ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Δικαιοδοσία Διατροφής
Ενώπιον: Φ. Κωνσταντίνου, Π.Ο.Δ.
Αρ. Αίτησης: 65/2024
Μεταξύ:
A.S.
Αιτήτρια
και
X.M.
Καθ’ ου η αίτηση
5 Ιουνίου 2025
Για την αιτήτρια: κ. Μ. Βιολάρης
Για τον καθ’ ου η αίτηση: κα Ε. Καρτελιά για Χαβιαράς & Φιλίππου Δ.Ε.Π.Ε.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Οι διάδικοι απέκτησαν από σχέση που είχαν δύο τέκνα. Τον L. ηλικίας 10 ετών και την I.L.W. ηλικίας 8 ετών κατά το χρόνο καταχώρισης της εξεταζόμενης αίτησης. Ο καθ’ου η αίτηση προέβηκε σε αναγνώριση τους ως τέκνα του. Επήλθε διάσταση στη σχέση των διαδίκων το Σεπτέμβριο 2021. Τα τέκνα διαμένουν με την αιτήτρια με διάταγμα γονικής μέριμνας.
Η αιτήτρια ζητά με την εναρκτήρια αίτηση, που καταχώρισε στις 22.2.2024, την έκδοση διατάγματος με το οποίο να καθοριστεί η συνεισφορά του καθ’ου η αίτηση στη διατροφή των τέκνων τους στο ποσό €1.500 μηνιαίως με βάση τον περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμο του 1990 (Ν.216/90), στο εξής «ο Νόμος».
Ο καθ’ου η αίτηση αμφισβητεί με την έκθεση υπεράσπισης του την αξίωση της αιτήτριας για την έκδοση του αιτούμενου διατάγματος. Αποδέχεται ότι καταβάλλει στην αιτήτρια μετά από τη διάσταση ποσό €400 μηνιαίως για την κάλυψη των αναγκών των τέκνων. Aνέφερε στη μαρτυρία του ότι καταβάλλει ποσό €400 μηνιαίως από το Σεπτέμβριο 2021, γεγονός που δέχεται η αιτήτρια.
Η δικηγόρος του καθ’ου η αίτηση δέχθηκε εκ μέρους του στη δικάσιμο της 23.5.2024 την έκδοση διατάγματος ποσού €550 μηνιαίως, ποσό που δεν αποδέχθηκε ο δικηγόρος της αιτήτριας εκ μέρους της. Συνεπώς η υπόθεση οδηγήθηκε σε ακρόαση.
Η εκδίκαση της αίτησης έγινε με την καταχώριση ενόρκων δηλώσεων της αιτήτριας και του καθ’ου η αίτηση. Οι δικηγόροι των διαδίκων κατέθεσαν γραπτές αγορεύσεις και επιφυλάχθηκε η απόφαση του Δικαστηρίου στις 14.5.2025.
Παραθέτω τη σχετική με τα επίδικα θέματα μαρτυρία της αιτήτριας. Ανέφερε στην ένορκη δήλωση της, η οποία αποτέλεσε τη μαρτυρία της, τα ακόλουθα σχετικά γεγονότα:
Εργάζεται ως λέκτορας ανώτερης εκπαίδευσης με καθαρό μηνιαίο μισθό €2.600 και λαμβάνει 13ο μισθό. Κατέθεσε καταστάσεις μισθοδοσίας (Τεκμήριο 1).
Αναφερόμενη στην κατοικία στην Κερύνεια κατέθεσε ότι ιδιοκτήτες είναι οι γονείς της, ενοικιάζεται μέσω διαδικτύου και η ίδια διαχειρίζεται τους λογαριασμούς. Κατέθεσε ότι τα εισοδήματα από την ενοικίαση είναι χρήματα των γονέων της που την βοηθούν οικονομικά. Κατέθεσε τίτλο ιδιοκτησίας (Τεκμήριο 19). Κατέθεσε ότι έχει την οικονομική στήριξη και της θείας της.
Ο καθ’ου η αίτηση εργάζεται ως υπάλληλος με μηνιαίο μισθό που υπερβαίνει €2.000. Επιπλέον έχει μηνιαίο εισόδημα από ακίνητη περιουσία €1.000 και δικαιούται να λαμβάνει €3.000 μηνιαίως.
Αναφέρθηκε στα έξοδα των τέκνων τους για τη διατροφή, την ένδυση και την υπόδηση, τη διακίνηση, το ενοίκιο και τη λειτουργία της κατοικίας στην οποία διαμένουν. Καθώς και στα έξοδα τους για τα δίδακτρα φοίτησης τους στο ιδιωτικό σχολείο, τις εξωσχολικές δραστηριότητες και την ειδική εκπαίδευση. Κατέθεσε έγγραφα ως τεκμήρια.
Ανέφερε ότι ο καθ’ου η αίτηση συνεισφέρει ποσό €400 μηνιαίως «μετά το χωρισμό» για τις ανάγκες των τέκνων τους.
Παραθέτω τη σχετική με τα επίδικα θέματα μαρτυρία του καθ’ου η αίτηση. Ανέφερε στην ένορκη δήλωση του, η οποία αποτέλεσε τη μαρτυρία του, τα ακόλουθα σχετικά γεγονότα:
To καθαρό μηνιαίο εισόδημα του από την εργασία του είναι €1.972,67 και λαμβάνει 13ο μισθό. Κατέθεσε σχετικά έγγραφα (Τεκμήρια 7 και 8). Έχει μηνιαίο εισόδημα €1.000 από ενοικίαση ακινήτου του οποίου είναι ιδιοκτήτης κατά 1/3 μερίδιο.
Το καθαρό μηνιαίο εισόδημα της αιτήτριας από την εργασία της είναι €2.610. Κατέθεσε σχετική κατάσταση μισθοδοσίας (Τεκμήριο 2). Έχει εισόδημα από ενοικίαση ακινήτου στην Κερύνεια αναφερόμενος στο ποσό ημερήσιας ενοικίασης. Κατέθεσε σχετικά έγγραφα που εκτύπωσε από ιστοσελίδα (Τεκμήριο 3) και καταστάσεις των εσόδων (Τεκμήριο 4). Έχει καταθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής πέραν των $200.000 που επενδύει σε χρηματιστήριο. Κατέθεσε σχετικά έγγραφα (Τεκμήριο 6).
Αναφορικά με τα έξοδα των τέκνων τους κατέθεσε ότι καταβάλλει στην αιτήτρια ποσό €400 μηνιαίως από το Σεπτέμβριο 2021 ως συνεισφορά του για την κάλυψη των αναγκών τους. Περαιτέρω πληρώνει απευθείας για τα μαθήματα ποδοσφαίρου του L. €64 μηνιαίως και για τα μαθήματα ολυμπιακής γυμναστικής της I.L.W. €55 μηνιαίως υπολογίζοντας τη μηνιαία αναλογία του ποσού που καταβάλλει για δέκα μήνες.
Αναφέρθηκε στη φοίτηση των τέκνων τους στο ιδιωτικό σχολείο καταθέτοντας ότι συμφώνησε για τη φοίτηση τους αυτή γιατί συμφώνησαν με την αιτήτρια ότι δεν θα συνεισέφερε στα δίδακτρα αφού δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει οικονομικά σε αυτό το κόστος. Ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια της συμβίωσης τους η αιτήτρια ανέλαβε αποκλειστικά την πληρωμή των διδάκτρων. Θεωρεί ότι στη βάση της συμφωνίας η αιτήτρια δεν δικαιούται να αξιώνει τη συνεισφορά του στο εν λόγω έξοδο.
Ανέφερε ότι ο L. και η I.L.W. δεν έχουν ανάγκη παρακολούθησης μαθημάτων ειδικής εκπαίδευσης. Όσο αφορά το ενοίκιο του διαμερίσματος στο οποίο διαμένει η αιτήτρια με τα τέκνα θεωρεί υπερβολικό το ποσό €1.800 μηνιαίως που καταβάλλει και θεωρεί εύλογο ποσό €1.000 μηνιαίως. Αναφέρθηκε στο διάταγμα γονικής μέριμνας και στο χρόνο που έχει τα τέκνα μαζί του υποστηρίζοντας ότι συνεισφέρει στα έξοδα τους.
Αναφέρθηκε περαιτέρω στα μηνιαία έξοδα του και στα έξοδα καταβολής δόσεων δανείου που έχει για τις σπουδές των ενήλικων τέκνων του από το γάμο του.
Νομική εξέταση – Αξιολόγηση μαρτυρίας – Κατάληξη
Στο άρθρο 33(1) του Νόμου ορίζεται:
«33 (1) Οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους από κοινού ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του.»
Στο άρθρο 37 ορίζεται:
«37 (1) Η διατροφή προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και τις οικονομικές δυνατότητες που υπάρχουν για διατροφή προσώπου.
(2) Η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση και ευημερία του δικαιούχου και επιπλέον, ανάλογα με την περίπτωση, τα έξοδα για την εν γένει εκπαίδευση του.»
Πριν προβώ σε εντοπισμό των πραγματικών αναγκών των ανήλικων τέκνων των διαδίκων με βάση την ενώπιον μου μαρτυρία, εξέτασα την οικονομική ικανότητα και δυνατότητα των διαδίκων.
Προκύπτει από τη μαρτυρία των διαδίκων ότι η αιτήτρια έχει καθαρό μηνιαίο εισόδημα από την εργασία της €2.600 γεγονός που δέχεται ο καθ’ου η αίτηση. Συνεπώς είναι αχρείαστα τα όσα αναφέρονται στην αγόρευση του καθ’ου η αίτηση για έγγραφα που δεν αποκαλύφθηκαν. Η ενοικίαση του ακινήτου προκύπτει να γίνεται από την αιτήτρια για λογαριασμό των γονέων της αφού είναι ιδιοκτήτες. Ο καθ’ου η αίτηση αναφέρθηκε σε λογαριασμό καταθέσεων - επενδύσεων. Λαμβάνοντας υπόψη τον εν λόγω ισχυρισμό του καθ’ου η αίτηση για επενδύσεις της αιτήτριας θα θεωρήσω ότι το μηνιαίο εισόδημα της θα μπορούσε να είναι περί το ποσό €3.000.
Ο καθ’ου η αίτηση έχει καθαρό μηνιαίο εισόδημα από την εργασία του €1.972 και μηνιαίο εισόδημα από ενοίκιο €1.000. Προκύπτει ότι το μηνιαίο εισόδημα του είναι €3.000.
Θεωρώ ενόψει των ανωτέρω, περίπου ίση την εισοδηματική ικανότητα και δυνατότητα των διαδίκων.
Έκπληξη μου προκαλεί το γεγονός, που δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστο, της αντιπαράθεσης του ενός διαδίκου απέναντι στον άλλο μέσα από τη γραπτή μαρτυρία τους όσο αφορά τα εισοδήματα τους ως πρώτιστο θέμα αντί ως γονείς να ασχοληθούν με τις ανάγκες, εκπαίδευσης και επιβίωσης, των τέκνων τους και την κάλυψη αυτών.
Επισημαίνω ότι ο καθ’ου η αίτηση αποδέχεται με το δικόγραφο και τη μαρτυρία του την έκδοση διατάγματος ποσού €400 μηνιαίως όπως καταβάλλει, έγινε δήλωση από τη δικηγόρο του ενώπιον του Δικαστηρίου στις 23.5.2024 για έκδοση εκ συμφώνου διατάγματος ποσού €550 μηνιαίως και στην αγόρευση της η δικηγόρος του ζητά την απόρριψη της αίτησης. Οι θέσεις των δικηγόρων ενώπιον του Δικαστηρίου πρέπει να είναι σαφείς και σταθερές.
Εξέτασα ακολούθως τις πραγματικές ανάγκες των ανήλικων τέκνων των διαδίκων σταθμίζοντας το εύλογο των κονδυλίων αξιολογώντας τη μαρτυρία της αιτήτριας και του καθ’ου η αίτηση.
Στάθμισα το εύλογο των κονδυλίων, όπως υποδείχθηκε στην απόφαση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου στη Μαρκουλίδης ν. Μαρκουλίδη (1998) 1 Α.Α.Δ. 1386, 1390 και με όπλα την κοινή λογική και την πείρα της ζωής εντόπισα τις πραγματικές ανάγκες των ανηλίκων, όπως υποδείχθηκε στην απόφαση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου στην Παναγιώτου ν. Σφικτού (2001) 1 Α.Α.Δ. 625.
Στην απόφαση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου στην Κορελλίδης v. Κορελλίδη (2012) 1 A.A.Δ. 1975 λέχθηκε ότι «... το Δικαστήριο δεν είναι υποχρεωμένο να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες που να οδηγούν σε υπολογισμό με σεντ, αλλά θα πρέπει να σταθμίζει τις ανάγκες και να καταλήγει σε συμπεράσματα που να επαναφέρουν, ή δυνατό, τα ανήλικα παιδιά σε μια πλησιέστερη κατάσταση, όπως θα ήταν εάν οι γονείς τους ζούσαν μαζί».
Στην εξεταζόμενη υπόθεση έλαβα υπόψη μου για την εκτίμηση των αναγκών των ανήλικων τέκνων των διαδίκων τις αρχές που καθιερώθηκαν στην Παναγιώτου v. Σφικτού (ανωτέρω), ότι το μέτρο της διατροφής ανηλίκων δεν μπορεί να εξευρεθεί με απόλυτους αριθμούς και ότι στον εντοπισμό των πραγματικών αναγκών τους θα πρέπει να ακολουθείται η κοινή λογική και η πείρα της ζωής καθώς και ότι πρέπει να διατηρηθεί το επίπεδο ζωής των ανηλίκων που θα είχαν εάν οι γονείς τους συμβίωναν, όσο αυτό είναι δυνατό.
Λαμβάνω υπόψη ότι ο καθ’ου η αίτηση καταβάλλει κάποια έξοδα των τέκνων όταν είναι μαζί του με βάση το εκδοθέν εκ συμφώνου διάταγμα γονικής μέριμνας, γεγονός που θα ληφθεί υπόψη για τον καθορισμό των εξόδων που απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών τους. Τα τέκνα διαμένουν με την αιτήτρια με βάση το εν λόγω διάταγμα. Συνεπώς πρέπει να υπάρχει σταθερότητα για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των τέκνων των διαδίκων. Αναμφίβολα αυτό θα γίνει με την έκδοση διατάγματος που θα καθορίζει τη συνεισφορά του καθ’ου η αίτηση. Η οποιαδήποτε καταβολή από τον καθ’ου η αίτηση αναμφίβολα απέχει από την ισχύ του επίδικου διατάγματος.
Έχοντας κατά νου τα ανωτέρω, λαμβάνω υπόψη ότι μηνιαίως επαρκούν για κάθε τέκνο των διαδίκων €150 για διατροφή, €50 για ένδυση και υπόδηση, €50 για διακίνηση, €333 για ενοίκιο και €60 για έξοδα λειτουργίας της κατοικίας στην οποία διαμένουν.
Θεώρησα ενοίκιο €1.000 μηνιαίως ως εύλογο, γεγονός που δέχεται ο καθ’ου η αίτηση. Κρίνω υπερβολικό το ποσό €1.800 μηνιαίως που η αιτήτρια καταβάλλει, με βάση το εισόδημα της. Είναι επιλογή της να έχει οικονομική ενίσχυση από τους γονείς της και τη θεία της.
Λαμβάνω υπόψη €442 μηνιαίως δίδακτρα για τη φοίτηση στο ιδιωτικό σχολείο (€530?10 μήνες?12). Δεν δέχομαι τη θέση του καθ’ου η αίτηση για τη συμφωνία του με την αιτήτρια να καταβάλλει η ίδια τα εν λόγω έξοδα επειδή ο ίδιος διαφωνούσε για τη φοίτηση των τέκνων στο ιδιωτικό σχολείο. Επισημαίνεται ότι οι γονείς αποφασίζουν από κοινού για θέματα εκπαίδευσης των τέκνων κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας. Πέραν τούτου, οποιαδήποτε συμφωνία διαχείρισης των οικονομικών των διαδίκων κατά τη διάρκεια της συμβίωσης τους δεν ενδιαφέρει την παρούσα διαδικασία.
Όσο αφορά την ειδική εκπαίδευση των τέκνων η αιτήτρια αόριστα αναφέρθηκε σε ειδική εκπαίδευση των τέκνων και κατέθεσε έγγραφα χωρίς να αναφερθεί σε περιόδους των εξόδων και αντίστοιχο ποσό. Συνεπώς τα εν λόγω έξοδα δεν λαμβάνονται υπόψη. Επισημαίνεται ότι θα πρέπει να αποδεικνύεται με σαφή και τεκμηριωμένη μαρτυρία η αναγκαιότητα συγκεκριμένων αναγκών.
Λαμβάνω υπόψη τα έξοδα που καταβάλλει ο καθ’ου η αίτηση για τα μαθήματα ποδοσφαίρου του L. €64 μηνιαίως και για τα μαθήματα ολυμπιακής γυμναστικής της I.L.W. €55 μηνιαίως, όπως υπολόγισε την αναλογία μηνιαίως.
Συνεπώς τα μηνιαία έξοδα του L. είναι €1.149 (€643 τα γενικά έξοδα + €442 τα δίδακτρα + €64 τα μαθήματα ποδοσφαίρου) και της I.L.W. €1.140 (€643 τα γενικά έξοδα + €442 τα δίδακτρα + €55 τα μαθήματα ολυμπιακής γυμναστικής).
Το ποσό το οποίο κατέληξα θα πρέπει να επωμιστούν οι διάδικοι ανάλογα με τις δυνάμεις τους, στις οποίες αναφέρθηκα ανωτέρω. Συνεπώς υπολογίζω ότι η συνεισφορά του καθ’ου η αίτηση είναι €575 για τον L. και €570 για την I.L.W. Η υποχρέωση του καθ’ου η αίτηση για διατροφή των ανήλικων τέκνων του προηγείται έναντι των άλλων υποχρεώσεων του (Δημητρίου ν. Περδίου (2005) Α.Α.Δ. 1418). Συνεπώς και έναντι των εξόδων για τις σπουδές των ενήλικων τέκνων του από το γάμο του.
Θα πρέπει να αφαιρεθεί το ποσό που καταβάλλει ο καθ’ου η αίτηση για τις δραστηριότητες που ανέφερε. Συνεπώς η συνεισφορά του είναι €511 (€575 - €64) για τον L. και €515 (€570 - €55) για την I.L.W.
Κρίνω ότι η ισχύς του διατάγματος θα αρχίζει από 22.2.2024, ημερομηνία καταχώρισης της εναρκτήριας αίτησης. Εύλογο όμως είναι να αφαιρεθεί από την αναδρομική διατροφή το ποσό €400 μηνιαίως που συμφωνεί η αιτήτρια ότι ο καθ’ου η αίτηση καταβάλλει από το 2021.
Συνακόλουθα εκδίδεται διάταγμα με το οποίο διατάσσεται ο καθ’ου η αίτηση να καταβάλλει στην αιτήτρια ποσό €1.026. Αυτό αφορά ποσό €511 για τον L. και €515 για την I.L.W. από 22.2.2024 και την αντίστοιχη ημέρα κάθε μήνα ως συνεισφορά του για τη διατροφή, την επιβίωση και την εκπαίδευση των τέκνων με κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασμό της αιτήτριας που θα του γνωστοποιηθεί.
Διατάσσεται περαιτέρω να καταβάλλει απευθείας τα έξοδα των δραστηριοτήτων των τέκνων που αναφέρθηκαν ανωτέρω.
Νοείται ότι από την αναδρομική διατροφή που αρχίζει από 22.2.2024 θα αφαιρεθεί το ποσό €400 μηνιαίως που καταβάλλει ο καθ’ου η αίτηση από 22.2.2024 μέχρι σήμερα.
Ενόψει της μερικής επιτυχίας της αίτησης, κρίνω ότι είναι εύλογο να επιδικαστεί και επιδικάζεται το ήμισυ των εξόδων υπέρ της αιτήτριας και εναντίον του καθ’ου η αίτηση, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Φ. Κωνσταντίνου, Π.Ο.Δ.
sn
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο