ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Δικαιοδοσία Διαζυγίων
Ενώπιον: Μ.Χ. Κάιζερ, Π.
Αρ. Αίτησης: 365/2024i
Μεταξύ:
Θ.Χ.
Αιτητής
και
Ε.Μ.
Καθ’ ης η αίτηση
-----------------------------
Ημερομηνία: 26 Νοεμβρίου, 2025
Εμφανίσεις:
Για τον Αιτητή: κος Μίλτος Βιολάρης για Μ. Βιολάρη Δ.Ε.Π.Ε.
Για την Καθ’ης η Αίτηση: κος Παύλος Μπενάκης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Οι διάδικοι είναι Ελληνοκύπριοι, χριστιανοί ορθόδοξοι, και τέλεσαν μεταξύ τους θρησκευτικό γάμο στις 24 Ιουλίου 2008. Από τον γάμο αυτό δεν απέκτησαν τέκνα.
Ο Αιτητής με την υπό εξέταση αίτηση αξιώνει την λύση του θρησκευτικού γάμου που τέλεσαν οι διάδικοι, λόγω ισχυρού κλονισμού που επήλθε για λόγους που αφορούν το πρόσωπο και των δυο διαδίκων.
Η Καθ’ης η αίτηση αντέδρασε στην υπό εξέταση αίτηση καλώντας το Δικαστήριο να την απορρίψει, αφού σύμφωνα με την ίδια ο γάμος των διαδίκων δεν έχει κλονιστεί ισχυρά και δη σε τέτοιο βαθμό που να καθίσταται αφόρητη η συνέχιση της έγγαμης τους σχέσης.
Η ακρόαση διεξήχθη με την ανταλλαγή εγγράφως της μαρτυρίας μεταξύ των διαδίκων και ουδείς εξ αυτών αντεξετάστηκε. Ακολούθως οι δικηγόροι και των δυο πλευρών κατέθεσαν γραπτές αγορεύσεις και το Δικαστήριο επιφύλαξε την απόφαση του.
Μελέτησα με την δέουσα επιμέλεια και προσοχή όλη τη μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου, καθώς και τα όσα υποστήριξαν με τις αγορεύσεις τους οι δικηγόροι των διαδίκων.
Σύμφωνα με τον Αιτητή τα τελευταία χρόνια της έγγαμης συμβίωσης τους, περί τα τέλη του 2023 η σχέση τους παρουσίαζε προβλήματα τα οποία σταδιακά επιδεινώθηκαν κυρίως λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων και διαφορών στις αντιλήψεις τους.
Ο Αιτητής υποστήριξε ότι η κρίση στον γάμο τους κορυφώθηκε περί τα τέλη Ιανουαρίου 2024, και από τότε τελούν σε διάσταση. Συγκεκριμένα, η τελευταία επικοινωνία τους έλαβε χώρα μέσω γραπτών μηνυμάτων μεταξύ 28 και 30 Ιανουαρίου 2024, με τον Αιτητή να δηλώνει ρητώς προς την Καθ’ης η αίτηση τη λήξη της σχέσης τους. Επισυνάφθηκε ως Τεκμήριο 1 σχετικό αντίγραφο της μεταξύ τους αλληλογραφίας.
Παρά δε την πρόθεση του να μην έχει καμία περαιτέρω επαφή με την Καθ’ης η αίτηση, αυτή μετέβη στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν μετά από χειρουργική επέμβαση, αγνοώντας την προηγούμενη σαφή του επιθυμία. Ενημερώθηκε δε από τους δικηγόρους του ότι η Καθ’ης η αίτηση, ενόσω ο ίδιος βρισκόταν υπό την επήρεια νάρκωσης, προέβη στη λήψη φωτογραφιών selfie εντός του θαλάμου, πράξη την οποία χαρακτήρισε ως προσπάθεια δημιουργίας παραπλανητικών εντυπώσεων. Ο Αιτητής τόνισε εμφατικά ότι ουδεμία επικοινωνία ή συνάντηση έλαβε χώρα κατά την εκεί παραμονή του υπογραμμίζοντας ότι όταν ξύπνησε η Καθ’ης η αίτηση δεν ήταν εκεί, ενώ από τότε μέχρι και σήμερα δεν έχει υπάρξει οποιαδήποτε επαφή μεταξύ τους.
Η θέση του Αιτητή είναι ότι ο γάμος του με την Καθ’ης η αίτηση έχει κλονιστεί σε τέτοιο βαθμό που η συνέχιση του είναι αδύνατη.
Ως Τεκμήριο 2, προσκόμισε αντίγραφο της γνωστοποίησης που ο Αιτητής απέστειλε στις 26/04/2024 προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου μαζί με την σχετική απόδειξη παραλαβής.
Όπως υποστήριξε ο Αιτητής το γεγονός ότι οι διάδικοι τελούν σε διάσταση από τον Ιανουάριο του 2024, το παραδέχθηκε και η Καθ’ης η αίτηση σε εμφάνιση ενώπιον του Δικαστηρίου. Επισύναψε ως Τεκμήριο 3 το σχετικό πρακτικό ημερομηνίας 21/02/2025.
Στην μαρτυρία του ο Αιτητής, διέψευσε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς της Καθ’ης η αίτηση, όπως αυτοί καταγράφονται στην Υπεράσπιση της, ότι δηλαδή η σχέση τους ήταν αρμονική και ότι η διάσταση προήλθε από παρέμβαση τρίτων προσώπων, και δη των παιδιών του από προηγούμενο γάμο. Αντίθετα, υποστήριξε ότι οι ισχυρισμοί αυτοί είναι αβάσιμοι και αποσκοπούν στην απόσπαση ευθυνών από τα πραγματικά αίτια της κρίσης, τα οποία αποδίδονται στην ουσιαστική ασυμβατότητα των δύο προσώπων και στην μακροχρόνια επιδείνωση της μεταξύ τους σχέσης.
Επισήμανε ότι η απόφαση του να τερματίσει το γάμο ήταν προϊόν ελεύθερης και συνειδητής επιλογής, χωρίς να υφίσταται οποιασδήποτε μορφής εξαναγκασμός. Προς απόδειξη της οριστικής του πρόθεσης, προσκόμισε ως Τεκμήριο 4 επιστολή που απέστειλε στην Καθ’ης η αίτηση σε ανύποπτο χρόνο (Φεβρουάριο του 2024), επιστρέφοντας της τα κλειδιά της οικίας της, τα οποία εξακολουθούσε εκ παραδρομής να έχει στην κατοχή του.
Ο Αιτητής διευκρινίζει περαιτέρω ότι η Καθ’ ης η αίτηση επιχειρεί να παρουσιάσει την υφιστάμενη κατάσταση ως προσωρινή, ισχυριζόμενη ότι ο ίδιος επιθυμεί τη συνέχιση του έγγαμου βίου και ότι προτίθεται να αποσύρει την αίτηση διαζυγίου. Οι ισχυρισμοί αυτοί, όπως υποστηρίζει ο Αιτητής, είναι απολύτως ψευδείς και κακόπιστοι. Επιπλέον, τονίζει ότι η λύση του γάμου αποτελεί για τον ίδιο μονόδρομο, καθότι ο γάμος του με την Καθ’ ης η αίτηση έχει κλονιστεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να θεωρεί ότι έχει πλέον ουσιαστικά νεκρωθεί.
Η Καθ’ης η αίτηση υποστήριξε ότι τα τέκνα του Αιτητή επιδείκνυαν έντονο ενδιαφέρον για τις προσωπικές στιγμές και τον ιδιωτικό βίο των διαδίκων, επιδιώκοντας να γνωρίζουν κάθε πτυχή της κοινής τους ζωής. Υποστήριξε δε ότι ασκούσαν συστηματικά ψυχολογική πίεση προς τον πατέρα τους, ζητώντας του επιτακτικά να την απομακρύνει από τη συζυγική οικία. Παρά τις συνεχείς πιέσεις, ο Αιτητής, όπως ανέφερε η ίδια, ουδέποτε ενέδωσε σε αυτές τις αξιώσεις.
Κατά τη θέση της Καθ’ης η αίτηση, ο Αιτητής είναι άνθρωπος ευαίσθητος, με έντονη συναισθηματική σύνδεση με τα τέκνα του, γεγονός που τον καθιστούσε ευάλωτο στις επιρροές τους. Υποστήριξε ότι, λόγω του φόβου του μήπως αποξενωθεί από αυτά, τους επέτρεπε, δια της σιωπηρής ανοχής του, να παρεμβαίνουν με τρόπο καταλυτικό στον γάμο και τη σχέση του με την ίδια. Ανέφερε ότι οι πιέσεις που του ασκούσαν περιλάμβαναν ακόμα και απειλές διακοπής επαφής, γεγονός που τον έφερνε σε εξαιρετικά δύσκολη συναισθηματική θέση.
Περαιτέρω, η Καθ’ης η αίτηση υποστήριξε ότι ο Αιτητής δεν επιθυμεί στην πραγματικότητα τη λύση του γάμου, αλλά ότι η απόσταση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ τους είναι τεχνητή και επιβεβλημένη από τα παιδιά του. Κατά τους ισχυρισμούς της, η παρούσα διάσταση δεν αποτελεί καρπό ελεύθερης και αυτόνομης απόφασης του Αιτητή, αλλά αποτέλεσμα πίεσης από τρίτα πρόσωπα.
Υποστήριξε ακόμη ότι ο ίδιος ο Αιτητής την ενθάρρυνε να διορίσει δικηγόρο και να καταχωρίσει υπεράσπιση στην παρούσα διαδικασία, ώστε να αποτραπεί η έκδοση διαζυγίου, γεγονός που, κατά την άποψή της, αποδεικνύει την απουσία ουσιαστικής βούλησης εκ μέρους του για τη λύση του γάμου.
Κατά την Καθ’ης η αίτηση, η αίτηση διαζυγίου δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένους και επαρκείς λόγους που να δικαιολογούν τη λύση του γάμου. Οι ισχυρισμοί του Αιτητή είναι αόριστοι, αβάσιμοι και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, καθιστώντας την αίτηση νομικά και ουσιαστικά αβάσιμη, επιμένοντας ότι η πραγματική βούληση του Αιτητή είναι η συνέχιση του έγγαμου βίου.
ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
Ο Αιτητής στηρίζει το αίτημα του για λύση του γάμου των διαδίκων στον ισχυρό κλονισμό για λόγους που αφορούν στο πρόσωπο και των δυο συζύγων.
Το άρθρο 27 (1) (α) του περί Γάμου Νόμου του 2003 Ν.104(Ι)/2003 ορίζει τα ακόλουθα:
27.-(1) Γάμος δύναται να λυθεί με δικαστική απόφαση από Δικαστήριο, κατόπιν καταχώρισης αγωγής διαζυγίου για τους ακόλουθους λόγους:
(α) Όταν οι μεταξύ των συζύγων σχέσεις έχουν κλονισθεί ισχυρά για λόγο ο οποίος αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο (2) συζύγων σε τέτοιο βαθμό, ώστε βάσιμα να είναι αφόρητη η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης για τον ενάγοντα.
Για να τεκμηριωθεί ο ισχυρός κλονισμός του γάμου πρέπει να αποδειχθεί:
(α) ότι ο γάμος υπέστη ισχυρό κλονισμό, και ισχυρός κλονισμός θεωρείται ο κλονισμός που ανασκάπτει το θεμέλιο του γάμου, (β) ο κλονισμός πρέπει να οφείλεται σε λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δυο συζύγων, (γ) Το βάσιμο του αιτήματος του Ενάγοντα για λύση του γάμου είναι αλληλένδετο με τους λόγους του κλονισμού και (δ) οι κλονιστικοί λόγοι πρέπει να καθιστούν εξ αντικειμένου αφόρητη για τον Ενάγοντα τη συνέχιση του γάμου (βλ. Δ. Ζαχαρίου ν. Α. Ζαχαρίου (1993) 1 Α.Α.Δ. 159).
Οι προϋποθέσεις τεκμηρίωσης του ισχυρού κλονισμού της έγγαμης σχέσης απαριθμούνται και στο σύγγραμμα του Απόστολου Γεωργιάδη ‘‘Οικογενειακό Δίκαιο’’ έκδοση 2014, ως ακολούθως (σελ. 301-302):
«Για να συντρέξει το στοιχείο του ισχυρού κλονισμού ως λόγος διαζυγίου θα πρέπει: (α) να υπάρξει κάποιο γεγονός ή κατάσταση (υπαίτιο ή ανυπαίτιο), το οποίο αντικειμενικά να μπορεί να θεωρηθεί ότι οδηγεί σε ισχυρό κλονισμό ενός γάμου μεταξύ δύο οποιωνδήποτε συζύγων· (β) το αντικειμενικά κλονιστικό αυτό γεγονός να προκάλεσε πράγματι τον ισχυρό κλονισμό υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες που εξετάζουμε στον συγκεκριμένο γάμο, κρινόμενο αυτή τη φορά υποκειμενικά ως προς το αν και πόσο επηρέασε τις σχέσεις μεταξύ των συζύγων (γ) το γεγονός να αφορά τον εναγόμενο ή και τους δύο συζύγους· και (δ) ο κλονισμός να είναι ισχυρός».
Στο ίδιο σύγγραμμα αναφέρονται επίσης τα ακόλουθα στη σελίδα 302:
«Μάλιστα, κλονισμός δύναται να επέλθει και από περισσότερα περιστατικά και λόγους τα οποία από μόνα τους δεν θα ήταν ικανά να κλονίσουν τον γάμο ωστόσο στο σύνολο τους επιφέρουν τον κλονισμό ενόψει της συχνότητας της επανάληψης και του συνδυασμού τους».
Αν το κλονιστικό γεγονός αφορά αποκλειστικά το πρόσωπο του αιτούντος συζύγου τότε δεν εκδίδεται διαζύγιο με λόγο τον ισχυρό κλονισμό του γάμου (βλ. Σ. Σαββίδης ν. Π. Σαββίδη (1997) 1 ΑΑΔ 497, Λ. Αραδιπιώτη ν. Τ. Αραδιπιώτη (2002) 1 ΑΑΔ 143).
Όπως επισημάνθηκε στην απόφαση Μ. Σωφρονίου ν. Π. Πανταζή (1998) 1 Α.Α.Δ. 805, για την στοιχειοθέτηση του ισχυρού κλονισμού αρκεί η επέλευση ενός και μόνο μεμονωμένου γεγονότος που δεν αποκλείεται να είναι τόσο σοβαρό, ώστε να οδηγεί στην κρίση πως η έγγαμη σχέση έχει κλονιστεί σε βαθμό που η εξακολούθηση της να είναι αφόρητη για το θύμα.
Το βάρος απόδειξης των λόγων που κλόνισαν τη συμβίωση φέρει πάντοτε ο Αιτητής (βλ. Φιλιππίδου ν. Φιλιππίδη (2011) 1 Α.Α.Δ. 333).
|
Κλονιστικό λόγο μπορεί να αποτελέσει οποιοδήποτε γεγονός ή κατάσταση που είναι δυνατό να επιφέρει σε συγκεκριμένη περίπτωση τον κλονισμό της συζυγικής σχέσης. Το κλονιστικό γεγονός μπορεί να είναι υπαίτιο ή αναίτιο (βλ. Kαβαλιέρος Σωφρόνης ν. Eιρήνης Σ. Kαβαλιέρου (2009) 1 ΑΑΔ 1474). |
Στο σύγγραμμα του Θ. Παπαχρίστου 'Εγχειρίδιο Οικογενειακού Δικαίου' 2η έκδοση στην σελ. 154, αναφέρεται ότι κλονισμός του γάμου υπάρχει όταν επέρχεται ριζική μεταστροφή στα συναισθήματα του συζύγου απέναντι στον γάμο, όταν δηλαδή εκλείπει η ψυχική διάθεση για την συνέχιση της έγγαμης σχέσης. Στην κυριολεξία δεν κλονίζεται ο γάμος, αλλά ο συναισθηματικός κόσμος του συζύγου.
Από τη μαρτυρία του Αιτητή προκύπτει ότι η έγγαμη σχέση παρουσίαζε δυσλειτουργίες ήδη από τα τέλη του 2023, λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων και διαφορών στις αντιλήψεις των διαδίκων. Ο Αιτητής υποστήριξε ότι η κρίση κορυφώθηκε περί τα τέλη Ιανουαρίου 2024, οπότε και δήλωσε ρητώς προς την Καθ’ης η αίτηση τη λήξη της σχέσης τους.
Η ύπαρξη διάστασης από τον Ιανουάριο 2024 δεν αμφισβητείται αντιθέτως, παραδέχθηκε η Καθ’ης η αίτηση ότι οι διάδικοι δεν συμβιώνουν από τότε μέχρι και σήμερα που καλείται να αποφασίσει το Δικαστήριο.
Η Αίτηση ερείδεται στον ισχυρισμό του Αιτητή ότι ο γάμος των διαδίκων έχει κλονιστεί ανεπανόρθωτα λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων. Η έννοια της ασυμφωνίας χαρακτήρων δεν είναι νομικός χαρακτηρισμός που υφίσταται αυτόματα με μόνη τη δήλωση ενός εκ των συζύγων, αλλά αποτελεί νομικό συμπέρασμα το οποίο το Δικαστήριο οφείλει να εξαγάγει στη βάση αντικειμενικών κριτηρίων και αποδεδειγμένων γεγονότων. Πρέπει να αποδειχθεί με συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που καταδεικνύουν ότι η συμβίωση των μερών έχει καταστεί ανέφικτη και ότι η ασυμφωνία αυτή προκάλεσε κλονισμό της έγγαμης σχέσης.
Η απλή υποκειμενική πεποίθηση ή αντίληψη του Αιτητή ότι υπάρχει ασυμφωνία χαρακτήρων δεν επαρκεί. Το Δικαστήριο πρέπει να πεισθεί, μέσα από συγκεκριμένη μαρτυρία και επαρκή πραγματικά περιστατικά, ότι επήλθε όντως κλονισμός της έγγαμης σχέσης εξαιτίας της ασυμφωνίας αυτής, και ότι στον κλονισμό συνέβαλε κατά τρόπο αποκλειστικό ή έστω μερικό και η Καθ’ ης η αίτηση.
Στην παρούσα υπόθεση, από τη μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου, προκύπτει ότι τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2024 ο Αιτητής με σαφή και ξεκάθαρο τρόπο έχει εκδηλώσει την πρόθεση του να μη συνεχίσει τη συμβίωση με την Καθ’ ης η αίτηση και να τερματισθεί ο γάμος τους. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι ο ίδιος δεν επιθυμεί πλέον τη συνέχιση του γάμου και ότι, συναισθηματικά, έχει αποστασιοποιηθεί από την Καθ’ ης η αίτηση.
Παρ’ όλα αυτά, η προσωπική του απόφαση ή συναισθηματική αποστασιοποίηση δεν συνιστά αφ’ εαυτής λόγο διάλυσης του γάμου, εάν δεν συνοδεύεται από αντικειμενικά αποδεικτικά στοιχεία που να επιτρέπουν στο Δικαστήριο να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχει επέλθει ασυμφωνία χαρακτήρων υπό την έννοια του νόμου.
Το βάρος απόδειξης βαραίνει τον Αιτητή, ο οποίος όφειλε να προσκομίσει πειστική μαρτυρία επί συγκεκριμένων γεγονότων που να καταδεικνύουν πώς και κατά ποιο τρόπο η Καθ’ ης η αίτηση ευθύνεται για τον κλονισμό ή συνέβαλε σ’ αυτόν κάτι που απέτυχε να πράξει.
Η μαρτυρία του Αιτητή ως προς τον κλονισμό της έγγαμης σχέσης είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Το μόνο που αναφέρει είναι ‘‘η σχέση μας είχε προβλήματα όπου σταδιακά επιδεινώθηκαν, κυρίως λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων και διαφορών στις αντιλήψεις μας’’.
Η Καθ’ ης η αίτηση αντέδρασε έντονα στην αίτηση διαζυγίου, υποστηρίζοντας ότι η συμβίωση των διαδίκων υπήρξε κατά βάση αρμονική και ότι τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν τα τελευταία χρόνια οφείλονται στην παρεμβατική στάση των τέκνων του Αιτητή από προηγούμενο γάμο. Τόνισε δε ότι ο Αιτητής εξακολουθεί να επιθυμεί τη συμβίωση, θεωρώντας πως η στάση του επηρεάζεται από τα παιδιά του.
Το Δικαστήριο δεν κρίνει σκόπιμο να υπεισέλθει σε αξιολόγηση αυτής της πτυχής, καθότι ακόμη και εάν θεωρηθεί ότι οι ισχυρισμοί της Καθ’ ης η αίτηση είναι ανεδαφικοί, παραμένει το γεγονός ότι ο Αιτητής δεν απέδειξε την ευθύνη της Καθ’ ης η αίτηση ως προς τον κλονισμό του γάμου.
Η κρίση του ότι υπάρχει ασυμφωνία χαρακτήρων δεν συνοδεύτηκε από αποδείξεις επί γεγονότων. Η μαρτυρία του Αιτητή, στην ουσία της, αποτυπώνει το αποτέλεσμα μιας προσωπικής και υποκειμενικής εκτίμησης και όχι την ύπαρξη αντικειμενικά διαπιστώσιμων γεγονότων.
Κατά συνέπεια, η Αίτηση απορρίπτεται.
Τα έξοδα όπως υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο, επιδικάζονται υπέρ της Καθ’ης η αίτηση και εναντίον του Αιτητή.
(Υπ.)........................
Μ.Χ. Κάιζερ, Π.
ΠΙΣΤΟΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο