
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Ενώπιον: Λ.Σ. Καμμίτση, Προέδρου και
Δ. Δημάδη και Γ. Κωνσταντίνου, Παρέδρων
Αίτηση Αρ.: Κ11/22
e-justice
Μεταξύ:
1. Ναθαναήλ Λαμπή (Α.Δ.Τ.[ ]) ως Διαχειριστή της περιουσίας και των προσωπικών υποθέσεων του Κυριάκου Λαμπή, ανίκανου προσώπου, εκ [ ], Λευκωσίας
2. Ελένης Λαμπή (Α.Δ.Τ. [ ]) εκ [ ], Λευκωσία
Αιτητών
και
Παντελίτσας Δαυίδ [Δαβήδ] (Α.Δ.Τ.[ ]), εκ [ ], Λευκωσίας
Καθ’ ης η Αίτηση
-----------------------------------------------------------------------------------------------
30.1.2024
Για τους Αιτητές: κα. Μ. Αντωνίου Χάματσου για κ.κ. ΜΑΡΙΑ Π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Δ.Ε.Π.Ε.
Για την Καθ’ ης η Αίτηση: κ. Γ. Ιεροδιακόνου για κ.κ. Καλλής & Καλλής Δ.Ε.Π.Ε.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτηση καταχωρήθηκε την 17.5.2022 και μ’ αυτήν εξαιτούνται ως ακολούθως:
«1. Απόφαση ή Διάταγμα του Δικαστηρίου, που να καθορίζει το πληρωτέο ενοίκιο του Καταστήματος σε €600,00 το μήνα ή σε οποιοδήποτε άλλο ποσό το Δικαστήριο ήθελε θεωρήσει ως δίκαιο ενοίκιο, με ισχύ από την καταχώριση της παρούσας αίτησης.
2. Απόφαση εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, για τη διαφορά μεταξύ του ενοικίου που η Καθ’ ης η Αίτηση κατέβαλε για το Κατάστημα για την περίοδο από την καταχώριση της παρούσας αίτησης μέχρι την έκδοση απόφασης και του πληρωτέου ενοικίου για την αντίστοιχη περίοδο, ως αυτό θα καθοριστεί από το Δικαστήριο στο πλαίσιο της παρούσας αίτησης.
3. Οποιαδήποτε άλλη θεραπεία ή Διάταγμα το Δικαστήριο ήθελε θεωρήσει ορθό και δίκαιο υπό τις περιστάσεις.
4. Νόμιμο τόκο.
5. Έξοδα, Φ.Π.Α. και έξοδα επίδοσης.»
Οι Αιτητές δικογραφούν ότι ο Αιτητής 1, είναι Διαχειριστής της περιουσίας και των προσωπικών υποθέσεων του αδελφού του Κυριάκου Λαμπή, κηρυχθέντος ανικάνου, με Διάταγμα του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερομηνίας 23.2.2005. Ο κ. Κυριάκος Λαμπής, από κατά ή περί τον Απρίλιο 2007, είναι ο ιδιοκτήτης του καταστήματος αρ. 1, Γωνία Λεωφόρου Αθαλάσσας και οδού Δωριέων 1, 2024, Στρόβολος, Επαρχία Λευκωσίας (εν τοις εφεξής «το επίδικο κατάστημα»), το οποίο βρίσκεται επί του κτιρίου που καλύπτεται από την εγγραφή με αρ. 9/4354, Τεμάχιο ΕΠΙ 1342, Φ/Σχ. 21/62Ε2, Τμήμα 9, Ενορία Απ. Βαρνάβας & Αγ. Μακάριος, Τοποθεσία Περνέρα. Κατά πάντα ουσιώδη προς την παρούσα Αίτηση χρόνο, ήταν αντιπρόσωπος του ιδιοκτήτη του επίδικου καταστήματος ή/και λειτουργούσε για λογαριασμό του ιδιοκτήτη και της μητέρας του, Αιτήτριας 2, με σκοπό την ενοικίαση του ακινήτου. Η Αιτήτρια 2, είναι μητέρα του ιδιοκτήτη και του Αιτητή 1 και διατηρεί, από κατά ή περί το έτος 2007, δικαίωμα οίκησης και επικαρπίας επί του επίδικου καταστήματος εφ’ όρου ζωής.
Η ανέγερση όλων των ορόφων του κτηρίου επί του οποίου βρίσκεται το επίδικο, συμπληρώθηκε κατά ή περί το έτος 1997, ενώ κατά τη δεκαετία του 1980, το επίδικο κατάστημα βρισκόταν ήδη υπό ενοικίαση, ισχυρισμοί που είναι παραδεκτοί. Το επίδικο κείται εντός του Δήμου Λευκωσίας, δηλαδή εντός ελεγχόμενης περιοχής, αποτελείται από ισόγειο εμβαδού περί τα 32 τ.μ. και μεσοπάτωμα εμβαδού περί 17 τ.μ. Η αξία ανά τετραγωνικό μέτρο, ανέρχεται, βάσει εκτίμησης, στα €16,00.
Στο επίδικο, το οποίο εμπορεύεται υπό την εμπορική επωνυμία MOBSERVICES M.S. (EE 48110), δραστηριοποιείται η επιχείρηση της Καθ’ ης η Αίτηση, με κύρια δραστηριότητα, την πώληση ή/και επιδιόρθωση ηλεκτρονικών συσκευών ή/και τηλεφώνων ή/και άλλως πως. Ιδιοκτήτρια της επιχείρησης και ενοικιάστρια του επίδικου, είναι η Καθ’ ης η Αίτηση, από κατά ή περί την 1.5.2019, δυνάμει σχετικού ενοικιαστήριου εγγράφου, σύμφωνα με το οποίο, η συμβατική περίοδος ενοικίασης ήταν από την 1.5.2019 μέχρι την 30.6.2021. Η Καθ’ ης η Αίτηση, παρέμεινε εντός του επίδικου καταστήματος μετά τη λήξη της συμβατικής ενοικίασης, με αποτέλεσμα να καταστεί θέσμια ενοικιάστρια. Όλοι οι προαναφερθέντες ισχυρισμοί, είναι παραδεκτοί.
Το ενοίκιο που πλήρωνε και εξακολουθεί να πληρώνει μέχρι σήμερα η Καθ’ ης η Αίτηση, ανέρχεται στα €325,00 μηνιαίως, πληρωτέο την πρώτη εβδομάδα κάθε μήνα, ισχυρισμός που είναι παραδεκτός. Οι Αιτητές, ζήτησαν επανειλημμένα από την Καθ’ ης η Αίτηση ή/και το σύζυγό της, ο οποίος εργάζεται ή/και συνεργάζεται με την επιχείρηση της Καθ’ ης η Αίτηση ή/και ενεργεί εκ μέρους της ως αντιπρόσωπος ή/και διαχειριστής της επιχείρησης, όπως συμφωνήσει στην αύξηση και καθορισμό ενός εύλογου ποσού ενοικίου, ανάλογου της αξίας του επίδικου, χωρίς όμως, κάτι τέτοιο να έχει γίνει αποδεκτό μέχρι την καταχώριση της παρούσας.
Κατά ή περί την 30.6.2021, ο Αιτητής έδωσε γραπτή ειδοποίηση στην Καθ’ ης η Αίτηση, με την οποία την ενημέρωνε, ότι στην περίπτωση που επιθυμεί τη συνέχιση της ενοικίασης του επίδικου καταστήματος, θα πρέπει να καθοριστεί δίκαιο ενοίκιο. Ο αριθμός του καταστήματος στην Ειδοποίηση, σημειώθηκε εκ παραδρομής ως «5» αντί για «1», το ίδιο και στο ενοικιαστήριο έγγραφο.
Από κατά ή περί το έτος 2000 μέχρι κατά ή περί το έτος 2019, το επίδικο κατάστημα, ενοικιαζόταν από εταιρεία, μία εκ των Διευθυντών της οποίας, ήταν η Καθ’ ης η Αίτηση. Ιδιοκτήτης του ακινήτου κατά την περίοδο εκείνη, ήταν αρχικά ο πατέρας του σημερινού ιδιοκτήτη και του Αιτητή, ενώ από κατά ή περί το έτος 2007 και εντεύθεν, είναι ο σημερινός ιδιοκτήτης. Οι Αιτητές ισχυρίζονται, ότι καθ’ όλη την πιο πάνω διάρκεια ενοικίασης, το συμφωνηθέν μηνιαίο ενοίκιο παρουσίασε αυξητική τάση, με ενδιάμεσες αυξομειώσεις, συνεπεία της οικονομικής ύφεσης ή/και κρίσης από την οποία διήρχετο η χώρα.
Κατά ή περί την 1.5.2019, η Καθ’ ης η Αίτηση, υπό την προσωπική της ιδιότητα, υπέγραψε νέο ενοικιαστήριο συμβόλαιο. Ως πληρωτέο ενοίκιο καθορίστηκε το ποσό των €325.- για περίοδο 2 ετών, με δυνατότητα ανανέωσης της συμφωνίας, κατόπιν καταβολής αύξησης 7% ανά έτος. Το ποσό που συμφωνήθηκε με την Καθ’ ης η Αίτηση, ήταν σε συνέχεια της πολύχρονης ενοικίασης του υποστατικού από την ίδια και σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρινόταν στις οικονομικές συνθήκες του έτους 2019.
Οι Αιτητές δικογραφούν ότι το επίδικο κατάστημα βρίσκεται σε μία από τις πιο εμπορικές τοποθεσίες του κέντρου της Επαρχίας Λευκωσίας και η προνομιούχα θέση που έχει σε σύγκριση με τα υπόλοιπα καταστήματα της περιοχής και τα συγκριτικά δεδομένα, αποδίδουν στο επίδικο μία μοναδικότητα, η οποία δε δικαιολογεί πλέον το σημερινό ύψος του μηνιαίου ποσού ενοικίου. Ισχυρίζονται ότι το δίκαιο ενοίκιο του επίδικου κατά την καταχώριση της παρούσας Αίτησης, ανέρχεται στο ποσό των €600,00. Το μηνιαίο ενοίκιο που καταβάλλει η Καθ' ης η Αίτηση εκ ποσού €325,00 εισπράττεται άνευ βλάβης δικαιωμάτων ή/και έναντι του ενοικίου.
Απάντηση:
Απάντηση εκ μέρους της Καθ’ ης η Αίτηση καταχωρήθηκε την 6.6.2022 και μ’ αυτήν, μεταξύ άλλων, αρνείται την ιδιότητα των Αιτητών και τις αιτούμενες θεραπείες. Προβαίνει σε ορισμένες παραδοχές τις οποίες σημειώνουμε πιο πάνω. Η Καθ' ης η Αίτηση παραδέχεται ότι το επίδικο ακίνητο είναι κατάστημα με γωνιακή πρόσοψη επί της Λεωφόρους Αθαλάσσας και οδού Δωριέων 1, 2024, Στρόβολος, Επαρχία Λευκωσίας και αποτελείται από ισόγειο και μεσοπάτωμα. Ισχυρίζεται ότι επί του ενοικιαστηρίου έγγραφου που έγινε την 1.5.2019 για το επίδικο κατάστημα και στα προηγούμενα ενοικιαστήρια έγγραφα, ως ιδιόκτητης του καταστήματος παρουσιαζόταν ο κ. Ναθαναήλ Λάμπης υπό την προσωπική του ιδιότητα και όχι υπό άλλη ιδιότητα.
Η Καθ' ης η Αίτηση παραδέχεται ότι ο Αιτητής 1, υπό την προσωπική του ιδιότητα, ζήτησε αύξηση του ενοικίου και ότι αυτό δεν έγινε αποδεκτό από μέρους της και της έδωσε γραπτή ειδοποίηση. Με επιστολή των δικηγόρων της ημερομηνίας 2.7.2021, αρνήθηκε ότι ο Αιτητής δικαιούται οποιαδήποτε αύξηση, αφού ως θέσμια ενοικιάστρια, δυνάμει του Διατάγματος Κ.Δ.Π. 145/2021, που εκδόθηκε στις 9.4.2021, το ανώτατο όριο αύξησης του ενοικίου για τη διετία που αρχίζει από τις 22.4.2021 μέχρι την 21.4.2023, καθορίστηκε σε ποσοστό 0 %. Η Καθ’ ης η Αίτηση παρέμεινε εντός του καταστήματος και εξακολουθεί να το κατέχει και χρησιμοποιεί μέχρι σήμερα, καταβάλλοντας το ποσό των €325.- μηνιαίως.
Λόγω της οικονομικής κρίσης του 2013, παρόμοια Διατάγματα εκδόθηκαν και για τις διετίες από 22.4.2013 μέχρι 21.4.2015 (Κ.Δ.Π. 116/2013), 22.4.2015 μέχρι 21.4.2017 (Κ.Δ.Π. 123/2015), 22.4.2017 μέχρι 21.4.2019 (Κ.Δ.Π. 88/2017) και για τη διετία από 2.4.2019 μέχρι 22.4.2021 (Κ.Δ.Π. 120/2019).
Η Καθ' ης η Αίτηση αρνείται ότι το επίδικο κατάστημα ενοικιάστηκε από εταιρεία και ότι ο ιδιόκτητης του ακίνητου κατά την περίοδο εκείνη, ήταν αρχικά ο πατέρας του σημερινού ιδιόκτητη, αφού δεν κατονομάζεται επί της Αιτήσεως και ούτε αποδέχεται ότι από το έτος 2017 και εντεύθεν, είναι ο Αιτητής 1.
Υπήρξε οικονομική ύφεση ή/και κρίση στη χώρα από το 2010, η οποία συνέχισε και εξακολουθεί να υφίσταται και σήμερα και γίνεται χειρότερη λόγω της πανδημίας του Covid-19 και λόγω του πολέμου ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Η Καθ’ ης η Αίτηση ισχυρίζεται ότι το ήδη καταβαλλόμενο ενοίκιο είναι αρκετά ψηλό για την περιοχή, δεν δικαιολογείται οποιαδήποτε αύξηση και θα πρέπει να ληφθεί υπόψην η θέση του ακινήτου, η ηλικία του, το γεγονός ότι επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας υπάρχει νησίδα στη μέση η οποία δεν επιτρέπει στα αυτοκίνητα από τις δυο λωρίδες να έρθουν στο επίδικο κατάστημα, το γεγονότος ότι δεν υπάρχει ικανοποιητικός χώρος στάθμευσης, η κρίση που επικρατεί στο επάγγελμά της Καθ' ης η Αίτηση και γενικά, η οικονομική κρίση, ο ανταγωνισμός που υπάρχει στο επάγγελμα και τα χαμηλά ενοίκια που καταβάλλονται στην περιοχή για παρόμοια καταστήματα. Η τυχόν έκδοση Διατάγματος, θα είναι καταστρεπτική για την Καθ’ ης η Αίτηση.
Ανταπάντηση:
Το δικόγραφο των Αιτητών καταχωρήθηκε την 14.6.2022 και μ’ αυτό επαναλαμβάνουν τους ισχυρισμούς τους, ως αυτοί αναφέρονται στην Αίτηση, αρνούνται όλους μαζί και τον καθένα ξεχωριστά τους ισχυρισμούς της Καθ’ ης η Αίτηση στην Απάντηση και συνενώνουν επίδικα θέματα. Οι Αιτητές εγείρουν τις ακόλουθες προδικαστικές ενστάσεις:
«Α. Οι Αιτητές, εγείρουν πρώτη προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται, ότι ο τίτλος της Απάντησης της Καθ’ ης η Αίτηση είναι λανθασμένος ή/και παράτυπος ή/και αντικανονικός ή/και δεν είναι ταυτόσημος με τον τίτλο της Αίτησης ή/και ο αριθμός της Αίτησης είναι λανθασμένος ή/και απουσιάζει η σήμανση «ί-justice» και το δικόγραφο θα πρέπει να διορθωθεί ή/και διαγράφει.
Β. Οι Αιτητές, εγείρουν δεύτερη προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται, ότι το Διοριστήριο Έγγραφο της Καθ’ ης η Αίτηση είναι λανθασμένο ή/και άσχετο με την παρούσα δικαστική διαδικασία, αφού σε αυτό, σημειώνεται άλλος αριθμός Αίτησης, ως επίσης και διαφορετικό Δικαστήριο, ήτοι το «Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας» αντί του «Δικαστηρίου Ελέγχου Ενοικιάσεων» και το Διοριστήριο μετά της Απάντησης, δεν έπρεπε να γίνουν αποδεκτά από το Πρωτοκολλητείο και θα πρέπει να απορριφθούν ως τέτοια.
Γ. Οι Αιτητές, εγείρουν τρίτη προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται, ότι το περιεχόμενο της παραγράφου 4(B) της Απάντησης είναι άσχετο με τα επίδικα ζητήματα της παρούσας υπόθεσης και το Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να εξετάσει τον εν λόγω ισχυρισμό, ο οποίος είναι προσβλητικός ή/και επιπόλαιος ή/και ενοχλητικός ή/και άσχετος με τα επίδικα ζητήματα και θα πρέπει να διαγράφει ως τέτοιος.»
Είναι ισχυρισμός του Αιτητή 1, ότι η ενοικίαση του επίδικου στην Καθ’ ης η Αίτηση, γινόταν και εξακολουθεί να γίνεται μέχρι σήμερα, στο πλαίσιο των εξουσιών και υποχρεώσεων που ο ίδιος έχει από το Διάταγμα Διαχείρισης της προσωπικής περιουσίας του ανίκανου προσώπου και αδελφού του, ιδιοκτήτη του επίδικου καταστήματος. Περαιτέρω, αποτελεί ισχυρισμό του Αιτητή, ότι ουδεμία υποχρέωση είχε να αναφέρει την ιδιότητά του στο ενοικιαστήριο έγγραφο, το περιεχόμενο του οποίου αποδέχεται η Καθ’ ης η Αίτηση στην Απάντηση της. Εν πάση περιπτώσει, αποτελεί ισχυρισμό του Αιτητή, ότι ακόμα και αν ήθελε αποδειχθεί το αντίθετο, το γεγονός και μόνο ότι δεν αναφέρεται στο ενοικιαστήριο έγγραφο η ιδιότητα του Αιτητή, δεν επηρεάζει την παρούσα Δικαστική διαδικασία ή/και ούτε είναι γεγονός που μπορεί να εγερθεί στην παρούσα Δικαστική διαδικασία ή/και να επηρεάσει το παρόν Δικαστήριο, του οποίου η διακριτική ευχέρεια και δικαιοδοσία, έγκειται στον καθορισμό ενός δίκαιου ενοικίου για το επίδικο κατάστημα.
Ο Αιτητής 1 δικογραφεί ότι η Καθ’ ης η Αίτηση έχει πρόθεση να τον βλάψει προσωπικά, παραπλανώντας την κρίση του Δικαστηρίου. Ο Αιτητής 1 ουδέποτε απευθύνθηκε στην Καθ’ ης η Αίτηση έχοντας κατά νουν ότι ενεργεί υπό την προσωπική του ιδιότητα.
Κατά ή περί την 30.6.2021, ο Αιτητής 1, υπό την ιδιότητα πάντοτε του Διαχειριστή της περιουσίας του ανίκανου αδελφού του και ιδιοκτήτη του επίδικου καταστήματος, έδωσε γραπτή ειδοποίηση στην Καθ’ ης η Αίτηση, με την οποία την ενημέρωνε, ότι στην περίπτωση που επιθυμεί τη συνέχιση της ενοικίασης, θα πρέπει να καθοριστεί δίκαιο ενοίκιο. Η Καθ’ ης η Αίτηση αρνήθηκε την οποιαδήποτε διαφοροποίηση στο ποσό του ενοικίου.
Είναι ισχυρισμός των Αιτητών, ότι η Καθ’ ης η Αίτηση, ως θέσμια ενοικιάστρια, υποχρεούται στην καταβολή ενός δίκαιου ενοικίου, ως αυτό θα καθοριστεί από το Δικαστήριο και θα προκύψει από το αγοραίο ενοίκιο του υποστατικού, σε συνδυασμό με το μέσο όρο των ενοικίων στην ίδια μικρή περιοχή. Τα τελευταία χρόνια η οικονομία της χώρας έχει ανακάμψει ή/και παρουσιάζει αυξητική τάση, γεγονός που αποδεικνύεται, μεταξύ άλλων, από το ύψος των ενοικίων των υποστατικών της μικρής αλλά και της ευρύτερης περιοχής στην Επαρχία Λευκωσίας. Η πανδημία δεν επηρέασε την οικονομία της χώρας και το ίδιο ισχύει και σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ιστορικό:
Στην παρούσα υπόθεση καταχωρήθηκε Κλήση για Οδηγίες, σύμφωνα με τη Διαταγή 30 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, στην οποία καταχώρησαν Παραρτήματα και οι δύο πλευρές. Το Δικαστήριο εξέδωσε εκατέρωθεν Διατάγματα αποκάλυψης εγγράφων, με τα οποία συμμορφώθηκαν και οι δύο πλευρές. Δόθηκαν επίσης οδηγίες και ετοιμάστηκε γραπτή Έκθεση Εκτίμησης από τη Λειτουργό του Δικαστηρίου.
Το Δικαστήριο δεν άκουσε προφορική μαρτυρία, ούτε αντεξέταση μαρτύρων, εκτός από τη Λειτουργό του Δικαστηρίου.
Έκθεση Λειτουργού:
Η Έκθεση Εκτίμησης φέρει ημερομηνία σύνταξης 31.3.2023. Η Λειτουργός του Δικαστηρίου, κα. Αναστασία Δεληγιάννη, κατέγραψε τα εξής:
· Το επίδικο είναι γωνιακό κατάστημα με μεσοπάτωμα, αρ. 1, Γωνία Λεωφόρου Αθαλάσσας και Οδού Δωριέων 1, 2024 Στρόβολος, Λευκωσία, Ενορία Απόστολος Βαρνάβας & Άγιος Μακάριος, αρ. εγγρ. 9/4354, Φ/Σχ. 21/62Ε2, επί του Τεμαχίου 9/1342.
· Βρίσκεται στο ισόγειο πολυώροφου κτιρίου, με έτος ανέγερσης 1980.
· Το πάτωμα είναι επιστρωμένο με παρκέ τύπου λάμινεϊτ και το αποχωρητήριο με κοινό πλακάκι. Οι τζαμαρίες είναι με αλουμίνιο και διπλό τζάμι. Ο χώρος κλιματίζεται με κλιματιστικά τύπου split unit.
· Κατά την επιτόπια έρευνα βρέθηκε σε πολύ καλή κατάσταση.
· Παρατηρήθηκε δυσκολία στην πρόσβαση με αυτοκίνητο λόγω της νησίδας επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας.
· Η ευρύτερη περιοχή είναι οικιστική και εμπορική, ανεπτυγμένη με όλων των ειδών αναπτύξεις, κυρίως με συγκροτήματα διαμερισμάτων και γραφείων μέσου/υψηλού κόστους και ποιότητας.
· Το επίδικο έχει εμβαδόν 32 τ.μ. και 17 τ.μ. μεσοπάτωμα, συνολικό υπολογιζόμενο εμβαδόν 37,1 τ.μ.
· Το πληρωτέο ενοίκιο είναι €325.- μηνιαίως.
· Το πληρωτέο ενοίκιο ανέρχεται σε €8,76/τ.μ.
· Η Λειτουργός χρησιμοποίησε τη συγκριτική μέθοδο εκτίμησης και βρήκε ότι ο μέσος όρος των ενοικίων της μικρής περιοχής, για το έτος 2022, από 5 ενοικιάσεις (στις οποίες περιέλαβε και το επίδικο υποστατικό) είναι €10,41/τ.μ. και το 90% του μέσου όρου σε €9,36/τ.μ.
· Το αγοραίο ενοίκιο υπολογίστηκε σε €12,00/τ.μ.
· Τα συγκριτικά είναι καταστήματα, τα τρία επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας και το ένα επί της οδού Δωριέων.
· Καθορισμός του ενοικίου του επίδικου στο 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής, ανέρχεται σε €347,59 μηνιαίως.
· Έχει γίνει αναπροσαρμογή στο συγκριτικό 2 λόγω κατάστασης και στο επίδικο σε σχέση με τα συγκριτικά, επειδή είναι γωνιακό.
Μαρτυρία:
Αιτητών:
Γραπτή μαρτυρία για την πλευρά των Αιτητών, κατέθεσε ο Αιτητής 1, κ. Ναθαναήλ Λαμπή, από τη Λευκωσία. Κατέθεσε ότι προβαίνει στη μαρτυρία του εκ μέρους και των δύο Αιτητών, κατόπιν εξουσιοδότησης της ομοδίκου και μητέρας του κας. Ελένης Λαμπή, η οποία είναι υπέργηρά, με σοβαρά προβλήματα υγείας. Η Αίτηση εγείρεται εκ μέρους του ως Διαχειριστής της περιουσίας και των προσωπικών υποθέσεων του αδελφού του και ιδιοκτήτη του επίδικου ακινήτου, κ. Κυριάκου Λαμπή, κηρυχθέντος ανικάνου με Διάταγμα του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερομηνίας 23.2.2005. Ο κ. Κυριάκος Λαμπή έχει καταστεί ιδιοκτήτης του επίδικου ακινήτου από κατά ή περί τον Απρίλιο 2007, ενώ η Αιτήτρια 2 διατηρεί από την ίδια ημερομηνία, δικαίωμα οίκησης και επικαρπίας επί του επίδικου ακινήτου εφ’ όρου ζωής. Ο πατέρας του μάρτυρα, ο οποίος κατείχε επίσης τέτοιο δικαίωμα, έχει αποβιώσει.
Το επίδικο κατάστημα έχει γωνιακή πρόσοψη επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας και Οδού Δωριέων 1, 2024, Στρόβολος, Επαρχία Λευκωσίας και βρίσκεται επί του κτιρίου που καλύπτεται από την εγγραφή με αρ. 9/4354, Τεμάχιο ΕΠΙ 1342, Φ/Σχ.21/62Ε2, Τμήμα 9, Ενορία Απ. Βαρνάβας & Αγ. Μακάριος, Τοποθεσία Περνέρα. Η ανέγερση όλων των ορόφων του κτιρίου συμπληρώθηκε κατά ή περί το έτος 1997, ενώ κατά τη δεκαετία του 1980, το κατάστημα βρισκόταν ήδη υπό ενοικίαση. Το επίδικο κατάστημα βρίσκεται εντός του Δήμου Λευκωσίας, δηλαδή εντός ελεγχόμενης περιοχής και αποτελείται από ισόγειο εμβαδού περί τα 32 τ.μ. και μεσοπάτωμα εμβαδού περί τα 17 τ.μ. Η αξία ανά τετραγωνικό μέτρο ανέρχεται, βάση εκτίμησης, στα €17,00. Στην κυρίως Αίτηση γίνεται αναφορά σε αξία ύψους €16/τ.μ.
Ο κ. Λαμπή κατέθεσε ότι στο επίδικο κατάστημα δραστηριοποιείται η επιχείρηση της Καθ’ ης η Αίτηση, υπό την εμπορική επωνυμία MOBSERVICES M.S. (EE 48110), με κύρια δραστηριότητα την πώληση ή/και επιδιόρθωση ηλεκτρονικών συσκευών ή/και τηλεφώνων ή/και άλλως πως. Ιδιοκτήτρια της επιχείρησης και ενοικιάστρια του επίδικου, είναι η Καθ’ ης η Αίτηση, από κατά ή περί την 1.5.2019, δυνάμει σχετικού ενοικιαστήριου εγγράφου. Η συμβατική περίοδος ενοικίασης ήταν από 1.5.2019 μέχρι 30.6.2021, ενώ η Καθ’ ης η Αίτηση παρέμεινε εντός του επίδικου μετά τη λήξη της συμβατικής ενοικίασης, με αποτέλεσμα να καταστεί θέσμια ενοικιάστρια.
Ως μηνιαίο ενοίκιο, καθορίστηκε το ποσό των €325.-, πληρωτέο την πρώτη εβδομάδα κάθε μήνα, για περίοδο 2 ετών, με δυνατότητα ανανέωσης της συμφωνίας κατόπιν καταβολής αύξησης 7% ανά έτος (όρος 7). Το ποσό που συμφωνήθηκε με την Καθ’ ης η Αίτηση, ήταν σε συνέχεια της πολύχρονης ενοικίασης του υποστατικού από την ίδια με τον πατέρα του μάρτυρα και σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρινόταν στις οικονομικές συνθήκες του έτους 2019.
Καθ’ όλη την διάρκεια της ενοικίασης του επίδικου από νομικό πρόσωπο του οποίου διευθύντρια ήταν η Καθ’ ης η Αίτηση, το συμφωνηθέν μηνιαίο ενοίκιο παρουσίασε αυξομειώσεις, συνεπεία της οικονομικής ύφεσης ή/και κρίσης από την οποία διήρχετο η χώρα. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες ή/και προτροπές του προηγούμενου ιδιοκτήτη, να επαναφέρει το ενοίκιο στο συμφωνηθέν ποσό κατά την περίοδο της ενοικίασης, τούτο κατέστη ανέφικτο λόγω της συνεχούς άρνησης της Καθ’ ης η Αίτηση.
Λόγω της πολύχρονης ενοικίασης του επίδικου καταστήματος από την προηγούμενη εταιρεία της Καθ’ ης η Αίτηση και της συνεργασίας που είχε με τον πατέρα του κ. Λαμπή, ο ίδιος αποφάσισε όπως διατηρήσει τις ίδιες σχέσεις, ξεκινώντας το μηνιαίο ενοίκιο σ’ ένα χαμηλό ποσό, ανταποκρινόμενος στα δεδομένα της Καθ’ ης η Αίτηση και της οικονομικής κατάστασης της χώρας εκείνο το έτος. Ένεκα όμως, της ανάκαμψης και αυξητικής τάσης που παρουσιάζει η οικονομία της χώρας, αλλά και του χαμηλού ποσού του ενοικίου που είχε συμφωνηθεί με βάση το επίδικο ενοικιαστήριο έγγραφο, ζήτησε την αύξηση του ενοικίου και τον καθορισμό ενός δίκαιου ποσού, βασιζόμενο στην ενοικιαστική αξία του ακινήτου. Η Καθ’ ης η Αίτηση αρνήθηκε μέσω του συζύγου της, με αποτέλεσμα την 30.6.2021, να αποστείλουν οι δικηγόροι του Αιτητή, γραπτή ειδοποίηση στην Καθ’ ης η Αίτηση, με την οποία την ενημέρωναν πως στην περίπτωση που επιθυμεί τη συνέχιση της ενοικίασης, θα πρέπει να καθοριστεί δίκαιο ενοίκιο. Ο αριθμός του καταστήματος στην ειδοποίηση, εκ παραδρομής σημειώθηκε ως «5» αντί για «1». Το ίδιο και στο ενοικιαστήριο έγγραφο.
Η Καθ’ ης η Αίτηση απάντησε μέσω των δικηγόρων της, με επιστολή ημερομηνίας 2.7.2021, αρνούμενη την οποιαδήποτε διαφοροποίηση στο ποσό του ενοικίου, ούτε καν το 7% που προβλεπόταν στον όρο 7 του ενοικιαστηρίου εγγράφου. Στην εν λόγω επιστολή ανταπάντησαν οι δικηγόροι του Αιτητή με δική τους επιστολή ημερομηνίας 5.8.2021. Το μηνιαίο ενοίκιο που καταβάλλει η Καθ’ ης η Αίτηση, εκ ποσού €325,00, εισπράττεται άνευ βλάβης δικαιωμάτων ή/και έναντι του ενοικίου.
Είναι η θέση του κ. Λαμπή, ότι λαμβάνοντας υπόψην το αγοραίο ενοίκιο και το μέσο όρο των ενοικίων στην ίδια μικρή περιοχή και γενικά όλες τις σχετικές περιστάσεις, όπως την ηλικία, χαρακτήρα, μέγεθος, τοποθεσία και κατάσταση του καταστήματος, το σημερινό ενοίκιο των €325,00 είναι υπέρμετρα ή/και δυσανάλογα χαμηλό. Το επίδικο κατάστημα βρίσκεται σε μία από τις πιο εμπορικές τοποθεσίες του κέντρου της Επαρχίας Λευκωσίας και η προνομιούχα θέση που έχει σε σύγκριση με τα υπόλοιπα καταστήματα της περιοχής, αποδίδουν στο επίδικο μία μοναδικότητα, η οποία δεν δικαιολογεί το σημερινό ύψος του μηνιαίου ποσού ενοικίου. Κατόπιν σχετικής έρευνας και εκτίμησης ειδικών – πραγματογνωμόνων, τους οποίους διόρισε ο μάρτυρας, με σκοπό τη διεξαγωγή έρευνας για την εξεύρεση του δίκαιου ενοικίου, το δίκαιο ενοίκιο του επίδικου κατά την καταχώριση της παρούσας Αίτησης, ανέρχεται στο ποσό των €640,00. Για την ετοιμασία της εν λόγω Έκθεσης Εκτίμησης, κατέβαλε ποσό εκ €476,00 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. Στην κυρίως Αίτηση δικογραφείται ποσό ύψους €600.-.
Ο Αιτητής διαφωνεί με την Έκθεση Εκτίμησης της Λειτουργού. Υπάρχει άμεση πρόσβαση με αυτοκίνητο στο επίδικο, από την αντίθετη κατεύθυνση ως επίσης και από την οδό Δωριέων, αφού το κατάστημα είναι γωνιακό. Ως προκύπτει από τις φωτογραφίες οι οποίες επισυνάπτονται στην Έκθεση Εκτίμησης του κ. Δανού, μπροστά από το κατάστημα υπάρχουν χώροι στάθμευσης, καθώς και απέναντι από το κατάστημα, σε απόσταση λίγων μέτρων. Οι φωτογραφίες οι οποίες επισυνάπτονται στην Έκθεση της Λειτουργού, δεν αποδίδουν την πραγματική τοποθεσία, εικόνα και χαρακτηριστικά του καταστήματος. Σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε ο κ. Λαμπή μαζί της, της ανέφερε πως, ως διαχειριστής όλων των καταστημάτων της οικοδομής στην οποία βρίσκεται το επίδικο, αντιμετωπίζει προβλήματα και με τα υπόλοιπα καταστήματα, των οποίων το ενοίκιο είναι επίσης χαμηλό, γεγονός που όχι μόνο δεν έλαβε υπόψη, αλλά επικεντρώθηκε σ’ αυτά, αφού περιέλαβε στην έκθεσή της 4 υποστατικά της ίδιας οικογενειακής οικοδομής από τα 5 που χρησιμοποίησε. Αυτό από μόνο του καθιστά την Έκθεσή της τρωτή και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε, επισφαλή.
Γραπτή μαρτυρία κατέθεσε επίσης ο κ. Παναγιώτης (Πάνος) Δανός, από τη Λευκωσία. Ο κ. Δανός κατέθεσε ότι είναι εκτιμητής στην εταιρεία ΔΑΝΟΣ VALUATIONS L.L.C, με αρ. μητρώου Ε.Τ.Ε.Κ. Α063624. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στο χώρο των εκτιμήσεων από το έτος 1968 και μέχρι σήμερα, ασκεί ανελλιπώς δραστηριότητα, προβαίνοντας, μεταξύ άλλων, σε εκτιμήσεις ή/και υπολογισμούς αγοραίων μισθωμάτων ακινήτων ανά το παγκύπριο. Ο ίδιος εργάζεται στην εταιρεία και στο χώρο των εκτιμήσεων ακινήτων και αγοραίας ή/και ενοικιαστικής αξίας μισθωμάτων ακινήτων, από το έτος 1995. Έχει Πανεπιστημιακό δίπλωμα BSc (Hons), από το University of Reading στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον κλάδο Land Management and Development, είναι εξεταστής στο RICS και εγγεγραμμένος στο Ε.Τ.Ε.Κ. Δεχόμαστε τον κ. Δανό ως εμπειρογνώμονα – εκτιμητή ακινήτων.
Το Μάιο 2021, ο κ. Ναθαναήλ Λαμπή, έδωσε οδηγίες στην εταιρεία Δανός να προβούν σε εκτίμηση και υπολογισμό του αγοραίου μισθώματος του επίδικου καταστήματος. Προχώρησαν στην ετοιμασία σχετικής Έκθεσης Εκτίμησης στις 21.5.2021, η οποία έχει ετοιμαστεί από τον ίδιο προσωπικά και την υιοθετεί. Παρά το γεγονός ότι η Έκθεση Εκτίμησης ετοιμάστηκε ένα χρόνο πριν από την ημερομηνία καταχώρησης της παρούσας Αίτησης, οι συγκριτικές τιμές οι οποίες περιλήφθηκαν και λήφθηκαν υπόψη, εξακολουθούν να ισχύουν και κατά το χρόνο καταχώρησης της παρούσας. Ο μάρτυρας δεν ανέφερε κατά πόσον επιβεβαίωσε αυτό το συμπέρασμα ή θέση, με νέα έρευνα.
Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι, στην Έκθεση περιγράφεται, μεταξύ άλλων, η διαδικασία με την οποία έγινε η εκτίμηση, ως επίσης και η συγκριτική μέθοδος την οποία ακολούθησε, με σκοπό την εξεύρεση του αγοραίου μηνιαίου μισθώματος του καταστήματος. Η συγκριτικής μέθοδος χρησιμοποιήθηκε, αφού λήφθηκαν υπόψην συγκριτικά στοιχεία της κτηματαγοράς, τα οποία αξιολογήθηκαν βάσει συγκεκριμένων παραγόντων, όπως πχ. τους πιθανούς περιορισμούς στη χρήση, τα στοιχεία της τοποθεσίας, το μέγεθος των ακινήτων κοκ., δίνοντας ως άθροισμα τη συνολική αγοραία αξία του ακινήτου. Επιπλέον, η σύγκριση έγινε αφού λήφθηκαν υπόψην αξίες παρεμφερών ακινήτων στην υπό μελέτη περιοχή και αφού συνυπολογίστηκαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ακινήτων, το Πολεοδομικό καθεστώς της άμεσα γύρω περιοχής, η προσφορά και η ζήτηση στην άμεσα γύρω περιοχή και ο χαρακτήρας ως προς τη χρήση της συγκεκριμένης και ευρύτερης περιοχής. Βάσει αυτών, το συνολικό μηνιαίο μίσθωμα του επίδικο καταστήματος, έχει υπολογιστεί στα €640,00 και ο κ. Δανός θεωρεί ότι είναι το δίκαιο ποσό.
Διαφωνεί με το περιεχόμενο της Έκθεσης της Λειτουργού του Δικαστηρίου και με τον τρόπο με τον οποίο εξηύρε το προτεινόμενο μηνιαίο δίκαιο ενοίκιο, καθώς και με τις αναπροσαρμογές στις οποίες προέβη. Η συγκριτική έρευνα στην οποία προέβη είναι λανθασμένη, αφού δεν διεξήχθη βάσει των όσων ορίζουν και προβλέπουν οι αποφάσεις των Δικαστηρίων. Ο κ. Δανός κατέθεσε ότι η αρμόδια Λειτουργός αρκέστηκε να ερευνήσει συγκριτικά ακίνητα ή/και υποστατικά τα οποία βρίσκονται, τα 3 επί της ίδιας οικοδομής και το 1 δίπλα ακριβώς στο επίδικο κατάστημα, χωρίς να διερευνήσει τα ενοίκια της μικρής περιοχής ευρύτερα, ώστε να έχει μία πλήρη εικόνα της ενοικιαστικής κατάστασης της περιοχής. Επιπλέον, πουθενά μέσα στην Έκθεσή της δεν συμπεριέλαβε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των συγκριτικών ενοικιάσεων, ώστε να καταλήξει στον καθορισμό του δίκαιου ενοικίου και δεν προέβη σε οποιαδήποτε προσαρμογή, είτε ποιοτική, είτε χρονική, έτσι ώστε κατά τη σύγκριση που έκανε, να ληφθούν υπόψην τα πλεονεκτήματα του επίδικου καταστήματος, όπως είναι η ηλικία του, η φυσική κατάσταση και εμφάνιση και οι παρεχόμενες διευκολύνσεις, για τα δεδομένα της περιοχής. Αμέσως προηγούμενα, ο μάρτυρας κατέθεσε ότι η Λειτουργός είχε προβεί σε αναπροσαρμογές με τις οποίες ο ίδιος διαφωνεί.
Τέλος, κατά την άποψη του, η Λειτουργός όρισε πολύ στενά τη μικρή περιοχή και αγνόησε σωρεία καταστημάτων εντός της μικρής περιοχής τα οποία μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για συγκριτικούς σκοπούς. Επιπρόσθετα, ο ίδιος διαφωνεί με την τοποθέτηση ότι υπάρχει δυσκολία στην πρόσβαση με αυτοκίνητο λόγω της νησίδας επί της Λεωφόρου Αθαλάσσης, αφού υπάρχει άμεση πρόσβαση από την αντίθετη κατεύθυνση, ως επίσης και από την οδό Δωριέων, εφόσον το κατάστημα είναι γωνιακό. Μπροστά από το κατάστημα, υπάρχουν χώροι στάθμευσης, καθώς και απέναντι από το κατάστημα σε απόσταση λίγων μέτρων και το γεγονός ότι είναι γωνιακό, προσδίδει στην αξία του και δεν της αφαιρεί.
Καθ’ ης η Αίτηση:
Γραπτή μαρτυρία για την πλευρά της, κατέθεσε η ίδια η Καθ’ ης η Αίτηση, κα. Παντελίτσα Δαβίδ, εκ Λευκωσίας. Κατέθεσε ότι την 1.5.2019, υπεγράφη γραπτή συμφωνία μεταξύ της ιδίας και του κ. Ναθαναήλ Λάμπη, υπό την προσωπική του ιδιότητα, ως ιδιοκτήτης του επίδικου καταστήματος, για περίοδο 2 ετών από 1.5.2019 μέχρι 30.6.2021, αντί του μηνιαίου ενοικίου των €325.- πληρωτέου έκαστο μήνα. Το επίδικο υποστατικό χρησιμοποιείται από την ίδια ως κατάστημα πώλησης ή/και επισκευής κινητών τηλεφώνων και δραστηριοποιείται ή εμπορεύεται, με την εμπορική επωνυμία MOBSERVICES Μ.S. (ΕΕ 48110).
Κατά τη διάρκεια της ενοικίασης του επίδικου καταστήματος και μετά τη λήξη του ενοικιαστήριου εγγράφου στις 30.6.2021, οπότε κατέστη θέσμια ενοικιάστρια, ο κ. Ναθαναήλ Λάμπης ζήτησε αύξηση του καθορισμένου ενοικίου, όμως αυτό δεν έγινε αποδεκτό από μέρους της. Κατά ή περί την 30.6.2021 και 5.8.2021, έλαβε επιστολές από τους δικηγόρους των Αιτητών, με τις οποίες απαιτούσαν όπως μετά τις 30.6.2021, καταβάλλει ενοίκιο ύψους €550.- Κατά ή περί την 2.7.2021 και 6.8.2021, οι δικηγόροι της απάντησαν στις εν λόγω επιστολές, απορρίπτοντας όλους τους ισχυρισμούς και αξιώσεις των Αιτητών και παροτρύνοντας τους Αιτητές να αποταθούν στο αρμόδιο Δικαστήριο για καθορισμό του εύλογου και/ή δίκαιου ενοικίου.
Τυγχάνει συμβουλής ότι από τη στιγμή που έχει καταστεί θέσμια ενοικιάστρια, δυνάμει του Διατάγματος Κ.Δ.Π. 145/2021, που εκδόθηκε στις 9.4.2021, το ανώτατο όριο αυξήσεως του ενοικίου για τη διετία που αρχίζει από τις 22.4.2021 μέχρι και τις 21.4.2023, καθορίστηκε στο ποσό των 0%, ως εκ τούτου οι Αιτητές δεν δικαιούνται οποιασδήποτε αύξησης.
Στις 4.4.2023, παραδόθηκε στους δικηγόρους της η Έκθεση Εκτίμησης της Λειτουργού Εκτιμήσεων του Δικαστηρίου Ελέγχου Ενοικιάσεων Λευκωσίας, η οποία υπέδειξε ότι το συνολικό μηναίο δίκαιο ενοίκιο θα έπρεπε να ανέρχεται στο ποσό των €347,59 το μήνα. Σε συμμόρφωση με την Έκθεση Εκτίμησης της Λειτουργού και λόγω του ότι το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφαση του, που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ημερομηνίας 13.4.2023 (Κ.Δ.Π. 119/2023 ), καθόρισε σε 6% το ανώτατο όριο αυξήσεως ενοικίων για τη διετία που αρχίζει από τις 22.4.2023 μέχρι και τις 21.4.2025, άρχισε να πληρώνει €350.- από την 1.5.2023. Παρόλο που η γραπτή μαρτυρία του Μ.Α.1 καταχωρήθηκε τον Ιούνιο 2023, δεν αναφέρεται στην πληρωμή αυξημένου ποσού εκ €350.- μηνιαίως.
Σε σχέση με τη μαρτυρία του Αιτητή 1, η κα. Δαβίδ κατέθεσε ότι η επίδικη περίοδος είναι η 17.5.2022 που έχει καταχωρηθεί η Αίτηση και όχι το ότι λάμβανε χώραν τα προηγούμενα χρόνια, με τρίτα νομικά πρόσωπα και ειδικότερα, στις αρχές τις δεκαετίας του 2010 - 2014. Διαφωνεί με τον κ. Δανό ότι η αξία ανέρχεται στα €17,00/τ.μ. και ισχυρίζεται ότι η Έκθεση Εκτίμησης του ετοιμάστηκε το 2020 και όχι το 2021 και ακολούθως, ανακατασκευάστηκε / αναπροσαρμόστηκε, με σκοπό να ενισχύσει τη θέση του κ. Ναθαναήλ Λάμπη για να διεκδικήσει περισσότερο ενοίκιο.
Η Μ.Κ.1 λέγει ότι ουδέποτε είχε προσωπική συμβατική σχέση με τον πατέρα του κ. Ναθαναήλ Λάμπη και το ποσό του ενοικίου που συμφωνήθηκε το 2019, ήταν σύμφωνα με τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν την τότε χρονική περίοδο, πράγμα με το οποίο συμφωνεί και ο κ. Ναθαναήλ Λάμπης. Τα ίδια τα έγγραφα τα οποία ο κ. Λάμπης κατέθεσε ως τεκμήρια και ειδικότερα, το Τεκμήριο 3Α, τον διαψεύδουν. Η εταιρεία στην οποία αναφέρεται, υπήρξε ενοικιαστής του επίδικου καταστήματος, μέχρι τις αρχές του 2015. Διαγράφηκε από το Μητρώο του Εφόρου Εταιρειών, στις 11.1.2016. Τα όσα δε ο κ. Λάμπης ισχυρίζεται για το σύζυγο της, δεν ευσταθούν και προσπαθεί να εμπλέξει το σύζυγο της στη διαδικασία για να την εκβιάσει.
Επιπλέον ο κ. Λάμπη αναφέρεται σε ανάκαμψη και αυξητική τάση που παρουσιάζει η οικονομία της χώρας, αλλά ουδεμία μαρτυρία έχει προσφέρει για να ενισχύσει τη θέση του, αντίθετα, το 2022 η πανδημία του Covid 19 ήταν ακόμη σε έξαρση, ο πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία μόλις είχε αρχίσει και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Σήμερα δε, έχει προστεθεί και η αύξηση του πληθωρισμού. Επιπρόσθετα, στη σελ. 11 της Έκθεσης Εκτίμησης του κ. Δανού, υποδεικνύει ότι θα υπάρχει επιβράδυνση της οικονομίας και επεξηγεί τους λόγους γιατί θα υπάρχει επιβράδυνση και σ’ αυτούς έχει προστεθεί και ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο πληθωρισμός.
Με την Αίτηση, ο Αιτητής 1 διεκδικεί το ποσό των €600.- ως το δίκαιο ενοίκιο, λόγω του ότι έχει σχετική έρευνα και εκτίμηση ειδικών πραγματογνώμων που ισχυρίζονται ότι το δίκαιο ενοίκιο του καταστήματος κατά την καταχώριση της παρούσης Αίτησης ανερχόταν σε €600.- (παράγραφος Γ(8)). Στην ένορκο δήλωση του (παράγραφος 15), διεκδικεί ενοίκιο €640.- μηνιαίως, βασιζόμενος στην Έκθεση Εκτίμησης της Danos International Property Consultants & Valuers και η Καθ’ ης η Αίτηση. Επίσης, στην επιστολή ημερομηνίας 30.6.2021, από τη δικηγόρο του κ. Ναθαναήλ Λάμπη προς την ίδια, υπήρξε ισχυρισμός ότι η ενοικιαστική αξία του υποστατικού, σύμφωνα με έκθεση εκτίμησης που ετοιμάστηκε από την εταιρεία Danos International Property Consultants & Valuers, ανέρχετο στο ποσό των €585.- μηνιαίως.
Ο Αιτητής 1 διεκδικεί το ποσό των €476.- για την ετοιμασία της Εκτίμησης από την Danos International Property Consultants & Valuers και επισυνάπτει προς τούτο, σχετική απόδειξη, η οποία όμως φέρει ημερομηνία έκδοσης 15.6.2020. Ως εκ τούτου, το ποσό των €476.-, δεν μπορεί να επιδικαστεί στον Αιτητή 1.
Αναφορικά με τη μαρτυρία του κ. Δανού, η κα. Δαβίδ λέγει ότι το ηλεκτρονικό μήνυμα του κ. Ναθαναήλ Λάμπη το Μάιο 2021, δεν επισυνάπτεται και για τους λόγους που έχουν ήδη αναφερθεί ανωτέρω αλλά και για άλλους, δεν πιστεύει ότι έχει σταλεί τέτοιο ηλεκτρονικό μήνυμα. Η συγκεκριμένη Έκθεση Εκτίμησης ετοιμάστηκε και παρουσιάστηκε ως εκτίμηση που έγινε το 2021, για να επιτύχει ο κ. Ναθαναήλ Λάμπης την αύξηση του ενοικίου που επιδίωκε. Στο Τεκμήριο 2, στη σελίδα 1, φαίνεται ως ημερομηνία ετοιμασίας της Έκθεσης η 21.5.2021. Στη σελίδα 11, πρώτη παράγραφος, γίνεται αναφορά στη βελτίωση που υπήρξε το 2019 και ότι αποτελεί το καλύτερο εισιτήριο για το 2020. Στην τέταρτη παράγραφο αναφέρει: «Η οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται το 2020 να επιβραδυνθεί σε σχέση με το 2019 και λίγο χαμηλότερα τα έτη 2020-2022». Στην ίδια παράγραφο: «Η πρόβλεψη αυτή είναι αποτέλεσμα της προς τα κάτω αναθεώρησης των προβλέψεων του Ιουνίου του 2020 και αντικατοπτρίζει την επιβραδυνόμενη πορεία της εγχώριας ζήτησης». Στο τέλος της Εκτίμησης (σελίδα 12) φέρει ημερομηνία ετοιμασίας της εκτίμησης την 21.5.2022, ενώ στην παράγραφο 4 της ενόρκου δηλώσεως του κ. Δανού, αναφέρει ότι ετοιμάστηκε ένα χρόνο πριν την καταχώρηση της επίδικης Αιτήσεως και ότι οι συγκριτικές τιμές οι οποίες περιλήφθηκαν και λήφθηκαν υπόψη, εξακολουθούν να ισχύουν και κατά το χρόνο καταχώρησης της ενόρκου δηλώσεως του. Επιπλέον, στην παράγραφο 9 της ενόρκου δηλώσεως του αναφέρει ότι για την ετοιμασία της εν λόγω Έκθεσης Εκτίμησης, καταβλήθηκε το ποσό των €476.- συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Εάν είναι αυτή που επικαλείται ο κ. Ναθαναήλ Λάμπης, φέρει ημερομηνία 15.6.2020.
Επί της ουσίας, η Καθ’ ης η Αίτηση 1 κατέθεσε ότι κ. Δανός αναφέρεται σε συγκριτική μέθοδο, αλλά δεν αναφέρει που είναι ακριβώς τα καταστήματα που συγκρίνει, που είναι η τοποθεσία τους, η χρήση τους, η εμφάνιση, η ηλικία, η φυσική τους κατάσταση. Την πληροφόρηση για τις συγκριτικές πωλήσεις (Παράρτημα Ε της Έκθεσης του), τις πήρε από ιστοσελίδες που ζητούσαν ενοικιαστή και όχι για καταστήματα που ήταν ήδη ενοικιασμένα και αφορούσαν θέσμιους ενοικιαστές. Η δε θέση του ότι δεν υπάρχει δυσκολία στην πρόσβαση με αυτοκίνητο λόγω της νησίδας επί της Λεωφόρου Αθαλάσσης, αφού υπάρχει άμεση πρόσβαση από την αντίθετη κατεύθυνση, δεν έχει καθόλου λογική. Εάν κάποιος έρχεται από την κατεύθυνση που είναι ο Stephanis προς το επίδικο κατάστημα με αυτοκίνητο, επειδή υπάρχει η νησίδα, θα πρέπει, ανάλογα με το ποια διαδρομή θα ακολουθήσει για να περάσει από την πλευρά του επίδικου καταστήματος, να διασχίσει ακόμη 3-5 χιλιόμετρα.
Η μάρτυρας κατέθεσε ότι, λόγω της οικονομική ύφεσης ή/και κρίσης στη χώρα από το 2010, η οποία συνέχισε και εξακολουθεί να υφίσταται και σήμερα και οποία έγινε χειρότερη λόγω της πανδημίας του Covid 19, λόγω του πολέμου που υπάρχει ανάμεσα στη Ρωσία και στην Ουκρανία και συνεχίζει να γίνεται και λόγω του πληθωρισμού, δεν είναι σε θέση να καταβάλει μεγαλύτερο ποσό ενοικίου από τα €350.-. Το ήδη καταβαλλόμενο ενοίκιο, είναι αρκετά ψηλό για την περιοχή και δεν δικαιολογείται οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψην η θέση του ακίνητου, η ηλικία του, το γεγονός ότι επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας υπάρχει νησίδα στη μέση, η οποία δεν επιτρέπει στα αυτοκίνητα και από τις δυο λωρίδες να έρθουν στο επίδικο κατάστημα, ότι δεν υπάρχει ικανοποιητικός χώρος στάθμευσης, η κρίση που επικρατεί στο επάγγελμα της Καθ’ ης η Αίτηση (δηλαδή επισκευή κινητών τηλέφωνων και ότι έχει να κάνει με κινητή τηλεφωνία), ο ανταγωνισμός που υπάρχει στο επάγγελμα και τα χαμηλά ενοίκια που καταβάλλονται στην περιοχή για παρόμοια καταστήματα.
Προφορική μαρτυρία Λειτουργού:
Η Λειτουργός κατέθεσε προφορικά επί της Έκθεσης Εκτίμησης την οποία καταχώρησε στο φάκελο του Δικαστηρίου και αντεξετάστηκε από τους ευπαιδεύτους συνηγόρους των διαδίκων. Η Λειτουργός Εκτιμήσεων, όπως φαίνεται καθαρά από τον Νόμο και τους Κανονισμούς, είναι μάρτυρας του Δικαστηρίου και δεν ενεργεί ούτε για τη μία, ούτε για την άλλη πλευρά. Επειδή ενεργεί και καταθέτει ως πραγματογνώμονας, η μαρτυρία της αντικρούεται μεν από τη μαρτυρία άλλου πραγματογνώμονα, κρίνεται δε από το Δικαστήριο.
Κατέθεσε ότι χρησιμοποίησε τη συγκριτική μέθοδο εκτίμησης. Κατόπιν έρευνας της αγοράς, επέλεξε συγκρίσιμα ακίνητα. Υπολόγισε το δίκαιο ενοίκιο στο 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής. Το επίδικο κατάστημα κείται επί της γωνίας της Λεωφόρου Αθαλάσσας με την οδό Δωριέων. Έχει εμβαδόν περίπου 32 τ.μ. και 17 τ.μ. μεσοπάτωμα. Το αναπροσαρμοσμένο εμβαδόν είναι 37,1 τ.μ. Το κτίριο στο οποίο ευρίσκεται το επίδικο, ανεγέρθηκε περί το 1980. Κατά την επιτόπια επιθεώρηση, το επίδικο βρέθηκε σε πολύ καλή κατάσταση. Υπάρχει δυσκολία στην πρόσβαση από τη Λεωφόρο Αθαλάσσας λόγω ύπαρξης νησίδας και στην είσοδο/έξοδο της οδού Δωριέων, υπάρχει τρίγωνο. Η ευρύτερη περιοχή είναι οικιστική και εμπορική. Ο μέσος όρος των ενοικίων ανέρχεται σε €10,41/τ.μ. από 5 ενοικιάσεις, στις οποίες περιέλαβε και το επίδικο κατάστημα. Το 90% του μέσου όρου ανέρχεται σε €9,36/τ.μ. και άρα το δίκαιο ενοίκιο του επίδικου υποστατικού, σε €347,59. Έχουν γίνει αναπροσαρμογές στα συγκριτικά και φαίνονται στον Πίνακα.
Κατά την αντεξέταση της, η Λειτουργός εξήγησε ότι η ημερομηνία εκτίμησης είναι η ημερομηνίας καταχώρησης της Αίτησης. Η επιτόπια έρευνα έγινε στις 30 Μαρτίου και η Έκθεση ετοιμάστηκε στις 31 Μαρτίου. Όταν έχει μία υπόθεση, συνήθως εξετάζει την περιοχή από τους δορυφόρους. Πριν επισκεφθεί το ακίνητο, κάνει την έρευνα και μελέτη της πάνω σ’ αυτό. Γι’ αυτό μπορεί να γίνει η έρευνα τη μία μέρα και η Έκθεση την άλλη. Έχει γνώση της περιοχής διότι έμενε εκεί και είναι γνωστό σημείο.
Η Λειτουργός επισκέφθηκε όλα τα συγκριτικά που χρησιμοποίησε και μπήκε μέσα σε όλα, όπως είπε. Πήρε τις μετρήσεις από το Κτηματολόγιο και έχει και τις κατόψεις. Η έρευνα γίνεται προφορικά, με βάση τη μαρτυρία του λειτουργού που είναι σ’ ένα κατάστημα. Πιστεύει ότι δεν της λένε ψέματα και όταν έχουν αμφιβολία, τηλεφωνούν σε κάποιο διευθυντή. Ρωτήθηκε πόσο ασφαλές είναι το ότι επέλεξε τέσσερα από τα πέντε συγκριτικά, από την ίδια οικοδομή και κατέθεσε ότι δεν λαμβάνει υπόψην εάν εκκρεμούν Αιτήσεις Καθορισμού. Κοιτάζει το τρέχον ενοίκιο. Έκρινε ότι αυτά είναι τα πιο συγκρίσιμα και είναι στη μικρή περιοχή. Τα επόμενα συγκρίσιμα είναι σε αρκετά μεγάλη απόσταση.
Είναι το κατάστημα Mothercare, δίπλα είναι το Blue Island. Το Blue Island δεν λήφθηκε υπόψην, επειδή έχει διαρρύθμιση μέσα, ψυγεία, πάγκους, εργαστηριακούς χώρους, γραφεία. Δεν μπορεί να συγκριθεί με το επίδικο κατάστημα. Το Remax είναι κτηματομεσιτικό γραφείο και δεν λήφθηκε υπόψην λόγω μεγέθους και χρήσης. Είναι γραφείο ενώ το επίδικο λειτουργεί με βιτρίνα και προσελκύει με τη βιτρίνα. Η κα. Δεληγιάννη κατέθεσε ότι δεν μπορεί να συγκρίνει τους γραφειακούς χώρους με ένα κατάστημα που προσελκύει και περαστικούς. Το Mothercare αποκλείστηκε επίσης λόγω μεγέθους. Το WMF είναι μεγάλο και πολυτελές κατάστημα. Ως εκτιμήτρια, θεωρεί ότι το μέγεθος ενός καταστήματος επηρεάζει την προσφορά και τη ζήτηση και τη χρήση. Εξέτασε και το φαρμακείο απέναντι και το απέρριψε λόγω του ότι η ιδιοκτήτρια της είπε πως το ενοίκιο που πληρώνουν είναι πολύ χαμηλό με βάση συμφωνία.
Η κα. Δεληγιάννη έκρινε ότι αυτά είναι τα συγκριτικά που χρειάζεται. Η ψυχολογία, όπως είπε, της Λεωφόρου Αθαλάσσας, αλλάζει σε κάποιο σημείο. Δεν υπάρχουν καταναλωτές που περπατάνε. Είναι συγκεκριμένοι οι πελάτες και πάνε στοχευμένα. Πχ. η Υδατοπρομήθεια ξεμακραίνει και εκεί υπάρχει άλλη ψυχολογία του δρόμου. Δεν υπάρχουν πεζοί που περιπατούν, πάνε κάπου συγκεκριμένα.
Το κατάστημα Rafaello είναι second hand shop. Το αγοραστικό κοινό του είναι συγκεκριμένο και ειδικό και συνήθως τέτοια καταστήματα δεν δουλεύουν με τη βιτρίνα. Το επίδικο κατάστημα δουλεύει και με τη βιτρίνα.
Όταν μπαίνει σε ένα ακίνητο, βλέπει τις προοπτικές, δηλαδή τα εκτιμητικά χαρακτηριστικά και πόσο μπορεί να εκμεταλλευτεί ο ένοικος. Το επίδικο είναι κατάστημα βιτρίνας και είναι εμπορικό κατάστημα. Έχει μεγάλη βιτρίνα. Το Remax δεν έχει πρόσβαση από τη Λεωφόρο Αθαλάσσας, όπως τα άλλα ακίνητα. Όταν μπήκε και είδε γραφεία στο επίδικο, δεν κατάλαβε ακριβώς τι κάνουν, η βιτρίνα ήταν καθαρή. Το Remax δεν έχει καθαρή βιτρίνα, έχει αυτοκόλλητα. Το συγκριτικό 3 στην Έκθεση της, είχε καθαρή βιτρίνα. Μπορείς ανά πάσα στιγμή να το χρησιμοποιήσεις εμπορικά και το θεώρησε πιο συγκρίσιμο από το Remax. Δεν μπορούσε να το αμφισβητήσει ή να το παραλείψει, κατά την άποψη της. Το Remax το απέκλεισε για διάφορους λόγους. To Remax και το κατάστημα On-set δεν έχουν τα ίδια εκτιμητικά χαρακτηριστικά, πρόσβαση, τοποθεσία, χρήση.
Το On-set είναι πιο προνομιακό γιατί το Remax παρουσιάζει δυσκολίες στάθμευσης. Στο On-set μπορείς να παρκάρεις στο πεζοδρόμιο, όπως και στο επίδικο κατάστημα. Απ’ ότι της ανάφεραν, στο επίδικο σταθμεύουν μπροστά. Εξέλαβε ότι και στα συγκριτικά εκεί παρκάρουν. Η προσβασιμότητα είναι παρόμοια για όλα τα συγκριτικά, έχουν όλα το πρόβλημα της νησίδας.
Το επίδικο κατάστημα είναι γωνιακό, το On-set δεν είναι. Στην προσβασιμότητα όμως, το On-set δεν έχει διαφορά με το επίδικο, έχει διαφορά σε άλλα στοιχεία. Γι’ αυτό έκαμε την αναπροσαρμογή κατά 7%, επειδή το επίδικο είναι γωνιακό και έχει πρόσβαση από δύο δρόμους. Η Λειτουργός εξήγησε ότι η αναπροσαρμογή είναι για σκοπούς σύγκρισης και υπολογισμού μόνο, έχουν ληφθεί υπόψην όλα τα χαρακτηριστικά του επίδικου καταστήματος. Γίνεται για να ισοφαρίσουν τα ακίνητα. Το επίδικο θεωρείται προνομιακό διότι είναι γωνιακό, έχει σχετικά εύκολη πρόσβαση με κάποιες δυσκολίες, από τη Λεωφόρο Αθαλάσσας και από τη Δωριέων. Έχει πολύ καλή ορατότητα βιτρίνας από όλες τις κατευθύνσεις, λογικό και εύχρηστο μέγεθος, με υψηλή ζήτηση και με ευκολία στην οικονομική δυνατότητα να κάνουν προσαρμογές και διακοσμήσεις. Τα προνόμια του περιλαμβάνονται στο ποσοστό του 7%.
Το συγκριτικό 2 είναι πολύ παλιό και ο ενοικιαστής είναι θέσμιος. Έχει δώσει αυξήσεις. Το ενοίκιο του είναι ενεργό, τρέχον ενοίκιο. Η Λειτουργός προβαίνει σε αναπροσαρμογή για να το φέρει στην ποιότητα του επίδικου καταστήματος, όπως είπε. Πάντοτε προσπαθεί το ενοίκιο που τις δίνουν, να είναι στα πλαίσια της υπόθεσης και γι’ αυτό ρωτάει πάντα τις περιόδους. Για να τα βάλει στην Έκθεση της, είναι εντός των πλαισίων της ημερομηνίας της Αίτησης. Ρωτάει εάν το ενοίκιο που της λένε, ισχύει για την τελευταία διετία.
Το ποσοστό 7% είναι το ποσοστό που βάζουν ως αύξηση των ακινήτων που είναι γωνιακά. Εδώ έγινε αναπροσαρμογή επειδή τα συγκριτικά δεν είναι γωνιακά και αφαιρέθηκε 7% από το επίδικο κατάστημα. Είναι το ίδιο ως να πρόσθετε 7% στα υπόλοιπα. Η δε χρήση πάντα επηρεάζει την κατάσταση του καταστήματος. Το μεσοπάτωμα υπολογίζεται στο 30%.
Δεν υπάρχουν άλλα συγκριτικά στη μικρή περιοχή. Η κα. Δεληγιάννη όρισε τη μικρή περιοχή ως δύο τετράγωνα και με την αίσθηση του χώρου, είναι ένα «μπουκέτο καταστημάτων», όπως είπε. Ρωτήθηκε κατά πόσον έκανε έρευνα αγοράς μέσω του διαδικτύου και απάντησε ότι είναι παράνομο και παράτυπο να χρησιμοποιείς συγκριτικές πωλήσεις και ενοίκια που δεν έχουν επικυρωθεί με συμφωνία.
Ας σημειωθεί, ότι καταστήματα για τα οποία ρωτήθηκε η Λειτουργός και της υποβλήθηκε ότι θα έπρεπε να τα λάβει υπόψην ως συγκρίσιμα και στην ίδια μικρή περιοχή, δεν έχουν τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου εφόσον δεν λήφθηκαν υπόψην από τον εμπειρογνώμονα για τους Αιτητές. Δεν υπάρχουν ενώπιον μας τα χαρακτηριστικά τους και ο Μ.Α.2 δεν καθόρισε τη μικρή περιοχή, κατά τη δική του επιστημονική γνώμη. Αυτή η γραμμή αντεξέτασης, παρέμεινε χωρίς πραγματικό υπόβαθρο.
Πραγματικά γεγονότα:
Από το σύνολο του ενώπιον μας μαρτυρικού υλικού, τις παραδοχές και τους ισχυρισμούς που παρέμειναν αναντίλεκτοι, βρίσκουμε ότι τα πραγματικά γεγονότα είναι τα ακόλουθα:
Ο Αιτητής 1 είναι Διαχειριστής της περιουσίας και των προσωπικών υποθέσεων του αδελφού του Κυριάκου Λαμπή, κηρυχθέντος ανικάνου προσώπου, με Διάταγμα του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερομηνίας 23.2.2005 (Τεκμήριο 1 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1). Σύμφωνα με το Διάταγμα, ο Αιτητής 1 έχει το δικαίωμα να διαχειρίζεται όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του αδελφού του, περιλαμβανομένων των τραπεζικών του λογαριασμών και συντάξεων, υπό τον όρο ότι η διαχείριση θα γίνεται προς όφελος του αδελφού του και για τη συντήρηση του.
Ο κ. Κυριάκος Λαμπής, από την 30.4.2007, είναι ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης ενός καταστήματος με αρ. 1 στο ισόγειο και μεσοπάτωμα αρ. 1, επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας 88, αρ. εγγραφής 9/4354, Φ/Σχ.21.62Ε2, Τμήμα 9, Τεμάχιο ΕΠΙ 1342, Ενορία Απόστολος Βαρνάβας & Άγιος Μακάριος, τοποθεσία Περνέρα, εντός των Δημοτικών ορίων του Δήμου Στροβόλου, δηλαδή εντός ελεγχόμενης περιοχής εν τη εννοία του άρθρου 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου 1983, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα και της Κ.Δ.Π. 519/2007 (Τεκμήριο 1Α στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1). Προηγούμενοι ιδιοκτήτες ήταν οι Αντώνης Κυριάκου Λαμπής και Ελένη Αντώνη Λαμπή, κατά ½ μερίδιον έκαστος (μέρος του Τεκμηρίου 4 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1).
Στην εγγραφή του επίδικου καταστήματος υπάρχουν δουλείες, συγκεκριμένα, δικαίωμα οίκησης και επικαρπίας εφ’ όρου ζωής προς όφελος του Αντωνάκη Λαμπή και της Ελένης Λαμπή. Ο πρώτος έχει αποβιώσει. Η δεύτερη είναι η Αιτήτρια 2 και είναι μητέρα του ιδιοκτήτη και του Αιτητή 1. Είναι παραδεκτόν ότι η ανέγερση όλων των ορόφων του κτηρίου επί του οποίου βρίσκεται το επίδικο κατάστημα, συμπληρώθηκε πριν την 31.12.1999 και ότι κατά τη δεκαετία του 1980, το επίδικο κατάστημα βρισκόταν ήδη υπό ενοικίαση. Η Λειτουργός του Δικαστηρίου κατέθεσε και δεν αμφισβητήθηκε, ότι το κτίριο μέρος του οποίου αποτελεί το επίδικο κατάστημα, είναι πολυώροφο, με έτος ανέγερσης το 1980.
Το επίδικο κατάστημα είναι στο ισόγειο κτιρίου και είναι γωνιακό, επί της γωνίας της Λεωφόρου Αθαλάσσας με την οδό Δωριέων. Είναι εμβαδού 32 τ.μ. στο ισόγειο και 17 τ.μ. στο μεσοπάτωμα. Η Λειτουργός κατέθεσε ότι το επίδικο είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Το πάτωμα είναι επιστρωμένο με παρκέ τύπου laminate και ο χώρος υγιεινής με κοινό πλακάκι. Οι τζαμαρίες είναι με αλουμίνιο και διπλό τζάμι. Ο χώρος κλιματίζεται με κλιματιστικά τύπου split unit. Υπάρχει κάποια δυσκολία στην πρόσβαση στο επίδικο με αυτοκίνητο, λόγω νησίδας επί της Λεωφόρου Αθαλάσσας. Το επίδικο έχει πρόσβαση και από την οδό Δωριέων. Υπάρχει χώρος για στάθμευση αυτοκινήτων έξω από το επίδικο κατάστημα. Η ευρύτερη περιοχή στην οποία κείται, είναι οικιστική και εμπορική, με όλων των ειδών αναπτύξεις, κυρίως με συγκροτήματα διαμερισμάτων και γραφείων μέσου/υψηλού κόστους και ποιότητας. Βλέπετε πιο κάτω αναφορικά με την Εκτίμηση του Μ.Α.2. Οι δύο εμπειρογνώμονες ουσιαστικά συμφωνούν επί της κατάστασης, της τοποθεσίας του επίδικου καταστήματος και του εμβαδού αυτού.
Η Καθ’ ης η Αίτηση συνομολόγησε ενοικιαστήριο έγγραφο με τον Αιτητή 1, ημερομηνίας 1.5.2019, με το οποίο ενοικίασε τα «καταστήματα 5 Δωριέων 1 2024 Στρόβολος» (Τεκμήριο 2 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1). Κρίνουμε ότι ο Αιτητής 1 είχε δικαίωμα συνομολόγησης του ενοικιαστηρίου εγγράφου για περιουσιακό στοιχείο του αδελφού του. Αποτέλεσε δε κοινό έδαφος ότι το έγγραφο αφορούσε το επίδικο κατάστημα.
Δεν λαμβάνουμε υπόψην οποιεσδήποτε προγενέστερες ενοικιάσεις του επίδικου καταστήματος, από νομικό πρόσωπο το οποίο τυχόν συνδέεται με την Καθ’ ης η Αίτηση, εφόσον η ενώπιον μας υπόθεση αφορά ενοικίαση από την ίδια προσωπικά και εφόσον η συσχέτιση νομικού προσώπου με φυσικό πρόσωπο, γίνεται μόνο σε περιπτώσεις που επιτρέπεται ο παραμερισμός του εταιρικού πέπλου (corporate veil) και η παρούσα δεν είναι μία εξ’ αυτών, υπό το φως της σχετικής νομολογίας. Ειρήσθω εν παρόδω, ο ισχυρισμός είναι ότι οι προηγούμενες ενοικιάσεις του επίδικου, είχαν γίνει και από άλλο φυσικό πρόσωπο ως ιδιοκτήτης ή εκ μέρους αυτού.
Το έγγραφο προνοούσε για ενοικίαση δύο ετών, από 1.5.2019 μέχρι 30.6.2021 και το μηνιαίο ενοίκιο συμφωνήθηκε στα €325.-, πληρωτέο την πρώτη εβδομάδα του μήνα. Το επίδικο ενοικιάστηκε για να χρησιμοποιηθεί ως κατάστημα. Η Καθ’ ης η Αίτηση έλαβε κατοχή του καταστήματος δυνάμει του ενοικιαστηρίου εγγράφου, την οποία διατηρεί μέχρι σήμερα. Το έγγραφο έληξε την 30.6.2021 και εφόσον η Καθ’ ης η Αίτηση παρέμεινε σε κατοχή του επίδικου, κατέστη θέσμια ενοικιάστρια από την 1.7.2021.
Η ρήτρα 7 του ενοικιαστηρίου εγγράφου, προνοούσε ως ακολούθως:
«Τα μέρη δηλούν και αμοιβαίως αποδέχονται ότι σε περίπτωση ανανέωσης της συμφωνίας, παρούσας ή μελλοντικής, ισχύ θα έχουν οι όροι του παρόντος εγγράφου και το ενοίκιο θα αυξάνεται 7% ανά έτος.»
Σύμφωνα με το άρθρο 27(1) [1] του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, Ν.23/83 ως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, οι πρόνοιες του τελευταίου ενοικιαστηρίου εγγράφου εφαρμόζονται στη θέσμια ενοικίαση, πλην των όρων που αφορούν τη διάρκεια της ενοικίασης και το ύψος του ενοικίου. Το πληρωτέο ενοίκιο κατά την καταχώρηση της κυρίως Αίτησης, ανερχόταν σε €325.- μηνιαίως. Η Καθ’ ης η Αίτηση άρχισε να πληρώνει ενοίκιο ύψους €350.- μηνιαίως, από την 1.5.2023.
Στο επίδικο δραστηριοποιείται η επιχείρηση της Καθ’ ης η Αίτηση, με την εμπορική επωνυμία MOBSERVICES M.S. (EE 48110), με κύρια δραστηριότητα, την πώληση ή/και επιδιόρθωση ηλεκτρονικών συσκευών ή/και τηλεφώνων ή/και άλλως πως.
Η δικηγόρος του Αιτητή 1, απέστειλε επιστολή προς την Καθ’ ης η Αίτηση, ημερομηνίας 30.6.2021, με την οποία, μεταξύ άλλων, έγινε αναφορά σε Έκθεση Εκτίμησης της Danos International Property Consultants and Valuers, σύμφωνα με την οποία η ενοικιαστή αξία του επίδικου ανερχόταν τότε σε €585.- μηνιαίως. Ζητήθηκε δε η καταβολή ενοικίου ύψους €550.- μετά την 30.6.2021 (μέρος του Τεκμηρίου 5 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1).
Την επιστολή απάντησαν οι δικηγόροι της Καθ’ ης η Αίτηση, με δική τους επιστολή ημερομηνίας 2.7.2021, προς τη δικηγόρο του Αιτητή 1, με την οποία, μεταξύ άλλων, δήλωσαν ότι η Καθ’ ης η Αίτηση δεν προτίθεται να καταβάλει την αύξηση που ζήτησε ο Αιτητής 1, λόγω του καθορισμού του ανωτάτου ορίου αυξήσεως ενοικίου κατά τη διετία 22.4.2021-21.4.2023 σε ποσοστό 0% (μέρος του Τεκμηρίου 5 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1). Ακολούθησε επιστολή της δικηγόρου του Αιτητή 1 προς τους δικηγόρους της Καθ’ ης η Αίτηση, ημερομηνίας 5.8.2021 (μέρος του Τεκμηρίου 5 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1) και επιστολή των δικηγόρων της Καθ’ ης η Αίτηση προς τη δικηγόρο του Αιτητή 1, ημερομηνίας 6.8.2021 (Τεκμήριο 6 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1).
Ο εμπειρογνώμονας Μ.Α.2, κατέθεσε Έκθεση Εκτίμησης (Τεκμήριο 2 στην ένορκο δήλωση του κ. Δανού), η οποία έγινε από την Danos International Property Consultants & Valuers και υπογράφεται από το μάρτυρα. Η Έκθεση Εκτίμησης φέρει ημερομηνία 21.5.2021 στη σελίδα 1 και 21 Μαΐου 2022 στη σελίδα 12. Δεν γίνεται αναφορά στην ημερομηνία ανάθεσης της Εκτίμησης, παρόλο που υπάρχει σχετικό μέρος στη σελίδα 3 αυτής και καταγράφεται ότι ζητήθηκε από τον Αιτητή 1, η αξία του αγοραίου ενοικίου. Αναφέρεται στη σελίδα 8, ότι η επιθεώρηση του ακινήτου πραγματοποιήθηκε την 21.5.2021 και ήταν εξωτερική επιθεώρηση. Ο Αιτητής 1 κατέβαλε το ποσό των €476.- στην Danos Valuations L.L.C., την 15.6.2020 (Τεκμήριο 7 στην ένορκο δήλωση του Αιτητή 1). Στη σελίδα 11 της Έκθεσης, υπάρχει μνεία σε πρόβλεψη για τους δείκτες της οικονομίας για το έτος 2020 και την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης το 2020 σε σχέση με το 2019, καθώς και την προς τα κάτω αναθεώρηση των προβλέψεων του Ιουνίου 2020. Οι ισχυρισμοί της Καθ’ ης η Αίτηση αναφορικά με τις διάφορες ημερομηνίες και η εισήγηση της ότι η Έκθεση Εκτίμησης του Μ.Α.2 δεν έγινε για σκοπούς καταχώρησης της παρούσας υπόθεσης, παρέμειναν αναντίλεκτοι.
Σύμφωνα με την Εκτίμηση, το επίδικο κείται επί Τεμαχίου το οποίο εμπίπτει εντός της Πολεοδομικής Ζώνης Εβ3 (Ζώνη εμπορικών και άλλων κεντρικών λειτουργιών). Εξυπηρετείται από όλες τις υπηρεσίες και διευκολύνσεις που προσφέρονται στην άμεση περιοχή και έχει πολύ καλή προσπελασιμότητα από και προς όλες τις περιοχές της μείζονος Λευκωσίας και τον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Λεμεσού. Η άμεση περιοχή, χαρακτηρίζεται από ακίνητα - πολυκατοικίες μεικτής εμπορικής και οικιστικής χρήσης, όπου στο ισόγειο στεγάζονται καταστήματα και στους ανώτερους ορόφους, γραφεία και διαμερίσματα. Το κτίριο, μέρος του οπίου αποτελεί το επίδικο κατάστημα, είναι πενταόροφο, με υπόγειο, επί γωνιακού οικοπέδου. Το ισόγειο περιλαμβάνει πέντε καταστήματα με μεσοπάτωμα και καλυμμένους χώρους στάθμευσης. Το επίδικο έχει γωνιακή πρόσοψη στη Λεωφόρο Αθαλάσσας και την οδό Δωριέων.
Ο Μ.Α.2 καταγράφει εμβαδόν ισογείου του επίδικου, 32 τ.μ. και εμβαδόν μεσοπατώματος 17 τ.μ. Υπολογίζει το μεσοπάτωμα στο 33% του ισογείου, δηλαδή 5,61 τ.μ., ενώ η Λειτουργός στο 30% του ισογείου, δηλαδή 5,1 τ.μ. Δεχόμαστε ότι το μεσοπάτωμα υπολογίζεται στο 1/3 της αξίας του ισογείου, όμως εφόσον η Λειτουργός υιοθέτησε το ίδιο ποσοστό και για τα συγκριτικά ενοίκια, δεν υπάρχει οποιαδήποτε διαφορά στον υπολογισμό και τις μαθηματικές πράξεις της. Ο Μ.Α.2 κατέγραψε ότι το επίδικο κατάστημα διαθέτει μονούς υαλοπίνακες σε υαλοστάσια αλουμινίου, κεραμικά δάπεδα και ψευδοροφές, ενώ η Λειτουργός κατέγραψε και δεν αμφισβητήθηκε, ότι οι τζαμαρίες του επίδικου είναι αλουμίνιο και διπλό τζάμι και το πάτωμα είναι επιστρωμένο με παρκέ τύπου laminate.
Ο κ. Δανός έλαβε υπόψην πέντε συγκριτικά, στα οποία δεν περιέλαβε το επίδικο κατάστημα. Φαίνεται ότι τα εν λόγω συγκριτικά παρουσιάζονταν σε ιστοσελίδες για σκοπούς ενοικίασης και το ενοίκιο που καταγράφει είναι το ενοίκιο που ζητείτο από τον ιδιοκτήτη. Δεν πρόκειται για υποστατικά που ήταν υπό ενοικίαση κατά τον ουσιώδη χρόνο και η ημερομηνία έναρξης της ενοικίασης των, δεν φαίνεται στην Έκθεση Εκτίμησης. Η περιγραφή τους είναι ελλιπής, δεν φαίνεται η ηλικία τους, η χρήση τους, εάν έχουν μεσοπάτωμα ή διευκολύνσεις, εάν είναι γωνιακά και που ακριβώς ευρίσκονται αυτά, εάν έχουν γίνει αναπροσαρμογές, για ποιο λόγο και σε ποιο ποσοστό. Είναι η κρίση μας ότι δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ο Πίνακας Παράρτημα Ε της Έκθεσης Εκτίμησης του Μ.Α.2, για σκοπούς εξεύρεσης του δίκαιου ενοικίου του επίδικου υποστατικού. Περαιτέρω, έχει τεθεί εν αμφιβόλω η ημερομηνία σύνταξης της Έκθεσης Εκτίμησης του Μ.Α.2 και κατ’ επέκτασην, κατά πόσον αυτή δυνατόν να συνδεθεί με την παρούσα υπόθεση.
H Λειτουργός Εκτιμήσεων είναι μάρτυρας του Δικαστηρίου, με βάση τον Νόμο. Υιοθετούμε την επιλογή των συγκριτικών στην οποία προέβη η Λειτουργός του Δικαστηρίου, επειδή έλαβε υπόψην υποστατικά στην ίδια μικρή περιοχή με το επίδικο κατάστημα.
Για τον υπολογισμό του δικαίου ενοικίου, ενόψει των προνοιών του άρθρου 8 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου (βλέπετε πιο κάτω), ως συγκριτικά, λαμβάνονται υπόψην τα ενοίκια, συμβατικά, αγοραία και θέσμια, που ίσχυαν κατά το χρόνο καταχώρισης της Αίτησης, δηλαδή το Μάιο 2022. Μεταξύ των συγκριτικών πρέπει να υπάρχει ομοιομορφία νομικών χαρακτηριστικών. Κρίνουμε ότι η Λειτουργός έχει λάβει υπόψην σχετικά περιστατικά για να καταλήξει στη γνώμη της και ότι κινήθηκε αυστηρά εντός των πλαισίων που η νομοθεσία οριοθετεί.
Η Καθ’ ης η Αίτηση είναι κάτοχος του επίδικου καταστήματος από το 2019. Είναι η κρίση μου ότι, η ημερομηνία έναρξης της ενοικίασης δέον όπως λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του δικαίου ενοικίου, αφού έμμεσα συνδέεται τόσο με την ηλικία του ακινήτου, όσο και με τη κατάσταση του. Κρίνω ότι η έναρξη της ενοικίασης δεν είναι αντινομική περίσταση (βλέπετε σχετικά Λεύκος Π. Γεωργιάδης v. P. SHAFTAKOLAS ESTATES LTD, (1999) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1750). Βλέπετε ακόμα σελίδα 28 στο σύγγραμμα Modern Methods of Valuation, κάτω από την επικεφαλίδα «Determination of rental value – Comparison of Rents»:
«He must have regard not only to the rents of other properties that are let, but also to the dates when the rents were fixed, to the age and condition of the buildings as compared with that with which he is concerned, and to the amount of similar accommodation in the vicinity to be let or sold.»
[υπογράμμιση του Δικαστηρίου].
Νομική πτυχή:
Καθορισμός:
Ο καθορισμός του δικαίου ενοικίου υποστατικού διέπεται από το άρθρο 8 [2] του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, 23/83, ως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με την ενώπιον μας μαρτυρία, το πληρωτέο ενοίκιο για το επίδικο υποστατικό κατά το χρόνο καταχώρισης της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτησης, ήταν €325.- μηνιαίως, ποσό που ισχύει από το 2019. Η υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτηση καταχωρίστηκε την 17.5.2022, δηλαδή μετά την πάροδο δύο ετών από τον τελευταίο καθορισμό ενοικίου δια της συμφωνίας των μερών. Το ποσό το οποίο θα καθορίσουμε ως το δίκαιο ενοίκιο υπολογίζεται ως οφειλόμενο από την ημερομηνία καταχώρισης της Αίτησης (βλέπετε εδάφιο (3) [3]).
Το εδάφιο (4) (α) του άρθρου 8, προνοεί ως εξής:
«(4)(α)Το ανώτατον όριον το υπό του Δικαστηρίου καθοριζομένου δικαίου ενοικίου δεν θα υπερβαίνη ποσοστόν 14 τοις εκατόν δια τα πρώτα δύο έτη από της ενάρξεως ισχύος του παρόντος Νόμου, μετά το πέρας της οποίας περιόδου το ποσοστόν θα καθορίζεται ανά διετίαν υπό του Υπουργικού Συμβουλίου τη συστάσει του Υπουργού δια διατάγματος δημοσιευομένου εις την επίσημον εφημερίδα της Δημοκρατίας.»
Δυνάμει Διατάγματος του Υπουργικού Συμβουλίου το οποίο δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας την 9.4.2021 και ίσχυε κατά το χρόνο καταχώρισης της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτησης, Κ.Δ.Π. 145/2021, το ανώτατο όριο αυξήσεως από 22.4.2021 μέχρι 21.4.2023, είναι 0%.
Η επιφύλαξη του άρθρου 4(α) προνοεί τα ακόλουθα:
«Νοείται ότι, αν η πρώτη αίτηση που υποβάλλεται μετά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Ενοικιοστασίου (Τροποποιητικού) Νόμου του 1995 για αύξηση του ενοικίου βάσει του επιτρεπόμενου ποσοστού, που δεν υπερβαίνει τώρα το 14%, οδηγεί στον καθορισμό ενοικίου χαμηλότερου από το 40% του εκάστοτε μέσου όρου των ενοικίων της μικρής περιοχής, τότε καθορίζεται ενοίκιο ίσο προς το 40% του μέσου αυτού όρου. Το ποσοστό 40% ως ανωτέρω, για την πρώτη ή τις επόμενες αιτήσεις αυξάνεται από 1.1.1997 κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες ανά διετία, μέχρις ότου ανέλθει στο 90% του εκάστοτε μέσου όρου των ενοικίων της μικρής περιοχής.»
Το ποσοστό αυτό έγινε 50% την 1.1.1997, 60% την 1.1.1999, 70% την 1.1.2001, 80% την 1.1.2003 και 90% την 1.1.2005. Κατά τον ουσιώδη χρόνο της καταχώρισης της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτησης, ίσχυε το ποσοστό του 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής.
Είναι η κρίση μου ότι η αυθεντία Χριστόπουλος Φεραίος v. Χρ. Γεωργιάδης Λτδ, Πολιτική Έφεση αρ. 212/2010, απόφαση ημερομηνίας 2.12.2015, δεν τυγχάνει εφαρμογής στην παρούσα υπόθεση, εφόσον δεν υπάρχει ενώπιον μας μαρτυρία περί προηγούμενου καθορισμού ενοικίου υπό του Δικαστηρίου για το επίδικο υποστατικό, με βάση το 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής. Στην εν λόγω αυθεντία, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι, αφ’ ης στιγμής δόθηκε αύξηση μέχρι το 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής, δεν δικαιολογείται η εκ δευτέρου αύξηση και ο καθορισμός του ενοικίου με οποιοδήποτε ποσοστό άλλο από το 14%. Εφόσον κατά το χρόνο καταχώρησης της Αίτησης, το 14%, ποσοστό το οποίο καθορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, δεν ίσχυε πλέον, αλλά ίσχυε το 0%, το αποτέλεσμα της Απόφασης είναι ότι, αφ’ ης στιγμής καθορίστηκε από το Δικαστήριο μία φορά το δίκαιο ενοίκιο ενός υποστατικού στο 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής (το οποίο εξακολουθεί να ισχύει), με τις επόμενες Αιτήσεις Καθορισμού, το Δικαστήριο μπορεί να καθορίσει το ενοίκιο μόνο με το ποσοστό 0%. Συνεπώς, ουδεμία αύξηση αλλά και ουδεμία μείωση.
Ο σκοπός του Νομοθέτη δεν ήταν να καταστήσει τους ιδιοκτήτες υποστατικών εντός της μικρής περιοχής, προνομιούχους, όπως αποφάνθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο, ούτε να συνεχίσουν να υπάρχουν μετά το 90%, δύο ειδών αυξήσεις. Η επιφύλαξη του άρθρου 8(4)(α) του Νόμου, ήταν η προσωρινή εξαίρεση από τον κανόνα, μέχρι που να φθάσει το ενοίκιο στο 90% του μέσου όρου της μικρής περιοχής.
Το αγοραίο ενοίκιο λαμβάνεται υπόψη, μεταξύ άλλων (βλέπετε εδάφιο (5)[4]). Στην υπόθεση Λεύκος Π. Γεωργιάδης v. P. SHAFTAKOLAS ESTATES LTD (πιο πάνω), ο έντιμος Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου είπε στη σελίδα 1754 και σε σχέση με το άρθρο 8(5) (πριν την τροποποίηση του από τον Νόμο 102(1)/95):
«Οι περιστάσεις που εξειδικεύονται δεν εξαντλούν βέβαια αυτές που μπορεί να ληφθούν υπόψη. Όμως καλύπτουν ευρύ φάσμα των ‘περιστάσεων’ το οποίο χαρακτηρίζει τα σχετικά περιστατικά και περιορίζει άλλα πιθανά περιστατικά σ’ εκείνα που δεν είναι αντινομικά προς τα καθοριζόμενα. Ανεξάρτητα από οποιοδήποτε ερμηνευτικό κανόνα (όπως το ejusdem generis), αποκλείονται από την έρευνα περιστάσεις αντινομικές προς εκείνες που καθορίζονται.»
Οι περιστάσεις που περιγράφονται στο εδάφιο (5) του άρθρου 8 ως αυτό έχει τροποποιηθεί, είναι οι ίδιες. Συνεπώς, η πιο πάνω αυθεντία εφαρμόζεται και σήμερα σε περιπτώσεις όπως η υπό εξέταση.
Αναπροσαρμογή:
Σε περιπτώσεις όπου ο εμπειρογνώμονας είναι της άποψης ότι ένα συγκριτικό, είτε είναι υποδεέστερο, είτε υπερτερεί, είτε διαφοροποιείται ως προς ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά χωρίς να χάνει την ιδιότητα και δυνατότητα να είναι συγκρίσιμο με το υπό εκτίμηση υποστατικό, πρέπει να προβεί σε αναπροσαρμογή των ενοικίων, σε ποσοστό που θα ορίσει. Οι προσαρμογές στα συγκριτικά, ποιοτικές ή χρονικές, πρέπει να υπολογίζονται ώστε να λαμβάνονται υπόψην δεόντως τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του καθενός από τα συγκρινόμενα, σε σχέση με τα καταβαλλόμενα ενοίκια. Βλέπετε σχετικά την αυθεντία Αθανασίου κ.ά. v. Χριστοδούλου κ.ά., (2006) 1(A) Α.Α.Δ. 41. Η Λειτουργός του Δικαστηρίου ορθώς προέβη σε αναπροσαρμογές για το επίδικο και τα συγκριτικά ενοίκια.
Υπολογισμός:
Το πληρωτέο ενοίκιο για το επίδικο υποστατικό ανέρχεται σε €8,76/τ.μ. Το αγοραίο ενοίκιο καταγράφεται από τη Λειτουργό ως €12,00/τ.μ. Ο μέσος όρος των ενοικίων της μικρής περιοχής, περιλαμβανομένου του επίδικου καταστήματος, δηλαδή 5 ενοικιάσεις, ανέρχεται σε €10,41/τ.μ. και το 90% του μέσου όρου σε €9,36/τ.μ. και για το επίδικο σε €347,59, έστω €348.- μηνιαίως. Το ποσό αυτό κρίνεται ως το δίκαιο ενοίκιο, λαμβανομένων υπόψην της τοποθεσίας, της ηλικίας, της κατάστασης, των διευκολύνσεων και του μεγέθους του επίδικου υποστατικού.
Η Καθ’ ης η Αίτηση καταβάλλει ποσό €350.- μηνιαίως από το Μάιο 2023 και επ’ αυτού δεν αμφισβητήθηκε. Ο δε Αιτητής 1, ουδέν σχετικό ανέφερε. Βλέπετε σχετικά τον Κανονισμό 13(β) [5] των περί Ενοικιοστασίου Διαδικαστικών Κανονισμών). Οι Αιτητές καταδικάζονται στην καταβολή των εξόδων της διαδικασίας.
Εφόσον η Καθ’ ης η Αίτηση αποδέχεται το ποσό των €350.- μηνιαίως και το καταβάλλει και η διαφορά από το δίκαιο ενοίκιο ως αυτό υπολογίστηκε, είναι αμελητέα, το Δικαστήριο καθορίζει το ενοίκιο στα €350.- μηνιαίως.
Προδικαστικές ενστάσεις:
Με την Ανταπάντηση τους, οι Αιτητές εγείρουν προδικαστικές ενστάσεις που αφορούν στην Απάντηση (βλέπετε σχετικά και πιο πάνω). Οι πρώτες δύο απορρίπτονται ως ανεδαφικές, ενώ η τρίτη θα μπορούσε να αποτελέσει εισήγηση στην αγόρευση της ευπαίδευτης συνηγόρου των Αιτητών αντί προδικαστικής ένστασης και εν πάση περιπτώσει, το Δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη, ούτε εξέτασε το περιεχόμενο της παραγράφου 4(Β) της Απάντησης.
Απόφαση:
Ως εκ των ανωτέρω και με τη σύμφωνο γνώμη των Παρέδρων, εκδίδεται Διάταγμα του Δικαστηρίου καθορίζον το μηνιαίο ενοίκιο του καταστήματος αρ. 1, Γωνία Λεωφόρου Αθαλάσσας και οδού Δωριέων 1, 2024, Στρόβολος, Λευκωσία, σε €350.- από την 17.5.2022.
Οι Αιτητές να καταβάλουν τα έξοδα της Καθ’ ης η Αίτηση ως αυτά θα υπολογισθούν από τον Γραμματέα και εγκριθούν από το Δικαστήριο, στην κλίμακα έως €500.-
(Υπ.)
Λ. Σ. Καμμίτση
Πρόεδρος
Πιστό αντίγραφο
Γραμματέας
ΛΣΚ/ΕΠ
[1] «27(1) Ενοικιαστής όστις, δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, διατηρεί κατοχήν οιασδήποτε κατοικίας ή καταστήματος, εν όσω διατηρεί την τοιαύτην κατοχήν, τηρεί πάντας τους όρους και προϋποθέσεις του τελευταίου ενοικιαστηρίου συμβολαίου, έστω και αν έχει λήξει η ισχύς του και δικαιούται εις τα εξ αυτών απορρέοντα οφέλη, εφ’ όσον ούτοι είναι σύμφωνοι προς τας διατάξεις του παρόντος Νόμου, δικαιούται να παραιτηθή της κατοχής της κατοικίας ή του καταστήματος μόνον κατόπιν επιδόσεως τοιαύτης ειδοποιήσεως οία θα απητείτο δυνάμει του ενοικιαστηρίου συμβολαίου και σε περίπτωση που δεν απαιτείται τέτοια ειδοποίησης, μόνο κατόπιν γραπτής προειδοποίησης ένα τουλάχιστον μήνα προηγουμένως:
Νοείται ότι εις περίπτωσιν καθ’ ην υπενοικιαστής καθίσταται θέσμιος ενοικιαστής ο τοιούτος θέσμιος ενοικιαστής κατέχει την κατοικίαν ή το κατάστημα τηρουμένων επιπροσθέτως οιωνδήποτε υφισταμένων περιοριστικών συμφωνιών περιεχομένων εις τους μεταξύ του ιδιοκτήτου και του ενοικιαστού όρους και προϋποθέσεις ενοικιάσεως.»
[2] «(1) Ουδεμία αύξησις ενοικίου κατοικιών ή καταστημάτων δύναται να επιβληθή επί θεσμίου ενοικιαστού πλην ως εν τω παρόντι Νόμω διαλαμβάνεται.
(2) Είναι νόμιμον δια τον θέσμιον ενοικιαστήν ή τον ιδιοκτήτην οιασδήποτε κατοικίας ή καταστήματος, εάν θεωρή εαυτόν ηδικημένον, να αποτείνεται δι’ αιτήσεως εις το Δικαστήριον δια τον καθορισμόν του δικαίου ενοικίου του πληρωτέου εν σχέσει προς την τοιαύτην κατοικίαν ή κατάστημα:
Νοείται ότι ουδεμία αίτησις καταχωρίζεται προ της παρελεύσεως δύο ετών από της ημερομηνίας καθ’ ην ο ενοικιαστής έλαβε κατοχήν του ακινήτου ή από της ημερομηνίας της τελευταίας αύξησης ή μείωσης του ενοικίου.»
[3] «8 (3) Εις ην περίπτωσιν υποβάλλεται τοιαύτη αίτησις εις το Δικαστήριον, το Δικαστήριον εξετάζει ταύτην και, κατόπιν διεξαγωγής τοιαύτης ερεύνης οίαν τούτο ήθελε θεωρήσει κατάλληλον και παροχής εις ένα έκαστον των διαδίκων της ευκαιρίας να τύχη ακροάσεως, και λαμβανομένων υπ’ όψιν των εν τοις εδαφίοις (4) και (5) αναφερομένων περιορισμών και περιστάσεων, καθορίζει το δίκαιον ενοίκιον από της ημερομηνίας καταχωρήσεως της τοιαύτης αιτήσεως και το ούτω καθορισθέν ποσόν θεωρείται ως το ενοίκιον το οποίον ο ενοικιαστής υποχρεούται να καταβάλλη εις τον ιδιοκτήτην.»
[4] «8 (5) Τηρουμένων των πιο πάνω εδαφίων, για τον καθορισμό του δικαίου ενοικίου πρέπει να υπολογίζεται το αγοραίο ενοίκιο και ο μέσος όρος των ενοικίων στην ίδια μικρή περιοχή, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η σπανιότητα παρόμοιων ακινήτων στην ίδια μικρή περιοχή, ενώ πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι περιστάσεις (εκτός οι προσωπικές), μεταξύ των οποίων η ηλικία, ο χαρακτήρας, το μέγεθος, η τοποθεσία, η κατάσταση του ακινήτου (και, προκειμένου περί διατηρητέας οικοδομής, κατά πόσο έχουν εκτελεσθεί σε αυτή έργα από τον ιδιοκτήτη και με ποιο ύψος δαπανών), καθώς και οι παρεχόμενες σ’ αυτό διευκολύνσεις.»
[5] 13.(β) «Η επιδίκαση εξόδων επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Το αποτέλεσμα της υποθέσεως δεν αποτελεί το μόνο γνώμονα για την επιδίκαση εξόδων αλλά λαμβάνονται υπόψη όλες οι περιστάσεις της υποθέσεως.»
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο