
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Ενώπιον: Λ.Σ. Καμμίτση, Προέδρου και
Σπ. Σπυριδάκι και Κ. Φραγκούδη, Παρέδρων
Αίτηση Αρ.: Κ30/18
Μεταξύ:
ΜΑΡΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗ, [ ] Λευκωσία
Αιτητή
-και-
ΝΙΚ MILANO PHARMACY LIMITED,
Προδρόμου 113, Στρόβολος, 2064 - Λευκωσία
Καθ’ ης η Αίτηση
------------------------------------------------------------------------------------------------
29.3.2024
Για τον Αιτητή: κ. Κ. Μάμαντος για κ.κ. Μιχάλης Βορκάς & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.
Για την Καθ’ ης η Αίτηση εταιρεία: κ. Δ. Παυλίδης για κ.κ. Δημήτριος Α. Παυλίδης και Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτηση καταχωρήθηκε την 13.12.2018 και μ’ αυτήν ο Αιτητής εξαιτείται ως ακολούθως:
«1. Απόφαση και/ή Διάταγμα του Δικαστηρίου για ειδικές αποζημιώσεις ύψους €5,249.02 για ζημιές που υπέστη ο Αιτητής και/ή το υποστατικό του Αιτητή, οι οποίες προέκυψαν εξαιτίας των πράξεων και/ή των ενεργειών και/ή των παραλείψεων της Καθ’ ης η Αίτηση και/ή των αντιπροσώπων της, οι λεπτομέρειες των οποίων αναφέρονται κατωτέρω.
2. Απόφαση και/ή Διάταγμα του Δικαστηρίου για το ποσό των €542.74 το οποίο αναλογεί στα τέλη και/ή στον φόρο έκτακτης εισφοράς για την άμυνα, ένεκα παράβασης της μεταξύ τους συμφωνίας και/ή ένεκα των αρχών του αδικαιολόγητου πλουτισμού, οι λεπτομέρειες των οποίων αναφέρονται κατωτέρω.
3. Επιπρόσθετα και/ή διαζευκτικά αποζημιώσεις για απωλεσθέντα ενοίκια εξαιτίας της αδυναμίας ενοικίασης του ανωτέρω υποστατικού λόγω των ζημιών τις οποίες υπέστηκε αυτό από την Καθ’ ης η Αίτηση και/ή από τους αντιπροσώπους της.
4. Οιανδήποτε άλλη διαταγή και/ή θεραπεία ήθελε διατάξει το Δικαστήριο υπό τις περιστάσεις.
5. Νόμιμο τόκο.
6. Έξοδα πλέον έξοδα επιδόσεως και ΦΠΑ.»
Ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι είναι ο ιδιοκτήτης υποστατικού στην οδό Προδρόμου 49Γ, το οποίο ευρίσκεται επί του ακινήτου με στοιχεία Φ/Σχ: 21/540103, τεμάχιο ΕΠΙ 956, Τμήμα 1, στην Ενορία Αγίων Ομολογητών, στη Λευκωσία (εν τοις εφεξής «το επίδικο υποστατικό»). Κατά τους ουσιώδεις ως προς την παρούσα Αίτηση χρόνους, η Καθ’ ης η Αίτηση είναι εταιρεία δεόντως εγγεγραμμένη στον Έφορο Εταιρειών, με έδρα τη Λευκωσία και δραστηριοποιείται στο φαρμακευτικό τομέα και/ή λειτουργεί επιχείρηση φαρμακείου και/ή ασκεί συναφείς με το φαρμακευτικό επάγγελμα δραστηριότητες, ισχυρισμοί που είναι παραδεκτοί.
Δυνάμει ενοικιαστηρίου εγγράφου ημερομηνίας 30.4.2010, το επίδικο υποστατικό ενοικιάσθηκε από τον Αιτητή στην Καθ’ ης η Αίτηση, με σκοπό να το χρησιμοποιεί ως φαρμακείο. Η διάρκεια της περιόδου ενοικίασης ήταν για δύο χρόνια, αρχής γενομένης την 1.5.2010 μέχρι την 30.4.2012, το δε μηνιαίο ενοίκιο τα πρώτα δύο χρόνια ανερχόταν στα €730.-. Ήταν ρητός και/ή εξυπακουόμενος όρος του ενοικιαστηρίου εγγράφου, πως η Καθ’ ης η Αίτηση όφειλε, κατά τη λήξη και/ή τον τερματισμό της ενοικίασης, να παραδώσει στον ιδιοκτήτη το επίδικο υποστατικό στην καλή κατάσταση στην οποία το είχε παραλάβει. Κατά τη λήξη της αρχικής και/ή συμφωνημένης περιόδου ενοικίασης, η ενοικίαση συνεχίστηκε και η Καθ’ ης η Αίτηση κατέστη θέσμια ενοικιάστρια. Το επίδικο υποστατικό ανεγέρθηκε πριν από το έτος 2000. Περαιτέρω, κατόπιν νέας συμφωνίας των διαδίκων, το μηνιαίο ενοίκιο μειώθηκε στα €600.-. Όλοι οι πιο πάνω ισχυρισμοί είναι παραδεκτοί.
Ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι, ήταν συμφωνία μεταξύ των διαδίκων πως από το ενοίκιο θα αφαιρείτο το μηνιαίο ποσό το οποίο εκάστοτε αναλογούσε στα τέλη φορολογίας για την Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα και θα αναλάμβανε η Καθ’ ης η Αίτηση να τα καταβάλλει στο αρμόδιο Τμήμα Φορολογίας.
Κατά ή περί τις 10.7.2015, ο Αιτητής καταχώρησε ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, την Αίτηση Ε81/2015, με την οποία ζητούσε ανάκτηση της κατοχής του επίδικου υποστατικού και απόφαση για €1.200, που αντιστοιχούσε σε καθυστερημένα και/ή οφειλόμενα ενοίκια για τους μήνες Απρίλιο και Μάιο 2015 και/ή ενδιάμεσα οφέλη και/ή κέρδη. Στις 12.12.2017, ο Αιτητής πέτυχε στην έκδοση απόφασης υπέρ του και εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, για ανάκτηση κατοχής και €19.800 καθυστερημένα και/ή οφειλόμενα ενοίκια, πλέον €600.- ως ενδιάμεσα οφέλη μέχρι την παράδοση της ελευθέρας κατοχής του υποστατικού, πλέον έξοδα. Όλοι οι πιο πάνω ισχυρισμοί είναι παραδεκτοί.
Η Καθ’ ης η Αίτηση παρέδωσε στον Αιτητή ελεύθερη και κενή κατοχή του επίδικου στις 15.2.2018, ενώ κατόπιν συμφωνίας των δύο μερών, διευθετήθηκε και το ζήτημα με τα οφειλόμενα ενοίκια και/ή τα ενδιάμεσα οφέλη και/ή τα έξοδα, ισχυρισμός που είναι παραδεκτός. Όταν ο Αιτητής παρέλαβε την κατοχή, διαπίστωσε ότι το υποστατικό παρουσίαζε ζημιές και/ή καταστροφές, οι οποίες όμως δεν οφείλονταν σε λογική χρήση και/ή λογική φυσική φθορά. Είναι η θέση του Αιτητή πως με την παραλαβή του υποστατικού του από την Καθ’ ης η Αίτηση, η τελευταία και/ή ο διευθυντής αυτής, δεσμεύτηκε να αποκαταστήσει όλες τις ζημιές που παρουσίαζε το υποστατικό. Ο Αιτητής δικογραφεί λεπτομέρειες ζημιών και/ή καταστροφών και/ή αμέλειας και ισχυρίζεται ότι, παρά την ανωτέρω δέσμευση της Καθ’ ης η Αίτηση, σε καμία αποκατάσταση των ζημιών προέβη μέχρι σήμερα.
Ο Αιτητής διόρισε ειδικό πραγματογνώμονα, ο οποίος επιθεώρησε το επίδικο, κατέγραψε τις ζημιές και εκτίμησε το κόστος αυτών. Είναι ο ισχυρισμός του Αιτητή πως για τις ζημιές και/ή καταστροφές του υποστατικού του, την αποκλειστική ευθύνη φέρει η Καθ’ ης η Αίτηση και/ή ο αντιπρόσωπος αυτής, ως οι κάτοχοι του υποστατικού κατά την επίδικη περίοδο. Ένεκα των ανωτέρω, ο Αιτητής έχει υποστεί ειδικές ζημιές, τις οποίες δικογραφεί. Το συνολικό ποσό ανέρχεται σε €5.249,02 το οποίο αναλογεί στα έξοδα επιδιόρθωσης και/ή αποκατάστασης των ζημιών. Η Καθ’ ης η Αίτηση είχε την υποχρέωση να παραδώσει το υποστατικό στον Αιτητή, στην καλή και λειτουργήσιμη κατάσταση στην οποία το παρέλαβε. Είναι περαιτέρω ο ισχυρισμός του Αιτητή, πως δικαιούται σε διαφυγόντα κέρδη, τα οποία αντιστοιχούν στο χρόνο επιδιόρθωσης και/ή αποκατάστασης και/ή επαναφοράς του επίδικου υποστατικού στην πρότερα κατάσταση του, ήτοι από τα μέσα Φεβρουάριου 2018 μέχρι τα τέλη Μαΐου 2018.
Η Καθ’ ης η Αίτηση ουδέν ποσό κατέβαλε προς το αρμόδιο Τμήμα Φορολογίας για μέρος του 2012, ολόκληρο το 2013 και 2014 και μέρος του 2015, παρόλο που τα υπό αναφορά ποσά αφαιρούνταν από το μηνιαίο ενοίκιο από πλευράς του Αιτητή. Ο Αιτητής κατέβαλε στο Τμήμα Φορολογίας στις 25.6.2018 και στις 16.7.2018, το συνολικό ποσό των €542,74 συμπεριλαμβανομένων τόκων και προστίμου.
Απάντηση:
Απάντηση εκ μέρους της Καθ’ ης η Αίτηση καταχωρίστηκε την 8.1.2019 και μ’ αυτήν αρνείται τις αιτούμενες θεραπείες, καθώς και την ιδιότητα του Αιτητή και προβαίνει σε ορισμένες παραδοχές τις οποίες σημειώνουμε πιο πάνω. Ισχυρίζεται ότι ουδέποτε έγινε συμφωνία μεταξύ των διαδίκων για αποκοπή του ποσού που αναλογούσε στα τέλη φορολογίας για την Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα. Η υποχρέωση καταβολής βάραινε τον ιδιοκτήτη του υποστατικού και ουδέποτε αποκόπηκε ποσό από το ενοίκιο της Καθ’ ης η Αίτηση για το σκοπό αυτό.
Η Καθ’ ης η Αίτηση ισχυρίζεται ότι ο Αιτητής παρέλαβε την κατοχή του επίδικου υποστατικού χωρίς καμία διαμαρτυρία και χωρίς καμία διαπίστωση για την ύπαρξη οποιασδήποτε ζημιάς. Η Καθ’ ης η Αίτηση αρνείται πλήρως τις Λεπτομέρειες Ζημιών και ισχυρίζεται ότι ουδέποτε δεσμεύτηκε για αποκατάσταση και/ή επανόρθωση του υποστατικού και ότι το υποστατικό παραδόθηκε στην πρότερα καλή κατάσταση στην οποία βρισκόταν όταν το παρέλαβε. Δεν οφείλει οποιοδήποτε ποσό στον Αιτητή καθότι οι κατ’ ισχυρισμόν ζημιές, δεν προκλήθηκαν από δική της υπαιτιότητα.
Απάντηση στην Απάντηση:
Το δικόγραφο του Αιτητή καταχωρήθηκε την 14.1.2019 και μ’ αυτό επαναλαμβάνει τους αναφερόμενους στην Αίτηση του ισχυρισμούς, αρνείται και απορρίπτει όλους τους αντίθετους ισχυρισμούς που εκτίθενται στην Απάντηση της Καθ’ ης η Αίτηση και επαναλαμβάνει την απαίτηση του.
Ιστορικό:
Στην παρούσα υπόθεση, καταχωρήθηκε Κλήση για Οδηγίες σύμφωνα με τη Διαταγή 30 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας ως αυτοί ίσχυαν μέχρι την 31.8.2023 και το Δικαστήριο εξέδωσε εκατέρωθεν Διατάγματα αποκάλυψης εγγράφων, με τα οποία συμμορφώθηκαν και οι δύο πλευρές. Έδωσε επίσης οδηγίες για την καταχώρηση Καταλόγου Μαρτύρων και Σύνοψης Μαρτυρίας.
Την 29.6.2022, το Δικαστήριο εξέδωσε Ενδιάμεση Απόφαση, με την οποία απέρριψε αίτηση δια κλήσεως υπό της Καθ’ ης η Αίτηση, για την τροποποίηση της Απάντησης.
Την 27.1.2023, το Δικαστήριο εξέδωσε Ενδιάμεση Απόφαση Ex Tempore, με την οποία απέρριψε προδικαστική ένσταση επί ζητήματος δικαιοδοσίας, η οποία εγέρθηκε από πλευράς της Καθ’ ης η Αίτηση, σημειώνοντας ότι (σελ. 2): «το Δικαστήριο εκδικάζει αυτή την υπόθεση, την Κ30/18, έχοντας υπόψη ότι μεταξύ των ίδιων διαδίκων είχε βρεθεί από το παρόν Δικαστήριο προηγούμενα ότι έχει αρμοδιότητα να την εκδικάσει και πρόκειται για το ίδιο ακίνητο το οποίο είναι και το βασικό ζήτημα σε οποιαδήποτε υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου, καθότι η θέσμια ενοικίαση έχει να κάνει με το ακίνητο και όχι με τον ιδιοκτήτη.»
Μαρτυρία και αξιολόγηση:
Αιτητή:
Πρώτος μάρτυρας για την πλευρά του, κατέθεσε ο ίδιος ο Αιτητής, κ. Μάριος Στυλιανίδης. Ο κ. Στυλιανίδης κατέθεσε Γραπτή Δήλωση, το Τεκμήριο Α, ως μέρος της κυρίως εξέτασης του. Είναι ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης, κύριος και δικαιούχος του υποστατικού επί της οδού Προδρόμου 49Γ, το οποίο ευρίσκεται επί του ακινήτου Φ/Σχ:21/540103, Τμήμα 1, Τεμάχιο ΕΠΙ 956, στην Ενορία Αγίων Ομολογητών, στη Λευκωσία. Η Καθ’ ης η Αίτηση είναι εταιρεία δεόντως εγγεγραμμένη, με έδρα τη Λευκωσία και δραστηριοποιείται στο φαρμακευτικό τομέα.
Η Καθ’ ης η Αίτηση, ένεκα ενοικιαστηρίου εγγράφου ημερομηνίας 30.4.2010, το οποίο συνομολογήθηκε μεταξύ του Αιτητή και του διευθυντή της, κ. Νίκου Χατζηχαραλάμπους, ενοικίασε το επίδικο, με σκοπό να το χρησιμοποιεί ως φαρμακείο. Ο Αιτητής κατέθεσε ότι η διάρκεια της ενοικίασης ήταν για δύο χρόνια, από 1.5.2010 μέχρι 30.4.2012, με μηνιαίο ενοίκιο €730.-. Εφόσον έληξε η ως άνω συμφωνημένη περίοδος ενοικίασης, η ενοικίαση από πλευράς της Καθ’ ης η Αίτηση συνεχίστηκε και αυτή κατέστη θέσμια, ενόψει του γεγονότος ότι το επίδικο υποστατικό ανεγέρθηκε πριν από το έτος 2000. Κατόπιν νέας συμφωνίας των μερών, το μηνιαίο ενοίκιο μειώθηκε στα €600.-.
Ο κ. Στυλιανίδης κατέθεσε ότι είχε συμφωνήσει με το διευθυντή της Καθ’ ης η Αίτηση, ότι από το ενοίκιο θα αφαιρείτο το μηνιαίο ποσό το οποίο εκάστοτε αναλογούσε στα τέλη φορολογίας για την Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα, καθότι θα αναλάμβανε η εταιρεία να πληρώνει τα συγκεκριμένα τέλη στο αρμόδιο Τμήμα Φορολογίας.
Ο Αιτητής είχε καταθέσει την Αίτηση Ε81/2015, εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, ένεκα οφειλόμενων ενοικίων για το επίδικο υποστατικό. Στις 12.12.2017, πέτυχε την έκδοση απόφασης υπέρ του και εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, για ανάκτηση κατοχής και καταβολή του ποσού των €19.800 ως καθυστερημένα και οφειλόμενα ενοίκια, πλέον €600.- ως ενδιάμεσα οφέλη μέχρι την παράδοση της ελευθέρας κατοχής του υποστατικού, πλέον έξοδα. Ένεκα της πιο πάνω απόφασης, η Καθ’ ης η Αίτηση παρέδωσε τα κλειδιά και την κατοχή του επίδικου, στις 15.2.2018. Ο κ. Στυλιανίδης κατέθεσε πως ο Διευθυντής της εταιρείας του υποσχέθηκε να αποκαταστήσει τις ζημιές που προκάλεσε στο υποστατικό του και να του το παραδώσει σε μια καλή κατάσταση, όπως το είχε παραλάβει, σύμφωνα με τους όρους του ενοικιαστηρίου εγγράφου ημερομηνίας 30.4.2010.
Κατέθεσε ότι μπήκε στο υποστατικό του στις 15.2.2018 και αντίκρισε ένα αχούρι. Τίποτα δεν βρισκόταν στην θέση του, υπήρχαν παντού καταστροφές και ζημιές που δεν οφείλονταν σε λογική φυσική φθορά κατά τη χρήση του υποστατικού, ενώ υπήρχαν άχρηστα και κατεστραμμένα αντικείμενα που έμειναν στο υποστατικό. Το γυαλί στην πλαϊνή βιτρίνα και ο φεγγίτης στην πλάγια όψη του υποστατικού, ήταν σπασμένα, το παράθυρο στο χώρο του αποχωρητηρίου στο μεσοπάτωμα ήταν κατεστραμμένο, οι τοίχοι ήταν μαυρισμένοι και υπήρχαν παντού τρύπες από βίδες, οι επιφάνειες των τοίχων είχαν καταστραφεί και οι σουβάδες είχαν αποκολληθεί, οι επιφάνειες των ταβανιών είχαν καταστραφεί, μέρος της ηλεκτρικής εγκατάστασης του υποστατικού (πρίζες) ήταν κατεστραμμένο, στο πάτωμα του ισογείου τα υαλότουβλα είχαν καταστραφεί, τα κεραμικά στους τοίχους των αποχωρητηρίων ήταν σπασμένα, καθώς και τα κεραμικά του δαπέδου του ισογείου και οι τσεκκολαδούρες από το δάπεδο του ισογείου είχαν καθαιρεθεί. Επίσης, η Καθ’ ης η Αίτηση είχε εγκαταστήσει αυθαίρετα πρόχειρη ηλεκτρολογική εγκατάσταση, χωρίς την έγκριση της Αρχής Ηλεκτρισμού και το επίδικο υποστατικό χρειαζόταν γενικό μπογιάτισμα και καθάρισμα.
Ο Μ.Α.1 αναγκάστηκε, όπως κατέθεσε, να προβεί με δικά του έξοδα στην επιδιόρθωση και αποκατάσταση του υποστατικού του. Διόρισε τον κ. Μαρίνο Δημοσθένους, Επιμετρητή Ποσοτήτων, ο οποίος επιθεώρησε το υποστατικό, κατέγραψε τις ζημιές και εκτίμησε το κόστος αποκατάστασης. Το συνολικό κόστος το οποίο επωμίσθηκε ο Αιτητής, ανήλθε σε €5.249,02 και παρουσίασε σχετικές αποδείξεις για (α) έξοδα υλικών: εργαλεία, δάπεδα, κεραμικά, είδη υγιεινής, μπογιές, χρώματα, ηλεκτρολογικό υλικό, φωτιστικά, ξυλεία, κιγκαλερία, οικοδομικά υλικά, έξοδα αγοράς και τοποθέτησης πλαϊνού γυαλιού, (β) εργατικά έξοδα: έξοδα μπογιατίσματος εσωτερικά και εξωτερικά, τοποθέτησης κεραμικών, σπατουλαρίσματος, οικοδομικών εργασιών και καθαρίσματος και (γ) τα έξοδα του Επιμετρητή Ποσοτήτων.
Από δε το ενοίκιο κάθε μήνα που πλήρωνε ο ενοικιαστής, παρακρατούσε ένα ποσοστό που αντιστοιχούσε στο ποσοστό της Άμυνας, το οποίο έπρεπε ανά 6 μήνες να το εμβάζει στο Φόρο Εισοδήματος. Όταν το Μάιο 2018, ήρθε η εκκαθάριση για το Φόρο Εισοδήματος για το 2012 και ο κ. Στυλιανίδης πήγε να πληρώσει, διαπίστωσε ότι για μέρος του έτους 2012, για το 2013 και το 2014 και για μέρος του 2015, δεν είχαν πληρωθεί από τον ενοικιαστή τα εν λόγω ποσά. Στο Τμήμα Φορολογίας του είπαν να τα πληρώσει ο ίδιος και να τα απαιτήσει από τον ενοικιαστή, πράγμα που έπραξε. Από το μπλοκ των αποδείξεων είσπραξης για το ενοίκιο, φαίνεται ότι αφαιρείτο ένα ποσοστό που αντιστοιχούσε στην Άμυνα, το οποίο παρακρατούσε η Καθ’ ης η Αίτηση.
Σ’ αυτό το σημείο της διαδικασίας και μετά από παραστάσεις του ευπαιδεύτου συνηγόρου της Καθ’ ης η Αίτηση, το Δικαστήριο επισήμανε ότι, η Απόφαση η οποία είχε εκδοθεί στην Αίτηση Ε81/15, αφορούσε καθυστερημένα ενοίκια και ενδιάμεσα οφέλη για ένα συνολικό ποσό €600.- το μήνα, που σημαίνει ότι περιλάμβανε αυτό το ποσό της Άμυνας, διότι από αυτά τα οποία κατέθεσε ο Αιτητής και από το Τεκμήριο 7, λέει ότι κάνει μια αποκοπή από το πληρωτέο ενοίκιο το οποίο καταβαλλόταν, η οποία ήταν για την Άμυνα. Εφόσον ο Αιτητής έχει απόφαση υπέρ του για €600.- μηνιαίως, η οποία είτε ικανοποιήθηκε, είτε μπορεί να γίνει εκτέλεση προς ικανοποίησην της, σημαίνει ότι το ποσό της Άμυνας περιλαμβάνεται στα λεφτά τα οποία πήρε ή έχει να παίρνει και συνεπώς, δεν μπορεί να του επιδικαστούν ξανά στα πλαίσια της παρούσας υπόθεσης. Στην Αίτηση Ε81/15 δεν εκδόθηκε Απόφαση για το ποσό του ενοικίου, αφαιρουμένης της εισφοράς για την Άμυνα, αλλά για ολόκληρο το ποσό του ενοικίου. Το ποσό του ενοικίου έχει ήδη αποδοθεί ολόκληρο, συνεπώς δεν δύναται να επιδικαστεί εκ νέου στα πλαίσια αυτής της υπόθεσης.
Εν τέλει, ο μάρτυρας κατέθεσε ότι η Απόφαση στην Ε81/15 αφορά από τον Απρίλιο 2015 μέχρι τις αρχές του 2018, όταν ο ενοικιαστής έφυγε από το κατάστημα και πλήρωσε το ποσό σύμφωνα με την Απόφαση. Το μπλοκ αποδείξεων είσπραξης του Αιτητή, το οποίο κατέθεσε ως Τεκμήριο 7, αφορά από τον Ιανουάριο 2012 μέχρι το Μάρτιο 2015, για την οποία περίοδο εισέπραττε χρήματα από τον ενοικιαστή, αφαιρουμένου του ποσοστού της Άμυνας, το οποίο έπρεπε να πληρώνει. Για το υπόλοιπο ποσό, από τον Απρίλιο 2015 μέχρι το Μάρτιο 2018, που ο ενοικιαστής παρέδωσε την κατοχή, υπάρχει Απόφαση και ο Αιτητής πληρώθηκε ένα ποσό, από το οποίο δεν αφαιρείτο η Άμυνα και την οποία πλήρωσε εξ' ιδίας, διότι εισέπραξε όλο το ποσό. Επομένως, το ποσό που ζητεί τώρα για την παρακράτηση για την Άμυνα, αφορά την περίοδο από τον Ιανουάριο 2012 μέχρι τον Απρίλιο 2015, για την οποία περίοδο ο Αιτητής εισέπραττε λεφτά, σύμφωνα με το μπλοκ αποδείξεων και είχε αφαιρεθεί το ποσό της παρακράτησης από τα εισπραχθέντα. Συνακόλουθα, δεν έχει σχέση το ποσό που πληρώθηκε σύμφωνα με την Απόφαση στην Ε81/15. Αυτά τα κατέβαλε ο ίδιος στο Τμήμα Φορολογίας και τα απαιτεί. Το Δικαστήριο αποδέχθηκε την κατάθεση αυτής της μαρτυρίας.
Κατά την αντεξέταση του, ο κ. Στυλιανίδης κατέθεσε ότι παρέλαβε ο ίδιος τα κλειδιά του υποστατικού από το διευθυντή της Καθ’ ης η Αίτηση, στις 14 Φεβρουαρίου, ο οποίος του είπε ότι θα τακτοποιήσει τις ζημιές στο επίδικο υποστατικό. Δύο εβδομάδες πριν την παράδοση, ο κ. Χατζηχαραλάμπους είχε αρχίσει να μετακομίζει. Ο κ. Χατζηχαραλάμπους ήταν ενοικιαστής του από το 2010. Οι ζημιές που αναφέρει ο Αιτητής υπήρχαν ήδη μερικώς και ακόμα υπήρχαν μέσα στο υποστατικό αρκετά πράγματα του κ. Χατζηχαραλάμπους. Το κλειδί το παρέλαβε απόγευμα και άνοιξε το υποστατικό του την επόμενη μέρα. Η κατάσταση που αντίκρισε στο επίδικο, δεν σύναδε με φαρμακείο, το οποίο λειτουργούσε δύο εβδομάδες προηγουμένως.
Στα ταβάνια υπήρχαν ζημιές από κλιπ και ήταν μαύρα. Οι πρίζες ήταν βγαλμένες από τον τοίχο και κρέμονταν τα σύρματα. Τις πρίζες και τα εσωτερικά tracking, τα είχε βάλει ο ενοικιαστής. Δεν πήρε άδεια από την Α.Η.Κ. και υπήρχε κίνδυνος ανάφλεξης. Υπήρχε ηλεκτρολογική εγκατάσταση όταν ενοικιάστηκε το επίδικο και ο ενοικιαστής τράβηξε σύρματα και έβαλε πρίζες παντού. Τα tracking έμειναν κολλημένα στον τοίχο και εκεί όπου τα τράβηξε ο ενοικιαστής και τα έβγαλε, χρειαζόταν επιδιόρθωση, αφού έπεσαν οι σοβάδες και έφυγαν οι τσεκκολαδούρες. Ο κ. Στυλιανίδης κατέθεσε ότι ο ενοικιαστής όφειλε να τα αφαιρέσει και να μπογιατίσει. Δεν θυμόταν εάν έβαψε το επίδικο υποστατικό όταν μπήκε μέσα ο κ. Χατζηχαραλάμπους. Ο τελευταίος ζήτησε να εγκαταστήσει υαλότουβλα για να έχει φως στο υπόγειο, τα οποία όντως εγκατέστησε, αλλά κατά την παράδοση βρέθηκαν σπασμένα τα δύο εξ’ αυτών. Ο Αιτητής συμφώνησε ότι το μπογιάτισμα το κάνει ο ιδιοκτήτης σε περίπτωση που υπάρχει φυσική φθορά, αλλά όχι όπου υπάρχουν ζημιές.
Η αποκατάσταση των ζημιών άρχισε περίπου τρεις εβδομάδες μετά την παραλαβή των κλειδιών του επίδικου υποστατικού, από ένα άτομο και πήρε τουλάχιστον ένα μήνα. Ο κ. Στυλιανίδης δεν θυμόταν ποιος ασχολήθηκε με τα ηλεκτρολογικά. Ο εκτιμητής πήγε επί τόπου 4, 5 μέρες μετά την παράδοση των κλειδιών.
Το επίδικο υποστατικό ήταν ενοικιασμένο σε κάποιο φαρμακοποιό ο οποίος εν τω μεταξύ απεβίωσε, ονόματι Χρυσάνθου. Ο κ. Χατζηχαραλάμπους δούλευε με τον κ. Χρυσάνθου και πήρε κατοχή, όπως είπε ο Αιτητής, με δόλιο τρόπο, στην κατάσταση που ήταν το ακίνητο. Όταν το έμαθε ο Αιτητής, έκαμαν νέο συμβόλαιο.
Για αριθμό αντικειμένων, όπως πχ. τα υαλότουβλα, αριθμός πριζών, ο Αιτητής δέχθηκε ότι δεν τα είχε τοποθετήσει ο ίδιος και δεν υπήρχαν στο επίδικο όταν ενοικιάστηκε από την Καθ’ ης η Αίτηση, αλλά είχαν τοποθετηθεί από την Καθ’ ης η Αίτηση. Το παράπονο του ήταν ότι αφαιρέθηκαν ή καταστράφηκαν από την Καθ’ ης η Αίτηση, τελευταία στιγμή πριν παραδώσει την κατοχή, ενώ δύο εβδομάδες προηγούμενα το επίδικο λειτουργούσε κανονικά ως φαρμακείο. Διερωτήθηκε επανειλημμένα: «επειδή δεν ήταν δικά μου, έπρεπε να τα σπάσει;».
Όπως φαίνεται στην παράθεση της μαρτυρίας, αλλά και στην ανάλυση της πιο κάτω, υπήρχαν αντιφάσεις και ερωτηματικά στη μαρτυρία του Αιτητή, σχετικά με το πότε έγιναν οι εργασίες, τι εργασίες έγιναν, πότε είδε ο πραγματογνώμονας το επίδικο, τι άφησε ο ενοικιαστής στο υποστατικό. Η μαρτυρία του δεν ήταν σαφής, ούτε στρωτή και εν τέλει, ούτε επαρκής. Η εικόνα του επίδικου την οποία προσπάθησε να παρουσιάσει, δεν αντιστοιχεί με την εικόνα η οποία του υποδείχθηκε κατά την κατάθεση του και εν τέλει, είδε το Δικαστήριο. Οι οδηγίες που έδωσε στον πραγματογνώμονα του, δεν περιλάμβαναν πληροφόρηση σχετικά με τις προσθήκες τις οποίες έκαμε ο ενοικιαστής στο επίδικο και το χρόνο για τον οποίο το χρησιμοποιούσε και, ενώ απευθύνθηκε στον πραγματογνώμονα, αφαίρεσε ο ίδιος το υπόβαθρο από τη πραγματογνωμοσύνη του, με την ελλιπή πληροφόρηση την οποία του έδωσε και με το γεγονός ότι δεν ακολούθησε την πραγματογνωμοσύνη στις ενέργειες στις οποίες τελικά προέβη στο επίδικο κατάστημα. Η μαρτυρία του δεν υποστήριξε την υπόθεση του στον απαιτούμενο βαθμό.
Δεύτερος μάρτυρας για την πλευρά του Αιτητή, κατέθεσε ο κ. Μαρίνος Δημοσθένους. Ο κ. Δημοσθένους είναι Επιμετρητής Ποσοτήτων, εγγεγραμμένος στο Ε.Τ.Ε.Κ., μέλος του Chartered Institute of Arbitrators και του Royal Institute of Chartered Surveyors (Τεκμήριο 17). Δεχόμαστε τον κ. Δημοσθένους ως εμπειρογνώμονα – Επιμετρητή Ποσοτήτων.
Γνώρισε τον Αιτητή όταν ο τελευταίος τον κάλεσε για πραγματογνωμοσύνη και επισκέφθηκαν το χώρο. Τα ευρήματα του μάρτυρα έχουν καταγραφεί σε Έκθεση (Τεκμήριο 18). Επισκέφθηκε αρχικά το επίδικο όταν τον κάλεσε ο κ. Στυλιανίδης, για να επιθεωρήσει το χώρο και να διαπιστώσει εάν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων και τη δεύτερη φορά, έγινε καταμέτρηση των εργασιών. Πήρε φωτογραφίες κατά τη δεύτερη επίσκεψη του, το Σεπτέμβριο 2018, ώστε να δηλώσει με φωτογραφικό υλικό τα σημεία για τα οποία έκαμε αναφορά στην Έκθεση του. Το Παράρτημα Γ της Έκθεσης του κ. Δημοσθένους, αναφέρει αναλυτικά τα ευρήματα του επί τόπου. Κατέγραψε κάθε εργασία και τιμές μονάδας και κατέληξε στο ποσό των €9.479.-. Το ποσό βασίζεται σε τιμές της αγοράς, για να γίνουν οι εργασίες από εργολάβο ή υπεργολάβους που έχουν άδεια, με μέτρα ασφαλείας και απομάκρυνση. Εάν ο Αιτητής επέλεξε να εκτελέσει την εργασία διαφορετικά, ο μάρτυρας δεν το γνωρίζει.
Η φυσική φθορά προκύπτει με το χρόνο και δεν αφορά σε σπασίματα και ζημιές. Ο μάρτυρας είδε σπασμένες πρίζες, κεραμικά, σπασμένα γυαλιά που είχαν καλυφθεί από πάνω κλπ., τα οποία καταγράφει ως ζημιές. Αναφορικά με την τοιχοποιία, κατέθεσε ότι υπήρχαν ζημιές, όχι φυσικές φθορές. Θα πρέπει να σπάσει μέρος της, να επαναφερθεί η τελική επιφάνεια, να κλείσουν οι τρύπες, να γίνει σπάτουλα ώστε όταν μπογιατιστεί, να φαίνεται τοίχος χωρίς ζημιές. Γι’ αυτό θεώρησε ότι δεν ήταν φυσική φθορά λόγω χρόνου. Ο κ. Δημοσθένους κατέθεσε ότι υπήρχαν κτυπήματα, ζημιές, ρωγμές. Το μαύρο χρώμα προήλθε από κάποια χρήση. Δεν είναι συνηθισμένο να υπάρχουν αυτές οι ακαθαρσίες στους τοίχους.
Τα κεραμικά στο πάτωμα είναι αρκετά κατεστραμμένα, σχεδόν το μισό πάτωμα. Είτε ήταν σπασμένα, είτε έλειπαν. Τα υαλότουβλα ήταν πάνω από 8 στο σύνολο και σε σχετική φωτογραφία φαίνεται σπασμένο το ένα. Εκτός από τις φωτογραφίες 18 και 20 στο Τεκμήριο 19, οι απώλειες φαίνονται και στη φωτογραφία 31, όπου οι γραμμές που απεικονίζονται, είναι οι γόμμες από τα κεραμικά. Στη φωτογραφία 31 του Τεκμηρίου 19, απεικονίζεται το ισόγειο και στη φωτογραφία 38, το μεσοπάτωμα. Στο μεσοπάτωμα, το δάπεδο δεν είχε ζημιά και γι’ αυτό δεν το περιέλαβε στην Έκθεση του. Ορισμένες πρίζες απουσιάζουν και ορισμένες είναι κατεστραμμένες. Ο μάρτυρας τιμολόγησε αντικατάσταση γι’ αυτές.
Η κα. Τ.Χ. το όνομα της οποίας αναφέρεται στην Έκθεση, είναι πολιτικός μηχανικός και εργάζεται με το μάρτυρα. Πήγε μαζί με τον κ. Δημοσθένους στο επίδικο, για να δυνηθεί ο δεύτερος να μετρήσει το χώρο, αφού δεν είχε σχέδια.
Αξιολογούμε τα όσα κατέθεσε ο Μ.Α.2, λαμβάνοντας υπόψην τη σχετική επί των εμπειρογνωμόνων – μαρτύρων νομολογία, με κύριες τις αυθεντίες Πιττάλης κ.ά. v. Ianira Enter. Ltd. κ.ά. (1997) 1(Β) Α.Α.Δ. 814, Cybarco Ltd. v. Kovascik (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2013 και R.K.B. Leathergoods Ltd. v. Αγγελίδη (2004) 1(Β) Α.Α.Δ. 1071. Ο κ. Δημοσθένους κλήθηκε να επιθεωρήσει ένα υποστατικό και, αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι υπάρχει μια ασάφεια σε σχέση με τις ημερομηνίες επιθεώρησης του, υπολόγισε το κόστος για την ανακαίνιση και/ή φρεσκάρισμα του. Ο μάρτυρας εξετέλεσε την εργασία και τις οδηγίες που είχε, επειδή όμως οι οδηγίες του ήταν ελλιπείς, η πληροφόρηση του ανεπαρκής και οι ενέργειες που έγιναν, δεν ακολούθησαν τα όσα ο ίδιος κατέγραψε, η πραγματογνωμοσύνη του δεν υποβοηθά το Δικαστήριο στην κρίση του, στο βαθμό που αυτό θα ήταν, κατά τα άλλα, δυνατόν.
Καθ’ ης η Αίτηση:
Μοναδικός μάρτυρας για την Καθ’ ης η Αίτηση, κατέθεσε ο κ. Νίκος Χατζηχαραλάμπους. Ο Μ.Κ.1 εν πολλοίς, απλά σχολίασε τους ισχυρισμούς του Αιτητή όπως αυτοί φαίνονται στη Γραπτή Δήλωση του, Τεκμήριο Α, κύρια στην παράγραφο 13, σε σχέση με τις κατ’ ισχυρισμόν ζημιές στο επίδικο υποστατικό, καθώς και τις φωτογραφίες Τεκμήριο 19, τις οποίες έλαβε και κατέθεσε ο Μ.Α.2.
Κατέθεσε ότι το γυαλί στην πλαϊνή βιτρίνα και στο φεγγίτη στην πλάγια όψη του υποστατικού, τα έσπασαν τα πρόσωπα που πήγαν να κάμουν την ανακαίνιση του χώρου. Επρόκειτο για αλλοδαπούς, τους οποίους πήγε εκεί ο Αιτητής. Αναφορικά με το παράθυρο στο χώρο του αποχωρητηρίου στο μεσοπάτωμα, έλειπαν δύο κομμάτια γυαλί τα οποία αφαίρεσε ο ίδιος για ευνόητους λόγους, όπως είπε. Σε σχέση με τον ισχυρισμό του Αιτητή, ότι οι τοίχοι ήταν μαυρισμένοι, υπήρχαν παντού τρύπες από βίδες, οι επιφάνειες των τοίχων είχαν καταστραφεί και οι σουβάδες είχαν αποκολληθεί, ο κ. Χατζηχαραλάμπους σχολίασε ότι το υποστατικό κάποτε χρειάζεται μπογιάτισμα. Ήταν στο επίδικο 25 χρόνια, όπως είπε.
Σ’ ένα φαρμακείο υπάρχουν πρίζες και τρύπες και δεν λειτουργούσε το φαρμακείο του με κατεστραμμένα ταβάνια. Τα ταβάνια ήταν χτιστά, όπως είπε, ήταν τοίχος, δεν αφαιρέθηκε κομμάτι πλαστικού. Ο ίδιος δεν είδε πρίζες κατεστραμμένες, ως η αναφορά του Αιτητή. Σε σχέση με τα υαλότουβλα, υπάρχει υπερβολή. Ο ίδιος τα έβαλε, έκαμε ανακαίνιση και ξόδεψε χρήματα, γιατί να τα καταστρέψει. Ο κ. Χατζηχαραλάμπους κατέθεσε πως όταν πήρε το κατάστημα, ήταν τσιμέντο το πάτωμα και στο υπόγειο ήταν χώμα. Το πήρανε, όπως είπε (χρησιμοποιώντας, όπως και σε άλλα σημεία, τον πληθυντικό αριθμό), το 1995. Έκαναν τσιμέντο και έβαλαν πλακάκια και υαλότουβλα. Αυτά ήταν δική τους ιδιοκτησία και δεν ανήκαν στο κτίριο. Στη συνέχεια, κατέθεσε ότι στο ισόγειο υπήρχαν κεραμικά, αλλά όχι αυτά που φαίνονται στις φωτογραφίες, τα οποία τοποθετήθηκαν από τους ιδίους, περί το 1998.
Αναφορικά με τα κεραμικά στους τοίχους των αποχωρητηρίων και στο δάπεδο του ισογείου, ο μάρτυρας είπε ότι ο Αιτητής έχει απόλυτο δίκαιο, είχαν σπάσει τα πλακάκια από σεισμό. Διαφώνησε ότι οι τσεκκολαδούρες από το δάπεδο του ισογείου είχαν αφαιρεθεί και είπε ότι, ούτως ή άλλως, αυτοί τις έβαλαν.
Τα γυαλιά στις πρώτες δύο φωτογραφίες του Τεκμηρίου 19 (αντιλαμβανόμαστε εννοεί τους υαλοπίνακες), τοποθετήθηκαν από τον ίδιο. Στις φωτογραφίες 4-6, δεν φαίνονται ζημιές. Δεν έχει φωτογραφίες πώς ήταν πριν το υποστατικό, ώστε να διαφανεί ότι αυτές οι απεικονίσεις δεν αφορούν ζημιές, αλλά αφορούν μία καλή κατάσταση. Στη φωτογραφία 7, απλά φαίνεται η θέση του κλιματιστικού. Σε σχέση με τη φωτογραφία 8, το πλακάκι το τοποθέτησαν οι ίδιοι (η χρήση του πληθυντικού αριθμού, ως και προηγούμενα) και τα πλακάκια στο πίσω σημείο, είναι φυσικές φθορές εάν λάβει κάποιος υπόψην ότι το κτίριο είναι 40 χρόνων. Στη φωτογραφία 13, όντως υπάρχει ένα μαύρισμα, αλλά αν είχε μπογιατιστεί στην ώρα του, δεν θα υπήρχε. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι αντιλαμβάνεται πως αυτό είναι πίσω από έπιπλα του φαρμακείου και το ίδιο ισχύει και για τη φωτογραφία 17. Η σκάλα η οποία φαίνεται στις φωτογραφίες 18 και 29, τοποθετήθηκε από τους ίδιους και πλήρωσαν πάνω από £3.000 για να την κάμουν. Διερωτήθηκε εάν έπρεπε να κάμουν και το βερνίκωμα. Ο Αιτητής έπρεπε να τους ευχαριστεί.
Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι αυτά που φαίνονται στις φωτογραφίες 19 έως 22, είναι θέμα μπογιατίσματος. Στη δε φωτογραφία 23, ο μάρτυρας δεν διέκρινε σπασμένο γυαλί. Σε σχέση με τις φωτογραφίες 25-27, έτσι ήταν και πριν το κτίριο, δεν έχει κάτι διαφορετικό. Όταν μπήκαν μέσα το 1995, τοποθέτησαν έπιπλα που τα έκρυβαν αυτά που φαίνονται στις φωτογραφίες. Στη φωτογραφία 31, απεικονίζεται κομμάτι της σκάλας που ήταν κενό, φαίνεται ότι τα πλακάκια μπήκαν μετά για να καλύψουν το κενό που υπήρχε στη μεριά της σκάλας. Στην αντεξέταση του, εξήγησε ότι τοποθέτησαν ξύλο και από πάνω τσιμέντο, ώστε να βάλουν πλακάκια και να κλείσουν τη σκάλα. Δεν λείπουν πλακάκια, είναι το κενό της σκάλας και τα άσπρα που φαίνονται, είναι ξύλα.
Στις φωτογραφίες 33 και 34, μια χαρά φαίνεται ο χώρος, ενώ ο Αιτητής λέει ότι ήταν κατεστραμμένα, το δε γυαλί που λείπει ήταν εκεί που έβγαινε νερό από το κλιματιστικό που είχαν στο υπόγειο, δεν υπήρχε ποτέ υαλότουβλο εκεί. Τα υαλότουβλα είχαν τοποθετηθεί για να έχει φως στο υπόγειο. Στη φωτογραφία 37, δεν πρόκειται για μαύρισμα, αλλά για λεκέ από καφέ. Στη φωτογραφία 39, φαίνεται καθαρά το σπάσιμο στα πλακάκια που προκλήθηκε από σεισμό. Η πόρτα στη φωτογραφία 41 τοποθετήθηκε από τους ιδίους. Αν ο Αιτητής έχει απόδειξη ότι την αγόρασε ο ίδιος, τότε δικαιούται αποζημίωση. Έπρεπε να τους ευχαριστήσει για τα ωραία πράγματα που του άφησαν και να λάβει υπόψην ότι στο επίδικο υπάρχουν αντικείμενα αξίας τουλάχιστον €10.000.
Στο επίδικο δεν υπήρχαν πρίζες και τις τοποθέτησαν οι ίδιοι, αυξάνοντας επίσης την τάση του ηλεκτρικού ρεύματος. Από το 1995, το επίδικο είχε μπογιατιστεί από τον Αιτητή εξωτερικά και από το μάρτυρα εσωτερικά. Όταν παρέδωσε τα κλειδιά στον Αιτητή, ο τελευταίος δεν του παραπονέθηκε για ζημιές, ούτε πριν καταχωρίσει την υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Αίτηση. Κατά την αντεξέταση του, κατέθεσε ότι δεν θυμάται να είχε πει στον Αιτητή ότι θα αποκαταστήσει το επίδικο υποστατικό.
Κατά την αντεξέταση του, ο κ. Χατζηχαραλάμπους κατέθεσε ότι είναι διευθυντής και μέτοχος της Καθ’ ης η Αίτηση εταιρείας. Ενοικίαζε το επίδικο από τον Αιτητή και σ’ αυτόν πλήρωνε το ενοίκιο. Ενοικίαζε από το 1995 και το χρησιμοποιούσε ως φαρμακείο. Παρέδωσε το κατάστημα στον Αιτητή σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι το παρέλαβε. Ρωτήθηκε για τις φωτογραφίες 4 και 5 του Τεκμηρίου 19 και κατέθεσε ότι όταν παρέλαβε το επίδικο, δεν ήταν καν μπογιατισμένο. Σχετικά με τη φωτογραφία 9, δέχθηκε ότι λήφθηκε όταν παρέδωσε το επίδικο και είπε ότι πρόκειται για μέρος που υπήρχε έπιπλο. Είναι ένα κομμάτι του τοίχου όπως το παρέλαβαν. Χρειαζόταν μπογιάτισμα αφότου το παρέδωσε, ενώ το γυαλί δεν ήταν σπασμένο όταν παρέδωσε το επίδικο υποστατικό. Η φωτογραφία 8 αφορά φυσική φθορά, είναι η κολώνα του κτιρίου το οποίο είναι 40 ετών. Είχε έπιπλο εκεί και φαίνεται όπως ήταν πριν 25 χρόνια. Δεν διόρθωσε ο ίδιος κάτι στο συγκεκριμένο σημείο, επειδή υπήρχαν έπιπλα μπροστά.
Σε σχέση με τα υαλότουβλα (φαίνονται στη φωτογραφία 8), κατέθεσε και πάλι ότι ήταν μια χαρά, το ένα που λείπει ήταν για να υπάρχει αεραγωγός. Δεν είναι σπασμένο, είναι απλώς κενό. Οι φωτογραφίες 14-17 δείχνουν φυσική φθορά.
Ο κ. Χατζηχαραλάμπους αρνήθηκε ότι αφαιρείτο από το ενοίκιο οποιοδήποτε ποσό για την Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα. Το ενοίκιο που κατέβαλλε ήταν €600.- το 2012 και όχι €730.-, όπως είπε. Το φόρο έπρεπε να τον πληρώνει ο Αιτητής. Ήταν η θέση του πως οι αποδείξεις που του υποδείχθηκαν κατά την αντεξέταση του, ήταν ψεύτικες.
Η μαρτυρία του Μ.Κ.1 σε σχέση με το ενοίκιο και τις αποκοπές, ήταν επιφανειακή, επιπόλαια και με μία δόση αλαζονείας. Δεν τον έχουμε πιστέψει. Κατά τα λοιπά, το σύνολο της μαρτυρίας του, επίσης χαρακτηρίζεται από ένα υπερφίαλο τόνο, όπως σημειώσαμε πιο πάνω, επρόκειτο περισσότερο για σχολιασμό παρά για προσφορά μαρτυρίας προς υποστήριξην των δικών του θέσεων και ανατροπής των θέσεων της άλλης πλευράς. Η θέση του ότι ήταν στο επίδικο, ο ίδιος ως φυσικό πρόσωπο και/ή ως εταιρεία, πριν το 2010 και για τουλάχιστον δύο δεκαετίες, έγινε δεκτή από τον Αιτητή στην αντεξέταση του και αυτή επηρεάζει σημαντικά την όλη θεώρηση και αξιολόγηση της κατάστασης στην οποία παραδόθηκε το επίδικο κατάστημα. Η θέση του ότι άφησε ο ίδιος και/ή η Καθ’ ης η Αίτηση, ορισμένα αντικείμενα και/ή βελτιώσεις στο επίδικο, επίσης έγινε δεκτή από τον Αιτητή και επίσης επηρεάζει σημαντικά την αξιολόγηση της κατάστασης στην οποία παραδόθηκε το επίδικο κατάστημα. Ο Μ.Κ.1 έδωσε την εντύπωση ολίγον απαξιωτικής παρουσίας στο Δικαστήριο, ολίγον με το ζόρι παρουσίας, ολίγον «δεν θα ερχόμουν αλλά αναγκάστηκα να έρθω και δεν θα σας πως και πολλά» μαρτυρίας. Ούτως αξιολογείται.
Πραγματικά γεγονότα και ευρήματα:
Από την ενώπιον μας αποδεκτή μαρτυρία, κρίνουμε ότι τα πραγματικά γεγονότα έχουν ως ακολούθως:
Ο Αιτητής είναι ο ιδιοκτήτης ενός καταστήματος στην οδό Προδρόμου 49Γ, Ενορία Αγίων Ομολογητών, στη Λευκωσία, δηλαδή εντός ελεγχόμενης περιοχής εν τη εννοία του άρθρου 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου και υπό το φως της Κ.Δ.Π. 519/2007. Το επίδικο αποτελεί μέρος κτιρίου το οποίο συμπληρώθηκε πριν την 31.12.1999. Αποτελείται από ισόγειο και υπόγειο χώρο και μεσοπάτωμα. Ήταν ενοικιασμένο σε άλλο πρόσωπο και λειτουργούσε ως φαρμακείο, στον οποίο ή με τον οποίο, εργαζόταν ο Μ.Κ.1, διευθυντής και μέτοχος της Καθ’ ης η Αίτηση εταιρείας. Ο Διευθυντής και μέτοχος της Καθ’ ης η Αίτηση εταιρείας, ανέλαβε κατοχή και χρήση του επίδικου υποστατικού, σε άγνωστο χρόνο, ο ίδιος ισχυρίστηκε περί το 1995, πριν το ενοικιάσει δυνάμει εγγράφου η Καθ’ ης η Αίτηση.
Αποτέλεσε κοινό έδαφος ότι η Καθ’ ης η Αίτηση είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, εγγεγραμμένη στην Κυπριακή Δημοκρατία, με έδρα τη Λευκωσία και δραστηριοποιείται στο φαρμακευτικό τομέα. Δυνάμει ενοικιαστηρίου εγγράφου ημερομηνίας 30.4.2010 (Τεκμήριο 1), ο Αιτητής ενοικίασε στην Καθ’ ης η Αίτηση το επίδικο κατάστημα, για περίοδο δύο ετών, από 1.5.2010 μέχρι 30.4.2012, για να χρησιμοποιηθεί ως φαρμακείο. Το ενοίκιο συμφωνήθηκε σε €730.- μηνιαίως, προπληρωτέο την πρώτη ημέρα εκάστου μηνός. Οι ρήτρες 5 και 10 του ενοικιαστηρίου εγγράφου, προνοούσαν ως ακολούθως:
«5. Ο ενοικιαστής δεν έχει το δικαίωμα να κάμνη οιανδήποτε τροποποίησιν ή προσθήκην ή επισκευήν άνευ της γραπτής συγκαταθέσεως του ιδιοκτήτου. Οιαδήποτε προσθήκη, τροποποίησις ή επισκευή ούτω γενομένη, θα γίνεται εξόδοις του ενοικιαστού και θα παραμένη ιδιοκτησία του ιδιοκτήτου, άνευ υποχρεώσεως του όπως αποζημιώση τον ενοικιαστήν.
Ο ενοικιαστής θα υποχρεούται, εν τούτοις, να μετακινήση οιανδήποτε τοιαύτην τροποποίησιν, προσθήκην ή επισκευήν και να επαναφέρη το ενοικιασθέν υποστατικόν εις την προτέραν αυτού κατάστασιν εάν ήθελεν ούτω αποφασίσει ο ιδιοκτήτης κατά την παράδοσιν αυτού. Ο ιδιοκτήτης εις ουδεμίαν ευθύνεται επιδιόρθωσιν εκτός του υδατοστεγούς της στέγης.»
«10. Ο ενοικιαστής οφείλη κατά την λήξιν ή τον τερματισμόν της ενοικιάσεως να παραδώση εις τον Ιδιοκτήτην το ειρημένον υποστατικόν ως ανωτέρω περιγράφεται εις ην το παρέλαβε καλήν κατάστασιν εξαιρουμένης λογικής φυσικής φθοράς και χρήσεως, καταστροφής ή ζημίας προξενηθείσης εκ πυρκαϊάς, ανωτέρας βίας, στάσεως οχλαγωγίας, εχθρικών πράξεων και στοιχείων της φύσεως.»
Το ενοικιαστήριο έγγραφο προνοούσε για ενοικίαση δύο ετών αλλά δεν φέρει υπογραφές μαρτύρων. Ως εκ τούτου, ενόψει των προνοιών του άρθρου 77(1) του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149, όπως όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, μεταξύ των μερών δημιουργήθηκε περιοδική συμβατική ενοικίαση, από μήνα σε μήνα, εφόσον το ενοίκιο ήταν πληρωτέο επί μηνιαίας βάσεως. Η συμβατική ενοικίαση έληξε κατά τη λήξη της περιόδου που προνοείτο στο άκυρο ενοικιαστήριο έγγραφο, δηλαδή την 30.4.2012. Η Καθ’ ης η Αίτηση παρέμεινε σε κατοχή του επίδικου υποστατικού και ούτως κατέστη θέσμια ενοικιάστρια. Βλέπετε σχετικά και πιο κάτω.
Οι όροι του τελευταίου ενοικιαστηρίου εγγράφου εφαρμόζονται στη θέσμια ενοικίαση. Σχετικό είναι το άρθρο 27(1) [1] του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, Ν.23/83, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα.
Αποτέλεσε κοινό έδαφος ότι, κατόπιν νέας συμφωνίας των διαδίκων, το μηνιαίο ενοίκιο για το επίδικο υποστατικό, μειώθηκε στα €600.-, σε άγνωστο στο Δικαστήριο χρόνο.
Ο Αιτητής καταχώρισε την Αίτηση Ε81/15, εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, στην οποία εκδόθηκε απόφαση την 12.12.2017, για οφειλόμενα ενοίκια από τον Απρίλιο 2015, ενδιάμεσα οφέλη και έξοδα, καθώς και Διάταγμα ανάκτησης κατοχής του επίδικου καταστήματος (Τεκμήριο 2). Η Καθ’ ης η Αίτηση, δια του διευθυντή της και με επιστολή των δικηγόρων της δοθείσας δια χειρός (Τεκμήριο 3), παρέδωσε στον Αιτητή ελεύθερη και κενή κατοχή του επίδικου υποστατικού στις 15.2.2018. Κατόπιν συμφωνίας των δύο μερών, διευθετήθηκαν τα οφειλόμενα ενοίκια και/ή ενδιάμεσα οφέλη και/ή έξοδα.
Μεταξύ 13.4.2018 και 26.5.2028, ο Αιτητής κατέβαλε σε καταστήματα οικοδομικών υλικών, το συνολικό ποσό των €1.660,89, για την αγορά υλικών και την καταβολή εργατικών, για είδη υγιεινής, δάπεδα, μπογιές, ηλεκτρολογικά, φωτιστικά, λαμπτήρες, εργαλεία, κιγκαλερία, υαλοπίνακες (Τεκμήριο 4). Δεχόμαστε ότι αφορούσαν το επίδικο κατάστημα.
Μεταξύ 12.3.2018 και 12.6.2018, ο Αιτητής κατέβαλε σε κάποιο πρόσωπο, ονόματι Ales Akana, το συνολικό ποσό των €2.900, για το σκοπό του μπογιατίσματος, καθαρισμού και επιδιόρθωσης κεραμικών σε ένα κατάστημα (Τεκμήριο 5). Δεχόμαστε ότι αφορούσαν το επίδικο κατάστημα. Ο Αιτητής κατέθεσε ότι άρχισαν εργασίες επιδιόρθωσης στο επίδικο περίπου 3 εβδομάδες μετά την παράδοση της κατοχής αυτού και διήρκησαν περίπου ένα μήνα. Από τα πιο πάνω, φαίνεται ότι οι εργασίες διήρκησαν περισσότερο καιρό και/ή δεν ολοκληρώθηκαν εντός ενός μηνός από την παράδοση της κατοχής του επίδικου από την Καθ’ ης η Αίτηση. Από τα πιο κάτω, φαίνεται ότι δεν άρχισαν περίπου 3 εβδομάδες μετά την παράδοση της κατοχής.
Οι φωτογραφίες του επίδικου, Τεκμήρια 10 έως 16, κατατέθηκαν κατά την αντεξέταση του μάρτυρα και του είχαν υποδειχθεί από τον ευπαίδευτο συνήγορο της Καθ’ ης η Αίτηση. Όπως όντως υποδείχθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο, στα Τεκμήρια απεικονίζεται ένα υποστατικό το οποίο σαφώς χρειαζόταν τουλάχιστον καθάρισμα και μπογιάτισμα, χωρίς όμως να διαπιστώνονται αποτελέσματα μη λογικής χρήσης και φθοράς, δηλαδή ζημιές και καταστροφές, με εξαίρεση το Τεκμήριο 16, όπου φαίνεται μία περιορισμένη επιφάνεια με σπασμένα πλακάκια. Το επίδικο χρησιμοποιείτο ως φαρμακείο για πολλά χρόνια και μεταξύ 2010 και 2018, από την Καθ’ ης η Αίτηση εταιρεία, χωρίς επέμβαση από τον ιδιοκτήτη όσον αφορά επιδιόρθωση ή φρεσκάρισμα. Στο επίδικο, παρέμειναν μετά την παράδοση της κατοχής από την Καθ’ ης η Αίτηση, τροποποιήσεις ή προσθήκες στις οποίες προέβη η Καθ’ ης η Αίτηση, όπως πχ. η σκάλα μεταξύ ισογείου και υπογείου, τα υαλότουβλα και αριθμός από πρίζες και ηλεκτρικές παροχές.
Ο Αιτητής έδωσε οδηγίες σε πραγματογνώμονα – Επιμετρητή Ποσοτήτων, να επιθεωρήσει το επίδικο και να συντάξει σχετική Έκθεση, καταβάλλοντας αμοιβή ύψους €690,20 (Τεκμήριο 6). Η χρέωση εκδόθηκε τον Οκτώβριο 2018 και εξοφλήθηκε το Δεκέμβριο 2018. Η Έκθεση Πραγματογνωμοσύνης, αφορούσε στην Εκτίμηση Κόστους για Αποκατάσταση Ζημιών, στο επίδικο κατάστημα (Τεκμήριο 18). Το επίδικο επιθεωρήθηκε αρχικά τον Απρίλιο 2018 και όχι 4, 5 μέρες μετά την παράδοση της κατοχής, όπως είχε καταθέσει ο Αιτητής και επιθεωρήθηκε εκ νέου για σκοπούς υπολογισμού και σύνταξης της Έκθεσης, το Σεπτέμβριο 2018, όπως αναφέρεται στη σελίδα 2. Συντάχθηκε δε την 11.9.2018. Ο ίδιος ο πραγματογνώμονας, κατέθεσε ότι η δεύτερη επίσκεψη, δηλαδή το Σεπτέμβριο 2018, έγινε για σκοπούς καταμέτρησης των εργασιών και λήψης φωτογραφιών. Εδώ όμως έγκειται το παράδοξο: ο Αιτητής παρουσίασε μαρτυρία για την αγορά υλικών και την καταβολή εργατικών για τις εργασίες που έγιναν στο επίδικο υποστατικό, από το Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο 2018 (βλέπετε πιο πάνω). Λογικό συμπέρασμα το οποίο εξάγεται είναι ότι μέχρι το Σεπτέμβριο 2018, οι εργασίες είχαν ολοκληρωθεί. Στην παράγραφο Β.3.3, στη σελίδα 3, οι ημερομηνίες επιθεώρησης καταγράφονται ως 23.4.2018 και 10.5.2018. Εν τέλει, επισκέφθηκε δεύτερη φορά ο κ. Δημοσθένους, το Μάιο 2018 ή το Σεπτέμβριο 2018;
Ο πραγματογνώμονας έλαβε φωτογραφίες από το χώρο, κατά τη δεύτερη επίσκεψη του, το Τεκμήριο 19. Αυτά που απεικονίζονται στις φωτογραφίες Τεκμήρια 10 έως 15, απεικονίζονται και σε φωτογραφίες του Τεκμηρίου 19. Εφόσον τα Τεκμήρια 10 έως 16, υποδείχθηκαν στον Αιτητή από την πλευρά της Καθ’ ης η Αίτηση, δεχόμαστε ότι οι φωτογραφίες Τεκμήριο 19, απεικονίζουν το επίδικο πριν τη διεξαγωγή οποιωνδήποτε εργασιών σ’ αυτό, δηλαδή το Μάιο 2018 όπως λέει ο Μ.Α.2 και όχι μεταγενέστερα. Αυτή η κατάληξη, αναμφίβολα υποδεικνύει ότι οι εργασίες στο επίδικο δεν άρχισαν 3 εβδομάδες μετά την παράδοση της κατοχής αυτού και δεν ολοκληρώθηκαν εντός 1 μηνός. Η μαρτυρία του Αιτητή αναφορικά με την εκτέλεση των εργασιών, αλλά ακόμα και το είδος των εργασιών που όντως εκτελέστηκαν, δεν ήταν ακριβής.
Όπως φαίνεται από το Τεκμήριο 18, ο πραγματογνώμονας διαπίστωσε ότι έπρεπε να αντικατασταθεί η πλαϊνή βιτρίνα, ο φεγγίτης πάνω από τη βιτρίνα, το παράθυρο του αποχωρητηρίου στο μεσοπάτωμα και η βιτρίνα πρόσοψης. Επιπλέον, διαπίστωσε ότι έπρεπε να επιδιορθωθούν οι επιφάνειες των τοίχων και των ταβανιών, στο υπόγειο, ισόγειο και μεσοπάτωμα, για να μπογιατιστούν, αφού παρουσίαζαν αποκολλήσεις σοβάδων λόγω αφαίρεσης κατασκευών που είχαν βιδωθεί, χαρτιών που είχαν κολληθεί και συρμάτων. Έκρινε ότι έπρεπε να αφαιρεθούν και να αντικατασταθούν τα κεραμικά στους τοίχους των αποχωρητηρίων και στο δάπεδο του ισογείου, περιλαμβανομένων των κεραμικών τσεκκολαδούρων, να τριφτούν και να βερνικωθούν τα σκαλοπάτια της σκάλας, να αντικατασταθούν πρίζες που είχαν αφαιρεθεί και να ξηλωθεί το ηλεκτρολογικό σύστημα που είχε τοποθετήσει ο ενοικιαστής. Τιμολογήθηκε δε ποσό €700.- για μηχανήματα ανύψωσης, ασφάλεια, επίβλεψη, περίφραξη του χώρου και έξοδα για την εφαρμογή του Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας.
Το συνολικό ποσό στο οποίο κατέληξε ο κ. Δημοσθένους για επιδιόρθωση των ζημιών, ανερχόταν σε €9.479.-. Το ποσό αυτό ουδεμία σχέση έχει με το ποσό που ο Αιτητής δικογράφησε ότι ξόδεψε για τις εργασίες στο υποστατικό του, ούτε ως αντιστοιχία, ούτε ως ποσοστό ή άλλως πως. Οι δε εργασίες που εν τέλει πραγματοποιήθηκαν στο επίδικο κατάστημα, δεν γνωρίζουμε εάν έχουν οποιαδήποτε αντιστοιχία και σε ποιο βαθμό, με τις εργασίες που τιμολόγησε ο Μ.Α.2. Γνωρίζουμε ότι έγιναν εργασίες αλλά δεν γνωρίζουμε τι εργασίες έγιναν, εκτός από το γενικό μπογιάτισμα, καθάρισμα και κεραμικά, που αναφέρεται στις αποδείξεις του προσώπου που φαίνεται ότι τις εκτέλεσε. Αυτά για το τι έγινε. Το άλλο σημαντικό ερώτημα είναι ποιος φέρει την ευθύνη για τις εργασίες που έγιναν.
Ο πραγματογνώμονας κατέθεσε ότι είδε ζημιές και όχι φυσικές φθορές. Η πληροφόρηση που είχε όμως ήταν από τον Αιτητή και δεν γνώριζε πόσο καιρό διήρκησε η χρήση από τον ενοικιαστή, ούτε σε τι κατάσταση είχε παραλάβει ο ενοικιαστής το επίδικο, ούτε τι εργασίες ή προσθήκες ή βελτιώσεις είχε επιφέρει ο ίδιος ο ενοικιαστής στο επίδικο, ούτε εάν ο ιδιοκτήτης είχε βελτιώσει το επίδικο μέσα στα χρόνια και σε ποιο βαθμό. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι πήγε να δει ένα υποστατικό στο οποίο του είπαν ότι άφησε ζημιές ο ενοικιαστής, κατέγραψε τι είδε και υπολόγισε το ποσό που χρειαζόταν για την αποκατάσταση του υποστατικού. Την πρότερα κατάσταση δεν την γνώριζε.
Τα πιο πάνω ευρήματα αποδυναμώνουν τη χρησιμότητα της πραγματογνωμοσύνης στην υποβοήθηση του έργου του Δικαστηρίου να διαπιστώσει εάν η κατάσταση του επίδικου κατά την παράδοση της κατοχής από την Καθ’ ης η Αίτηση στον Αιτητή, αποκάλυπτε ζημιές εξ’ υπαιτιότητας της Καθ’ ης η Αίτηση, που δεν οφείλονταν σε λογική χρήση και φυσική φθορά. Εξαιτίας δε και του γεγονότος ότι ο ίδιος ο Αιτητής δεν ακολούθησε την πραγματογνωμοσύνη την οποία ζήτησε και έλαβε, δεν αποδίδονται σ’ αυτόν τα έξοδα του πραγματογνώμονα.
Ο ιδιοκτήτης είναι υπεύθυνος για τη φυσική φθορά του υποστατικού του και τα αποτελέσματα λογικής χρήσης. Βλέπετε σχετικά το άρθρο 27(2) του περί Ενοικιοστασίου Νόμου (πιο κάτω) και τη ρήτρα 10 του ενοικιαστηρίου εγγράφου (Τεκμήριο 1). Δεν έχουμε πεισθεί ότι η Καθ’ ης η Αίτηση προκάλεσε και/ή άφησε στο επίδικο οποιεσδήποτε ζημιές πέραν της φυσικής φθοράς από λογική χρήση. Με μία εξαίρεση: τον σπασμένο υαλοπίνακα στο πλάι. Η αντικατάσταση του έγινε από το πρόσωπο το οποίο αναφέρθηκε από τον Αιτητή, κ. Ρ.Ν. και κόστισε συνολικά €265.- (Τεκμήριο 4).
Δεν μας διαφεύγει ότι στις φωτογραφίες 19 και 20 του Τεκμήριου 19, φαίνονται σημάδια στους τοίχους τα οποία εξηγήθηκε ότι έγιναν όταν αφαιρέθηκε tracking το οποίο σκέπαζε ηλεκτρικά σύρματα. Αυτά δυνατόν να κατηγοριοποιηθούν ως ζημία, αλλά επειδή η αποκατάσταση τους εμπίπτει στην ετοιμασία των τοίχων για να δεχθούν μπογιά και το μπογιάτισμα ενός υποστατικού μετά από τόσα χρόνια, αποτελεί ευθύνη του ιδιοκτήτη ως αποκατάσταση φυσικής φθοράς, δεν αποδίδουμε οποιοδήποτε ποσό.
Κρίνουμε ότι ο Αιτητής δεν έχει ικανοποιήσει το βάρος απόδειξης το οποίο φέρει, στον απαιτούμενο βαθμό, μήτε αναφορικά με την ύπαρξη και έκταση οποιωνδήποτε ζημιών και/ή βλαβών στο επίδικο κατάστημα πλην των ανωτέρω καταγραφέντων, μήτε αναφορικά με την ευθύνη της Καθ’ ης η Αίτηση για οποιεσδήποτε ζημιές και/ή βλάβες στο επίδικο κατάστημα πλην των ανωτέρω καταγραφέντων.
Από τον Ιανουάριο 2012 έως το Φεβρουάριο 2013 και ενώ το πληρωτέο ενοίκιο ήταν τότε €730.- μηνιαίως, ο Αιτητής εισέπραττε ποσό €713,58, αφαιρουμένου ποσού €16,42 μηνιαίως για την Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα. Για τους μήνες Μάρτιο 2013 έως Μάρτιο 2015, ενώ το πληρωτέο ενοίκιο ήταν τότε, ως αποκαλύπτεται, €570.- μηνιαίως, ο Αιτητής εισέπραξε ποσό €557,18, αφαιρουμένου ποσού €12,82 μηνιαίως για την Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα. Το Μάιο 2014, το ποσό του ενοικίου διορθώθηκε ή συμφωνήθηκε σε €600.- μηνιαίως και ο Αιτητής εισέπραξε από την Καθ’ ης η Αίτηση τη διαφορά για τους μήνες Μάρτιο 2014 – Μάρτιο 2015, αφαιρουμένης της Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα (Τεκμήριο 7).
Η Καθ’ ης η Αίτηση δεν κατέβαλε την αφαιρεθείσα από το ενοίκιο του επίδικου υποστατικού, Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα, για την περίοδο από τον Ιανουάριο 2012 έως το Μάρτιο 2015, συνολικού ύψους €542,74 (Τεκμήρια 8 και 9). Η Καθ’ ης η Αίτηση δεν αντίκρουσε επαρκώς ή και καθόλου τη μαρτυρία του Αιτητή επ’ αυτού του ζητήματος και κρίνουμε ότι ο Αιτητής απέσεισε το βάρος απόδειξης το οποίο φέρει, στον απαιτούμενο βαθμό, σε σχέση με τη συγκεκριμένη απαίτηση.
Ο Αιτητής δεν έχει προσφέρει μαρτυρία αναφορικά με την απαίτηση υπό (3) στην κυρίως Αίτηση, η οποία, συνακόλουθα, αποτυγχάνει.
Νομική πτυχή:
Περιοδικές Ενοικιάσεις (Periodic Tenancies):
Το ενοικιαστήριο έγγραφο Τεκμήριο 1, προνοούσε για περίοδο ενοικίασης δύο ετών, αλλά δεν υπεγράφη από δύο μάρτυρες. Το έγγραφο ήταν άκυρο εξ’ υπαρχής (void ab initio) δυνάμει των προνοιών του άρθρου 77(1) [2] του Κεφ. 149 και, εφόσον το ενοίκιο ήταν πληρωτέο επί μηνιαίας βάσεως, μεταξύ των μερών δημιουργήθηκε περιοδική συμβατική ενοικίαση από μήνα σε μήνα. Σύμφωνα με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην αυθεντία Nicos Christou Developments Ltd. v. Τοφινής (1998) 1(Δ) Α.Α.Δ. 1990, η μηνιαία εκμίσθωση δεν εκπνέει στο τέλος κάθε μήνα, αλλά συνεχίζεται μέχρι του τερματισμού της με τη δέουσα ειδοποίηση τερματισμού ή τη λήξη της περιόδου που προβλέπεται στο άκυρο ενοικιαστήριο έγγραφο (βλέπετε σελίδα 1995 [3]). Τα ίδια αποφασίστηκαν και στην αυθεντία Μιχαήλ κ.ά. ν. Γιαννή, (1998) 1(Δ) Α.Α.Δ. 2052.
Ακολουθώντας τις αυθεντίες Glykys v. Ioannides (1959-60) XXIV C.L.R. 220, Tryfon Co. v. Black and Decker (1983) 1 C.L.R. 971) και Sergiou Estates Ltd. v. Μπεντέζη (1995) 1 Α.Α.Δ. 889, πρέπει να δοθεί ειδοποίηση τερματισμού με ένα μήνα προειδοποίηση η οποία να εκπνέει στο τέλος της περιόδου της περιοδικής ενοικίασης. Ειδοποίηση η οποία λήγει στο μέσο της περιόδου της περιοδικής ενοικίασης δεν είναι καλή ειδοποίηση και δεν έχει το αποτέλεσμα του τερματισμού της συμβατικής ενοικίασης (βλέπετε Sergiou Estates Ltd. v. Μπεντέζη, πιο πάνω).
Με τον Τροποποιητικό Νόμο 128(Ι)/2007, εισήχθη στη βασική νομοθεσία, δηλαδή τον περί Ενοικιοστασίου Νόμο, Ν.23/83, νέο άρθρο 11(4). Λαμβάνοντας υπόψην το λεκτικό του εν λόγω εδαφίου [4], καθώς και την αυθεντία Εταιρεία Ακινήτων Ονασαγόρας Λτδ v. Κύπρος Σπανούδης, (2014) 1(Β) Α.Α.Δ. 1533, η ειδοποίηση η οποία στέλνεται από τον ιδιοκτήτη προς τον ενοικιαστή για την εξόφληση καθυστερημένων ενοικίων εντός 21 ημερών, σύμφωνα με το άρθρο 11(1)(α) του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, δύναται να τερματίσει και περιοδική ενοικίαση, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 11(4).
Από την ενώπιον μας αποδεκτή μαρτυρία, φαίνεται ότι η περίοδος ενοικίασης η οποία προβλεπόταν στο άκυρο ενοικιαστήριο έγγραφο, έληξε την 30.4.2012. Η Καθ’ ης η Αίτηση παρέμεινε στο επίδικο και ούτως κατέστη θέσμια ενοικιάστρια.
Αποζημιώσεις:
Το βάρος απόδειξης ειδικών αποζημιώσεων ανήκει στον αξιούντα. Οι ειδικές αποζημιώσεις πρέπει να εξειδικεύονται λεπτομερώς στα δικόγραφα και να αποδεικνύονται με σαφήνεια και συγκεκριμένα στοιχεία (βλέπετε σχετικά Σπύρου v. Χατζηχαραλάμπους (1989) 1 (Ε) Α.Α.Δ. 298, Ηρακλέους v. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239, Αλεξάνδρου v. Ιωάννου (1996) 1(Β) Α.Α.Δ. 1157, Χριστοδούλου v. Αγαθοκλέους (1997) 1(Α) Α.Α.Δ. 396, Μαίττα v. Γεωργίου κ.ά. (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 1, Παναγιώτου v. Φραγκέσκου κ.ά. (1999) 1(Α) Α.Α.Δ. 687, Λοϊζου v. Μουρτζή (1999) 1(Β) Α.Α.Δ. 883, Ζήνων Μερκής Λτδ v. Ελληνικής Τράπεζας Λτδ (1999) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1923, Πίριλλος v. Κονναρή (2000) 1(Β) Α.Α.Δ. 1153 και Μεταξάκης v. Δήμου Λευκωσίας (2003) 1(Α) Α.Α.Δ. 467).
Το άρθρο 27 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, Ν.23/83, ως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, που αφορά στους όρους της θέσμιας ενοικίασης, προνοεί τα ακόλουθα, στα εδάφια (2) και (3):
«(2) Αν δεν υπάρχει ενοικιαστήριο συμβόλαιο ή αν το συμβόλαιο δεν αναφέρει το αντίθετο, ο ιδιοκτήτης υποχρεούται να επιδιορθώσει ελαττώματα που δεν είναι εμφανή (latent defects), το υδατοστεγές της οροφής, την ηλεκτρική, υδραυλική και αποχετευτική εγκατάσταση και από τις φυσικές φθορές όσες δημιουργούν κίνδυνο για τη ζωή του ενοίκου ή περιοίκου.»
«(3) Με την επιφύλαξη των διατάξεων των προηγούμενων εδαφίων του παρόντος άρθρου, ο ενοικιαστής υποχρεούται να προστατεύει το ακίνητο από ζημιές που μπορούν να προκληθούν από τον ίδιο, από τους ενοίκους, από αντιπροσώπους ή προσκεκλημένους του και υποχρεούται να τις επιδιορθώνει χωρίς καθυστέρηση.
Ο ενοικιαστής υποχρεούται να επιτρέπει στον ιδιοκτήτη να επιθεωρεί το ενοικιαζόμενο ακίνητο σε λογικά χρονικά διαστήματα και ύστερα από προειδοποίηση.»
Οι υποχρεώσεις των μερών κατά τη διάρκεια της θέσμιας ενοικίασης, οριοθετούν και την ευθύνη ενός εκάστου εξ’ αυτών για την κατάσταση του μίσθιου κατά την παράδοση του και τη λήξη της ενοικιαστικής σχέσης. Ο ιδιοκτήτης είναι υπεύθυνος για όλες τις φυσικές φθορές, άμα τη λήξει της ενοικίασης, ενώ κατά τη διάρκεια της έχει ευθύνη για όσες δημιουργούν κίνδυνο για τη ζωή του ενοίκου, όπως προνοείται στο εδάφιο (2) πιο πάνω.
Ακολουθώντας το Ανώτατο Δικαστήριο στη Zeytountsian v. Attorney – General (1975) 7 J.S.C. 914), αναφερόμαστε στο πιο κάτω απόσπασμα από την Αγγλική αυθεντία Regis Property Co. Ltd. v. Dudley (1959) A.C. 370, στη σελίδα 407, του Λόρδου Denning:
«…. there is no term of the tenancy – express or implied – which requires the tenant to do any repairs at all. He is not therefore, under the terms of the tenancy, responsible for any repairs – not even for ‘some’ of them. But, nevertheless he is, by the common law, under an obligation not to commit waste, that is to say voluntary waste; and he is also under an obligation to use the premises in a tenant-like manner.»
Το ενοικιαστήριο έγγραφο μεταξύ των μερών περιλαμβάνει σχετικό όρο (βλέπετε πιο πάνω). Ανεξαρτήτως του οποιουδήποτε κωλύματος, η απαίτηση του Αιτητή αναφορικά με αποζημιώσεις για ζημιές στο επίδικο κατάστημα, με την εξαίρεση του πλαϊνού υαλοπίνακα, απορρίπτεται επειδή δεν έχουμε πεισθεί ότι υπήρχαν ζημιές σ’ αυτό κατά την παράδοση της κατοχής από την Καθ’ ης η Αίτηση, ότι αυτές προκλήθηκαν υπαιτιότητι της Καθ’ ης η Αίτηση και ότι δεν εμπίπτουν στη φυσική φθορά και τη λογική χρήση.
Απόφαση:
Ως εκ των ανωτέρω και με τη σύμφωνο γνώμη των Παρέδρων, εκδίδεται απόφαση υπέρ του Αιτητή και εναντίον της Καθ’ ης η Αίτηση, για τα πιο κάτω ποσά:
(α) €265.- ως αποζημιώσεις για την αντικατάσταση της βιτρίνας στην πλάγια όψη του επίδικου υποστατικού, η οποία καταστράφηκε λόγω πράξεων και/ή ενεργειών και/ή παραλείψεων της Καθ’ ης η Αίτηση και/ή των αντιπροσώπων αυτής, πλέον νόμιμο τόκο.
(β) €542,74, το οποία αναλογεί στα τέλη και/ή στο φόρο Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα επί του ενοικίου του επίδικου υποστατικού, για μέρος του έτους 2012, για τα έτη 2013 και 2014 και έως το Μάρτιο 2015, πλέον νόμιμο τόκο.
Οι λοιπές θεραπείες αποτυγχάνουν και απορρίπτονται. Υπό τις περιστάσεις, κρίνουμε ότι είναι ορθό και δίκαιο όπως η Καθ’ ης η Αίτηση καταβάλει το ήμισυ των δικηγορικών εξόδων του Αιτητή, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Γραμματέα και εγκριθούν από το Δικαστήριο, στην κλίμακα €500 - €2.000.
Η απόφαση να συνταχθεί αφού χαρτοσημανθεί το ενοικιαστήριο έγγραφο, Τεκμήριο 1.
(Υπ.)
Λ.Σ. Καμμίτση
Πρόεδρος
Πιστόν Αντίγραφον
Γραμματέας
ΛΣΚ/ΕΠ
[1] «27(1) Ενοικιαστής όστις, δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, διατηρεί κατοχήν οποιασδήποτε κατοικίας ή καταστήματος, εν όσω διατηρεί την τοιαύτην κατοχή, τηρεί πάντας τους όρους και προϋποθέσεις του τελευταίου ενοικιαστηρίου συμβολαίου, έστω και αν έχει λήξει η ισχύς του και δικαιούται εις τα εξ αυτών απορρέοντα οφέλη, εφ’ όσον τούτοι είναι σύμφωνοι προς τας διατάξεις του παρόντος Νόμου, δικαιούται να παραιτηθή της κατοχής της κατοικίας ή του καταστήματος μόνον κατόπιν επιδόσεως τοιαύτης ειδοποιήσεως οία θα απητείτο δυνάμει του ενοικιαστηρίου συμβολαίου και σε περίπτωση που δεν απαιτείται τέτοια ειδοποίηση, μόνο κατόπιν γραπτής προειδοποίησης, έναν τουλάχιστο μήνα προηγουμένως.
Νοείται ότι εις περίπτωσιν καθ’ ην υπενοικιαστής καθίσταται ενοικιαστής ο τοιούτος θέσμιος ενοικιαστής κατέχει την κατοικίαν ή το κατάστημα τηρουμένων επιπροσθέτως οιωνδήποτε υφισταμένων περιοριστικών συμφωνιών περιεχομένων εις τους μεταξύ του ιδιοκτήτου και του ενοικιαστού όρους και προϋποθέσεις ενοικιάσεως.»
[υπογράμμιση του Δικαστηρίου]
[2] 77(1) «Σύμβαση που αφορά μίσθωση ακίνητης ιδιοκτησίας για περίοδο που υπερβαίνει το ένα έτος δεν είναι έγκυρη και εκτελεστή εκτός αν-
(α) είναι γραπτή και
(β) υπογράφεται στο τέλος αυτής, από το κάθε πρόσωπο που βαρύνεται από τη σύμβαση ή από πρόσωπο το οποίο είναι ικανό προς το συμβάλλεσθαι και το οποίο έχει δεόντως εξουσιοδοτηθεί να υπογράψει εκ μέρους του πιο πάνω προσώπου στην παρουσία δύο τουλάχιστον μαρτύρων ικανών προς το συμβάλλεσθαι, οι οποίοι και προσυπογράφουν τη σύμβαση ως μάρτυρες.»
[3] «Έτσι, προκύπτει καθαρά από τα πιο πάνω, ότι για να θεωρηθεί η ενοικίαση ως λήξασα ή θα πρέπει να έχει λήξει η περίοδος ενοικίασης που αναφέρεται στο άκυρο ενοικιαστήριο έγγραφο ή να έχει δοθεί νόμιμη ειδοποίηση τερματισμού.»
[4] «Η γραπτή προειδοποίηση που αποστέλλεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου (α) του εδαφίου (1) του παρόντος άρθρου θεωρείται και ως κατάλληλη ειδοποίηση που τερματίζει αυτόματα τη σύμβαση ενοικίασης, χωρίς αυτό να επηρεάζει, κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Ενοικιοστασίου (Τροποποιητικού) Νόμου του 2007, τις εκκρεμούσες ενώπιον του Δικαστηρίου ή ενώπιον οποιουδήποτε επαρχιακού δικαστηρίου υποθέσεις.»
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο