ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Δικαιοδοσία Περιουσιακών Διαφορών
Ενώπιον: Φ. Κωνσταντίνου, Π.Ο.Δ.
Αρ. Αίτησης: 19/2023
Μεταξύ:
G.G.M.G.
Αιτητής
και
Ε.M.F.H.
Καθ’ ης η αίτηση
28 Μαΐου 2025
Για τον αιτητή: κ. Β. Χατζηχάννας
Για την καθ’ ης η αίτηση: κ. Α. Κλεάνθους
ΑΠΟΦΑΣΗ
Οι διάδικοι τέλεσαν πολιτικό γάμο στις 3.4.2007 στην Αίγυπτο. Απέκτησαν δύο τέκνα που είναι ανήλικα. Ο γάμος τους λύθηκε στις 7.11.2022 με απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας.
Ο αιτητής ζητά με την εναρκτήρια αίτηση την έκδοση απόφασης για τη ρύθμιση των περιουσιακών διαφορών του με την καθ’ης η αίτηση με βάση τον περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμο του 1991 (Ν.232/91), στο εξής «ο Νόμος».
Η καθ’ης η αίτηση αμφισβητεί με την έκθεση υπεράσπισης της την αξίωση του αιτητή και ζητά την απόρριψη της αίτησης του.
Κατέθεσε μαρτυρία κατά την ακροαματική διαδικασία μόνο ο αιτητής και αντεξετάστηκε. Η καθ’ης η αίτηση δεν προσκόμισε μαρτυρία. O δικηγόρος της δήλωσε μετά την περάτωση της μαρτυρίας του αιτητή ότι δεν θα προσκομίσει μαρτυρία για την πλευρά της.
Κατατέθηκαν οι γραπτές αγορεύσεις των δικηγόρων των διαδίκων και επιφυλάχθηκε η απόφαση του Δικαστηρίου στις 5.5.2025.
Παρατίθεται η μαρτυρία του αιτητή. Ανέφερε στη γραπτή δήλωση του τα ακόλουθα γεγονότα:
Αποκτήθηκε κατοικία το 2019 που αποτελούσε την οικογενειακή στέγη. Είναι εγγεγραμμένη στο όνομα του και της καθ’ης η αίτηση. Συνήψαν δάνειο ο ίδιος και η καθ’ης η αίτηση ποσού €180.800 για την αγορά της (Τεκμήριο 3). Οι δόσεις του δανείου καταβάλλονταν από τον ίδιο από τον τραπεζικό λογαριασμό του (Τεκμήριο 5). Ανέφερε «Εγώ πλήρωσα την προκαταβολή (20% του συνολικού ποσού του ακινήτου)» και «περίπου €55.000 έγιναν μέσω τραπεζικών εμβασμάτων από το λογαριασμό του ταμιευτηρίου μου και τον τρεχούμενο λογαριασμό μου». Η καθ’ης η αίτηση «ουδεμία δόση» κατέβαλε. Ο ίδιος πλήρωνε τα έξοδα των τέκνων και της οικογένειας.
Αντεξεταζόμενος δέχτηκε ότι η καθ’ης η αίτηση συνεισέφερε στα έξοδα των δραστηριοτήτων των τέκνων και κάποτε στα έξοδα διατροφής.
Νομική εξέταση – Αξιολόγηση μαρτυρίας – Κατάληξη
Παρατίθεται η νομοθετική και η νομολογιακή στήριξη για την εξέταση της απαίτησης.
Στο άρθρο 14 του Νόμου ορίζεται:
«(1) Σε περίπτωση που ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί, ή σε περίπτωση διάστασης των συζύγων, και η περιουσία του ενός συζύγου έχει αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιοδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να εγείρει αγωγή στο Δικαστήριο και να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή.
(2) Η συνεισφορά του ενός συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του άλλου τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη συνεισφορά.
(3) Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απέκτησαν:
(α) Από δωρεά, κληρονομιά, κληροδοσία ή άλλη χαριστική αιτία̇
(β) με διάθεση περιουσίας που αποκτήθηκε με τις αναφερόμενες στην παράγραφο (α) αιτίες.»
Στο άρθρο 2 ερμηνεύεται η λέξη «περιουσία» ως εξής:
«′περιουσία′ σημαίνει την κινητή και ακίνητη ιδιοκτησία η οποία αποκτήθηκε πριν από το γάμο με την προοπτική του γάμου ή οποτεδήποτε μετά τη σύναψη του γάμου από οποιοδήποτε από τους συζύγους.»
Στην απόφαση Α. Ορφανίδης ν. Ν. Ορφανίδη (1998) 1 Α.Α.Δ. 179, 187, 189 έχουν τεθεί οι αρχές για την επίλυση των περιουσιακών διαφορών των συζύγων. Λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«…αφετηρία για την επίλυση διαφορών αυτής της φύσης αποτελεί η διαπίστωση των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων κατά το χρόνο του γάμου. Σε δεύτερο στάδιο, έρχεται η διαπίστωση της αύξησης, (αν υπάρχει), και σε τρίτο η προέλευση της αύξησης και η συνάρτηση της με τη συνεισφορά του ετέρου των συζύγων στην πραγμάτωση της.»
Καθώς και τα πιο κάτω:
«Η αύξηση της περιουσίας είναι στοιχείο σχετικό. Συναρτάται, αφενός, με την αξία της περιουσίας και αφετέρου, με τις οικονομικές υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη. Το αντικείμενο του μερισμού είναι η αύξηση της περιουσίας, όχι αυτή τούτη η περιουσία.
........…………….…………………………………………………..……………………………………………………………………………...........……………
Το πρώτο που πρέπει να τυγχάνει εξακρίβωσης είναι η αύξηση της περιουσίας του συζύγου ώστε να διαπιστωθεί το αντικείμενο του πιθανού διαμοιρασμού. Εξαιρείται από τη διανομή και δεν προσμετρά ως αύξηση περιουσία η οποία δωρίζεται σε σύζυγο καθώς και το προϊόν της διάθεσης της. Το δεύτερο θέμα που εξετάζεται είναι κατά πόσο ο έτερος των συζύγων συνεισέφερε στην αύξηση, άμεσα ή έμμεσα, και το τρίτο, ο καθορισμός του ύψους της συνεισφοράς. Εάν η μαρτυρία δεν είναι καταληκτική, ως προς την έκταση της συνεισφοράς, υπεισέρχεται το τεκμήριο που δημιουργεί το άρθρο 14(2) του νόμου.»
Kρίσιμο στοιχείο είναι να αποτιμηθεί η αρχική περιουσία της καθ’ης η αίτηση κατά το χρονικό σημείο που άρχισαν τη συμβίωση τους και η τελική περιουσία της κατά το χρονικό σημείο που προκύπτει η αξίωση, το χρόνο λύσης του γάμου τους με έκδοση απόφασης στις 7.11.2022. Το γεγονός ότι διέμεναν στην ίδια στέγη μετά τον εν λόγω χρόνο, μέχρι το Μάιο του 2023, δεν ενδιαφέρει. Οι δικηγόροι των διαδίκων λανθασμένα δήλωσαν κατά την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας ως παραδεκτό γεγονός το χρόνο διάστασης το Μάιο 2023, χρόνο μετά την έκδοση διαζυγίου στις 7.11.2022.
Η διαφορά μεταξύ αρχικής και τελικής περιουσίας, αφού αφαιρεθούν τα χρέη και οι άλλες οικονομικές υποχρεώσεις της καθ’ης η αίτηση, αποτελούν την αύξηση της περιουσίας της και το αντικείμενο διαμοιρασμού.
Επισημαίνεται ότι επίδικη είναι η αύξηση της περιουσίας της καθ’ης η αίτηση όσο αφορά την επίδικη κατοικία που αποτέλεσε την οικογενειακή στέγη των διαδίκων και των τέκνων τους.
Προκύπτει από τη μαρτυρία του αιτητή κατά την κυρίως εξέταση του και την αντεξετάση του ότι οι διάδικοι απέκτησαν την επίδικη κατοικία κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης τους, το 2019, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο όνομα και των δύο κατά ½ μερίδιο.
Ο αιτητής δεν δικογράφησε και δεν έδωσε μαρτυρία για το ποσό αγοράς της επίδικης κατοικίας το 2019 και για την αξία της κατά το χρόνο έκδοσης του διαζυγίου στις 7.11.2022. Δεν προσκόμισε μαρτυρία εκτιμητή για την αξία της επίδικης κατοικίας κατά τις 7.11.2022 και έκθεση εκτίμησης.
Ο δικηγόρος της καθ’ης η αίτηση ανέφερε στην αγόρευση του ότι αντικείμενο διαμοιρασμού δεν είναι το περιουσιακό στοιχείο αλλά η αύξηση της περιουσίας της καθ’ης η αίτηση. Υποστήριξε ότι απέτυχε ο αιτητής να αποδείξει την εν λόγω αύξηση που είναι η πρωταρχική προϋπόθεση του άρθρου 14(1) του Νόμου αφού δεν δικογράφησε και δεν έδωσε μαρτυρία για την αξία απόκτησης της κατοικίας και την αξία της κατά το χρόνο της έκδοσης του διαζυγίου.
Ανέφερε ότι ο αιτητής περιορίστηκε να προσκομίσει μαρτυρία σε σχέση με την καταβολή των δόσεων του κοινού δανείου και άλλων εξόδων της οικογένειας και παράθεση τραπεζικών λογαριασμών αποτυγχάνοντας να προσκομίσει μαρτυρία για την αύξηση της περιουσίας της καθ’ης η αίτηση για τα γεγονότα που υπέδειξε και δεν δικογραφήθηκαν.
Ανέφερε ότι διαφάνηκε από την αντεξέταση του αιτητή ότι η καθ’ης η αίτηση δεν κατέβαλλε δόσεις στο δάνειο, δέχτηκε όμως ότι συνεισέφερε σε έξοδα των τέκνων και στη διατροφή της οικογένειας. Υπέδειξε ότι τα γεγονότα αυτά δεν βοηθούν τον αιτητή ενόψει των παραλείψεων που ανέφερε.
Κατέληξε ότι ο αιτητής δεν απέδειξε αύξηση της περιουσίας της καθ’ης η αίτηση ώστε να εγείρεται θέμα υπολογισμού της συνεισφοράς του.
Ο δικηγόρος του αιτητή ανέφερε στην αγόρευση του ότι η προκαταβολή αγοράς της κατοικίας καταβλήθηκε από τον αιτητή και οι δόσεις του στεγαστικού δανείου καταβάλλονταν και καταβάλλονται μέχρι σήμερα από τον αιτητή από τον τραπεζικό λογαριασμό του. Ανέφερε ότι κατέβαλε για την πληρωμή του δανείου ποσό €100.000 μέχρι σήμερα. Καθώς και ότι ο αιτητής πλήρωνε τα δίδακτρα φοίτησης των τέκνων τους στο σχολείο και τα έξοδα λειτουργίας της κατοικίας.
Εξέτασα την απαίτηση του αιτητή με βάση το δικόγραφο και τη μαρτυρία του και το δικόγραφο της καθ’ης η αίτηση αφού δεν προσκόμισε μαρτυρία.
Ο αιτητής απαιτεί να μεταβιβαστεί στον ίδιο το ½ μερίδιο της καθ’ης η αίτηση στην επίδικη κατοικία ώστε να καταστεί ιδιοκτήτης αυτής. Διαζευκτικά απαιτεί ποσό €94.000 «που αντιπροσωπεύει τα ήδη πληρωθέντα ποσά από τον αιτητή (προκαταβολή, δόσεις και εξοπλισμό)» «δηλαδή τη συνεισφορά του αιτητή στην απόκτηση της κατοικίας». Ο δικηγόρος του ανέφερε στην αγόρευση του ότι το ποσό που απαιτεί είναι €100.000 αναφέροντας «Μέχρι σήμερα έχει πληρώσει από μόνος του, από τον προσωπικό του λογαριασμό το ποσό των €100.000».
Προκύπτει από τα ανωτέρω ότι ο αιτητής περιορίστηκε να δικογραφήσει και να δώσει μαρτυρία για την καταβολή των δόσεων του κοινού δανείου για την απόκτηση της επίδικης κατοικίας από τον τραπεζικό λογαριασμό του. Το γεγονός αυτό διαφάνηκε από την αντεξέταση του αιτητή ότι δέχεται η καθ’ης η αίτηση. Δεν αμφισβητεί αυτό με το δικόγραφο της υπεράσπισης της.
Παρέλειψε όμως ο αιτητής να δικογραφήσει και να δώσει μαρτυρία για το ποσό απόκτησης της επίδικης κατοικίας και την αξία της κατά το χρόνο λύσης του γάμου προσκομίζοντας για την τελευταία μαρτυρία εκτιμητή. Πρώτιστο θέμα εξακρίβωσης από το Δικαστήριο είναι η αύξηση της περιουσίας της καθ’ης η αίτηση σε συνάρτηση με τις οικονομικές υποχρεώσεις της ώστε να διαπιστωθεί το αντικείμενο του πιθανού διαμοιρασμού. Ακολουθεί ως δεύτερο θέμα η συνεισφορά του αιτητή στην αύξηση ώστε να καθοριστεί το ύψος της συνεισφοράς, αρχές που τέθηκαν στην Α. Ορφανίδης ν. Ν. Ορφανίδη (ανωτέρω) και επαναλήφθηκαν στη νομολογία που ακολούθησε. Το αντικείμενο διαμοιρασμού είναι η αύξηση της περιουσίας της καθ’ης η αίτηση, «όχι αυτή τούτη η περιουσία», η επίδικη κατοικία.
Δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστη η απαίτηση του αιτητή που είναι η επίδικη κατοικία ή ποσό €94.000 που κατέβαλε (προκαταβολή, δόσεις και εξοπλισμό), ποσό που αυξήθηκε σε €100.000 στο χρόνο της αγόρευσης του δικηγόρου του επειδή ενδεχομένως προστέθηκε ποσό καταβολής δόσεων δανείου στο αρχικό ποσό απαίτησης. Καθώς και ότι στην απαίτηση του περιλαμβάνεται εξοπλισμός της κατοικίας παραλείποντας να δικογραφήσει ποια συγκεκριμένα αντικείμενα περιλαμβάνει «ο εξοπλισμός», το κόστος απόκτησης κάθε αντικειμένου και την αξία τους κατά το χρόνο λύσης του γάμου. Συνεπώς δεν έδωσε μαρτυρία για τα θέματα αυτά.
Για τους λόγους που αναφέρθηκαν η εναρκτήρια αίτηση απορρίπτεται.
Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ της καθ’ης η αίτηση και εναντίον του αιτητή όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Φ. Κωνσταντίνου, Π.Ο.Δ.
sn
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο