ΜΟΝΙΜΟ ΚΑΚΟΥΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ: Χρ. Παρπόττα, Π.Ε.Δ.
Χρ. Ρασπόπουλος, Α.Ε.Δ.
Π. Σαββίδης, Ε.Δ.
Αρ. Υπόθεσης: 10806/24
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Κατηγορούσα Αρχή
v.
SHIMON MISTRIEL AYKOUT
Κατηγορούμενος
24 Οκτωβρίου, 2025
Εμφανίσεις:
Για την Κατηγορούσα Αρχή: κ. Α. Αριστείδης μαζί με κα Σ. Χριστοδούλου και κ. Σ. Κωνσταντίνου
Για τον Κατηγορούμενο: κα Μ. Νεοφύτου μαζί με κα Ν. Χαραλαμπίδου
Κατηγορούμενος παρών
Π Ο Ι Ν Η
Ο Κατηγορούμενος, μεσούσης της ακροαματικής διαδικασίας, κατόπιν άδειας, άλλαξε απάντηση από μη παραδοχή σε παραδοχή και κρίθηκε ένοχος σε σαράντα κατηγορίες (Κατηγορίες 5, 17, 21, 29, 33, 37, 41, 45, 49, 53, 57, 61, 69, 93, 105, 109, 113, 117, 121, 125, 133, 137, 141, 149, 169, 173, 177, 181, 185, 189, 193, 197, 201, 205, 209, 213, 217, 221, 233 και 237), οι οποίες αφορούν το αδίκημα των δόλιων συναλλαγών σε ακίνητη περιουσία που ανήκει σε άλλο, κατά παράβαση των άρθρων 303Α(1) και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ.154.
Με βάση τις λεπτομέρειες των ως άνω κατηγοριών, ο Κατηγορούμενος, μαζί με άλλα πρόσωπα, σε άγνωστη για την Κατηγορούσα Αρχή ημερομηνία, μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2014 και 7ης Ιουνίου 2024, στην Κυπριακή Δημοκρατία, με σκοπό καταδολίευσης, συναλλάχθηκε σε ακίνητη περιουσία που ανήκει σε άλλους, τα στοιχεία των οποίων εμφαίνονται σε κάθε κατηγορία, δηλαδή επιβάρυνε διάφορα τεμάχια γης, τα στοιχεία των οποίων, επίσης εμφαίνονται σε κάθε κατηγορία, δια της ανοικοδόμησης κτιρίου εντός αυτού και προώθησης του προς πώληση. Τα τεμάχια γης που αφορούν οι ως άνω κατηγορίες, βρίσκονται στα χωριά Ακανθού, Τρίκωμο και Γαστριά, της Επαρχίας Αμμοχώστου και στο χωριό Αγίου Αμβροσίου, της Επαρχίας Κερύνειας.
Σημειώνεται ότι ο Κατηγορούμενος αντιμετώπιζε και αριθμό άλλων, κατηγοριών, οι οποίες όμως, μετά την παραδοχή του στις κατηγορίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, αναστάλθηκαν από τον Γενικό Εισαγγελέα.
Γεγονότα
Τα γεγονότα που περιστοιχίζουν την υπόθεση έχουν εκτεθεί με λεπτομέρεια από την Κατηγορούσα Αρχή, είναι καταγεγραμμένα σε γραπτό κείμενο (Έγγραφο 1), δεν έχουν αμφισβητηθεί από την Υπεράσπιση και λαμβάνονται υπόψη στο σύνολο τους, χωρίς να χρήζουν πλήρους επανάληψης στο σημείο αυτό. Συνοπτικά, για σκοπούς επιβολής ποινής, αυτά έχουν ως ακολούθως:
Η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, και η μέχρι σήμερα παράνομη κατοχή κυπριακού εδάφους, συνοδεύθηκε από τον βίαιο εκτοπισμό πέραν των εκατόν εξήντα χιλιάδων ελληνοκυπρίων, από τις περιουσίες τους, με αποτέλεσμα τη λεηλασία και τον σφετερισμό των ακίνητων περιουσιών τους. Έκτοτε και μεταξύ άλλων περιοχών, η Επαρχία Κερύνειας και το μεγαλύτερο μέρος της Επαρχίας Αμμοχώστου, τελούν υπό την κατοχή των τουρκικών στρατευμάτων και του υποτελούς παράνομου καθεστώτος, αυτοαποκαλούμενου ως «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου».
Ο Κατηγορούμενος, ο οποίος κατέχει ισραηλινή, πορτογαλική και τουρκική υπηκοότητα, δραστηριοποιήθηκε, στις κατεχόμενες περιοχές στον τομέα ανάπτυξης γης, κατασκευής και πώλησης ακινήτων. Συμμετείχε στον, ούτω καλούμενο, όμιλο «Afik» και μέσω μιας, κατ’ επίφαση, νομικής οντότητας, «εγγεγραμμένης» στις ούτω καλούμενες αρχές του ψευδοκράτους, μεταξύ των ετών 2014 και 2024, προέβαινε σε ενέργειες αναφορικά με την κατασκευή και πώληση ακινήτων, τα οποία ανεγέρθηκαν σε τεμάχια γης, τα οποία ανήκουν σε ελληνοκύπριους εκτοπισθέντες.
Ειδικότερα και κατά το χρονικό διάστημα που αναφέρεται σε έκαστη κατηγορία, ο ούτω καλούμενος όμιλος «Afik», χωρίς να έχει τη συγκατάθεση οποιουδήποτε εκ των νόμιμων ελληνοκύπριων ιδιοκτητών των εμπλεκόμενων ακινήτων, προέβη, με την ενεργή συμμετοχή του Κατηγορουμένου, στις πιο κάτω ενέργειες:
Α. Ανήγειρε στο κατεχόμενο χωρίο Άγιος Αμβρόσιος, στην Επαρχία Κερύνειας, το τουριστικό συγκρότημα ακινήτων με την επωνυμία Ceasar CIiff, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Το εν λόγω τουριστικό συγκρότημα ανεγέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα πιο κάτω τεμάχια γης:
1. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 608, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €112.000 (Κατηγορία 93).
2. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 609, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €566.000 (Κατηγορία 149).
3. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 16, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €1.027.000 (Κατηγορία 125).
4. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 161, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €1.263.000 (Κατηγορία 121).
5. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 166, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €643.000 (Κατηγορία 137).
6. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 22, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €218.000 (Κατηγορία 113).
7. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 169, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €490.000 (Κατηγορία 133).
8. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 167, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €378.000 (Κατηγορία 117).
9. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 610 Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €378.000 (Κατηγορία 141).
10. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 168, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €348.000 (Κατηγορία 109).
11. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 20, Φ/Σχ 13/14Ε2, αξίας €195.000 (Κατηγορία 105).
Το συνολικό εμβαδό των πιο πάνω τεμαχίων ανέρχεται σε 49.396 τ.μ.. Η αξία των ως άνω τεμαχίων, καθορίστηκε σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου, ημερομηνίας 21.03.2025.
Β. Ανήγειρε στο κατεχόμενο χωρίο Τρίκωμο, στην Επαρχία Αμμοχώστου, το τουριστικό συγκρότημα ακινήτων με την επωνυμία Ceasar Resort, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Το εν λόγω τουριστικό συγκρότημα ανεγέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα πιο κάτω τεμάχια γης:
1. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 305, Φ/Σχ 15/59W1, αξίας €1.800.000 (Κατηγορία 45).
2. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 307, Φ/Σχ 15/59W1, αξίας €3.125.000 (Κατηγορία 53).
3. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 160, Φ/Σχ 15/58Ε1, αξίας €2.800.000 (Κατηγορία 49).
4. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 309, Φ/Σχ 15/59W1, αξίας €1.240.000 (Κατηγορία 57).
5. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 306, Φ/Σχ 15/59W1, αξίας €2.830.000 (Κατηγορία 61).
6. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 8, Φ/Σχ 15/59W1, αξίας €1.000.000 (Κατηγορία 69).
7. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 437, Φ/Σχ 15/58Ε1, αξίας €1.475.000 (Κατηγορία 237).
Το συνολικό εμβαδό των πιο πάνω τεμαχίων ανέρχεται σε 156.550 τ.μ.. Η αξία των ως άνω τεμαχίων καθορίστηκε σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου, ημερομηνίας 14.03.2025.
Γ. Ανήγειρε στο κατεχόμενο χωρίο Γαστριά, στην Επαρχία Αμμοχώστου, το τουριστικό συγκρότημα ακινήτων με την επωνυμία Ceasar Beach, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Το εν λόγω τουριστικό συγκρότημα ανεγέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα πιο κάτω τεμάχια γης:
1. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 290, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €2.000.000 (Κατηγορία 213).
2. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 288, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €1.650.000 (Κατηγορία 209).
3. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 247, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €2.200.000 (Κατηγορία 185).
4. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 497, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €1.225.000 (Κατηγορία 221).
5. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 498, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €1.180.000 (Κατηγορία 181).
6. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 289, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €1.600.000 (Κατηγορία 217).
Το συνολικό εμβαδό των πιο πάνω τεμαχίων ανέρχεται σε 93.879 τ.μ.. Η αξία των ως άνω τεμαχίων καθορίστηκε σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου, ημερομηνίας 14.03.2025.
Δ. Ανήγειρε στο κατεχόμενο χωρίο Γαστριά, στην Επαρχία Αμμοχώστου, το τουριστικό συγκρότημα ακινήτων με την επωνυμία Ceasar Blue, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Το εν λόγω τουριστικό συγκρότημα ανεγέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα πιο κάτω τεμάχια γης:
1. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 217, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €915.000 (Κατηγορία 233).
2. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 180, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €1.475.000 (Κατηγορία 173).
3. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 179 Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €235.000 (Κατηγορία 169).
4. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 218, Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €440.000 (Κατηγορία 201).
5. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 174 Φ/Σχ 15/21Ε2, αξίας €1.100.000 (Κατηγορία 205).
6. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 160, Φ/Σχ 15/21Ε1, αξίας €515.000 (Κατηγορία 177).
7. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 176, Φ/Σχ 15/21Ε1, αξίας €355.000 (Κατηγορία 197).
8. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 175, Φ/Σχ 15/21Ε1, αξίας €355.000 (Κατηγορία 193).
Το συνολικό εμβαδό των πιο πάνω τεμαχίων ανέρχεται σε 60.500 τ.μ.. Η αξία των ως άνω τεμαχίων καθορίστηκε σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου, ημερομηνίας 14.03.2025.
Ε. Ανήγειρε στο κατεχόμενο χωρίο Ακανθού, στην Επαρχία Αμμοχώστου, το τουριστικό συγκρότημα ακινήτων με την επωνυμία Ceasar Breeze, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Το εν λόγω τουριστικό συγκρότημα ανεγέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα πιο κάτω τεμάχια γης:
1. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 37, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €440.000 (Κατηγορία 41).
2. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 36, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €470.000 (Κατηγορία 5).
3. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 21, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €560.000 (Κατηγορία 189).
4. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 18, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €355.000 (Κατηγορία 17).
5. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 195, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €410.000 (Κατηγορία 21).
Το συνολικό εμβαδό των πιο πάνω τεμαχίων ανέρχεται σε 20.562 τ.μ.. Η αξία των ως άνω τεμαχίων καθορίστηκε σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου, ημερομηνίας 14.03.2025.
ΣΤ. Ανήγειρε στο κατεχόμενο χωρίο Ακανθού, στην Επαρχία Αμμοχώστου, το τουριστικό συγκρότημα ακινήτων με την επωνυμία Ceasar Bay, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Το εν λόγω τουριστικό συγκρότημα ανεγέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα πιο κάτω τεμάχια γης:
1. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 7, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €630.000 (Κατηγορία 37).
2. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 194, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €460.000 (Κατηγορία 29).
3. Τεμάχιο υπ’ αριθμό 17, Φ/Σχ 6/51Ε2, αξίας €490.000 (Κατηγορία 33).
Το συνολικό εμβαδό των πιο πάνω τεμαχίων ανέρχεται σε 14.082 τ.μ.. Η αξία των ως άνω τεμαχίων καθορίστηκε σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου, ημερομηνίας 14.03.2025.
Ουδείς από τους νόμιμους ιδιοκτήτες, των ως άνω αναφερόμενων τεμαχίων γης, έδωσε, άμεσα ή έμμεσα, συγκατάθεση για τη χρήση και την εκμετάλλευση των εν λόγω ακινήτων με σκοπό την ανέγερση των προαναφερόμενων τουριστικών συγκροτημάτων.
Στις 6 Ιουνίου 2024, εναντίον του Κατηγορούμενου εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης. Στις 7 Ιουνίου 2024, και περί ώρα 14:30, ο Κατηγορούμενος, επιβαίνοντας σε αυτοκίνητο, προσπάθησε να διέλθει από τις κατεχόμενες, στις ελεύθερες περιοχές, μέσω του οδοφράγματος της Δερύνειας. Κατά τον έλεγχο των στοιχείων ταυτότητας των επιβατών του ως άνω αυτοκινήτου, ο Ε/Αστ.6236 διαπίστωσε ότι εναντίον του Κατηγορούμενου εκκρεμούσε το προαναφερθέν ένταλμα και προχώρησε άμεσα στην εκτέλεσή του.
Προς συμπλήρωση των γεγονότων, ο συνήγορος της Κατηγορούσας Αρχής πληροφόρησε το Δικαστήριο ότι ο Κατηγορούμενος δεν βαρύνεται με προηγούμενες καταδίκες.
Αγόρευση προς Μετριασμό
Για μετριασμό της ποινής, οι ευπαίδευτες συνήγοροι Υπεράσπισης προσκόμισαν στο Δικαστήριο γραπτή αγόρευση, με παραπομπή σε σχετική νομολογία, με την κα Νεοφύτου να εστιάζει προφορικά στα κύρια της σημεία. Έχουμε μελετήσει και λαμβάνουμε υπόψη όλα όσα ανέφεραν, χωρίς να παρίσταται ανάγκη να τα παραθέσουμε στην πλήρη τους έκταση. Προβαίνουμε δε, σε μια, κατά το δυνατό, συνοπτική καταγραφή των κύριων σημείων.
Οι συνήγοροι του Κατηγορούμενου, κατ’ αρχάς, κάνουν ιδιαίτερη μνεία στο καθήκον του Δικαστηρίου για εξατομίκευση της ποινής, ακόμη και στα σοβαρά αδικήματα, στα οποία επιβάλλεται η πρόσδοση αποτρεπτικού χαρακτήρα στην ποινή. Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζουν τη σοβαρότητα των αδικημάτων που διέπραξε ο Κατηγορούμενος, σημειώνοντας όμως παράλληλα ότι η σοβαρότητα αυτών, δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να επιβάλει εκείνο το είδος της ποινής που κατά την κρίση του, δικαιολογείται από τα περιστατικά που περιβάλλουν τον Κατηγορούμενο και την υπόθεση.
Ως προς τις περιστάσεις που περιβάλουν τον Κατηγορούμενο, δίδουν ιδιαίτερη έμφαση, στο λευκό ποινικό μητρώο του, το οποίο σε συνδυασμό με την ηλικία του, καταδεικνύουν, κατά την Υπεράσπιση, τον πρότερο του βίο αλλά και τον χαρακτήρα του. Σε συνάφεια με τα πιο πάνω, αναφέρουν, ότι η νομοταγής ζωή του Κατηγορούμενου, στην ηλικία των 75 ετών, του δίδει το δικαίωμα να επιζητεί την επιείκεια του Δικαστηρίου. Επιπροσθέτως, καλούν το Δικαστήριο να λάβει υπόψη, το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει (Τεκμήριο 4) και τούτο σε συνάρτηση με την ηλικία του, την προσφορά του στην κοινωνία και την οικονομική βοήθεια που πρόσφερε σε ιατρικά κέντρα και άτομα με καρκίνο (Τεκμήρια 2 και 3), την παραδοχή του, η οποία εκφράζει και τη μεταμέλεια του, την ειλικρινή του απολογία στο Δικαστήριο, τον φόβο και την αγωνία που βιώνει διαρκώς ευρισκόμενος στις Κεντρικές Φυλακές, σε ένα περιβάλλον όπου υπάρχουν άτομα τα οποία έχουν αντίθετες πολιτικές απόψεις από τον ίδιο και ακολουθούν μουσουλμανική θρησκεία.
Ως προς τις προσωπικές και οικογενειακές περιστάσεις του Κατηγορούμενου, αναφέρουν ότι, σε ηλικία 35 περίπου ετών, ο Κατηγορούμενος μετακόμισε στην Αφρική για να εργαστεί και να στηρίξει την οικογένεια του, προσφέροντας στα παιδιά του ένα καλύτερο μέλλον. Μαζί του μετακόμισε ολόκληρη η οικογένεια του, η οποία αποτελείται από τρία παιδιά. Παρέμειναν στην Αφρική για 10 και πλέον χρόνια. Το 1995, μετέβηκαν πίσω στο Ισραήλ, για να δώσει τη δυνατότητα στα παιδιά του να σπουδάσουν. Στο Ισραήλ, άρχισε να ασχολείται με τις οικοδομές και ίδρυσε τη δική του εταιρεία, στην οποία εργοδότησε τον υιό του, μετά τις σπουδές του, ο οποίος αργότερα ανέλαβε τη διαχείριση της εταιρείας, αφού ο Κατηγορούμενος αποφάσισε δειλά, δειλά, να αφήσει τα ηνία στα παιδιά του και να αποσυρθεί σε μια ήρεμη και ήσυχη ζωή. Αργότερα, και αφού ήδη ο Κατηγορούμενος αποσύρθηκε από τον επαγγελματικό τομέα, ο υιός του αποφάσισε να δημιουργήσει και όντως δημιούργησε τη δική του αυτόνομη «εταιρεία», την οποία όμως δεν μπορούσε να εγγράψει επ’ ονόματι του. Ένεκα τούτου, ζήτησε βοήθεια από τον Κατηγορούμενο, ο οποίος ήταν κάτοχος τουρκοκυπριακής ταυτότητας και ως εκ τούτου ο μόνος που εδικαιούτο, να εγγράψει «εταιρεία» στο όνομα του. Συγκεκριμένα, ο υιός του Κατηγορούμενου ζήτησε από τον τελευταίο να εγγραφούν οι μετοχές της «εταιρείας» στο όνομα του, τις οποίες θα κατείχε για λογαριασμό του πρώτου, καθώς επίσης να εγγραφεί «διευθυντής» της εν λόγω «εταιρείας». Η εν λόγω «εταιρεία» ανέλαβε τις αναπτύξεις στα ακίνητα για τα οποία ο Κατηγορούμενος κατηγορείται. Ο Κατηγορούμενος, ουδέποτε είχε οιονδήποτε ενεργό ρόλο στη λήψη αποφάσεων της «εταιρείας». Λόγω της ηλικίας του και της πείρας του, σε σχέση με τον «όμιλο», ασκούσε καθήκοντα συμβουλευτικού χαρακτήρα. Τη διεύθυνση του «ομίλου» και τις εργασίες του, επί καθημερινής βάσεως, τις διεύθυνε ο υιός του ο οποίος είχε και την ευθύνη των σχετικών αποφάσεων. Η αγάπη του προς τον υιό του, η απόλυτη αφοσίωση προς το πρόσωπο του υιού του και η θέληση του να δει τον υιό του να κάνει τα δικά του βήματα, τον παρακίνησαν να δράσει με τον τρόπο που έδρασε και τον οδήγησαν στην ηλικία των 75 ετών ενώπιον του Δικαστηρίου, αντιμέτωπο με σοβαρές κατηγορίες.
Ως προς τις περιστάσεις διάπραξης των αδικημάτων, τονίζουν ότι ο Κατηγορούμενος δεν ήταν ο εγκέφαλος όλου αυτού του έργου, ούτε το πρόσωπο που είχε αυτή την ιδέα, αλλά ούτε το πρόσωπο που την εκπλήρωσε. Παρόλα αυτά, δέχονται ότι ο Κατηγορούμενος γνώριζε για τις αποφάσεις που λαμβάνονταν από την «εταιρεία» και τον «όμιλο» και προέβαινε σε πράξεις, καθ’ υπόδειξη του υιού του, για την υλοποίηση του έργου, όπως επίσης γνώριζε ότι επρόκειτο για χρήση και εκμετάλλευση τεμαχίων γης που ανήκαν σε Ελληνοκύπριους με σκοπό αυτό που του αποδίδεται στις κατηγορίες, και το αποδεχόταν.
Επισημαίνεται, επίσης ότι ο Κατηγορούμενος, από το 2014 μέχρι και την ημέρα της σύλληψης του, εισερχόταν ανενόχλητος στη Δημοκρατία, ταξίδευε από το αεροδρόμιο Λάρνακας, εισερχόταν στις ελεύθερες περιοχές με το αυτοκίνητο του, ενώ η υπόθεση ήταν υπό διερεύνηση για πολλά χρόνια και ουδέποτε του επισημάνθηκε από τις αρμόδιες αρχές το οτιδήποτε. Επίσης, το 2017 αιτήθηκε και έλαβε από το Αρχείο Πληθυσμού και Μετανάστευσης Δελτίο εγγραφής αλλοδαπού και το 2018 αιτήθηκε και έλαβε από την Αστυνομία Κύπρου πιστοποιητικό Λευκού Ποινικού Μητρώου (Τεκμήριο 1).
Νομική Πτυχή
Είναι καλώς γνωστή η αρχή πως η προβλεπόμενη στον Νόμο ποινή αποτελεί τη βάση από την οποία ξεκινά το Δικαστήριο για να επιμετρήσει την αρμόζουσα ποινή, σε κάθε περίπτωση (βλ. Λεβέντης v. Αστυνομίας (1999) 2 Α.Α.Δ 632, Γενικός Εισαγγελέας v. Αριστοτέλους (2004) 2 Α.Α.Δ 166 και Μαληκκίδης ν. Δημοκρατίας (2016) 2Β Α.Α.Δ 1186).
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι το αδίκημα των δόλιων συναλλαγών σε ακίνητη περιουσία, στο οποίο ο Κατηγορούμενος κρίθηκε ένοχος, κατόπιν δικής του παραδοχής, είναι πολύ σοβαρό. Η σοβαρότητα του αντανακλάται στην προβλεπόμενη στον Νόμο ποινή. Σύμφωνα με το άρθρο 303Α(1) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, το αδίκημα αυτό, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης εφτά χρόνων.
Στην υπόθεση αρ. 20044/2024, Δημοκρατία ν. Zoltanne Lesko κ.ά, ημερ. 09.05.2025, στα πλαίσια της απόφασης μας για την ποινή των εκεί Κατηγορούμενων, η οποία αφορούσε επίσης το αδίκημα δόλιων συναλλαγών σε ακίνητη περιουσία που ανήκει σε άλλο, κατά παράβαση των άρθρων 303Α(2)(β)(3), 20 και 5(1)(ε)(vi) του Ποινικού Κώδικα Κεφ.154, ως υποδείξαμε το εν λόγω αδίκημα, εντάσσεται στην κατηγορία αδικημάτων που στρέφονται εναντίον περιουσίας και ειδικότερα στην ενότητα αδικημάτων υπό τον τίτλο «Ψευδείς Παραστάσεις». Πρόκειται για αδίκημα που, εξ ορισμού, περιέχει το στοιχείο του δόλου, της απάτης και ανεντιμότητας, με σκοπό το προσωπικό όφελος. Η σοβαρότητα τέτοιας φύσης αδικημάτων, έχει τονισθεί σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Αυτή έγκειται στο ότι εμπεριέχουν το στοιχείο εξαπάτησης άλλων προσώπων, προς εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπών, υπονομεύοντας τις οικονομικές συναλλαγές.
Στην υπόθεση Ιωάννου άλλως Μουσικός ν. Αστυνομία (1992) 2 Α.Α.Δ 286, λέχθηκαν συναφώς τα ακόλουθα:
«Αδικήματα που ενέχουν το στοιχείο της απάτης είναι σοβαρά διότι υπονομεύουν τις συναλλαγές και τις δοσοληψίες μεταξύ των πολιτών. Έχει δε τονισθεί από το Δικαστήριο τούτο σε σειρά αποφάσεων ότι οι ποινές σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να είναι αποτρεπτικού χαρακτήρα, όταν δε ένα δικαστήριο αντιμετωπίζει την επιβολή ποινής σε περιπτώσεις που από τη φύση τους απαιτούν αποτροπή, τότε η εξατομίκευση της ποινής δεν μπορεί να έχει τέτοια επίδραση εις την ποινή που θα επιβληθεί ώστε να υπονομεύεται ή να καταστρέφεται ο αποτρεπτικός χαρακτήρας της ποινής.»
Ως προς τις συνέπειες που επιφέρει η διάπραξη τέτοιων αδικημάτων στον κόσμο των συναλλαγών, στην υπόθεση Κύπρος Κυπριανού ν. Αστυνομίας (2017) 2Β Α.Α.Δ 871, η οποία αφορούσε, μεταξύ άλλων, και αδίκημα κατά παράβαση του άρθρου 303Α του Κεφ.154, το Ανώτατο Δικαστήριο, επικυρώνοντας τις ποινές ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
«Ο εφεσείων ενήργησε κατά τρόπο που έπληξε καίρια τις συναλλαγές, ιδιαιτέρως όταν αυτές στηρίζονται στην εμπιστοσύνη που ένα καλόπιστος αγοραστής γης εναποθέτει στον πωλητή. Αυτή την εμπιστοσύνη που του έδειξαν οι Μ.Κ. 5 και 6 ο εφεσείων την εκμεταλλεύτηκε εξαπατώντας τους ως προς τη διαθεσιμότητα της μεζονέτας αρ. 6. Περαιτέρω, υλοποιώντας το σχέδιο του, εξαπάτησε το ζεύγος Νησιώτη καταθέτοντας στο Κτηματολόγιο αγοραπωλητήριο έγγραφο για μεζονέτα άλλη από εκείνη που αγόρασαν, πλήττοντας καίρια τα δικαιώματα τους, και στη συνέχεια τους παρέδωσε φωτοαντίγραφο συμβολαίου στο οποίο αναγραφόταν ο αριθμός της μεζονέτας που υποτίθεται ότι αγόρασαν, με σκοπό να τελούν υπό πλάνη ως προς τα πραγματικά γεγονότα».
Σε εκείνη την υπόθεση, ο Εφεσείων συμφώνησε με ένα πρόσωπο, την πώληση μιας μεζονέτας. Μετά από δύο περίπου έτη, ο Εφεσείων τερμάτισε, με επιστολή, την πιο πάνω συμφωνία, χωρίς όμως να λάβει δικαστικά μέτρα για ακύρωση του συμβολαίου, το οποίο παρέμεινε κατατεθειμένο στο Κτηματολόγιο. Την ίδια περίοδο, ο Εφεσείων πώλησε την ίδια μεζονέτα σε δύο άλλα πρόσωπα. Προχώρησε δε με κατάθεση στο Κτηματολόγιο πλαστογραφημένου πωλητήριου εγγράφου για μεζονέτα άλλη από εκείνη που τα δύο αυτά πρόσωπα πίστευαν ότι αγόρασαν. Μετά από ακρόαση, ο Εφεσείων βρέθηκε ένοχος σε αδικήματα πλαστογραφίας και κυκλοφορίας πλαστού εγγράφου, εξασφάλισης εκτέλεσης αξιογράφου με ψευδείς παραστάσεις και δόλιων συναλλαγών κατά παράβαση των άρθρων 303Α(1)(2)(α)(γ) του Κεφ.154. Του επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης 10, 12 και 18 μηνών αντίστοιχα, η έκτιση των οποίων διατάχθηκε να είναι διαδοχική προς άλλες ποινές που είχαν ήδη επιβληθεί στον Εφεσείοντα και αφορούσαν άλλες ποινικές υποθέσεις. Σημειώνεται ότι οι προβλεπόμενες μέγιστες ποινές για τα αδικήματα που αντιμετώπιζε ο Εφεσείων ήταν από 5 μέχρι 10 έτη. Δεδομένου όμως ότι η υπόθεση δικάστηκε συνοπτικά, η ανώτατη ποινή φυλάκισης ήταν 5 έτη.
Στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Zoltanne Lesko κ.ά, (ανωτέρω), είχαμε την ευκαιρία να αναφερθούμε στη σοβαρότητα του εν λόγω αδικήματος που διαπράττεται σε σχέση με περιουσίες που βρίσκονται στις μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές και ανήκει σε τρίτους και στην ανάγκη για επιβολή αυστηρών ποινών, λόγω της έξαρσης που παρουσιάζει. Τα όσα εκεί είχαμε αναφέρει, τα υιοθετούμε και στα πλαίσια της παρούσας και τα παραθέτουμε αυτούσια:
«Πέραν όμως από τα πιο πάνω, υπό τις περιστάσεις της παρούσας, η ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικής ποινής, πηγάζει και από ένα πρόσθετο γεγονός. Είναι δικαστική γνώση ότι από το 1974, με την τούρκικη εισβολή, κατακτήθηκε και κατέχεται μέχρι σήμερα, από την Τουρκία, μεγάλο μέρος του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό έχει, άλλωστε, αναγνωριστεί και από το ΕΔΑΔ (βλ. Loizidou v. Turkey, Application No.15318/89, Judgment 18 December 1996). Ως αποτέλεσμα της τούρκικης κατοχής, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν δύναται να ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στις περιοχές αυτές. Το γεγονός όμως αυτό, δεν ακυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο σύνολο της επικράτειας της χώρας (βλ. Latomia Estates Ltd και Άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1999) 4 Α.Α.Δ.391, Ιωάννης Σεκερσάββας κ.ά ν. Τουρκικής Δημοκρατίας, Πολ. Έφ. Αρ. 415/2019, ημερ. 31.10.2024).
Δυστυχώς, ως φαίνεται από τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον μας στην παρούσα υπόθεση, η αδυναμία άσκησης αποτελεσματικού ελέγχου από την Κυπριακή Δημοκρατία σε περιοχές που βρίσκονται υπό κατοχή, δίδει τη δυνατότητα σε άλλα πρόσωπα, φυσικά ή μη, προφανώς υπό τις «ευλογίες», της κατοχικής δύναμης, να σφετεριστούν περιουσίες που ανήκουν σε Κύπριους, εκτοπισθέντες, χωρίς τη συγκατάθεση των τελευταίων. Εμφανώς, ένας από τους βασικούς σκοπούς των σφετεριστών είναι η αποκόμιση οικονομικού οφέλους διά της εκμετάλλευσης μιας de facto και όχι de jure κατάστασης. Η κερδοσκοπική εκμετάλλευση περιουσιών που ανήκουν σε Κύπριους, εκτοπισθέντες, για προσπορισμό ιδίου οφέλους είναι από κάθε άποψη απαράδεκτη και κατακριτέα. Πρόσθετα όμως της οικονομικής πτυχής του θέματος, υπάρχει και μια άλλη παράμετρος που προσδίδει σοβαρότητα σε τέτοια αδικήματα και αυτή δεν είναι άλλη από τον κίνδυνο δημιουργίας περαιτέρω παράνομων τετελεσμένων στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε σχέση με τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα εκτοπισθέντων. Τα αδικήματα αυτής της φύσης, κατά περιουσιών που ανήκουν σε Κύπριους, εκτοπισθέντες, δυστυχώς έχουν προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια γεγονός για το οποίο αντλούμε δικαστική γνώση από τον αριθμό υποθέσεων που άγονται ενώπιον μας, με αποτέλεσμα τα Δικαστήρια που είναι οι φρουροί της Νομιμότητας, να οφείλουν να αντιμετωπίζουν τους δράστες με την επιβολή αυστηρών, αποτρεπτικών ποινών. Τα Δικαστήρια πρέπει, με τις ποινές που επιβάλλουν, να σταθούν αρωγοί στην προσπάθεια της πολιτείας για ανακοπή τέτοιους είδους ενεργειών, με σκοπό την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων των πολιτών της. Έχουμε την άποψη ότι αυτός ήταν και ένας από τους σκοπούς για τον οποίο θεσπίστηκε το άρθρο 303Α του Κεφ.154. …..».
Περαιτέρω σημειώνουμε πως η έξαρση που παρατηρείται στη διάπραξη τέτοιας φύσης αδικημάτων, αλλά και ειδικότερα αδικημάτων που αφορούν δόλιες συναλλαγές σε σχέση με ακίνητη περιουσία που ανήκει σε άλλο, η οποία βρίσκεται στις μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, κάτι για το οποίο έχουμε δικαστική γνώση λόγω της συχνότητας με την οποία παρουσιάζονται ενώπιον Δικαστηρίων υποθέσεις που τα αφορούν, είναι ένας πρόσθετος λόγος, ο οποίος, σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα τους, επιβάλλει την αντιμετώπιση τους με αποτρεπτικές ποινές. Όπως λέχθηκε στην υπόθεση Παγιαβλάς ν. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ 240:
«Η ανάγκη για την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου δικαιολογείται, όλως ιδιαίτερα, όπου συγκεκριμένη κατηγορία εγκλημάτων προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, γεγονός που οριοθετεί και το πλαίσιο αντιμετώπισής τους».
Έχοντας κατά νου τη νομολογιακή αρχή ότι οι προηγούμενες αποφάσεις, αναφορικά με επιβληθείσες ποινές, είναι ενδεικτικές του μέτρου τιμωρίας συγκεκριμένων αδικημάτων και των παραμέτρων καθορισμού της ποινής, ανατρέξαμε στις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Εφετείου, πλην όμως δεν έχουμε εντοπίσει κάποια απόφαση, η οποία να καταπιάνεται με την εφαρμογή του άρθρου 303Α, του Κεφ.154 σε υπόθεση, όπου η δόλια συναλλαγή αφορούσε περιουσία που βρίσκεται στις μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές. Σχετική όμως με το θέμα θεωρούμε την υπόθεση Robb Gary John ν. Αστυνομίας (2012) 2 Α.Α.Δ 201, παρόλο ότι αφορούσε το αδίκημα της παράνομης κατοχής και χρήσης γης στο όνομα άλλου χωρίς τη συναίνεση του εγκεκριμένου ιδιοκτήτη, κατά παράβαση του άρθρου 281(1)(α) του Κεφ.154. Σε εκείνη την υπόθεση, ο Εφεσείων, διευθυντικό στέλεχος εταιρείας, προχώρησε σε οικοδομικές εργασίες για την ανέγερση 335 πολυτελών κατοικιών στο κατεχόμενο χωριό Κλεπίνη της επαρχίας Κερύνειας, σε γη η οποία, κατά το μεγαλύτερο της μέρος, ανήκε σε Ελληνοκύπριους. Η εν λόγω ανέγερση στόχευε στην πώληση των κατοικιών σε Άγγλους υπηκόους, πράγμα το οποίο είχε επιτευχθεί κατά 85%. Ο Εφεσείων, καταδικάστηκε, μετά από παραδοχή, σε συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 10 μηνών. Σημειωτέον ότι το Άρθρο 281(1)(α) του Κεφ.154, διαρκούσης της διάπραξης από τον Εφεσείοντα του αδικήματος, τροποποιήθηκε και αντί 6 μήνες φυλάκισης και/ή πρόστιμο που προνοούσε, η ποινή φυλάκισης αυξήθηκε σε μέχρι 2 έτη ή πρόστιμο μέχρι €8.543, ή και οι δύο αυτές ποινές. Το Ανώτατο Δικαστήριο επικυρώνοντας τις επιβληθείσες ποινές ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια συντονισμένη και οργανωμένη ενέργεια από πλευράς του εφεσείοντα να χρησιμοποιήσει προς όφελος του, ακίνητη περιουσία που ανήκει κυρίως σε ελληνοκύπριους στο χωριό Κλεπίνη. Η αδυναμία των ελληνοκυπρίων να χρησιμοποιήσουν την περιουσία τους, λόγω της κατοχής της γης τους από τα τουρκικά στρατεύματα συνδυαζόμενη με την έκταση της παραβίασης από τον εφεσείοντα ήταν ένα στοιχείο που δεν μπορούσε παρά να οδηγήσει σε επιβολή στερητική της ελευθερίας ποινή».
Όλα τα πιο πάνω πιστεύουμε πως καθιστούν αναγκαίο όπως αδικήματα αυτής της φύσης τιμωρούνται αυστηρά μέσω ποινών οι οποίες ενέχουν έντονα το στοιχείο της αποτροπής για σκοπούς κυρίως γενικής και δευτερευόντως ειδικής πρόληψης. Τα Δικαστήρια, στο μέτρο βεβαίως που τους αναλογεί, οφείλουν, με την επιβολή ανάλογα αποτρεπτικών ποινών, πάντα κατ’ εφαρμογή καλά καθιερωμένων αρχών που αφορούν την επιμέτρηση της ποινής, αποφασιστικά να συνδράμουν, στον τερματισμό της ασύστολης εκμετάλλευσης της ακίνητης ιδιοκτησίας των εγγεγραμμένων ιδιοκτητών, χωρίς τη συγκατάθεση των τελευταίων, που βρίσκονται στα κατεχόμενα εδάφη της Δημοκρατίας.
Στρεφόμενοι στα γεγονότα της παρούσας, κατ’ αρχάς σημειώνουμε ότι η όλη συμπεριφορά του Κατηγορούμενου είναι σοβαρή και καταδικαστέα. Χωρίς να προσδίδουμε μεγαλύτερη σοβαρότητα στα αδικήματα που έχει διαπράξει ο Κατηγορούμενος απ’ εκείνη που προκύπτει από την ανώτατη προβλεπόμενη στο Νόμο ποινή, δεν μπορεί παρά να ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα επιβαρυντικά γεγονότα της υπό εξέταση υπόθεσης. Ότι δηλαδή ο Κατηγορούμενος έθεσε τα «θεμέλια» για να «κτιστεί» η όλη εγκληματική δράση των δόλιων συναλλαγών σε βάρος της ακίνητης περιούσιας των εγγεγραμμένων ιδιοκτητών, χωρίς τη συγκατάθεση των τελευταίων, δια της αποδοχής του να ιδρύσει ο ίδιος «εταιρεία» στα κατεχόμενα παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως «διευθυντή» και «μέτοχο» αυτής. Μέσω της εν λόγω «εταιρείας», διευκόλυνε ουσιαστικά τρίτο πρόσωπο, στην υλοποίηση του έργου, ήτοι την ανέγερση τουριστικών συγκροτημάτων, σε τεμάχια γης, χωρίς τη συγκατάθεση των εγγεγραμμένων ιδιοκτητών τους, προσφέροντας οικιστικές μονάδες προς πώληση. Με δεδομένο ότι ο Κατηγορούμενος ενεργούσε κατ’ εντολή τρίτου προσώπου, καθώς επίσης ότι σύμφωνα με την αναντίλεκτη θέση της Υπεράσπισης, το τρίτο πρόσωπο ήταν αυτό που λάμβανε τις αποφάσεις της εταιρείας, είναι προφανές πως ο Κατηγορούμενος δεν ήταν ο «εγκέφαλος» της όλης εγκληματικής δραστηριότητας. Θεωρούμε όμως πως και ο δικός του ρόλος στη διάπραξη των αδικημάτων που αντιμετωπίζει είναι βαρυσήμαντος καθώς αποτέλεσε έναν βασικό κρίκο της όλης εγκληματικής δράσης, χωρίς τον οποίο ενδεχομένως αυτή να μην ήταν εφικτή. Ο Κατηγορούμενος όχι μόνο αποδέχθηκε να ιδρύσει την «εταιρεία», η οποία συμμετείχε στον ούτω καλούμενο όμιλο «Afik» μέσω της οποίας υλοποιείτο η όλη εγκληματική δραστηριότητα, αλλά ενώ γνώριζε ότι η ανέγερση των 6 τουριστικών συγκροτημάτων λάμβανε χώρα σε τεμάχια γης που ανήκαν σε Ελληνοκυπρίους αποδεχόταν τις αποφάσεις που λαμβάνονταν από το τρίτο πρόσωπο και έπραττε ότι του υποδείκνυε αυτό, προς υλοποίηση του έργου. Είναι ακριβώς στη βάση των ανωτέρω που θεωρούμε ότι ο Κατηγορούμενος, αν και δεν ήταν ο «εγκέφαλος» της όλης εγκληματικής συμπεριφοράς, υπό τις περιστάσεις της παρούσας κατατάσσεται ψηλά στην πυραμίδα σφετερισμού ελληνοκυπριακών περιουσιών.
Είναι προς πίστη του Κατηγορούμενου το γεγονός ότι συνειδητοποίησε το λάθος του, ως προκύπτει από την παραδοχή του. Όμως δεν μπορούμε να δεχθούμε και κυρίως να επικροτήσουμε το γεγονός ότι η αγάπη του προς τον γιο του και την οικογένεια του μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την καταφυγή του σε εγκληματικές δραστηριότητες και κυρίως της σοβαρότητας των αδικημάτων της παρούσας.
Όσον αφορά τις συνθήκες διάπραξης των αδικημάτων, λαμβάνουμε ακόμα υπόψη πως η εγκληματική δράση του Κατηγορούμενου διήρκεσε σε βάθος χρόνου, ήτοι συνολικά δέκα έτη και πέντε μήνες και αφορούσε μεταξύ άλλων 40 τεμάχια γης, συνολικής αξίας €38.948.000 και με το συνολικό εμβαδό των εν λόγω τεμαχίων να ανέρχεται σε 394.969τ.μ.. Ο μεγάλος αριθμός τεμαχίων γης και το συνολικό εμβαδό αυτών που επιβαρύνθηκαν από την εγκληματική συμπεριφορά του Κατηγορούμενου, καθώς επίσης και η αξία αυτών, η οποία κυμαίνεται από €195.000 έως €3.125.000, καθιστούν την παρούσα υπόθεση εξόχως σοβαρή και τούτο δεν μπορεί παρά να ληφθεί υπόψη επιβαρυντικά εναντίον του.
Δεν παραβλέπουμε ότι από τα γεγονότα που τέθηκαν υπόψη μας, δεν προκύπτει ποιο ήταν το ακριβές οικονομικό όφελος και αν υπήρξε, για τον ίδιο τον Κατηγορούμενο. Όμως, τούτο δεν υποβαθμίζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τη σοβαρότητα των αδικημάτων και δεν μειώνει την ανάγκη για επιβολή αυστηρής ποινής στα πλαίσια όσον ανωτέρω έχουμε αναφέρει, δεδομένου ότι προωθούνταν προς πώληση οικιστικές μονάδες των εν λόγω τουριστικών συγκροτημάτων και εκ της πωλήσεως τους σίγουρα θα προέκυπτε οικονομικό όφελος, αν όχι άμεσα για τον ίδιο τον Κατηγορούμενο, τουλάχιστον για πρόσωπο του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος και δη του υιού του. Εν πάση περιπτώσει, το ουσιώδες είναι ότι τούτος ήταν ακριβώς ο σκοπός της όλης εγκληματικής δράσης, η αποκόμιση δηλαδή οικονομικού οφέλους.
Υπό το φως όλων των πιο πάνω, η ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικής ποινής στην παρούσα περίπτωση, πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Παρά ταύτα, ακόμα και όταν το έγκλημα είναι σοβαρό και η ανάγκη για αποτροπή μεγάλη, το καθήκον του Δικαστηρίου να εξατομικεύσει την ποινή δεν ατονεί καθότι, όπως έχει λεχθεί, η ποινή δεν πρέπει να συνιστά μόνο τιμωρία, αλλά να αρμόζει και στον παραβάτη που βρίσκεται ενώπιον του Δικαστηρίου, χωρίς από την άλλη να εξουδετερώνεται η σοβαρότητα ενός αδικήματος ή ο αποτρεπτικός χαρακτήρας της ποινής.
Προς εξατομίκευση λοιπόν της ποινής που θα επιβάλουμε, λαμβάνουμε υπόψη, ότι ο Κατηγορούμενος είναι πρόσωπο λευκού ποινικού μητρώου, γεγονός που του δίδει το δικαίωμα να κριθεί με κάθε δυνατή επιείκεια, δεδομένου ότι το στοιχείο αυτό δείχνει τη στάση του μέχρι σήμερα απέναντι στον Νόμο, καθώς και τον πρότερο έντιμο βίο του, μολονότι η εγκληματική του δράση είναι σημαντικής διάρκειας, στην κατά τα άλλα νόμιμη διαγωγή του.
Λαμβάνουμε επίσης υπόψη την παραδοχή του στο Δικαστήριο, η οποία έγινε σε σχετικά αρχικό στάδιο της ακροαματικής διαδικασίας, δεδομένου ότι αυτή έλαβε χώρα μετά την ολοκλήρωση της μαρτυρίας είκοσι ενός εκ των εκατό δεκαέξι μαρτύρων επί του κατηγορητηρίου, διασώζοντας αναμφίβολα πολύτιμο δικαστικό χρόνο και έξοδα.
Η παραδοχή του Κατηγορούμενου στο Δικαστήριο, σαφώς αποτελεί και στοιχείο της έμπρακτης μεταμέλειας του και τούτο λαμβάνεται υπόψη. Επιπλέον, λαμβάνουμε υπόψη και το γεγονός πως ο Κατηγορούμενος εξέφρασε προς το Δικαστήριο, μέσω των συνηγόρων του, τη μεταμέλεια και απολογία του για την αξιόποινη συμπεριφορά του.
Αναφορικά με τις προσωπικές του συνθήκες, συνεκτιμούμε όλα όσα αναφέρθηκαν από τις συνηγόρους Υπεράσπισης. Ειδικότερα, λαμβάνουμε υπόψη ότι ο Κατηγορούμενος είναι 75 ετών και σύμφωνα με τη νομολογία η μεγάλη ηλικία κατηγορούμενου λειτουργεί ως μετριαστικός παράγοντας. Περαιτέρω λαμβάνουμε υπόψη ότι είναι οικογενειάρχης με σύζυγο και τρία παιδιά. Ο ίδιος επέλεξε να μεταβεί στην Αφρική και να παραμείνει εκεί για αρκετά χρόνια, για να εργαστεί με σκοπό να στηρίξει οικονομικά την οικογένεια του και να προσφέρει στα παιδιά του ένα καλύτερο μέλλον. Επίσης, σημειώνουμε ότι γενικά χαίρει εκτίμησης από ανθρώπους που τον γνωρίζουν ένεκα του χαρακτήρα του και της βοήθειας που, απλόχερα, παρείχε τόσο σε ιατρικά κέντρα όσο και προς συνανθρώπους του. Όπως έχει λεχθεί στην υπόθεση Σουτζιής ν. Αστυνομίας (2003) 2 Α.Α.Δ 424 «Η προσφορά προς το κράτος και την πολιτεία εν γένει, είναι πράγματι σοβαρός ελαφρυντικός παράγοντας, αλλά τονίζουμε πως η μεγαλύτερη προσφορά προς την πατρίδα είναι η υπακοή στους νόμους της».
Σημειώνουμε βέβαια ότι, με βάση τη νομολογία, οι προσωπικές περιστάσεις λαμβάνονται μεν υπόψη, αλλά, για αδικήματα σοβαρής μορφής, οι προσωπικές περιστάσεις και η μεγάλη ηλικία δεν μπορούν να έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθότι διαφορετικά τα Δικαστήρια θα έστελναν λανθασμένα μηνύματα σε άτομα ορισμένης ηλικίας, εξουδετερώνοντας τον αποτρεπτικό χαρακτήρα της ποινής (βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν. Ευριπίδης Χρίστου, Ποιν. Έφ. 20/2015, ημερ. 06.11.2017 και Χρύσανθος Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 67/24 ημερομηνίας 26.04.2024). Όπως τονίστηκε στη Θεμιστοκλέους ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 176/2018, ημερ. 11.01.2019, ECLI:CY:AD:2019:B4, «Όπου το στοιχείο της αποτροπής προβάλλει έντονα, οι προσωπικές περιστάσεις, ακόμη και η ηλικία δεν μπορούν να έχουν ουσιαστική σημασία.». Από την άλλη, οι προσωπικές περιστάσεις δεν πρέπει να παραγνωρίζονται πλήρως, ειδάλλως θα δινόταν η εντύπωση ότι η επιβολή ποινής γίνεται μηχανιστικά.
Ως προς το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει ο Κατηγορούμενος και δη τα προβλήματα με τον προστάτη που χρήζουν διερεύνησης, θα πρέπει να σημειώσουμε περαιτέρω ότι η Υπεράσπιση προσκόμισε σχετική Ιατρική Βεβαίωση, ημερομηνίας 25.09.2025, του Dr. Gadi Neumann (Τεκμήριο 4). Στην εν λόγω ιατρική βεβαίωση, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη, που διενεργήθηκε στον Κατηγορούμενο, έδειξε μια σαφή ένδειξη όγκου στον προστάτη που αξιολογήθηκε ως «PIRADS 4», περίπου 5-6 χιλιοστά. Γίνεται επίσης αναφορά σε συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις που πρέπει να διενεργηθούν επειγόντως, λόγω του χρόνου που έχει παρέλθει από τη διενέργεια της προηγούμενης μαγνητικής τομογραφίας και της μη αξιολόγησης, ή θεραπείας του Κατηγορούμενου. Καταληκτικά αναφέρει ότι η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της διάγνωσης θα θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του.
Ως προς τα προβλήματα υγείας Κατηγορούμενου, κατ’ αρχάς, σημειώνουμε ότι, κατά κανόνα, τα όποια προβλήματα υγείας αντιμετωπίζει ένας κατηγορούμενος δεν μπορούν να αποτελέσουν λόγο για την αποφυγή επιβολής ποινής φυλάκισης, όταν ο νόμος και οι περιστάσεις διάπραξης του αδικήματος καθιστούν επιτακτική τέτοια ποινή [βλ. Attorney - General v. Mavrokefalos (1966) 2 C.L.R. 93, Christinel v. Δημοκρατίας (2012) 2 Α.Α.Δ 742 και Χρύσανθος Χαραλάμπους (ανωτέρω)].
Όπως τονίστηκε στην υπόθεση Χρύσανθος Χαραλάμπους (ανωτέρω), «Εάν οι προσωπικές περιστάσεις του καταδικασθέντος είναι εξαιρετικές, τότε μπορούν να επενεργήσουν ως ελαφρυντικός παράγοντας ο οποίος δικαιολογεί μείωση της ποινής φυλάκισης. Τέτοιες εξαιρετικές περιστάσεις υφίστανται αν λόγω κάποιας σωματικής ανικανότητας ή ασθένειας η φυλάκιση θα προκαλέσει στον καταδικασθέντα ταλαιπωρία ασυνήθιστου βαθμού (βλ. Zewar (1990) 2 A.A.Δ. 384, Σοφοκλέους ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 144, Khalife v. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 315, Κώστα ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 205/20, ημερ. 22.12.2021).».
Για να αποφευχθεί η ποινή φυλάκισης, απαιτείται η προσκόμιση ιατρικής ή άλλης μαρτυρίας που να βεβαιώνει πως η κατάσταση της υγείας του κατηγορούμενου θα επιδεινωθεί λόγω της φυλάκισης, ή ότι τα προβλήματα υγείας δεν μπορούν να τύχουν διαχείρισης με τις κατάλληλες οδηγίες από τις Κεντρικές Φυλακές (βλ. El Kara Amira Mohammad v. Δημοκρατίας (2003) 2 Α.Α.Δ 239, Μίλτος Αποστόλου ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 153/2017, ημερ. 27.09.2017, ECLI:CY:AD:2017:D321 και Παπαεπιφανείου ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 16/2020, ημερ. 19.10.2021).
Στη βάση των πιο πάνω νομολογιακών αρχών, σημειώνουμε κατ’ αρχάς ότι δεν έχει τεθεί από την πλευρά της Υπεράσπισης ότι το περιβάλλον των Κεντρικών Φυλακών είναι ακατάλληλο για την κατάσταση της υγείας του Κατηγορούμενου. Δεν αρκεί η απλή αναφορά ότι κάποια στοιχεία πιθανόν να επηρεάσουν την κατάσταση της υγείας του, όπως η διαρκής αγωνία που αισθάνεται ο Κατηγορούμενος για τους λόγους που ανέφερε η Υπεράσπιση. Θα πρέπει η αναφορά αυτή να υποστηρίζεται και από επαρκή στοιχεία, τα οποία όμως δεν τέθηκαν, εν προκειμένω, ενώπιον μας. Ούτε η Υπεράσπιση ήγειρε ζήτημα επιδείνωσης, ή υποτροπής της υγείας του Κατηγορούμενου, αλλά ούτε κάτι τέτοιο προβάλλεται στην προαναφερόμενη Ιατρική Βεβαίωση σε μια ενδεχόμενη φυλάκιση. Ούτε τέθηκε από την Υπεράσπιση ότι η οποιαδήποτε απαιτούμενη ιατρική εξέταση, δεν θα μπορεί να διεκπεραιωθεί μέσω των Κεντρικών Φυλακών. Άλλωστε, αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τους περί Φυλακών (Γενικοί) Κανονισμοί Κ.Δ.Π.121/1997 (βλ. Κανονισμούς 71 και 72) ο Κατηγορούμενος μπορεί να ζητήσει να εξεταστεί από γιατρό της δικής του επιλογής, καθώς επίσης να γίνει παραπομπή του για θεραπεία σε ιδιωτική κλινική. Συνακόλουθα, τα όσα η Υπεράσπιση έχει θέσει και αφορούν το θέμα υγείας του Κατηγορούμενου, λαμβάνονται υπόψη ως μετριαστικός παράγοντας, πλην όμως δεν είναι τέτοια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαφορετική αντιμετώπιση ως προς το είδος της ποινής που θα επιβληθεί.
Ως προς το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από τη διάπραξη των αδικημάτων μέχρι σήμερα που το Δικαστήριο καλείται να επιβάλει στον Κατηγορούμενο ποινή, σημειώνουμε ότι σύμφωνα με την νομολογία καθυστέρηση που προκλήθηκε εκ μέρους των αρμοδίων αρχών να παρουσιάσουν κατηγορούμενο ενώπιον της δικαιοσύνης αποτελεί παράβαση των ουσιωδών δικαιωμάτων του κατηγορουμένου και τα Δικαστήρια σε τέτοιες περιπτώσεις λαμβάνουν υπόψη αυτό το γεγονός προς μετριασμό της ποινής (βλ. Παντελίδης ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ 309). Στην υπόθεση Γενικός Εισαγγελέας ν. Αρέστη (1996) 2 Α.Α.Δ 267, αναφέρθηκε ότι η αποτίμηση, κατά το πέρας της διαδικασίας, της καθυστέρησης, ως παράγοντα ελαφρυντικού της ποινής, τείνει να μετριάσει την απόσταση που δημιουργείται, ως προς το άτομο του παραβάτη, μεταξύ του χρόνου που διαπράττεται το αδίκημα και του χρόνου της τιμωρίας του. Αν για την καθυστέρηση ευθύνεται αποκλειστικά ο κατηγορούμενος ο τελευταίος δεν μπορεί να επικαλείται την καθυστέρηση ως παράγοντα για μετριασμό της ποινής (βλ. Τσιολής ν. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ 154, Γενικός Εισαγγελέας ν. Βαρνάβα (1999) 2 Α.Α.Δ 638 και Κουλλαπής ν. Αστυνομίας (2000) 2 Α.Α.Δ 273). Στον καθορισμό του μέτρου για το εύλογο του χρόνου για την ολοκλήρωση της ποινικής διαδικασίας, με αφετηρία την ημέρα σύλληψης του κατηγορουμένου, λαμβάνονται υπόψη τα περιστατικά και το περίπλοκο της υπόθεσης, η συμπεριφορά των ανακριτικών και Δικαστικών Αρχών, καθώς και εκείνη του κατηγορουμένου (βλ. Καυκαρής ν. Δημοκρατίας (1990) 2 Α.Α.Δ 203). Το καθήκον για την εξασφάλιση του δικαιώματος που κατοχυρώνεται από το άρθρο 30.2 βαρύνει τις Δικαστικές Αρχές (βλ. Agapiou v. Panayiotou (1988) 1 C.L.R. 257).
Στην προκειμένη περίπτωση η διερεύνηση της υπόθεσης άρχισε σύμφωνα με την Υπεράσπιση από το 2017 και το 2018. Έχοντας όμως κατά νου τη φύση των αδικημάτων και ότι αυτά αφορούν ακίνητη περιουσία που βρίσκεται σε μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, με ότι αυτό συνεπάγεται για σκοπούς διερεύνησης, καθώς και την έκταση της εγκληματικής δραστηριότητας του Κατηγορούμενου ως ανωτέρω την έχουμε αναλύσει, η οποία συνεχίστηκε μέχρι το 2024 κρίνουμε ότι ο χρόνος που μεσολάβησε από την έναρξη της διερεύνησης μέχρι την καταχώριση της παρούσας υπόθεσης, εν προκειμένω, δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλος. Όσον αφορά τον χρόνο που μεσολάβησε από της καταχώρησης της παρούσας υπόθεσης και της έναρξης της ακροαματικής διαδικασίας θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι στη διάρκεια αυτού, έλαβε χώρα η υποβολή από πλευράς Υπεράσπισης δύο προδικαστικών ενστάσεων, η οποία οδήγησε στην έκδοση ανάλογου αριθμού ενδιαμέσων Αποφάσεων του Δικαστηρίου. Στη συνέχεια δε και κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της παρούσας υπόθεσης, δεν υπήρξε ολιγωρία ή καθυστέρηση. Ως εκ τούτου και υπό το φως των πιο πάνω δεδομένων, ο χρόνος που παρήλθε καθόσον αφορά το στάδιο αυτό δεν οδηγεί σε καμιά περίπτωση σε συμπέρασμα για ύπαρξη αδικαιολόγητης καθυστέρησης. Συνακόλουθα, θεωρούμε πως η ποινική ευθύνη του Κατηγορούμενου διαπιστώνεται σε εύλογο χρόνο.
Εξετάσαμε με ιδιαίτερη προσοχή όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την παρούσα υπόθεση, ήτοι τα γεγονότα που συνιστούν και περιβάλλουν τα αδικήματα, τους ελαφρυντικούς και μετριαστικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών περιστάσεων του Κατηγορούμενου και σταθμίσαμε, κατά το δυνατόν, όλα όσα επιδρούν στον καθορισμό της ποινής. Έχοντας περαιτέρω κατά νου ότι ο χρόνος για το ηλικιωμένο άτομο είναι πολυτιμότερος και η επιβολή ποινής φυλάκισης δυσμενέστερη, ένεκα της μειωμένης προσδοκίας ζωής καθώς επίσης ότι η επιβολή ποινής φυλάκισης πρέπει να είναι το ύστατο μέτρο και πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ και όπου οι περιβάλλουσες τα αδικήματα και τον παραβάτη συνθήκες, δεν αφήνουν άλλη επιλογή, διότι κάθε άλλη ποινή θα ήταν επιεικέστερη του ορθού, καταλήγουμε ότι στην παρούσα περίπτωση η εν γένει σοβαρότητα των αδικημάτων και η διαπιστωθείσα ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικών ποινών, λόγω της έξαρσης που παρατηρείται, δεν αφήνουν άλλη επιλογή στο Δικαστήριο, από την επιβολή ποινής φυλάκισης. Όλοι οι ελαφρυντικοί και μετριαστικοί παράγοντες θα αντανακλώνται στην έκταση της ποινής που θα του επιβληθεί. Θεωρούμε επίσης ορθό όπως επιβάλουμε συντρέχουσες ποινές εφόσον τα αδικήματα που διέπραξε ο Κατηγορούμενους αποτελούν μέρος μιας ενιαίας και συνεχόμενης συμπεριφοράς.
Συνυπολογίζοντας λοιπόν όλα τα πιο πάνω, κρίνουμε κατάλληλες και επιβάλλουμε στον Κατηγορούμενου, σε κάθε μία από τις Κατηγορίες 5, 17, 21, 29, 33, 37, 41, 45, 49, 53, 57, 61, 69, 93, 105, 109, 113, 117, 121, 125, 133, 137, 141, 149, 169, 173, 177, 181, 185, 189, 193, 197, 201, 205, 209, 213, 217, 221, 233 και 237, ποινή φυλάκισης 5 ετών.
Οι ποινές φυλάκισης να συντρέχουν.
Οι συντρέχουσες ποινές φυλάκισης αρχίζουν από σήμερα. Βάσει του άρθρου 117 του Κεφ.155, οι πιο πάνω ποινές να μειωθούν κατά το χρονικό διάστημα που ο Κατηγορούμενος τελεί σε προφυλάκιση, ήτοι από τις 19.06.2024.
(Υπ.) …………………………………
Χρ. Παρπόττα, Π.Ε.Δ.
(Υπ.) …………………………………
Χρ. Ρασπόπουλος, Α.Ε.Δ.
(Υπ.) …………………………………
Π. Σαββίδης, Ε.Δ.
ΠΙΣΤΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο