
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Ενώπιον: Λ.Σ. Καμμίτση, Προέδρου
Αίτηση Αρ.: Ε29/22
(i-justice)
Μεταξύ:
G.E. Showrooms Ltd, HE 52008, από τη Λευκωσία
Αιτητών
και
1. Χρήστου Δαραβάνη, Α.Δ.Τ. [ ] Κυπριακή και Α.Δ.Τ. [ ] Ελληνικής Δημοκρατίας
2. Σταυρούλας Μιχαήλ, Α.Δ.Τ. [ ]
3. Μιχάλη Πέτρου, Α.Δ.Τ. [ ]
Καθ’ ων η Αίτηση
----------------------------------------------------------------------------------------
Αίτηση για την τροποποίηση της Απάντησης
23 Μαΐου 2024
Για τους Αιτητές – Καθ’ ων η Αίτηση 1, 2 και 3 στην κυρίως Αίτηση: κ. Κλ. Δημοσθένους για κ.κ. Αργυρού και Δημοσθένους Δ.Ε.Π.Ε.
Για τους Καθ’ ων η Αίτηση – Αιτητές στην κυρίως Αίτηση: κ. Γ. Παπαθεοδώρου
Ενδιάμεση Απόφαση
Με αίτηση ημερομηνίας 10.1.2024, οι Καθ’ ων η Αίτηση 1, 2 και 3 στην κυρίως Αίτηση (εν τοις εφεξής «οι Καθ’ ων η Αίτηση»), εξαιτούνται ως ακολούθως:
«Α. Διάταγμα του Δικαστηρίου που να επιτρέπει την προσθήκη νέων παραγράφων με αριθμούς 12 (Α), 12 (Β), 12 (Γ) και 12 (Δ) επί της υφιστάμενης απάντησης των Καθ' ων η Αίτηση ημερ. 19/05/2022, και συγκεκριμένα ως ακολούθως:
«12.Α Στις 14/06/2023 μετά από νεροποντή και εισροή όμβριων υδάτων από σημεία της στέγης του υποστατικού, προκλήθηκαν ζημιές σε εξοπλισμό και μηχανήματα εντός του υποστατικού που διατηρούσε ο Καθ’ ου η Αίτηση 1, τα οποία είναι αναγκαία για την λειτουργία Σχολής Πολεμικών Τεχνών, ως περιγράφονται κατωτέρω:
i. Καταστροφή πατώματος καθώς και το ειδικό μαλακό πάτωμα του ακινήτου, τύπου παζλ, το οποίο είχε απορροφήσει νερό με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί, αφού αποτελείται από αφρώδες υλικό.
ii. Καταστροφή παρκέ το οποίο αλλοιώθηκε από το εισερχόμενο νερό.
iii. Καταστροφή ψευδοτάβανου το οποίο αλλοιώθηκε από το εισερχόμενο νερό.
iν. Ζημιές σε μέρος της ηλεκτρικής εγκατάστασης, π.χ. σύρματα μέσα στο ψευδοτάβανο, διακόπτες αλλά και μπρίζες σε χαμηλά σημεία.
Ως αποτέλεσμα των προαναφερθέντων, ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 αναγκάστηκε να προχωρήσει σε αποκατάσταση των ζημιών και ειδικότερα σε αντικατάσταση παρκέ, TATAMI, μουσαμάς, στρώμα παρκέ, ντουλάπι ρούχων, σταντ παπουτσοθήκης, ράφια δαπέδου, τραπέζι γραφείου και άλλος σχετικός εξοπλισμός.
Ο Καθ’ ου η Αίτηση 1, επιφυλάσσει το δικαίωμα του να παρουσιάσει κατά την ακροαματική διαδικασία λεπτομέρειες ζημιών καθώς επίσης και αποδεικτικά στοιχεία αυτών.»
«12Β. Επιπρόσθετα των ανωτέρω και προς αποκατάσταση των υπό αναφορά ζημιών, η σχολή πολεμικών τεχνών του Καθ’ ου η Αίτηση 1, η οποία στεγάζεται στο επίδικο υποστατικό, παρέμεινε κλειστή για περίοδο 9 ημερών (από 14/06/2023 μέχρι και 24/06/2023), με κόστος για τον Καθ’ ου η Αίτηση για την μη είσπραξη των αναλογούντων μηνιαίων συνδρομών των μελών της σχολής, αλλά και της πρόκλησης επαγγελματικής δυσφήμισης για τον Καθ’ ου η Αίτηση 1, λόγω του κατ' επέκταση επαναλαμβανόμενου προβλήματος και του κλεισίματος της σχολής αυτού.»
«12Γ. Οι πιο πάνω ζημιές επιβεβαιώθηκαν από εμπειρογνώμονα, ο οποίος επιθεώρησε το ακίνητο και ετοίμασε σχετική έκθεση ημερ. 14/06/2023 στην οποία καταγράφονται οι ζημιές που υπέστη ο εσωτερικός χώρος του ακινήτου καθώς επίσης και ο εξοπλισμός που διατηρεί ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 εντός του υποστατικού, καθώς επίσης, τα ευρήματα και/ή συμπεράσματα αυτού ως προς την αιτία πρόκλησης των υπό αναφορά ζημιών.»
«12Δ. Περαιτέρω, στην υπό αναφορά έκθεση του, ο εμπειρογνώμονας περιγράφει τα αίτια πρόκλησης των προαναφερθέντων ζημιών, σύμφωνα με την οποία οι πιο πάνω εισροές όμβριων νερών οφείλονται σε αστοχία της μεταλλικής στέγης, η οποία χρίζει άμεσου ελέγχου και επιδιόρθωσης σε όλο της το μήκος, αφού πρόκειται για ενιαία στέγη όλου του συγκροτήματος.»
Β. Διάταγμα του Δικαστηρίου που να επιτρέπει την τροποποίηση της παρ. 17 της υφιστάμενης απάντησης του Καθ’ ου η Αίτηση 1, ημερ. 19/05/2022 και συγκεκριμένα την διαγραφή «του ποσού €12.500,00», με αντικατάσταση και/ή προσθήκη «του ποσού €22.629,42.»
Γ. Διάταγμα του Δικαστηρίου που να επιτρέπει την τροποποίηση της παρ. 18 (Α) της υφιστάμενης απάντησης του Καθ’ ου η Αίτηση 1, ημερ. 19/05/2022 και συγκεκριμένα την διαγραφή «του ποσού €12.500,00», με αντικατάσταση και/ή προσθήκη «του ποσού €22.629,42.»
Η υπό εξέταση αίτηση βασίζεται στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας Δ.9 θ.11, Δ.12 θ.4, Δ.25 θθ.1, 2, 3, 4, 5 και 6, Δ.48 και Δ.64, στον περί Ενοικιοστασίου Νόμο 1983- 2020, στις συμφυείς εξουσίες του Δικαστηρίου, στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην Νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Η αίτηση συνοδεύεται από ένορκο δήλωση του κ. Χρίστου Δαραβάνη, εκ Λευκωσίας. Ο ενόρκως δηλών λέγει ότι είναι ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 και έχει ιδίαν γνώση των γεγονότων της παρούσας υπόθεσης. Είναι επίσης εξουσιοδοτημένους από τους Καθ’ ων η Αίτηση 2 και 3.
Η κυρίως Αίτηση καταχωρήθηκε την 22.3.2022 και η Απάντηση και Ανταπαίτηση των Καθ’ ων η Αίτηση, την 19.5.2022. Τον Ιούνιο 2023, επήλθαν γεγονότα τα οποία συνδέονται άμεσα με την απαίτηση των Αιτητών, αλλά και την προβληθείσα Απάντηση και Ανταπαίτηση, τα οποία επεξηγούνται στα αιτούμενα Διατάγματα. Είναι η θέση του ενόρκως δηλούντα ότι καθίσταται επάναγκες όπως τα συμπεριλάβει στους δικογραφημένους υπερασπιστικούς ισχυρισμούς του, ώστε να δύναται να τους αναπτύξει και προωθήσει καταλλήλως κατά την ακρόαση της υπόθεσης, με σκοπό τη δίκαιη εκδίκαση της υπό τον ως άνω με αριθμό και τίτλο Αίτησης.
Τα γεγονότα προέκυψαν προ μερικών μηνών, δεν έχει παρέλθει ουσιώδης χρόνος από την ημερομηνία καταχώρησης της Αίτησης και της Απάντησης και Ανταπαίτησης, μέχρι την υποβολή της παρούσας αιτήσεως. Εάν δεν δοθούν τα αιτούμενα Διατάγματα, ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 δεν θα μπορέσει να παρουσιάσει στο Δικαστήριο με ακρίβεια και πληρότητα, τα περιστατικά και τις θέσεις του και συναφώς να προωθήσει με επάρκεια την Υπεράσπιση και Ανταπαίτηση του, έναντι της αξίωσης των Αιτητών. Είναι η θέση του κ. Δαραβάνη, πως είναι εύλογο και δίκαιο υπό τις περιστάσεις, όπως εκδοθούν τα αιτούμενα Διατάγματα. Δεν υφίσταται οποιοσδήποτε κίνδυνος να υποστούν ανεπανόρθωτη ζημιά οι Αιτητές, η οποία δεν δύναται να αποζημιωθεί με ανάλογη διαταγή ως προς τα έξοδα. Η ακροαματική διαδικασία βρίσκεται στο αρχικό στάδιο και οι Αιτητές θα δύνανται να παρουσιάσουν τη δική τους θέση και να αντικρούσουν τους ισχυρισμούς του, εάν επιθυμούν. Η δε αιτούμενη τροποποίηση, είναι τέτοιας φύσεως, που θα βοηθήσει κατά τη διαδικασία εκδίκασης της Αίτησης, γίνεται καλή τη πίστει και δεν θα επιφέρει οποιαδήποτε ριζική μετατροπή στη φύση και το χαρακτήρα της Αίτησης και της αξίωσης των Αιτητών.
Ένσταση:
Ένσταση εκ μέρους των Αιτητών καταχωρήθηκε την 29.2.2024 και αυτή βασίζεται στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας Δ.48 θ.4, Δ.25 θ.1-6, Δ.39 θ.2, στον περί Δικαστηρίων Νόμο, Ν.14/1960, άρθρα 31, 33 και 41, στο Άρθρο 30.2 του Συντάγματος, στον περί Ενοικιοστασίου Διαδικαστικό Κανονισμό, Καν. 11(α) και στη διακριτική και σύμφυτη εξουσία του Δικαστηρίου. Οι συγκεκριμένοι λόγοι ένστασης, είναι οι ακόλουθοι:
«α. Η επιδιωκόμενη τροποποίηση γίνεται πολύ αργά και καθυστερημένα και αφορά ισχυρισμούς οι οποίοι ήσαν γνωστοί στους Αιτητές ή θα μπορούσαν να ήταν γνωστοί σ’ αυτούς, εάν κατέβαλλαν εύλογη επιμέλεια τουλάχιστον από το στάδιο της ετοιμασίας της Απάντησής τους ημερομηνίας 22.03.2022 η οποία βρίσκεται στο φάκελο της υπόθεσης αυτής, είτε ακόμη και πριν την από τους Καθ' ων η Αίτηση καταχώρηση της Κλήση για οδηγίες η οποία καταχωρήθηκε την 14/9/2022.
β. Με την αξιούμενη θεραπεία επιδιώκεται η από την αρχή αναδόμηση της ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ - Υπεράσπισης και της Απανταπαίτησης των Καθ' ων η Αίτηση.
γ. Με την Αιτούμενη τροποποίηση μεταβάλλεται σοβαρά η θέση των Καθ' ων η Αίτηση οι οποίοι είσαν έτοιμοι και την έναρξη της Ακρόασης της υπόθεσης και οι οποίοι καθημερινά υφίστανται ζημίες με την μορφή της όχι πληρωμής ενοικίων από τον Καθ'ου η Αίτηση 1 ο οποίος δεν καταβάλλει ενοίκια αναφορικά με το ΑΚΙΝΗΤΟ από τον Αύγουστο του 2020 προς €1.333.00 τον μήνα.
δ. Με την Αίτηση επιδιώκεται ο εκτροχιασμός της υπόθεσης η οποία ευβρίσκετο σε προχωρημένο στάδιο της έναρξης της Ακροαματικής διαδικασίας.
ε. Η Αίτηση στερείται οποιοσδήποτε νομικής βάσης η οποία να επιτρέπει την απόδοση της αιτούμενης ή οποιοσδήποτε άλλης θεραπείας όπως είναι η αιτούμενη τροποποίηση. Η απουσία νομικής βάσης στην Αίτηση είναι από μόνη της λόγος απόρριψης της Αίτησης άνευ ετέρου.
στ. Η Αιτήτρια χρησιμοποιεί τις διαδικασίες του Δικαστηρίου καταχρηστικά με την καταχώρηση σε τέτοιο καθυστερημένο στάδιο της επίδικης Αίτησης.
ζ. Η Αίτηση τροποποίησης αποτελεί κατάχρηση των δικαστικών διαδικασιών που θα έχει ως αποτέλεσμα την σπατάλη πολύτιμου Δικαστικού χρόνου λόγω του ότι ακόμη και σε περίπτωση κατά την οποία αποδειχθούν επί Δικαστηρίω οι ισχυριζόμενες ζημίες τις οποίες ισχυρίζεται ότι υπέστη ο Καθ' ου η Αίτηση 1 στο επίδικο ακίνητο, αυτός εμποδίζεται από τους όρους του ΕΓΓΡΑΦΟΥ να αξιώσει την πληρωμή από τους Αιτητές σ' αυτόν οποιουδήποτε ποσού σχετικά.»
Η ένσταση συνοδεύεται από ένορκο δήλωση του κ. Γιώργου Οικονομίδη, από τη Λευκωσία. Ο ενόρκως δηλών λέγει ότι είναι ο διευθυντής της Αιτήτριας Εταιρείας και γνωρίζει προσωπικά τα γεγονότα. Οι αιτούμενες τροποποιήσεις σκοπεύουν στην από την αρχή αναδόμηση της Απάντησης και Ανταπαίτησης των Καθ’ ων η Αίτηση, γίνονται πολύ αργά και καθυστερημένα και αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος ή να προβληθούν με την Απάντηση και Ανταπαίτηση όταν αυτή καταχωρήθηκε την 19.5.2022. Ακόμη, θα μπορούσαν να επιδιωχθούν και πριν την 14.9.2022, ημερομηνία κατά την οποία οι Καθ’ ων η Αίτηση καταχώρισαν Κλήση για Οδηγίες και ακόμα, μετά τη διαπίστωση των σχετικών γεγονότων.
Οι Αιτητές ισχυρίζονται ότι, σε περίπτωση που οι Καθ' ων η Αίτηση επιτύχουν την απόδειξη των ισχυριζόμενων ζημιών επί του επίδικου ακινήτου, οι τελευταίοι ουδεμία δυνατότητα έχουν όπως τους επιδικασθεί οποιοδήποτε ποσό, λόγω του ότι εμποδίζονται / κωλύονται από τους όρους του εγγράφου. Οι Καθ' ων η Αίτηση είναι υπεύθυνοι για οποιαδήποτε προσθήκη ή επισκευή ή επιδιόρθωση επί του ακινήτου, η οποία, εν πάση περιπτώσει, δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς την προηγούμενη γραπτή συγκατάθεση των Αιτητών. Επίσης, είναι υπόχρεοι όπως διατηρούν το ακίνητο σε άριστη κατάσταση, όπως αυτοί το παρέλαβαν, με αποκλειστικά δικά τους έξοδα και ευθύνη. Σημειωτέον δε, ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση δεν καταβάλλουν τα ενοίκια για το ακίνητο, από τον Αύγουστο 2020 μέχρι και σήμερα.
Ιστορικό:
Δικόγραφα:
Για την ολοκλήρωση της ενώπιον του Δικαστηρίου εικόνας για σκοπούς, πάντοτε, της υπό εξέταση αίτησης και μόνο, σημειώνω ότι η υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτηση καταχωρίστηκε την 22.3.2022 και μ’ αυτήν η Αιτήτρια εταιρεία εξαιτείται ως ακολούθως:
«1. Οι Αιτητές αιτούνται την έκδοση απόφασης ή/και διατάγματος με το οποίο να διατάσσονται όλοι οι Καθ’ ων η Αίτηση όπως καταβάλουν σ’ αυτούς το ποσό των €22.760.00σ. ως δεδουλευμένα, οφειλόμενα, καθυστερημένα ενοίκια ήτοι €99.00 ως υπόλοιπο ενοικίου του μηνός Αυγούστου 2020 και ολόκληρα τα ενοίκια των μηνών Σεπτεμβρίου 2020 μέχρι Ιανουαρίου 2022 ήτοι 17 ενοίκια προς €1.333.00 τον μήνα αναφορικά με το ΑΚΙΝΗΤΟ, πλέον €27.- τον μήνα ως εισφορά για την Άμυνα.
2. Διάταγμα του Σεβ. Δικαστηρίου με το οποίο να διατάσσεται ο Καθ’ ού η Αίτηση 1 ή οποιονδήποτε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει την κατοχή του ΑΚΙΝΗΤΟΥ όπως παραδώσουν αμέσως στους Αιτητές κενή, ελεύθερη και ακώλυτη την κατοχή του ΑΚΙΝΗΤΟΥ, επειδή αυτός οφείλει τα πιο πάνω στην παράγραφο Β.1 αξιούμενα ποσά και επειδή συστηματικά δεν καταβάλλει τα συμφωνημένα και νομίμως οφειλόμενα ενοίκια αναφορικά με το ΑΚΙΝΗΤΟ.
3. Ενδιάμεσα οφέλη/κέρδη προς €1333.00.- τον μήνα πλέον €27- τον μήνα ως εισφορά για την Άμυνα από 1.02.2022 μέχρι εκκένωσης και παράδοσης κενής και ελεύθερης της κατοχής του ΑΚΙΝΗΤΟΥ στους Αιτητές.
4. Συμφωνημένο τόκο προς 9% το χρόνο επί όλων των αξιουμένων ποσών μέχρι εξόφλησης.
5. Έξοδα, νόμιμο τόκο επί των εξόδων, πλέον ΦΠΑ.
6. Έξοδα χαρτοσήμανσης του ΕΓΓΡΑΦΟΥ.
7. Έξοδα επίδοσης.»
Η Αιτήτρια ενάγει η εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια ή το πρόσωπο το οποίο νομιμοποιείται όπως εγγραφεί ως ιδιοκτήτης ή το πρόσωπο το οποίο δικαιούται να χρησιμοποιεί τα καταστήματα με αριθμούς 14, 15, 16 και 33, στο συγκρότημα ΚΡΟΝΟΣ, επί της Λεωφόρου Λεμεσού αρ. 2, Λατσιά, 2220 Λευκωσία. Ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 ενάγεται ως ο θέσμιος ενοικιαστής των επιδίκων και οι Καθ’ ων η Αίτηση 2 και 3, ως εγγυητές αυτού.
Οι Καθ’ ων η Αίτηση 1, 2 και 3, καταχώρισαν Απάντηση και Ανταπαίτηση την 19.5.2022 και μ’ αυτήν, μεταξύ άλλων, αρνούνται τις αιτούμενες θεραπείες και εγείρουν τέσσερις προδικαστικές ενστάσεις. Ισχυρίζονται ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση 2 και 3, ουδέποτε υπέγραψαν οποιαδήποτε συμφωνία με τους Αιτητές και/ή το δικαίωμα των Αιτητών να αξιώνουν οποιοδήποτε ποσό από τους Καθ’ ων η Αίτηση 2 και 3, έχει εκλείψει, με την τροποποίηση ουσιώδους όρου των ισχυριζόμενων συμφωνιών, χωρίς τη συγκατάθεση τους. Ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 ισχυρίζεται ότι δεν οφείλει οποιοδήποτε ποσό και λέγει ότι λόγω παλαιότητας του υποστατικού και/ή φθορών και/ή αμελείας του ιδιοκτήτη, αναγκάστηκε να προβεί σε έξοδα για επιδιορθώσεις. Ο Καθ’ ου η Αίτηση 1 ανταπαιτεί ως ακολούθως:
«(Α) Ειδικές αποζημιώσεις ποσού €12.500,00,
(Β) Αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης και/ή απώλεια εισοδήματος και/ή άλλως πως,
(Γ) Νόμιμο τόκο,
(Δ) Οιανδήποτε άλλη διαταγή ή θεραπεία την οποία το Σεβαστό Δικαστήριο ήθελε διατάξει.»
Η Αιτήτρια εταιρεία καταχώρισε Ανταπάντηση και Απάντηση στην Ανταπαίτηση, την 5.9.2022.
Διαδικασία:
Στην παρούσα υπόθεση, είχε ακολουθηθεί η διαδικασία η οποία προβλέπεται από τη Διαταγή 30 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, ως αυτοί ήταν σε ισχύ μέχρι την 31.8.2023. Η Αιτήτρια καταχώρισε Κλήση για Οδηγίες την 9.9.2022 και οι Καθ’ ων η Αίτηση καταχώρισαν Παράρτημα την 20.9.2022. Εν των μεταξύ, την 13.9.2022, άλλαξαν οι δικηγόροι των Καθ’ ων η Αίτηση και διορίστηκαν οι σημερινοί δικηγόροι των. Οι Καθ’ ων η Αίτηση δεν καταχώρισαν Κλήση για Οδηγίες αναφορικά με την Ανταπαίτηση, ούτε ζήτησαν όπως οι οδηγίες και τα Διατάγματα τα οποία αφορούν την απαίτηση, καλύπτουν και την Ανταπαίτηση.
Ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη εγγράφων και δόθηκαν οδηγίες για την καταχώρηση Καταλόγου Μαρτύρων και Σύνοψης Μαρτυρίας. Εκκρεμούσε επίσης η παροχή Λεπτομερειών από πλευράς των Καθ’ ων η Αίτηση, οι οποίες φαίνεται ότι δεν έχουν παρασχεθεί. Η υπόθεση ορίστηκε για ακρόαση σε διάφορες ημερομηνίες και εν τέλει, άρχισε η ακροαματική διαδικασία την 28.11.2023, με την κατάθεση της Γραπτής Δήλωσης του πρώτου μάρτυρα για την Αιτήτρια εταιρεία. Ακολούθησε η καταχώρηση της υπό εξέταση αίτησης.
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι ανήρτησαν τις αγορεύσεις τους την 3.4.2024 και το Δικαστήριο επιφύλαξε την Απόφαση του για να εκδοθεί σήμερα. Ερμηνεύοντας τις σχετικές πρόνοιες του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, Ν. 23/83 όπως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα και των περί Ενοικιοστασίου Διαδικαστικών Κανονισμών 1983, όπως αυτοί έχουν τροποποιηθεί μέχρι σήμερα και επειδή η υπό εξέταση αφορά ενδιάμεσο ζήτημα και όχι την ουσία της διαφοράς μεταξύ των διαδίκων, έκρινα ότι η παρουσία των Παρέδρων δεν ήταν αναγκαία και το Δικαστήριο συνεδρίασε με μονομελή σύνθεση.
Νομική και δικονομική πτυχή:
Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας:
Οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας εφαρμόζονται σε υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου δυνάμει του Κανονισμού 12(α) [1] των περί Ενοικιοστασίου Διαδικαστικών Κανονισμών 1983, ως αυτοί έχουν τροποποιηθεί μέχρι σήμερα.
Διαταγή 25:
Ο θεσμός 7 της Διαταγής 25 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας οι οποίοι ήταν σε ισχύ μέχρι την 31.8.2023, όπως τροποποιήθηκε ή αντικαταστάθηκε από τον περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικό) (Αρ. 2) Διαδικαστικό Κανονισμό του 2018, προνοεί τα εξής:
«7. Οι διατάξεις της Δ.25 εφαρμόζονται κατ’ αναλογία και στις διαδικασίες που λαμβάνονται στα Δικαστήρια Ειδικής Δικαιοδοσίας ανεξαρτήτως του τρόπου έναρξης της διαδικασίας σ’ αυτά και οι έννοιες του κλητηρίου και της αγωγής στις Δ.25, θα διαβάζονται ανάλογα.»
Οι θεσμοί 1, 5 και 6 της Διαταγής 25, προνοούν ως ακολούθως:
«1. (1) Μετά την καταχώρηση αλλά πριν την επίδοση του κλητηρίου εντάλματος, ο ενάγων δύναται οποτεδήποτε χωρίς να λάβει προηγούμενη άδεια του Δικαστηρίου να τροποποιήσει το κλητήριο ένταλμα του. Προς τούτο καταχωρείται τροποποιημένο κλητήριο ένταλμα με ανάλογη ένδειξη:
Νοείται ότι σε περίπτωση περισσότερων εναγομένων, επίδοση κλητηρίου εντάλματος εννοείται σε οποιοδήποτε εξ’ αυτών.
(2) Μετά την επίδοση του κλητηρίου εντάλματος και πριν την έκδοση από τον ενάγοντα της Κλήσης για Οδηγίες σύμφωνα με τη Διαταγή 30, επιτρέπεται άπαξ η τροποποίηση του χωρίς άδεια του Δικαστηρίου. Σε τέτοια περίπτωση καταχωρούνται τα τροποποιημένα δικόγραφα με ανάλογη ένδειξη:
Νοείται ότι, όπου ο ενάγων καταχωρεί τροποποιημένο κλητήριο ή έκθεση απαίτησης, ο εναγόμενος καταχωρεί εντός 15 ημερών από την επίδοση, ανάλογα με την περίπτωση, τροποποιημένη έκθεση υπεράσπισης. Όπου ο εναγομένος τροποποιεί το δικόγραφο του, ο ενάγων καταχωρεί εντός 15 ημερών από την επίδοση του, την τροποποιημένη απάντηση του, όπου χρειάζεται.
Νοείται ότι, όπου η έκδοση της κλήσης οδηγιών καταχωρείται από διάδικο ταυτόχρονα με τη συμπλήρωση της δικογραφίας, τότε η άπαξ τροποποίηση χωρίς άδεια του Δικαστηρίου δύναται να γίνεται εντός περαιτέρω περιόδου 15 ημερών.
(3) Μετά την έκδοση της Κλήσης για Οδηγίες ως προνοείται από τη Διαταγή 30, ουδεμία τροποποίηση επιτρέπεται με εξαίρεση το εκ παραδρομής καλόπιστο λάθος στη σύνταξη της δικογραφίας, και τις περιπτώσεις εκείνες που έχουν, προς ικανοποίηση του Δικαστηρίου, προκύψει νέα δεδομένα μη υπαρκτά κατά τη λήψη των οδηγιών για έγερση της αγωγής ή της καταχώρησης του κλητηρίου εντάλματος ή της δικογραφίας, αναλόγως της περίπτωσης.»
«5. To Δικαστήριο μπορεί σε οποιοδήποτε χρόνο και με τέτοιους όρους ως προς τα έξοδα ή άλλως, ως θα έκρινε δίκαιο, να τροποποιήσει οποιοδήποτε ελάττωμα ή λάθος σε οποιαδήποτε διαδικασία, όλες δε οι αναγκαίες τροποποιήσεις θα πρέπει να γίνονται με σκοπό τον καθορισμό του πραγματικού ζητήματος ή επίδικου θέματος, το οποίο εγείρεται από ή κατά τη διαδικασία.»
«6. Γραφικά λάθη σε δικόγραφα, αποφάσεις ή διατάγματα, ή λάθη που προκύπτουν σ' αυτά από οποιοδήποτε τυχαίο σφάλμα ή παράλειψη, μπορούν σε οποιοδήποτε χρόνο να διορθωθούν ανάλογα με τη φύση και έκταση του λάθους από το Δικαστήριο κατόπιν αίτησης, γραπτής ή προφορικής, χωρίς δικαίωμα έφεσης.»
Εφόσον η Κλήση για Οδηγίες καταχωρήθηκε προ πολλού, η υπό εξέταση αίτηση εμπίπτει στις πρόνοιες του θεσμού 1(3) της Διαταγής 25, όπου ουδεμία τροποποίηση επιτρέπεται κατά κανόνα. Οι Καθ’ ων η Αίτηση πρέπει να ικανοποιήσουν το Δικαστήριο ότι δύναται να επιτρέψει εξαίρεση, διότι υπάρχει εκ παραδρομής καλόπιστο λάθος στη σύνταξη της Απάντησης και Ανταπαίτησης ή επειδή πρόκειται για περίπτωση που έχουν προκύψει νέα δεδομένα, μη υπαρκτά κατά τη λήψη των οδηγιών για καταχώρηση της Απάντησης και Ανταπαίτησης και το Δικαστήριο να ικανοποιηθεί ότι όντως υπάρχουν τέτοια νέα δεδομένα.
Νομολογία:
Υπάρχει σωρεία νομολογίας η οποία ερμήνευσε τη Διαταγή 25 ως είχε πριν την αντικατάσταση της αρχικά το 2014 και στη συνέχεια με τις μετέπειτα τροποποιήσεις και έθεσε τα κριτήρια που εφαρμόζονται για τροποποίηση δικογράφου. Έχω αντλήσει καθοδήγηση από τις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου που πραγματεύονται το θέμα της τροποποίησης δικογράφου, όπως και από Αγγλικές αυθεντίες και συγγράμματα. Αναφέρω ενδεικτικά τις αυθεντίες: Tsiappas v. The Republic (1974) 1 C.L.R. 167, Mahattou v. Viceroy Shipping Co. Ltd. and Another (1979) 1 C.L.R. 542, Evripidou and Another v. Kannaourou (1985) 1 C.L.R. 24, Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation (1989) 1E A.A.Δ. 33, Χριστοδούλου ν. Χριστοδούλου & άλλης (1991) 1 Α.Α.Δ. 934, Χρίστου ν. Στυλιανού Αζά (1992) 1 Α.Α.Δ. 704, Sait Electronic S.A. v. The ship “Dominique” & Others (1992) 1 A.A.Δ. 264, Astor Co. κ.ά. ν. Α. & G. Leventis Ltd κ.ά. (1993) 1 Α.Α.Δ. 726, Saba & Co. (T.M.P.) v. T.M.P. Agents (1994) 1 A.A.Δ. 426, Γραμμές Στρίντζη v. Επίσημου Παραλήπτη (1995) 1 Α.Α.Δ. 607, Federal Bank of Lebanon (S.A.L.) v. Ν.Κ. Σιακόλα (1999) 1 Α.Α.Δ. 44, Agini v. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1999) 1 Α.Α.Δ. 11, Δημοτικό Συμβούλιο Αγλαντζιάς v. Χαρικλείδη κ.ά. (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1608, Στέλλα Λάμπρου v. Λάμπρου Λάμπρου (2002) 1(Β) Α.Α.Δ. 1092, Νικολάου v. Μιλτιάδους κ.ά. (2007) 1(Β) Α.Α.Δ. 1005, Preece κ.ά. v. Ρωσσίδου, (2011) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2138, Παπαχρυσοστόμου v. Κώστα Γρηγοριάδη & Συνεταίροι κ.ά., (2012) 1(Α) Α.Α.Δ. 817, Compania Naviera Iris S.A. κ.ά.v. Andrenal Shipping Co. Ltd. κ.ά., (2012) 1(Β) Α.Α.Δ. 1838, Kayat Trading Ltd. v. Genzyme Corporation, (2013) 1(Α) Α.Α.Δ. 543, Hipgrave v. Case 28 Ch. D. 361, Tildesley v. Harper, 10 Ch. D. 393, Clarapede v. Commercial Union Association 32 W.R. 262, Steward v. North Metropolitan Tramways Company (1885 – 86) 16 Q.B. p. 556, Associated Leisure Ltd. and Others v. Associated Newspapers Ltd. (1970) 2 All ER 754, Bullen & Leake & Jacob’s Precedents of Pleadings, 12η έκδοση, σελίδες 128, 130, 379 και 685, Atkins Court Forms & Precedents, 2η έκδοση, Τόμος 1, σελίδα 82.
Ως γενικός κανόνας, η τάση πριν το 2014, όπως φαίνεται από την νομολογία, ήταν να επιτρέπεται η τροποποίηση δικογράφου στην κατάλληλη υπόθεση, ακόμα και όταν ήταν αποτέλεσμα αμέλειας ή καθυστέρησης, νοουμένου ότι δεν θα προκαλείτο αδικία στην άλλη πλευρά που δεν μπορούσε να αποζημιωθεί με χρήμα. Η τροποποίηση έπρεπε και πρέπει να είναι αναγκαία για τον προσδιορισμό της ουσίας της διαφοράς. Για να αποφασίσει το Δικαστήριο εάν είναι η υπόθεση κατάλληλη, δηλαδή εάν εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της δικαιοσύνης, συνεκτιμούνταν και εξακολουθούν να λαμβάνονται υπόψην και να ζυγίζονται, οι επιπτώσεις στα δικαιώματα και συμφέροντα της άλλης πλευράς, η ανάγκη διεξαγωγής της δίκης σε εύλογο χρόνο σύμφωνα με την επιταγή του άρθρου 30.2 του Συντάγματος, η ύπαρξη ή μη κακής πίστης από πλευράς του αιτούντος, η ανάγκη κάλυψης πραγματικής και σημαντικής ανάγκης του αιτούντος.
Το αποδεικτικό βάρος για την αιτιολόγηση του αιτήματος και της καθυστέρησης στη διατύπωση των θέσεων του αιτούντα, ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση για τροποποίηση. Εάν έχει αρχίσει η ακροαματική διαδικασία, η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου ασκείται με φειδώ, λαμβάνοντας υπόψη τον εκτροχιασμό της δίκης από την προσδιορισθείσα πορεία και τις αναπόφευκτες επιπτώσεις στα δικαιώματα της άλλη πλευράς. Όλοι οι παράγοντες είναι σχετικοί αλλά κανένας δεν είναι αποφασιστικής σημασίας από μόνος του. Η καθυστέρηση στην υποβολή του αιτήματος είναι σχετικός παράγων σε αιτήσεις για τροποποίηση αλλά δεν είναι εκ προοιμίου και απαρέγκλιτα αποφασιστικής σημασίας. Λαμβάνονται υπόψη κάθε φορά οι ιδιαίτερες περιστάσεις της υπόθεσης.
Παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα από το σύγγραμμα Bullen & Leake & Jacob’s Precedents of Pleadings, 12η έκδοση. Στη σελίδα 128, κάτω από την επικεφαλίδα ‘Amendment with leave – time to amend’ αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Again, at the trial, leave to amend may be granted, when to do so will not cause injustice to the other side, and on proper terms as to costs, and the adjournment of the trial, if necessary. As a rule, leave to amend at the trial will not so readily be given, especially where the necessity for such amendment was obviously apparent long before the trial and was not then asked for or where the amendment would involve a complete change in the nature of the claim or the whole character of the action, or setting up an entirely different claim from that which the defendant came to meet or the raising of an entirely new ground of defence or counterclaim, and an amendment will not be allowed at the trial which for the first time introduces a charge of fraud. Nevertheless, even where the amendment is substantial so as completely to change the plaintiff’s cause of action or nature of claim, leave to amend may be given on proper terms.»
Στη σελίδα 130, κάτω από την επικεφαλίδα ‘Amendments not allowed’, αναφέρονται τα ακόλουθα:
«The first and in a way the paramount consideration is whether the application for leave to amend is made in good faith. For this purpose, good faith means that the amendment is sought for the purpose of raising ‘the real question in controversy between the parties’ and is not dishonest or intended to overreach the opposite party, or made for any other ulterior motive and relies on facts which are substantially true and germane to the matters in controversy between the parties. If, therefore, the court is not satisfied as to the truth and substantiality of the proposed amendment, it will be refused.»
Στο σύγγραμμα Atkins Court Forms & Precedents, 2η έκδοση, Τόμος 1, σελίδα 82, αναφέρονται τα ακόλουθα:
«The Court has wide powers of amendment and it seems will exercise those powers to permit amendment where possible. Amendment may be allowed at any stage of the proceedings, whether before, at, or after the trial, or even after judgement or on appeal.»
Ως καθαρά διαφαίνεται από το ίδιο το λεκτικό, η νέα Διαταγή 25, στο θεσμό 1(1), (2) και (3), περιλαμβάνει τρία ξεχωριστά, τόσο χρονικά όσο και διαδικαστικά, στάδια, στα οποία επιτρέπεται, με συγκεκριμένο τρόπο, η τροποποίηση δικογράφου. Είναι η κρίση μου ότι η γενικότερη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου όπως αυτή έχει καταγραφεί στις πιο πάνω αυθεντίες, έχει περιοριστεί, με την έννοια ότι ασκείται αυστηρώς εντός των πλαισίων της Διαταγής στο κάθε ένα από τα τρία στάδια και στο βαθμό και την εμβέλεια που καθορίζει αυτή τούτη η Διαταγή 25. Οι πιο πάνω αυθεντίες εξακολουθούν να αποτελούν καθοδήγηση για την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου, εντός όμως των παραμέτρων της Διαταγής 25 ως αυτή είχε διαμορφωθεί και ίσχυε μέχρι την 31.8.2023.
Το στάδιο στο οποίο ασκείται, ουσιαστικά, η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, είναι το τρίτο στάδιο, όπου το Δικαστήριο είναι επιφορτισμένο να διακρίνει και να αποφασίσει εάν υπάρχει εκ παραδρομής καλόπιστο λάθος στη σύνταξη της δικογραφίας ή, σε περίπτωση που υπάρχει ισχυρισμός για νέα δεδομένα, μη υπαρκτά κατά τη λήψη των οδηγιών για καταχώρηση του δικογράφου, εάν όντως υπάρχουν τέτοια νέα δεδομένα.
Ευρήματα:
Η αίτηση για τροποποίηση καταχωρίστηκε 1 χρόνο και εννέα μήνες μετά την καταχώρηση της Απάντησης και Ανταπαίτησης. Αυτό από μόνο του δεν είναι μοιραίο για την τύχη της υπό εξέταση αίτησης. Όμως η ακροαματική διαδικασία έχει ήδη αρχίσει, ενώ η Κλήση για Οδηγίες της Αιτήτριας, καταχωρίστηκε 1 χρόνο και πέντε μήνες πριν την καταχώρηση της υπό εξέταση αίτησης.
Επιπλέον, η αιτούμενη τροποποίηση αναφέρεται σε γεγονότα που έλαβαν χώραν τον Ιούνιο 2023, δηλαδή επτά μήνες πριν την καταχώρηση της υπό εξέταση αίτησης. Αυτά δεν ήταν μεν υπόψην των Καθ’ ων η Αίτηση κατά την καταχώρηση της Απάντησης και Ανταπαίτηση τους, αλλά ήταν υπόψην τους για σημαντικό χρονικό διάστημα πριν την καταχώρηση της υπό εξέταση αίτησης.
Είναι η κρίση μου ότι από την έγκριση της αίτησης θα προκληθεί επιπλέον καθυστέρηση, τέτοια που θα επηρεάσει αρνητικά τη χρονική εξέλιξη και διεκπεραίωση της υπόθεσης.
Τα εν λόγω γεγονότα αφορούν σε ένα συμβάν το οποίο έλαβεν χώραν τον Ιούνιο 2023 και είχε ως αποτέλεσμα, κατ’ ισχυρισμόν, την πρόκληση ζημιών στον Καθ’ ου η Αίτηση 1. Τυχόν έγκριση του αιτήματος για τροποποίηση ώστε αυτό να περιληφθεί στο δικόγραφο των Καθ’ ων η Αίτηση, πιθανόν να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου για την υποβολή αιτημάτων τροποποίησης του δικογράφου των Καθ’ ων η Αίτηση, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή ή στιγμές, τυχόν προκληθούν ζημιές στον ενοικιαστή, μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης. Κατά τέτοιο δεν είναι πρόσφορον, ούτε δυνατόν. Η απαίτηση των Καθ’ ων η Αίτηση δεν δύναται να μεταβληθεί με οποιοδήποτε τρόπο και να συνεχίσει να μεταβάλλεται. Δεν διακρίνω κακή πίστη από πλευράς των Καθ’ ων η Αίτηση, αλλά ταυτόχρονα, τυχόν έγκριση του αιτήματος τους, πέραν της κατάληξης σε αντιμετώπιση διαφοροποιημένης υπόθεσης από πλευράς της Αιτήτριας, πιθανόν να καταλήξει σε κατάχρηση της ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασίας.
Είναι η κρίση μου ότι η αιτούμενη τροποποίηση αλλάζει την υπόθεση την οποία αντιμετωπίζει η Αιτήτρια, με αρνητικές σ’ αυτήν επιπτώσεις, τέτοιες που να επηρεάζονται οι δικοί της ισχυρισμοί και θέσεις. Κρίνω ότι η κατάλληλη διαταγή ως προς τα έξοδα, δεν θα αποζημιώσει σε ικανοποιητικό βαθμό την Αιτήτρια.
Είναι η κρίση του Δικαστηρίου ότι δεν υπάρχει εκ παραδρομής καλόπιστο λάθος στη σύνταξη της Απάντησης και Ανταπαίτησης, ούτε η παρούσα είναι περίπτωση όπου έχουν προκύψει νέα δεδομένα, μη υπαρκτά κατά τη λήψη των οδηγιών για καταχώρηση της Απάντησης και Ανταπαίτησης.
Εν κατακλείδι, από τα ενώπιον μου τεθέντα, κρίνω ότι εάν επιτραπεί η αιτούμενη τροποποίηση δεν θα εξυπηρετηθούν καλύτερα τα συμφέροντα της δικαιοσύνης και θα διαστρεβλωθεί η βάση και η πορεία της υπόθεσης.
Το άρθρο 30.2 του Συντάγματος προνοεί το συνταγματικό δικαίωμα εκδίκασης εντός ευλόγου χρόνου. Στην παρούσα υπόθεση, η καθυστέρηση που εκ των πραγμάτων θα δημιουργηθεί εάν εκδοθεί το αιτούμενο Διάταγμα, προστιθέμενη στους υπόλοιπους λόγους που αναφέρω και όχι αφ’ εαυτής, αποκλείει τη δυνατότητα έγκρισης του αιτήματος για τροποποίηση. Το Δικαστήριο καταλήγει σ’ αυτό το εύρημα, έχοντας υπόψην ότι το άρθρο 30.3(β) του Συντάγματος, διασφαλίζει το δικαίωμα του διαδίκου να προβάλει τους ισχυρισμούς του ενώπιον του Δικαστηρίου.
Κρίνω ότι η παρούσα δεν είναι κατάλληλη υπόθεση για την έγκριση της προτεινόμενης τροποποίησης της Απάντησης και Ανταπαίτησης. Δεν έχει ενώπιον μου αποδειχθεί ικανοποιητικά ότι η αίτηση αποβλέπει στην κάλυψη πραγματικής ανάγκης και έκθεσης ενώπιον του Δικαστηρίου όλων των σχετικών γεγονότων για να κριθούν όλες οι διαφορές μεταξύ των διαδίκων. Κρίνω ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση, οι οποίοι φέρουν το αποδεικτικό βάρος για την αιτιολόγηση του αιτήματος τους, δεν το έχουν αποσείσει.
Απόφαση:
Ως εκ των ανωτέρω, η ένσταση επιτυγχάνει και η υπό εξέταση αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται, με έξοδα υπέρ της Αιτήτριας εταιρείας και εναντίον των Καθ’ ων η Αίτηση 1, 2 και 3, αλληλεγγύως και κεχωρισμένως, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Γραμματέα και εγκριθούν από το Δικαστήριο, στην κλίμακα €10.000 - €50.000 και να πληρωθούν στο τέλος της διαδικασίας.
(Υπ.) …………………………………….
Λ. Σ. Καμμίτση
Πρόεδρος
Πιστόν Αντίγραφον
Γραμματέας
ΛΣΚ/ΕΠ
[1] «12(α) Εκτός αν άλλως προβλέπεται στο Νόμο ή στους Κανονισμούς αναφορικά με τη διεξαγωγή της διαδικασίας τη λήψη μαρτυρίας και τη διασφάλιση του κύρους του δικαστηρίου εφαρμόζονται οι πρόνοιες του περί Δικαστηρίων Νόμου, 1960 και των Θεσμών με τις αναγκαίες προσαρμογές για να συνάδουν με τους σκοπούς του Νόμου.»
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο