με δόλιο τρόπο.

 

Εξασφάλιση Άδειας Εισόδου Αλλοδαπού στη Δημοκρατία δια Ψευδών Παραστάσεων

 

Σύμφωνα με το Άρθρο 305 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154:

 

«Όποιος εσκεμμένα εξασφαλίζει ή αποπειράται να εξασφαλίσει για τον εαυτό του ή άλλον, εγγραφή, άδεια ή πιστοποιητικό δυνάμει οποιουδήποτε νόμου ή κανονισμού, με οποιαδήποτε ψευδή παράσταση, είναι ένοχος πλημμελήματος και υπόκειται σε φυλάκιση τριών χρόνων».

 

Προκύπτει ότι θα πρέπει να καταδειχθεί ότι οι Κατηγορούμενοι:

 

§     εσκεμμένα

§     εξασφάλισαν ή αποπειράθηκαν να εξασφαλίσουν

§     για τον εαυτό τους ή για άλλον

§     εγγραφή, άδεια ή πιστοποιητικό δυνάμει οποιουδήποτε νόμου ή κανονισμού

§     με οποιαδήποτε ψευδή παράσταση.

 

Λόγω του μεγάλου αριθμού κατηγοριών που αφορούν στα αδικήματα πλαστογραφίας, κυκλοφορίας πλαστού εγγράφου και εξασφάλιση άδειας εισόδου αλλοδαπού δια ψευδών παραστάσεων, αυτές θα εξεταστούν ως ομάδα πιο κάτω στην παρούσα.

 

Κατηγορίες οι οποίες έχουν στοιχειοθετηθεί:

 

Έχοντας υπόψή μας το ότι οι Κατηγορίες διατυπώνονται σε σχέση με συγκεκριμένους διοικητικούς φακέλους, για σκοπούς ευκολότερης κατανόησης της παρούσας ενόψει και του όγκου των εγγράφων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια, κρίνουμε σκόπιμο να εξετάσουμε το σύνολο των αδικημάτων που αφορά σε έκαστο αλλοδαπό.

 

Τεκμήριο 72 (Gurinder Singh)

 

Με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου προκύπτει ότι η διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού από την Μελού Ασπρή έγινε εν αγνοία της. Ο Κ.4 με οδηγίες της Κ.1 εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 7 του Τεκμηρίου 72 χωρίς να ανταποκρίνεται στην αλήθεια ότι η Μελού Ασπρή ήταν ασθενής του, ήταν υπέρβαρη ή ότι έπασχε από διαβήτη ή καρδιοπάθεια. Έπεται πως το έγγραφο αυτό ήταν πλαστογραφημένο και ότι η Κατηγορία 1 αποδείχθηκε πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας (Κατηγορία 1).

 

Από τα ευρήματά μας προέκυψε ότι ο Μ.Κ.22 καθ’ υπόδειξη της Κ.1 συμπλήρωσε και υπέγραψε την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 31 του Τεκμηρίου 72 ως Μελού Ασπρή (Κατηγορία 3), συμπλήρωσε και υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 3 ως Γιώργος Γεωργίου (Κατηγορία 4), συμπλήρωσε και υπέγραψε την Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 18 – 11 ως Μελού Ασπρή (Κατηγορία 5), συμπλήρωσε και υπέγραψε τις Υπεύθυνες Δηλώσεις Ερυθρά 9 και 10 ως Μελού Ασπρή (Κατηγορία 6). Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Μελούς Ασπρή, ενώ μαζί με την ιατρική βεβαίωση της Κατηγορίας 2 κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 7). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 18.10.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 72 (Κατηγορία 8).

 

Οι Κατηγορίες 1, 7 και 8 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τους Κ.1 και 4.

 

Οι Κατηγορίες 3, 4, 5 και 6 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Τεκμήριο 77 (Jagtar Singh Sidhu)

 

Με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου προκύπτει ότι η διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού από την Μελού Ασπρή έγινε εν αγνοία της. Ο Κ.4 με οδηγίες της Κ.1 εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 19 του Τεκμηρίου 77 χωρίς να ανταποκρίνεται στην αλήθεια ότι η Μελού Ασπρή ήταν ασθενής του, ήταν υπέρβαρη ή ότι έπασχε από διαβήτη ή καρδιοπάθεια. Έπεται πως το έγγραφο αυτό ήταν πλαστογραφημένο και ότι η Κατηγορία 9 αποδείχθηκε πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας (Κατηγορία 9).

 

Όπως έχει γίνει αποδεκτό πιο πάνω η Μ.Κ.10 μετά από συνεννόηση με την Κ.1 προέβαινε σε πιστοποιήσεις υπογραφών σε έγγραφα χωρίς την παρουσία των προσώπων που φέρονταν να τα είχαν υπογράψει. Με τον τρόπο αυτό η Μ.Κ.10 πιστοποίησε ψευδώς ότι το Ερυθρό 17 του Τεκμηρίου 77 είχε υπογραφτεί στην παρουσία της από την Μελού Ασπρή, πράγμα που καθιστά το έγγραφο πλαστογραφημένο (Κατηγορία 11).

 

Αναφορικά με την Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 8 έως 1 του Τεκμηρίου 77 αποτελεί εύρημα μας πιο πάνω ότι αυτή δεν υπογράφτηκε από την Μελού Ασπρή, την ταυτότητα της οποίας είχε δώσει ο Μ.Κ.22 στην Κ.1. Η Κ.1 γνώριζε ότι η Μελού Ασπρή δεν επιθυμούσε να εργοδοτήσει τον Jagtar Singh Sidhu και άρα το έγγραφο δεν ανταποκρίνετο στην πραγματικότητα. Επιπλέον προέκυψε ότι το έγγραφο αυτό ευρίσκετο στον φάκελο Τεκμήριο 5 που ανήκε στην Κ.1. Τα ίδια ισχύουν και σε σχέση με την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 33 του Τεκμηρίου 77 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Μελού Ασπρή. Στη βάση των δεδομένων αυτών κρίνουμε ότι έχουν στοιχειοθετηθεί και οι Κατηγορίες 12 και 13 για την Κ.1 πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Μελούς Ασπρή, ενώ μαζί με την ιατρική βεβαίωση της Κατηγορίας 9 κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 14). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 29.4.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 34 του Τεκμηρίου 77 (Κατηγορία 15).

 

Η Κατηγορία 9 έχει αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τον Κ.4.

 

Οι Κατηγορίες 9, 11, 12, 13, 14 και 15 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Τεκμήριο 75 (Deep Sagar)

 

Η Κατηγορία 18 αφορά την ιατρική βεβαίωση ημερ. 12.3.14 στο όνομα Μελού Ασπρή. Πρόκειται για το Ερυθρό 21 του διοικητικού φακέλου του αλλοδαπού Deep Sagar, Τεκμήριο 75. Κρίνουμε απαραίτητο να συνοψίσουμε τα ευρήματα μας σε σχέση με την ετοιμασία του εν λόγω ιατρικού πιστοποιητικού.

 

ð    Αποτέλεσε εύρημα μας ότι ο Μ.Κ.22 κατ’ εντολή της Κ.1 είχε κατά τον ουσιώδη χρόνο επισκεφθεί τον Κ.7 και του έδωσε €50 και εκείνος, κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης που είχε με την Κ.1 στην παρουσία του Μ.Κ.22, του έδωσε ένα έγγραφο στο οποίο προηγουμένως είχε θέσει την υπογραφή και σφραγίδα του.

 

ð    Το έγγραφο αυτό αφορούσε είτε την Μελού Ασπρή είτε την Μαρία Βρυωνίου και είχε το ίδιο μέγεθος και τα ίδια γράμματα με το Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75.

 

ð    Το έγγραφο αυτό ο Μ.Κ.22 το κατέθεσε στο ΤΑΠΜ μαζί με αίτηση για άδεια εισόδου αφού προηγήθηκε πιστοποίηση από τον Κοινοτάρχη  Αγίας Βαρβάρας Μάριο Γεωργίου. Στον εν λόγω Κοινοτάρχη ο Μ.Κ.22 είχε, κατόπιν εντολής της Κ.1, πάει δύο φορές. Η μια φορά αφορούσε την πεθερά του Άννα Σολωμού και η δεύτερη την γιαγιά της συζύγου του Μελού Ασπρή. Τα Ερυθρά 8 & 7 του Τεκμηρίου 75 έχουν συμπληρωθεί από τον Κοινοτάρχη  Αγίας Βαρβάρας Μάριο Γεωργίου.

 

ð    Στο Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75 πέραν του ονόματος (Μελού Ασπρή) αναγράφεται ο αριθμός 073282 και η ημερομηνία 9.5.1932. Αντίγραφο της ταυτότητας της Μελού Ασπρή, γιαγιάς της συζύγου του Μ.Κ.22, βρίσκεται κατατεθειμένο στο Τεκμήριο 75 ως Ερυθρό 6. Τα στοιχεία που αφορούν στον αριθμό ταυτότητας και ημερομηνία γέννησης ταυτίζονται με εκείνα που αναγράφονται στην ιατρική βεβαίωση του Κ.7 Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75.

 

ð    Το αντίγραφο της ταυτότητας της γιαγιάς της συζύγου του Μ.Κ.22, Ερυθρό 6 στο Τεκμήριο 75, το είχε δώσει ο Μ.Κ.22 στην Κ.1.

 

ð    Το Ερυθρό 21 είναι επισυνημμένο στην αίτηση για άδεια εισόδου (έντυπο Μ.58) που έγινε για την γιαγιά του Μ.Κ.22 Μελού Ασπρή.

 

ð    Η γιαγιά του Μ.Κ.22 Μελού Ασπρή ουδέποτε υπέφερε από διαβήτη και ούτε υπήρξε ποτέ υπέρβαρη ενώ ουδέποτε επισκέφθηκε τον Κ.7 ή ήταν ασθενής του εν λόγω γιατρού.

 

Στη βάση των πιο πάνω ευρημάτων προκύπτει πως ο Κ.7, κατόπιν συνεννόησης με την Κ.1, και χωρίς ποτέ να τον έχει επισκεφθεί η Μελού Ασπρή, γιαγιά του Μ.Κ.22, ή να είναι ασθενής του και χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που έγραφε ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 12.3.14, Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75. Το εν λόγω έγγραφο αποτέλεσε ένα από τα έγγραφα στη βάση των οποίων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε στις 23.4.14 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Deep Sagar, Ερυθρό 45 του Τεκμηρίου 75.

 

Η ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75 δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αφού η Μελού Ασπρή δεν έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη και ούτε ήταν υπέρβαρη.

 

Επαναλαμβάνουμε ότι με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου η διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού από την Μελού Ασπρή έγινε εν αγνοία της. Όπως επίσης έχει γίνει αποδεκτό ο Μ.Κ.22 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση της Μαρίας Σολωμού ότι αναλαμβάνει τα έξοδα του αλλοδαπού χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και χωρίς την εξουσιοδότηση της Μαρίας Σολωμού, πράγμα που καθιστά το Ερυθρό 4 του Τεκμηρίου 75 πλαστογραφημένο (Κατηγορία 19). Επίσης με τον ίδιο τρόπο ο Μ.Κ.22 υπέγραψε ως Μελού Ασπρή την Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 15 έως 9 του Τεκμηρίου 75 έχοντας δώσει την ταυτότητα της Μελούς Ασπρή στην Κ.1, και ενώ η Κ.1 γνώριζε ότι η Μελού Ασπρή δεν επιθυμούσε να εργοδοτήσει τον Deep Sagar και άρα το έγγραφο δεν ανταποκρίνετο στην πραγματικότητα (Κατηγορία 20). Τα ίδια ισχύουν και σε σχέση με την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 29 του Τεκμηρίου 75 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Μελού Ασπρή (Κατηγορία 21).

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Μελούς Ασπρή, ενώ μαζί με την ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 75 κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 22). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 23.4.2014 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 30 του Τεκμηρίου 75 (Κατηγορία 23).

 

Οι Κατηγορίες 18, 19, 20, 21, 22 και 23 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Η Κατηγορία 18 έχει αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τον Κ.7.

 

Τεκμήριο 79 (Gupta Dheeraj)

 

Η Άννα Σολωμού είναι η πεθερά του Μ.Κ.22 και ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ενώ με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου πιο πάνω η διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού από την Άννα Σολωμού έγινε εν αγνοία της. Ο Κ.4 με οδηγίες της Κ.1 εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 48 του Τεκμηρίου 79 χωρίς να έχει εξετάσει την Άννα Σολωμού ή να έχει ελέγξει κατά πόσο αυτά που έγραψε ανταποκρίνονταν στην αλήθεια, η δε Άννα Σολωμού δεν ήταν ασθενής του όπως αναγράφεται επί της ιατρικής βεβαίωσης (Κατηγορία 26).

 

Όπως φαίνεται από τα ευρήματά μας, τα έγγραφα του Τεκμηρίου 79 δεν υπογράφτηκαν από την Άννα Σολωμού, την ταυτότητα της οποίας είχε δώσει ο Μ.Κ.22 στην Κ.1. Ο Μ.Κ.22 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε ως Άννα Σολωμού εν αγνοία αυτής την Υπεύθυνη Δήλωση/Βεβαίωση Εργοδότη Ερυθρό 45 του Τεκμηρίου 79 (Κατηγορία 28). Επίσης ο Μ.Κ.22 με οδηγίες της Κ.1 υπέγραψε τη Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 59 έως 52 του Τεκμηρίου 79 ως Άννα Σολωμού. Η Κ.1 γνώριζε ότι η Άννα Σολωμού δεν επιθυμούσε να εργοδοτήσει τον Gupta Dheeraj και άρα το έγγραφο δεν ανταποκρίνετο στην πραγματικότητα (Κατηγορία 29). Τα ίδια ισχύουν και σε σχέση με την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 71 του Τεκμηρίου 79 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Άννα Σολωμού (Κατηγορία 30). Στη βάση των δεδομένων αυτών κρίνουμε ότι έχουν στοιχειοθετηθεί και οι Κατηγορίες 26, 28, 29 και 30 πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Άννας Σολωμού, ενώ μαζί με την ιατρική βεβαίωση της Κατηγορίας 26 κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 31). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 24.5.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 72 του Τεκμηρίου 79 (Κατηγορία 32).

 

Οι Κατηγορίες 26, 28, 29, 30, 31 και 32 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Οι Κατηγορίες 26, 31 και 32 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τον Κ.4.

 

Τεκμήριο 68 (Jagjeet Singh Chahal)

 

Επαναλαμβάνουμε ότι η Άννα Σολωμού είναι η πεθερά του Μ.Κ.22 και ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό. Η διαδικασία για εργοδότηση του αλλοδαπού Jagjeet Singh Chahal από την Άννα Σολωμού έγινε εν αγνοία της. Ο Κ.4 με οδηγίες της Κ.1 εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 10 του Τεκμηρίου 68 χωρίς να έχει εξετάσει την Άννα Σολωμού ή να έχει ελέγξει κατά πόσο αυτά που έγραψε ανταποκρίνονταν στην  αλήθεια, η δε Άννα Σολωμού δεν ήταν ασθενής του όπως αναγράφεται επί της ιατρικής βεβαίωσης.

 

Όπως φαίνεται από τα ευρήματά μας τα έγγραφα του Τεκμηρίου 68 δεν υπογράφτηκαν από την Άννα Σολωμού, την ταυτότητα της οποίας είχε δώσει ο Μ.Κ.22 στην Κ.1. Αποτελεί επίσης εύρημά μας ότι η Άννα Σολωμού δεν επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό. Η Μαρία Σολωμού δεν υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 20 του Τεκμηρίου 68.

 

Τα πιο πάνω έγγραφα κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 36) και στην βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια εξέδωσε την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 68 ημερ. 28.7.2014 (Κατηγορία 37).

 

Από την αξιολόγηση της προσαχθείσας μαρτυρίας προέκυψαν αναφορικά με τις πιο πάνω Κατηγορίες τα ακόλουθα ευρήματα:

 

-              Ο Μ.Κ.22 έδωσε την ταυτότητα της πεθεράς του Άννας Σολωμού στην Κ.1 κατόπιν προτροπής και παρακίνησης της Κ.1 με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για εξασφάλιση από το Τ.Α.Π.Μ. άδειας εργασίας για αλλοδαπό.

 

-              Παρά το γεγονός ότι η Άννα Σολωμού ουδέποτε εξουσιοδότησε τον Μ.Κ.22 να υπογράψει οποιοδήποτε έγγραφο εκ μέρους της εντούτοις αυτός, κατόπιν προτροπής και παρακίνησης της Κ.1, υπέγραψε διάφορα έγγραφα που η Κ.1 του παρουσίαζε με το όνομα της πεθεράς του.

 

-              Στο φάκελο Τεκμήριο 13 που παραδόθηκε από την Μαρία Σολωμού ως φάκελος που ανήκει στην Κ.1 υπήρχαν έγγραφα που αφορούν τον αλλοδαπό Jagjeet Singh του Τεκμήριου 68. Πρόκειται για τρία φωτοαντίγραφα σύμβασης απασχόλησης μεταξύ της Άννας Σολωμού και του αλλοδαπού Jagjeet Singh, Ερυθρά 8-1 του Τεκμηρίου 68. (Κατηγορία 34)

 

-              Στο Ερυθρό 20 του Τεκμήριο 68, που είναι μια υπεύθυνη δήλωση στο όνομα Μαρία Σολωμού που ήταν το όνομα της γυναίκας του Μ.Κ.22, ενώ καταγράφεται ότι η Μαρία Σολωμού αναλαμβάνει όλα τα έξοδα του αναφερόμενου αλλοδαπού, στην πραγματικότητα ποτέ δεν ανέλαβε η Μαρία Σολωμού τέτοια υποχρέωση. Επιπλέον τα μόνα έγγραφα που υπέγραψε η Μαρία Σολωμού ήταν εγγυητικές στην τράπεζα. (Κατηγορία 33)

 

Αναφορικά με τις συνθήκες κατάρτισης της αίτησης Μ.58 δεν υπάρχει ενώπιον μας μαρτυρία η οποία να μπορεί να οδηγήσει σε θετικά ευρήματα, με αποτέλεσμα η Κατηγορία 35 να μην μπορεί να στοιχειοθετηθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Οι Κατηγορίες 33, 34, 36 και 37 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας εναντίον της Κ.1.

 

Οι Κατηγορίες 36 και 37 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τον Κ.4.

 

Τεκμήριο 65 (Raj Kumar)

 

Η Μαρία Βρυωνίου Μ.Κ.9 είναι η θεία της συζύγου του Μ.Κ.22 και ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ενώ όπως διαφαίνεται από την αξιολόγηση της μαρτυρίας της πιο πάνω, ουδέποτε υπέγραψε οποιοδήποτε έγγραφο για χρήση σε διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού ή έδωσε εξουσιοδότηση σε οποιοδήποτε πρόσωπο να το πράξει εκ μέρους της. Η Μ.Κ.9 είχε δώσει την ταυτότητά της στη σύζυγο του Μ.Κ.22.

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας, ο Κ.4 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 και χωρίς να τον έχει επισκεφτεί ποτέ η Μ.Κ.9 ή να είναι ασθενής του εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 10.4.2013 Ερυθρό 28 του Τεκμηρίου 65. Η Μ.Κ.9 δεν είναι υπέρβαρη, δεν πάσχει από υπέρταση ή περιφερική αρτηριοπάθεια των άκρων και άρα η προαναφερόμενη ιατρική βεβαίωση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα (Κατηγορία 38).

 

Όπως επίσης προκύπτει από τα ευρήματά μας, ο Γιώργος Γεωργίου Μ.Κ.14 αρνήθηκε να υπογράψει οποιοδήποτε έγγραφο όταν του το ζήτησε η Κ.1 και δεν υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 17 του Τεκμηρίου 65, την οποία υπέγραψε ο Μ.Κ.22 χωρίς τη συγκατάθεση του Μ.Κ.14 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 (Κατηγορία 39). Ο Μ.Κ.22 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε ως Μαρία Βρυωνίου, εν αγνοία αυτής, την Υπεύθυνη Δήλωση/Βεβαίωση Εργοδότη ημερ. 14.5.2013 Ερυθρό 19 του Τεκμηρίου 65 (Κατηγορία 40). Επίσης ο Μ.Κ.22 με οδηγίες της Κ.1 υπέγραψε την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 65 ως Μαρία Βρυωνίου (Κατηγορία 41). Στη βάση των δεδομένων αυτών κρίνουμε ότι έχουν στοιχειοθετηθεί και οι Κατηγορίες 39, 40 και 41 πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Μαρίας Βρυωνίου και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 42). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 10.6.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 34 του Τεκμηρίου 65 (Κατηγορία 43).

 

Οι Κατηγορίες 38, 42 και 43 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τον Κ.4.

 

Οι Κατηγορίες 39, 40, 41, 42 και 43 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Τεκμήριο 66 (Bara Singh)

 

Επαναλαμβάνουμε ότι η Μαρία Βρυωνίου Μ.Κ.9 είναι η θεία της συζύγου του Μ.Κ.22 και ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ενώ όπως διαφαίνεται από την αξιολόγηση της μαρτυρίας της πιο πάνω, ουδέποτε υπέγραψε οποιοδήποτε έγγραφο για χρήση σε διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού ή έδωσε εξουσιοδότηση σε οποιοδήποτε πρόσωπο να το πράξει εκ μέρους της. Η Μ.Κ.9 είχε δώσει την ταυτότητά της στη σύζυγο του Μ.Κ.22.

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.4 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 και χωρίς να τον έχει επισκεφτεί ποτέ η Μ.Κ.9 ή να είναι ασθενής του εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 31.7.2013 Ερυθρό 76 του Τεκμηρίου 66. Η Μ.Κ.9 δεν είναι υπέρβαρη, δεν πάσχει από υπέρταση ή περιφερική αρτηριοπάθεια των άκρων και άρα η προαναφερόμενη ιατρική βεβαίωση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα (Κατηγορία 44).

 

Όπως επίσης προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Μ.Κ.22 χωρίς τη συγκατάθεση του Κ.5 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση ως Πολύδωρος Πολυδώρου Ερυθρό 81 του Τεκμηρίου 66 (Κατηγορία 45). Επιπλέον ο Μ.Κ.22 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε ως Μαρία Βρυωνίου εν αγνοία αυτής την Υπεύθυνη Δήλωση/Βεβαίωση Εργοδότη ημερ. 7.6.2014 Ερυθρό 84 του Τεκμηρίου 66 (Κατηγορία 46). Επίσης ο Μ.Κ.22 με οδηγίες της Κ.1 υπέγραψε την Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 63 – 69 του Τεκμηρίου 66 ως Μαρία Βρυωνίου χωρίς την εξουσιοδότηση της. Η Κ.1 γνώριζε ότι η Μ.Κ.9 δεν επιθυμούσε να εργοδοτήσει τον Bara Singh (Κατηγορία 47). Με τον ίδιο τρόπο ο Μ.Κ.22 συμπλήρωσε και υπέγραψε την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 94 του Τεκμηρίου 66 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Μ.Κ.9 (Κατηγορία 48). Επίσης ο Μ.Κ.22 υπέγραψε την εξουσιοδότηση αντιπροσώπου Ερυθρό 78 του Τεκμηρίου 66 ως Μαρία Βρυωνίου χωρίς τη συγκατάθεση της (Κατηγορία 136).

 

Στη βάση των δεδομένων αυτών κρίνουμε ότι έχουν στοιχειοθετηθεί και οι Κατηγορίες 44, 45, 46, 47 και 48 πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Μαρίας Βρυωνίου και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 49). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 3.7.2014 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 95 του Τεκμηρίου 66 (Κατηγορία 50).

 

Οι Κατηγορίες 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50 και 136 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Οι Κατηγορίες 44, 49 και 50 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για τον Κ.4.

 

Τεκμήριο 64 (Gurinder Singh)

 

Επαναλαμβάνουμε ότι η Μαρία Βρυωνίου Μ.Κ.9 είναι η θεία της συζύγου του Μ.Κ.22 και ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ενώ όπως διαφαίνεται από την αξιολόγηση της μαρτυρίας της πιο πάνω, ουδέποτε υπέγραψε οποιοδήποτε έγγραφο για χρήση σε διαδικασία για εργοδότηση του πιο πάνω αλλοδαπού ή έδωσε εξουσιοδότηση σε οποιοδήποτε πρόσωπο να το πράξει εκ μέρους της. Η Μ.Κ.9 είχε δώσει την ταυτότητά της στη σύζυγο του Μ.Κ.22.

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.4 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 και χωρίς να τον έχει επισκεφτεί ποτέ η Μ.Κ.9 ή να είναι ασθενής του εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 31.7.2013 Ερυθρό 6 του Τεκμηρίου 64. Η Μ.Κ.9 δεν είναι υπέρβαρη, δεν πάσχει από υπέρταση ή περιφερική αρτηριοπάθεια των άκρων και άρα η προαναφερόμενη ιατρική βεβαίωση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα (Κατηγορία 51).

 

Όπως επίσης προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Μ.Κ.22 χωρίς τη συγκατάθεση ή γνώση της Μαρίας Σολωμού κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση ως Μαρία Σολωμού Ερυθρό 5 του Τεκμηρίου 64 (Κατηγορία 52). Επιπλέον ο Μ.Κ.22 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε ως Μαρία Βρυωνίου εν αγνοία αυτής την Υπεύθυνη Δήλωση/Βεβαίωση Εργοδότη ημερ. 6.8.2013 Ερυθρό 12 του Τεκμηρίου 64 (Κατηγορία 53). Επίσης ο Μ.Κ.22 με οδηγίες της Κ.1 υπέγραψε την Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 20 – 13 του Τεκμηρίου 64 ως Μαρία Βρυωνίου χωρίς την εξουσιοδότηση της. Η Κ.1 γνώριζε ότι η Μ.Κ.9 δεν επιθυμούσε να εργοδοτήσει τον Gurinder Singh (Κατηγορία 54). Με τον ίδιο τρόπο ο Μ.Κ.22 συμπλήρωσε και υπέγραψε την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 30 του Τεκμηρίου 64 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Μ.Κ.9 (Κατηγορία 55). Επίσης ο Μ.Κ.22 με οδηγίες της Κ.1 υπέγραψε ως Μαρία Βρυωνίου χωρίς τη συγκατάθεση της τη Δήλωση Εργοδότη Ερυθρό 11 του Τεκμηρίου 64 (Κατηγορία 138), την Εξουσιοδότηση Αντιπροσώπου ως Μαρία Βρυωνίου Ερυθρό 3 του Τεκμηρίου 64 (Κατηγορία 139) και την Εξουσιοδότηση Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 64 ως Μαρίας Βρυωνίου (Κατηγορία 140).

 

Στη βάση των δεδομένων αυτών κρίνουμε ότι έχουν στοιχειοθετηθεί και οι Κατηγορίες 51 (για Κ.4), 52, 53, 54, 55, 138, 139 και 140 πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Μαρίας Βρυωνίου και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 56). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 13.8.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 31 του Τεκμηρίου 64 (Κατηγορία 57).

 

Οι Κατηγορίες 51, 56 και 57 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.4.

 

Οι Κατηγορίες 52, 53, 54, 55, 56, 57, 138, 139 και 140 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Τεκμήριο 78 (Gurpreet Singh)

 

Η Ελένη Ανδρέου είναι η γιαγιά του Κ.3 και όπως διαφαίνεται από τα ευρήματά μας πιο πάνω ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ούτε και εξουσιοδότησε είτε τον Κ.3 είτε την Κ.1 να υποβάλουν τέτοια αίτηση.

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.4 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 και χωρίς να τον έχει επισκεφτεί ποτέ η Ελένη Ανδρέου ή να είναι ασθενής του και χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που έγραφε ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 3.6.2014 Ερυθρό 1 του Τεκμηρίου 78 (Κατηγορία 58).

 

Όπως επίσης προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.3 χωρίς τη συγκατάθεση ή γνώση της Ελένης Ανδρέου κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 3 του Τεκμηρίου 78 παρά το ότι γνώριζε ότι το περιεχόμενο αυτής δεν ανταποκρίνετο στην πραγματικότητα (Κατηγορία 59). Επιπλέον ο Κ.3 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε ως Ελένη Ανδρέου εν αγνοία αυτής την Υπεύθυνη Δήλωση/Βεβαίωση Εργοδότη ημερ. 3.2.2014 Ερυθρό 12 του Τεκμηρίου 78 (Κατηγορία 60). Με τον ίδιο τρόπο ο Κ.3 υπέγραψε την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 33 του Τεκμηρίου 78 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Ελένη Ανδρέου (Κατηγορία 62).

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Ελένης Ανδρέου και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 63). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 10.3.2014 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 34 του Τεκμηρίου 78 (Κατηγορία 64).

 

Οι Κατηγορία 58, 63 και 64 έχει αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.4.

 

Οι Κατηγορίες 59, 62, 63 και 64 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.3.

 

Οι Κατηγορίες 60 και 64 έχει αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με την Κ.1.

 

Τεκμήριο 73 (Balraj Kumar)

 

Επαναλαμβάνουμε ότι η Ελένη Ανδρέου είναι η γιαγιά του Κ.3 και όπως διαφαίνεται από τα ευρήματά μας πιο πάνω ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ούτε και εξουσιοδότησε είτε τον Κ.3 είτε την Κ.1 να υποβάλουν τέτοια αίτηση.

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.4 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 και χωρίς να τον έχει επισκεφτεί ποτέ η Ελένη Ανδρέου ή να είναι ασθενής του και χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που έγραφε ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 25.11.2013 Ερυθρό 8 του Τεκμηρίου 73 (Κατηγορία 65).

 

Όπως επίσης προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.3 χωρίς τη συγκατάθεση ή γνώση της Ελένης Ανδρέου κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 4 του Τεκμηρίου 73 παρά το ότι γνώριζε ότι το περιεχόμενο αυτής δεν ανταποκρίνετο στην πραγματικότητα (Κατηγορία 66). Επιπλέον ο Κ.3 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε ως Ελένη Ανδρέου εν αγνοία αυτής την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 73 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Ελένη Ανδρέου (Κατηγορία 69).

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Ελένης Ανδρέου και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 70). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 23.6.2014 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 33 του Τεκμηρίου 73 (Κατηγορία 71).

 

Οι Κατηγορίες 65, 70 και 71 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.4.

 

Οι Κατηγορίες 66, 69, 70 και 71 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.3.

 

Τεκμήριο 70 (Mandeep Singh Gill)

 

Ο Χρίστος Δημητρίου Κκαφάς Μ.Κ.11, όπως αποτελεί εύρημά μας, δεν εξουσιοδότησε την Κ.1 να υπογράφει έγγραφα εκ μέρους του. Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας η Κ.1 υπέγραψε ως Χρίστος Δημητρίου τα Ερυθρά 11 και 18 του Τεκμηρίου 70, ενώ ο Μ.Κ.8 πιστοποίησε αυτά ενώ γνώριζε όπως του είπε η Κ.1 ότι δεν τα είχε υπογράψει ο Μ.Κ.11 αλλά η ίδια. Επιπλέον ο Μ.Κ.8 πιστοποίησε το Ερυθρό 12 του Τεκμηρίου 70 χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που γράφει ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα (Κατηγορία 72).

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας η Κ.1 υπέγραψε χωρίς την εξουσιοδότηση του Μ.Κ.11 την Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 2 – 9 του Τεκμηρίου 70 ως Χρίστος Δημητρίου (Κατηγορία 73) καθώς και την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 20 του Τεκμηρίου 70 (Κατηγορία 74).

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 75). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 17.10.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 70 (Κατηγορία 76). Ο Mandeep Singh Gill ουδέποτε πήγε να εργαστεί στον Μ.Κ.11.

 

Οι Κατηγορίες 72, 73, 74, 75 και 76 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

Τεκμήριο 71 (Ravinder Singh Aujla)

 

Επαναλαμβάνουμε ότι αποτελεί εύρημά μας ότι ο Χρίστος Δημητρίου Κκαφάς Μ.Κ.11 δεν εξουσιοδότησε την Κ.1 να υπογράφει έγγραφα εκ μέρους του. Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας η Κ.1 υπέγραψε ως Χρίστος Δημητρίου τα Ερυθρά 11 και 18 του Τεκμηρίου 71, ενώ ο Μ.Κ.8 πιστοποίησε αυτά ενώ γνώριζε όπως του είπε η Κ.1 ότι δεν τα είχε υπογράψει ο Μ.Κ.11 αλλά η ίδια. Επιπλέον ο Μ.Κ.8 πιστοποίησε το Ερυθρό 12 του Τεκμηρίου 71 χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που γράφει ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα (Κατηγορία 77).

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας η Κ.1 υπέγραψε χωρίς την εξουσιοδότηση του Μ.Κ.11 τη Σύμβαση Απασχόλησης Ερυθρά 2 – 9 του Τεκμηρίου 71 ως Χρίστος Δημητρίου (Κατηγορία 78) καθώς και την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 20 του Τεκμηρίου 71 (Κατηγορία 79).

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 80). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 17.10.2013 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 21 του Τεκμηρίου 71 (Κατηγορία 81). Ο Ravinder Singh Aujla ουδέποτε πήγε να εργαστεί στον Μ.Κ.11.

 

Οι Κατηγορίες 77, 78, 79, 80 και 81 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας για την Κ.1.

 

 

 

 

Τεκμήριο 80 (Mandeep Sharma)

 

Η Σωτήρα Παπαγεωργίου είναι η γιαγιά της αρραβωνιαστικιάς του Κ.3 και όπως διαφαίνεται από τα ευρήματά μας πιο πάνω ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό, ούτε και εξουσιοδότησε είτε τον Κ.3 είτε την Κ.1 να υποβάλουν τέτοια αίτηση.

 

Όπως επιπλέον προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.4 κατόπιν οδηγιών της Κ.1 και χωρίς να τον έχει επισκεφτεί ποτέ η Σωτήρα Παπαγεωργίου ή να είναι ασθενής του και χωρίς να γνωρίζει κατά πόσο αυτά που έγραφε ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερ. 22.11.2013 Ερυθρό 2 του Τεκμηρίου 80.

 

Όπως επίσης προκύπτει από τα ευρήματά μας ο Κ.3 χωρίς τη συγκατάθεση ή γνώση της Σωτήρας Παπαγεωργίου κατόπιν οδηγιών της Κ.1 υπέγραψε την Υπεύθυνη Δήλωση/Βεβαίωση Ερυθρό 3 του Τεκμηρίου 80 ως Σωτήρα Παπαγεωργίου και το πιστοποίησε η Μ.Κ.10 στην απουσία της Σωτήρας Παπαγεωργίου και άρα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η βεβαίωση αυτής ότι η Σωτήρα Παπαγεωργίου υπέγραψε στην παρουσία της (Κατηγορία 84). Επιπλέον ο Κ.3 υπέγραψε την αίτηση Μ.58 Ερυθρό 31 του Τεκμηρίου 80 την οποία παρουσιάζεται να υποβάλλει η Σωτήρα Παπαγεωργίου (Κατηγορία 86).

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Σωτήρας Παπαγεωργίου και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 87). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 12.3.2014 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 35 του Τεκμηρίου 80 (Κατηγορία 88).

 

Οι Κατηγορίες 84, 87 και 88 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με την Κ.1.

 

Οι Κατηγορίες 86, 87 και 88 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.3.

 

Οι Κατηγορίες 87 και 88 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με τον Κ.4.

 

Τεκμήριο 67 (Mandeep Singh)

 

Αποτελεί εύρημά μας ότι η Αλίκη Χαραλάμπους είναι η γιαγιά του Μ.Κ.3. Ο Μ.Κ.3 έδωσε την ταυτότητα αυτής στην Κ.1. Η Αλίκη Χαραλάμπους ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό ή εξουσιοδότησε τον Μ.Κ.3 ή την Κ.1 να υπογράψουν εκ μέρους της οποιαδήποτε έγγραφα. Η Αλίκη Χαραλάμπους δεν είναι υπέρβαρη, ούτε πάσχει από Αλστχάιμερ.

 

Από την αξιολόγηση της προσαχθείσας μαρτυρίας προέκυψαν τα πιο κάτω ευρήματα αναφορικά με τις πιο πάνω Κατηγορίες:

 

ð    Η Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 5 εντοπίζεται στο διοικητικό φάκελο του Mandeep Singh, Τεκμήριο 67 και αποτελεί έγγραφο το οποίο επισυνάπτεται στην αίτηση για εξασφάλιση θεώρησης εισόδου, Έντυπο Μ.58 (Ερυθρό 31).

 

ð    Στην πιο πάνω αίτηση καταγράφονται τα στοιχεία της γιαγιάς του Μ.Κ.3, Αλίκης Χαραλάμπους.

 

ð    Μεταξύ των άλλων εγγράφων που επισυνάπτονται στην πιο πάνω αίτηση είναι και το αντίγραφο της ταυτότητας της γιαγιάς του Μ.Κ.3 Αλίκης Χαραλάμπους, Ερυθρό 3 του Τεκμηρίου 67.

 

ð    Την εν λόγω ταυτότητα είχε δώσει ο Μ.Κ.3 στην Κ.1 κατά τον Ιούνιο του 2014 μετά που εκείνη του την ζήτησε έναντι της καταβολής του ποσού των €100 με σκοπό, όπως τον πληροφόρησε, να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία της ταυτότητας αυτής για να φέρει στην Κύπρο αλλοδαπό για εργασία.

 

ð    Στον ίδιο διοικητικό φάκελο Τεκμήριο 67 εντοπίζονται τα έγγραφα «Δήλωση Εργοδότη», «Υπεύθυνη Δήλωση» και «Πιστοποίηση Κοινοτάρχη», Ερυθρά 9, 10 και 12 αντίστοιχα τα οποία ο Μ.Κ.3 πήρε στον Κοινοτάρχη και ο τελευταίος τα πιστοποίησε.

 

ð    Με βάση τη μαρτυρία του γραφολόγου Μ.Κ.28 η Υπεύθυνη Δήλωση Ερυθρό 5 υπεγράφη από την Κ.1.

 

ð    Στο φάκελο Τεκμήριο 1, που παραδόθηκε από τη σύζυγο του Μ.Κ.22, Μαρία Σολωμού ως φάκελος που ανήκε στην Κ.1, εντοπίστηκαν έγγραφα που αφορούν τον αλλοδαπό του Τεκμηρίου 67 συμπεριλαμβανομένου και αντιγράφων της σύμβασης απασχόλησης μεταξύ της Αλίκης Χαραλάμπους και του Mandeep Singh.

 

ð    Η Αλίκη Χαραλάμπους ουδέποτε επιθυμούσε να εργοδοτήσει αλλοδαπό ή εξουσιοδότησε τον Μ.Κ.3 ή την Κ.1 να υπογράψουν εκ μέρους της οποιαδήποτε έγγραφα.

 

ð    H ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 2 εντοπίζεται στο διοικητικό φάκελο του Mandeep Singh, Τεκμήριο 67 και αποτελεί έγγραφο το οποίο επισυνάπτεται στην αίτηση για εξασφάλιση θεώρησης εισόδου,  ντυπο Μ.58.

 

ð    Η γιαγιά του Μ.Κ.3 ουδέποτε επισκέφθηκε τον παθολόγο Κ.7 ενώ ούτε υπέρβαρη ήταν κατά το έτος 2014 ούτε έπασχε από Αλτσχάιμερ και δεν ήταν ανίκανη να περιποιηθεί τον εαυτό της.

 

ð    Σύμφωνα με το Ερυθρό 3 η ημερομηνία γεννήσεως της γιαγιάς του Μ.Κ.3 είναι 25/1/1930. Στην επίδικη ιατρική βεβαίωση Ερυθρό 2 επ’ ονόματι της Αλίκης Χαραλάμπους η ηλικία που αναγράφεται είναι αυτή των 84 ετών, όση δηλαδή και η ηλικία της γιαγιάς του Μ.Κ.3 κατά το 2014.

 

ð    Η Κ.1 γνώριζε τον ιατρό Κ.7 όπως προέκυψε από τα ευρήματα που καταγράψαμε σε σχέση με την Κατηγορία 18 πιο πάνω αλλά και από τις τηλεφωνικές επαφές που διαπιστώθηκαν μέσω των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων μεταξύ του αριθμού του κινητού τηλεφώνου της Κ.1 (99431659), Τεκμήριο 137 και του σταθερού αριθμού του Κ.7 (22773000) όπως αυτός ο αριθμός προέκυψε από το έντυπο με τίτλο «ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΕΤΗ» που κατέθεσε ο Μ.Κ.26 ως Τεκμήριο 149.

 

Όλα τα πιο πάνω έγγραφα υπογράφτηκαν χωρίς την εξουσιοδότηση ή γνώση της Αλίκης Χαραλάμπους και κατατέθηκαν στο Τ.Α.Π.Μ. (Κατηγορία 96). Στη βάση αυτών των εγγράφων η Διευθύντρια του Τ.Α.Π.Μ. εξέδωσε την 17/7/2014 την άδεια εισόδου του αλλοδαπού Ερυθρό 32 του Τεκμηρίου 67 (Κατηγορία 97).

 

Ειδικότερα ως προς τον Κ.7 δεν διατηρούμε οποιαδήποτε αμφιβολία ότι και σε αυτήν την περίπτωση (δηλαδή κατά τον Ιούλιο του 2014) ενήργησε κατά παρόμοιο τρόπο όπως και στην προηγούμενη (τον Μάρτιο του 2014). Η γενικότερη γνωριμία, συνεργασία και επικοινωνία του με την Κ.1 είναι δεδομένη. Η εισήγηση του συνηγόρου του είναι πως παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο ο Κ.7 να είχε εξετάσει όντως κάποια άλλη γυναίκα επ’ ονόματι «Αλίκη Χαραλάμπους». Σημειώνουμε βέβαια πως κάτι τέτοιο σημαίνει ότι μια τέτοια «γνήσια ιατρική βεβαίωση» για κάποιο λόγο και με κάποιο τρόπο εντοπίστηκε εντός του Τεκμηρίου 67, χωρίς δηλαδή να σχετίζεται με αυτόν το φάκελο. Θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο θα συνιστούσε το άκρον άωτον των συμπτώσεων και δεν συμφωνούμε ότι έτσι έγιναν τα πράγματα.

 

Δεν έχουμε συνεπώς οποιαδήποτε αμφιβολία ότι ο Κ.7 εξέδωσε και παρέδωσε την εν λόγω ιατρική βεβαίωση χωρίς προηγουμένως να έχει δει ή εξετάσει την Αλίκη Χαραλάμπους την οποία αφορά, δηλαδή στην πραγματικότητα κατήρτισε πλαστό έγγραφο υπό την έννοια ότι το περιεχόμενό του δεν ανταποκρίνετο στην αλήθεια. Το σύνολο των περιστατικών δεν αφήνει περιθώρια για οποιαδήποτε άλλη κατάληξη[60].

 

Στη βάση των πιο πάνω ευρημάτων οι Κατηγορίες 92, 93, 94, 95, 96 και 97 έχουν αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας σε σχέση με την Κ.1, ενώ η Κατηγορία 94 απεδείχθη πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας και σε σχέση με τον Κ.7.

 

Μελετώντας τις Κατηγορίες 135 και 137 παρατηρούμε ότι αυτές αφορούν στα ίδια γεγονότα και έγγραφα με αυτά επί των οποίων στηρίζονται οι Κατηγορίες 6 και 40 αντίστοιχα. Συνεπώς, παρά το ότι αυτές στοιχειοθετούνται, θεωρούμε ότι έχουν ήδη καλυφθεί και τυχόν καταδίκη της Κ.1 σε αυτές θα ήταν καταχρηστική.

 

Κατηγορία 134

 

Με βάση το Άρθρο 2 του Νόμου περί Ιδιωτικών Γραφείων Εξεύρεσης Εργασίας Νόμου Ν.126(Ι)/2012 «ιδιωτικό γραφείο εξεύρεσης εργασίας σημαίνει το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει ως αντικείμενο δραστηριότητας τη μεσολάβηση για την εξεύρεση για λογαριασμό εργοδότη προσώπων διαθέσιμων σκοπό την άμεση ή έμμεση αποκόμιση χρηματικού ή άλλου υλικού για εργασία είτε με οφέλους είτε όχι ή εισπράττει για την υπηρεσία αυτή αμοιβή ή προβαίνει σε άλλη συνεισφορά ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια ή διαφορετική χρέωση̇».

 

Με δεδομένα τα ευρήματά μας δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι οι εργασίες στις οποίες προέβαινε η Κ.1 για την υποβολή αιτήσεων για άδεια εισόδου και εργοδότησης αλλοδαπού εμπίπτουν στις εργασίες αναφορικά με τις οποίες απαιτείτο η κατοχή άδειας λειτουργίας ιδιωτικού γραφείου εξεύρεσης εργασίας δυνάμει του Άρθρου 29(α) του περί Ιδιωτικών Γραφείων Εξεύρεσης Εργασίας Νόμου Ν.126(Ι)/2012[61], και άρα η Κ.Α. έχει αποδείξει και την Κατηγορία αυτή πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

 

Ως εκ τούτου η Κατηγορία 134 έχει αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας εναντίον της Κ.1.

 

ΚΑΤΑΛΗΞΗ

 

Κατ’ ακολουθία όλων των πιο πάνω καταλήγουμε ότι η Κ.Α. έχει αποδείξει την υπόθεση της σε σχέση με τις πιο κάτω Κατηγορίες και οι Κατηγορούμενοι κρίνονται ένοχοι:

 

Κατηγορούμενη 1

Κατηγορίες 1, 2, 3 μέχρι 9, 11 μέχρι 23, 26, 28 μέχρι 34, 36, 37, 39 μέχρι 50, 52 μέχρι 57, 60, 64, 72 μέχρι 81, 84, 87 μέχρι 89, 91 μέχρι 97, 134, 136, 138 μέχρι 140 και 165 μέχρι 170.

 

Κατηγορούμενος 3

 

Κατηγορίες 59, 62 μέχρι 64, 66, 69 μέχρι 71, 86 μέχρι 88 και 167 μέχρι 169.

 

Κατηγορούμενος 4

 

Κατηγορίες 1, 2, 7 μέχρι 9, 26, 31, 32, 36 μέχρι 38, 42 μέχρι 44, 49 μέχρι 51, 56 μέχρι 58, 63 μέχρι 65, 70, 71, 87 και 88.

 

Κατηγορούμενος 7

 

Κατηγορίες 18 και 94.

 

Η Κ.1 αθωώνεται και απαλλάσσεται στις Κατηγορίες 35, 90, 135 και 137.

 

 

 

 

 

                                              (Υπ.) ………………………………………………...

 

                                                         Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Π.Ε.Δ.

 

 

                                              (Υπ.) ……………………………………………….

 

                                                         Χ. Β. Χαραλάμπους, Α.Ε.Δ.

 

 

                                              (Υπ.) ……………………….………………….……

 

                                                          Μ. Παπαδοπούλου, Α.Ε.Δ.

 

Πιστόν Αντίγραφο

 

 

Πρωτοκολλητής

 

Λ.Δ./Μ.Π.